Dlaczego pobieramy krew od skrzypłoczy? - Elizabeth Cox
-
0:07 - 0:11W ciepłych miesiącach,
szczególnie nocą podczas pełni, -
0:11 - 0:15skrzypłocze wypływają z głębin,
żeby złożyć jaja. -
0:15 - 0:18Czekają na nie pracownicy laboratoriów,
-
0:18 - 0:22którzy zbierają setki tysięcy skrzypłoczy,
-
0:22 - 0:23transportują do laboratoriów,
-
0:23 - 0:25pobierają od nich niebieską krew
-
0:25 - 0:28i wypuszczają z powrotem do morza.
-
0:28 - 0:32Co ciekawe, łapiemy skrzypłocze na plaży,
-
0:32 - 0:36bo to jedyne miejsce,
w którym potrafimy je znaleźć. -
0:36 - 0:41Samica skrzypłocza składa
około 4000 jaj w 20 partiach -
0:41 - 0:44w czasie corocznej wizyty na plaży.
-
0:44 - 0:45Gdy jaja się wylęgną,
-
0:45 - 0:48młode skrzypłocze pozostają blisko brzegu,
-
0:48 - 0:51rosną i zrzucają pancerze.
-
0:51 - 0:53Gdy opuszczą płytkie wody,
-
0:53 - 0:58wrócą tu dopiero, gdy osiągną
dojrzałość płciową za 10 lat. -
0:58 - 1:03Pomimo starań, wciąż nie wiemy,
co robią w tym czasie. -
1:03 - 1:06Zauważono kiedyś skrzypłocza
-
1:06 - 1:09około 200 metrów pod wodą,
-
1:09 - 1:15jednak najczęściej spotykamy je na brzegu,
gdzie wychodzą, żeby złożyć jaja. -
1:15 - 1:18W krwi skrzypłoczy znajdują się amebocyty
-
1:18 - 1:21chroniące je przed infekcjami wirusowymi,
-
1:21 - 1:21grzybami
-
1:21 - 1:23i bakteriami.
-
1:23 - 1:26Amebocyty gromadzą się
wokół tych intruzów, -
1:26 - 1:29zapobiegając szerzeniu się infekcji.
-
1:29 - 1:31To nic nadzwyczajnego.
-
1:31 - 1:34Wszystkie zwierzęta posiadają
systemy odpornościowe. -
1:34 - 1:38Jednak amebocyty skrzypłoczy
są szczególnie wrażliwe -
1:38 - 1:40na endotoksyny bakteryjne.
-
1:40 - 1:45Endotoksyny to molekuły
na ścianach komórkowych bakterii, -
1:45 - 1:47w tym E. coli.
-
1:47 - 1:51Uwalnia się ich bardzo dużo
w momencie śmierci bakterii. -
1:51 - 1:54Gdy dostaną się do krwiobiegu,
mogą wywołać choroby. -
1:54 - 1:59Wiele leków i narzędzi medycznych
może zostać zakażonych, -
1:59 - 2:02więc trzeba je przetestować
przed kontaktem z naszą krwią. -
2:02 - 2:06Barwienie metodą Grama
pozwala wykryć bakterie, -
2:06 - 2:09ale nie endotoksyny,
-
2:09 - 2:14które mogą się znajdować na szkiełku,
mimo że nie ma na nim bakterii. -
2:14 - 2:17Naukowcy używają wyciągu o nazwie LAL
-
2:17 - 2:20pozyskanego z krwi pobranej od skrzypłoczy
-
2:20 - 2:23w celu wykrycia endotoksyn.
-
2:23 - 2:25Dodają LAL do próbek leków.
-
2:25 - 2:30Jeśli pojawi się osad,
to znaczy że są tam endotoksyny. -
2:30 - 2:33Dziś test LAL jest bardzo powszechny.
-
2:33 - 2:36Choć miliony osób
nie widziało skrzypłocza, -
2:36 - 2:38to właśnie jego krew je chroni.
-
2:38 - 2:44Jeśli kiedykolwiek miałeś zastrzyk,
to prawdopodobnie jesteś w tym gronie. -
2:44 - 2:48Dlaczego skrzypłocze mają wyjątkową krew?
-
2:48 - 2:49Jak inne bezkręgowce,
-
2:49 - 2:52skrzypłocze mają otwarty układ krwionośny.
-
2:52 - 2:57To znaczy, że ich krew
nie płynie w żyłach, jak nasza. -
2:57 - 3:02Krew skrzypłoczy obmywa jamy ciała
-
3:02 - 3:05i ma bezpośredni kontakt z tkankami.
-
3:05 - 3:10Jeśli do ich krwi dostaną się bakterie,
to szybko mogą się rozprzestrzenić. -
3:10 - 3:12Porównajmy tę wrażliwość
-
3:12 - 3:17z pełnym bakterii środowiskiem
plaży i wybrzeża. -
3:17 - 3:22Łatwo stwierdzić, dlaczego potrzebują
tak wrażliwego systemu odpornościowego. -
3:22 - 3:24Skrzypłocze przetrwały masowe wymieranie,
-
3:24 - 3:30które zabiło ponad 90% życia na Ziemi,
w tym dinozaury. -
3:30 - 3:31Jednak nie są niezniszczalne.
-
3:31 - 3:36Od milionów lat to my
jesteśmy ich największym zagrożeniem. -
3:36 - 3:40Badania wykazują, że około 15% skrzypłoczy
-
3:40 - 3:43ginie w procesie pobierania krwi.
-
3:43 - 3:48Najnowsze badania sugerują,
że ta liczba może być większa. -
3:48 - 3:52Badacze zauważyli,
że coraz mniej samic składa jaja -
3:52 - 3:55w miejscach zbierania skrzypłoczy.
-
3:55 - 3:59Nasz wpływ na skrzypłocze
wykracza poza przemysł biomedyczny. -
3:59 - 4:02Rozwój wybrzeży niszczy
miejsca składania jaj, -
4:02 - 4:06zabija się je też dla przynęty.
-
4:06 - 4:10Są pokaźne dowody na to,
że ich populacja maleje. -
4:10 - 4:12Badacze zaczęli pracować
-
4:12 - 4:15nad syntezą krwi skrzypłoczy
w laboratoriach. -
4:15 - 4:19Teraz jeszcze udajemy się na plaże,
-
4:19 - 4:23ale miejmy nadzieję, że pewnego dnia
dzięki syntetycznej alternatywie -
4:23 - 4:26przestaniemy polegać na krwi
tych prastarych zwierząt.
- Title:
- Dlaczego pobieramy krew od skrzypłoczy? - Elizabeth Cox
- Description:
-
Odwiedź nas na Patreonie: https://www.patreon.com/teded
Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/why-do-we-harvest-horseshoe-crab-blood-elizabeth-cox
W ciepłych miesiącach, szczególnie nocą podczas pełni, skrzypłocze wypływają z głębin, żeby złożyć jaja. Czekają na nie naukowcy z laboratoriów, którzy zbierają setki tysięcy skrzypłoczy, transportują do laboratoriów, pobierają od nich niebieską krew i wypuszczają z powrotem do morza. Dlaczego? Elizabeth Cox opowiada o niesamowitych właściwościach krwi skrzypłoczy.
Lekcja: Elizabeth Cox, animacja: Anton Bogaty.
Dziękujemy naszym patronom za wsparcie! Bez was publikacja tego filmu nie byłaby możliwa.
SookKwan Loong, Daniel Day, Humberto A OjedaGomez, Nick Johnson, Bruno Pinho, Javier Aldavaz, Rodrigo Carballo, Marc Veale, Boytsov Ilya, Bozhidar Karaargirov, Toh Jia Cheng Darren, Ilya Bondarik, Maxi Kobi Einy, Runarm, Misaki Sato, Peter Koebel, Levi Cook, Alex Kongkeo, Craig Sheldon, Andrew Bosco. - Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:46
Marta Konieczna approved Polish subtitles for Why do we harvest horseshoe crab blood? - Elizabeth Cox | ||
Marta Konieczna accepted Polish subtitles for Why do we harvest horseshoe crab blood? - Elizabeth Cox | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Why do we harvest horseshoe crab blood? - Elizabeth Cox | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Why do we harvest horseshoe crab blood? - Elizabeth Cox | ||
Dagmara Platuska edited Polish subtitles for Why do we harvest horseshoe crab blood? - Elizabeth Cox | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for Why do we harvest horseshoe crab blood? - Elizabeth Cox | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for Why do we harvest horseshoe crab blood? - Elizabeth Cox | ||
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for Why do we harvest horseshoe crab blood? - Elizabeth Cox |