Sol beyine karşı sağ beyin efsanesi - Elizabeth Waters

Dersin tamamı için: https://ed.ted.com/lessons/the-left-brain-vs-right-brain-myth-elizabeth-waters

İnsan beyni görünürde sol ve sağ kısımlara ayrılmıştır. Bu yapı, beyinle ilgili en yaygın fikirlerden birisine ilham vermiştir: Sol kısmın mantığı, sağ kısmın da yaratıcılığı kontrol ettiği fikri. Ayrıca bu, bilimsel bir kanıt tarafından desteklenmeyen bir efsanedir. Peki bu fikir nasıl ortaya çıktı ve içerdiği yanlışlık ne? Elizabeth Waters, uzun zamandır var olan bu yanlış fikri inceliyor.

Ders Elizabeth Waters, animasyon ise Daniel Gray tarafından hazırlanmıştır.

İnsan beynini gözlemleyin,

yumrulu görüntüsünün sol ve sağ
kısımlara ayrıldığını göreceksiniz.

Bu yapı, beyinle ilgili en yaygın
fikirlerden birisine ilham vermiştir:

Sol kısmın mantığı, sağ kısmın ise

yaratıcılığı kontrol ettiği fikri.

Hâl böyleyken, bu efsaneyi
bilimsel bir kanıt desteklemiyor.

Peki bu yanıltıcı fikir nasıl ortaya çıktı

ve içerdiği yanlışlık ne?

Beynin bir sağ, bir de sol
kısmının olduğu doğrudur.

Bu en çok dış katmandan
veya beyin kabuğundan görünür.

Striyatum, hipotalamus,

talamus ve

beyin sapı gibi iç bölgeler,

kesintisiz dokudan oluşmuş
gibi görünmektedir,

fakat aslında, sağ ve sol
kısımlarla düzenlenmişlerdir.

Beynin sol ve sağ kısımları
farklı vücut işlevlerini yönetir;

hareket ve görüş gibi.

Beynin sağ kısmı, sol kol ve bacak
hareketini kontrol eder, sol da tersini.

Görsel sistem ise daha karmaşıktır.

Her göz, sol ve sağ
görsel alanlara sahiptir.

Her iki sol görsel alan da
beynin sağ kısmına gönderilir

ve sağ görsel alanlar da
beynin sol kısmına gönderilir.

Yani beyin, bütün bir dünya görüntüsü
oluşturmak için, iki kısmı da kullanır.

Bilim adamlarının, bu çaprazlamaya sahip
olmamızın nedenini bilmedikleri kesin.

Bir teori, daha hızlı reflekslerle yaşama
avantajı sağladığı için, hayvanlar daha

karmaşık sinir sistemleri geliştirdikten
sonra başladığını söylüyor.

Eğer bir hayvan sol tarafından
gelen bir yırtıcı görürse,

sağa kaçması en iyi kaçış olacaktır.

Öyleyse, görsel ve hareketsel
kontrolün, bu sol-sağ yapısına bağlı olan

iki sistem olduğunu söyleyebiliriz,

fakat mantık ve yaratıcılık fikrine
uzandığımızda, ortaya problemler çıkıyor.

Bu yanılgı 1800'lerin ortalarında,
Broca ve Wernicke adlı

iki nörolog yaralanmalara bağlı

iletişim problemleri yaşayan
hastaları gözlemlediklerinde başladı.

Araştırmacılar hastaların sol şakak
loplarının hasar gördüğünü buldular,

bu nedenle beynin sol kısmının
dili kontrol ettiğini öne sürdüler.

Bu fikir, popüler hayal gücünü yakaladı.

Daha sonra yazar

Albert Louis Stevenson, Dr. Jekyll
ve Bay Hyde karakterleri ile yansıttığı,

duygusal bir sağ yarı küre
ile rekabet eden

mantıksal bir sol yarı küre
fikrini ortaya çıkardı.

Fakat doktorlar ve bilim adamları,
bir yarı küresi eksik olan

veya iki yarı küresi ayrı
olan hastaları incelediklerinde,

bu fikir desteklenmedi.

Bu hastalar bütün bir
davranış çeşitliliği gösterdiler,

hem mantıksal hem de yaratıcı.

Sonraki araştırma, beynin bir kısmının,
bazı işlevler açısından, diğer kısımdan

daha aktif olduğunu gösterdi.

Dil solda daha yerleşiktir,

dikkat ise sağda.

Yani, beynin bir kısmı
daha fazla iş yapabilir,

fakat bu, kişiden çok,
sisteme göre değişiyor.

Bireylerin beyinlerinde baskın

kısımlarının olduğu veya
mantık ve yaratıcılık arasında

sol-sağ ayrımı olduğu
fikirlerini öne sürmeye yetecek

herhangi bir kanıt yok.

Yani, insanlar özellikle
mantıklı veya yaratıcı olabilirler,

fakat bunun, beynin
kısımlarıyla bir ilgisi yoktur.

Hatta, mantık ve yaratıcılığın
birbirleriyle anlaşamadıkları fikri de

desteklenmemektedir.

Karmaşık matematik problemlerini
çözmek, yaratıcılık gerektirir

ve birçok canlı sanat eserinde de
karmaşık mantıksal çerçeveler vardır.

Neredeyse her yaratıcılık
ve mantık becerisi,

beynin bir bütün olarak
çalışmasının izlerini taşımaktadır.