Louie Schwartzberg: Mrekullitë e fshehura të botës natyrore

Ne jetojmë në një botë me bukuri të fshehura, aq delikate dhe e brishtë sa që është e padukshme për syrin tonë. Për ta sjellur këtë botë të padukshme në dritë filmbërësi Louie Schwartzberg i lakon kufinjtë e kohës dhe hapsirës md kamera te shpejtësisë së lartë, me time lapse dhe mikroskope. Në TED2014, ai ndan pikat kyqe të projektit të tij të fundit, një film i versionit 3D i titulluar " Misteret e botës së padukshmë," ky ngadalëson, shpejton dhe zmadhon mrekullitë a natyrës.
TEDTalks është një podkast ditor i videove te fjalimeve më të mira dhe perfomancave nga konferenca e TED, ku mendimtarët kryesor të botës dhe krijuesit japin fjalimin e jetës së tyre në më pak se 18 minuta. Shikoni për bisedat mbi Teknologji, Argetimd dhe Dizajn - - plus shkencë, biznes, probleme globale, art dhe shumëçka tjetër.
Përkthimet të gjuhëve të ndryshme dhe kaptinat e mbyllura i gjeni ne
http://www.ted.com/translate

Ndjek lajmet TED ne Twitter: http://www.twitter.com/tednews
Pëlqeje TED në Facebook: https://www.facebook.com/TED

Cila është pika lidhëse mes teknologjisë, artit dhe shkencës?

Kurioziteti dhe mahnitja

sepse na shtyen që të eksplorojmë

sepse jemi të rrethuar nga gjëra që ne nuk mund ti shohim.

Dhe mua më pëlqen ta perdori filmin, që të na dërgoj në një udhëtim

përmes portaleve(dyerve) të kohës dhe hapsirës,

që të shëndrroj të padukshmen në të dukshme

sepse ajo ka rol që

të na i zgjeron horizontet

ta transformoj përceptimin tonë

i hap mendjet tona

dhe prek zemrat tona

Këtu kemi disa skena nga filmi im (ne versionin 3D IMAX)

"Misteret e botës së padukshme."

(Muzikë)

Ka lëvizje që është shumë e ngadaltë që syri jonë ta vërej.

dhe formati (time lapse ) bën që ne të zbulojmë

dhe ta plotesojmë perspektiven tonë për jetën.

Ne mund të shohim se si organizmat shfaqen dhe rriten,

se si një bimë kacavjerrëse mbijeton duke u zvarritur nga niveli tokësor i pyellit

që ta shikoj(kërkoj) dritën.

Dhe në një shkallë të zmadhuar(të shiqimit)

formati (time lapse) na lejon që të shohim planetin tonë në lëvizje.

Ne mund të shohim jo vetëm gjerësin (horizontin) e pafund të natyrës

por edhe lëvizjet e palodhëshme të njerëzimit.

Qdo vijë lëvizëse paraqet një avion të udhëtarëve,

dhe duke i shëndrruar të dhënat e trafikut në imazhe të formatit ( time lapse),

ne mund të shohim që mbi ne ka vazhdimisht diqka,

por është e padukshme:

Rrjeti i pafund i udhëtimeve ajrore mbi USA

të njejtën gjë mund ta bëjmë edhe me anijet në det.

Ne mund t'i shëndrrojmë të dhënat në një pamje të formatit (time lapse) të ekonomisë globale në lëvizje.

Dhe dekada të të dhënave na japin neve një pamje të tërë të planetit tonë

si një organizëm i vetëm

që mbahet nga rrymat qarkulluese përtej oqeaneve

dhe nga retë që lëvizin përmes atmosferës

me shkarkime të vazhdueshme të vetëtimës,

që kurorëzohet(mbulohet) nga Aurora borealis.

Mund të krahasohet si imazhi përfaqësues më i denjë i formatit time lapse:

anatomia e tokës e ardhur në jetë.

Në anën (ekstremin) tjetër

ka gjëra që lëvizin shumë shpejt për sytë e tanë,

por ne kemi teknologji që mund të shikoj edhe në atë botë.

Me kamera të shpejtësisë së lartë,

ne mund ta bëjme të kundërtën e formatit time lapse(kalimit kohor).

Ne mund të bëjmë foto

të cilat janë mijëra herë më të shpejta se sa shikimi ynë.

Dhe mund të shohim se si funksionojnë makineritë gjeniale të natyrës,

dhe ndoshta ne edhe mund t'i imitojmë ato.

Kur një pilivesë vie duke valvitur krahët

ju ndoshta nuk mund ta kuptoni

por ajo ështe fluturuesi më mirë në natyrë.

Mund të rrijë pezull në një vend, të fluturoj mbrapa,

edhe duke qenë përmbys.

Dhe duke përcjellur pikat e caktuara në krahët e një insekti,

ne mund të përfytyrojmë rrjedhën e ajrit që ato krijojnë.

Askush nuk e ka ditur këtë sekret:

mirpo imazhet e bëra në shpejtësi të mëdha tregojnë që pilivesa

mund t'i levizë që të katër krahët në drejtime të ndryshme

në të njejtën kohë.

Dhe gjërat që ne mësojme mund të na shpiejnë në lloje të reja të fluturuesve robotik.

të cilët mund ta zgjerojnë vizonin tonë

të vendeve të rëndësishme dhe të largëta.

Ne jemi gjigandë,

dhe jemi të pavetëdijshëm për gjërat që janë shumë të vogla për syrin tonë.

Mikroskopi elektronik gjuan elektrone të cilat krijojnë imazhe

të cilat mund ti zmadhojnë gjërat deri në një milionë herë.

Kjo është veza e një fluture.

Dhe ka krijesa të padukshme që jetojnë mbi tërë trupin e juaj,

duke perfshirë rriqërat të cilët kalojnë tërë jetën

duke jetuar ne qepallat tuaja,

duke u zvarritur mbi lëkurën tuaj gjatë natës.

A mund t'ia qëlloni se qka është kjo.

Lëkurë peshkaqeni.

Goja e një krimbi.

Syri i një mize.

Gëzhoja e vezës.

Një plesht.

Gjuha e një kërmilli.

Ne mendojmë se njohim shumicën e mbreterisë shtazore,

por mund të ketë miliona specie të imëta

në pritje që të zbulohen.

Merimanga gjithashtu ka sekrete të mëdha,

sepse fija e mëndafshit të merimangës është më e fuqishme Ibs per Ibs se sa ajo e hekurit,

por totalisht elastike.

Ky udhëtim do të na dërgoj deri në nano botën (niveli mikroskopik 10^–9 m).

Mëndafshi(tek merimanga) është 100 herë më i hollë se sa qimja e flokëve të njeriut,

në të ka bakterie,

dhe afër bakteries, 10 herë më i vogël,

është një virus.

Brenda tij, 10 herë më të vogla,

janë tri fije të ADN-së.

Dhe duke i'u afruar limitit të mikroskopëve tanë me te fuqishme,

atome të vetme të karbonit.

Me majën e një mikroskopi të fuqishëm,

ne mund t'i lëvizim atomet

dhe fillojmë krijimin e nano pajisjeve mahnitëse

Disa mund që nje ditë të lëvizin në trupin tonë në kerkim të llojeve të ndryshme të sëmundjeve

dhe t'i pastrojnë arteriet e bllokuara përgjatë rrugës.

Makinat e imëta kimike të së ardhmes

ndoshta mund që një ditë, të riparojnë ADN-në.

Ne jemi në prag të përparimeve mahnitëse,

të krijuara nga vullneti ynë për zbulimin e të fshehtave të jetës.

Pra, nën një shi të pafund të pluhurit kozmik

ajri është përplot me polen,

mikro-diamante dhe margaritarë

nga planetët e tjerë

dhe shpërthimet e supernovave.

Njerëzit kalojnë jetën e tyre të rrethuar nga e padukshmja.

Duke ditur që ka aq shumë gjëra përreth nesh që ne nuk mund t'i shikojmë,

ndryshon përgjithmonë mënyren se si ne e kuptojmë botën.

Dhe duke shikuar në botët e padukshme,

ne pranojmë që egzistojmë në universin e gjallë,

dhe kjo prespektivë e re krijon mrekullira

dhe na inspiron ne që të bëhemi ekspolorues

në oborret tona.

Kush e di se çka pritet të dalë në dritë,

dhe se ç'farë mrekullish të reja do të transformojnë jetët tona.

Na mbetet të shohim.

(Duartrokitje)

Ju faleminderit.

(Duartrokitje)

Ju faleminderit.