0:00:06.962,0:00:11.072
W ciepłych miesiącach,[br]szczególnie nocą podczas pełni,

0:00:11.072,0:00:15.223
skrzypłocze wypływają z głębin,[br]żeby złożyć jaja.

0:00:15.223,0:00:18.402
Czekają na nie pracownicy laboratoriów,

0:00:18.402,0:00:21.704
którzy zbierają setki tysięcy skrzypłoczy,

0:00:21.704,0:00:23.113
transportują do laboratoriów,

0:00:23.113,0:00:25.204
pobierają od nich niebieską krew

0:00:25.204,0:00:28.203
i wypuszczają z powrotem do morza.

0:00:28.203,0:00:31.823
Co ciekawe, łapiemy skrzypłocze na plaży,

0:00:31.823,0:00:35.623
bo to jedyne miejsce,[br]w którym potrafimy je znaleźć.

0:00:35.623,0:00:40.945
Samica skrzypłocza składa[br]około 4000 jaj w 20 partiach

0:00:40.945,0:00:43.663
w czasie corocznej wizyty na plaży.

0:00:43.663,0:00:44.824
Gdy jaja się wylęgną,

0:00:44.824,0:00:47.864
młode skrzypłocze pozostają blisko brzegu,

0:00:47.864,0:00:51.393
rosną i zrzucają pancerze.

0:00:51.393,0:00:53.365
Gdy opuszczą płytkie wody,

0:00:53.365,0:00:58.193
wrócą tu dopiero, gdy osiągną[br]dojrzałość płciową za 10 lat.

0:00:58.193,0:01:03.236
Pomimo starań, wciąż nie wiemy,[br]co robią w tym czasie.

0:01:03.236,0:01:05.756
Zauważono kiedyś skrzypłocza

0:01:05.756,0:01:09.006
około 200 metrów pod wodą,

0:01:09.006,0:01:14.566
jednak najczęściej spotykamy je na brzegu,[br]gdzie wychodzą, żeby złożyć jaja.

0:01:14.566,0:01:18.066
W krwi skrzypłoczy znajdują się amebocyty

0:01:18.066,0:01:20.595
chroniące je przed infekcjami wirusowymi,

0:01:20.595,0:01:21.456
grzybami

0:01:21.456,0:01:23.217
i bakteriami.

0:01:23.217,0:01:26.016
Amebocyty gromadzą się[br]wokół tych intruzów,

0:01:26.016,0:01:29.257
zapobiegając szerzeniu się infekcji.

0:01:29.257,0:01:30.937
To nic nadzwyczajnego.

0:01:30.937,0:01:33.824
Wszystkie zwierzęta posiadają[br]systemy odpornościowe.

0:01:33.824,0:01:37.686
Jednak amebocyty skrzypłoczy[br]są szczególnie wrażliwe

0:01:37.686,0:01:39.908
na endotoksyny bakteryjne.

0:01:39.908,0:01:45.117
Endotoksyny to molekuły[br]na ścianach komórkowych bakterii,

0:01:45.117,0:01:46.847
w tym E. coli.

0:01:46.847,0:01:51.068
Uwalnia się ich bardzo dużo[br]w momencie śmierci bakterii.

0:01:51.068,0:01:54.137
Gdy dostaną się do krwiobiegu,[br]mogą wywołać choroby.

0:01:54.137,0:01:58.897
Wiele leków i narzędzi medycznych[br]może zostać zakażonych,

0:01:58.897,0:02:02.399
więc trzeba je przetestować[br]przed kontaktem z naszą krwią.

0:02:02.399,0:02:06.268
Barwienie metodą Grama[br]pozwala wykryć bakterie,

0:02:06.268,0:02:09.058
ale nie endotoksyny,

0:02:09.058,0:02:13.749
które mogą się znajdować na szkiełku,[br]mimo że nie ma na nim bakterii.

0:02:13.749,0:02:17.257
Naukowcy używają wyciągu o nazwie LAL

0:02:17.257,0:02:20.238
pozyskanego z krwi pobranej od skrzypłoczy

0:02:20.238,0:02:22.518
w celu wykrycia endotoksyn.

0:02:22.518,0:02:25.250
Dodają LAL do próbek leków.

0:02:25.250,0:02:29.560
Jeśli pojawi się osad,[br]to znaczy że są tam endotoksyny.

0:02:29.560,0:02:32.539
Dziś test LAL jest bardzo powszechny.

0:02:32.539,0:02:35.787
Choć miliony osób[br]nie widziało skrzypłocza,

0:02:35.787,0:02:38.231
to właśnie jego krew je chroni.

0:02:38.231,0:02:44.040
Jeśli kiedykolwiek miałeś zastrzyk,[br]to prawdopodobnie jesteś w tym gronie.

0:02:44.040,0:02:47.770
Dlaczego skrzypłocze mają wyjątkową krew?

0:02:47.770,0:02:49.091
Jak inne bezkręgowce,

0:02:49.091,0:02:52.231
skrzypłocze mają otwarty układ krwionośny.

0:02:52.231,0:02:57.390
To znaczy, że ich krew[br]nie płynie w żyłach, jak nasza.

0:02:57.390,0:03:01.690
Krew skrzypłoczy obmywa jamy ciała

0:03:01.690,0:03:04.990
i ma bezpośredni kontakt z tkankami.

0:03:04.990,0:03:10.342
Jeśli do ich krwi dostaną się bakterie,[br]to szybko mogą się rozprzestrzenić.

0:03:10.342,0:03:11.732
Porównajmy tę wrażliwość

0:03:11.732,0:03:16.641
z pełnym bakterii środowiskiem[br]plaży i wybrzeża.

0:03:16.641,0:03:21.711
Łatwo stwierdzić, dlaczego potrzebują[br]tak wrażliwego systemu odpornościowego.

0:03:21.711,0:03:24.402
Skrzypłocze przetrwały masowe wymieranie,

0:03:24.402,0:03:29.752
które zabiło ponad 90% życia na Ziemi,[br]w tym dinozaury.

0:03:29.752,0:03:31.462
Jednak nie są niezniszczalne.

0:03:31.462,0:03:36.482
Od milionów lat to my[br]jesteśmy ich największym zagrożeniem.

0:03:36.482,0:03:39.752
Badania wykazują, że około 15% skrzypłoczy

0:03:39.752,0:03:43.283
ginie w procesie pobierania krwi.

0:03:43.283,0:03:48.002
Najnowsze badania sugerują,[br]że ta liczba może być większa.

0:03:48.002,0:03:51.782
Badacze zauważyli,[br]że coraz mniej samic składa jaja

0:03:51.782,0:03:54.763
w miejscach zbierania skrzypłoczy.

0:03:54.763,0:03:59.294
Nasz wpływ na skrzypłocze[br]wykracza poza przemysł biomedyczny.

0:03:59.294,0:04:02.134
Rozwój wybrzeży niszczy[br]miejsca składania jaj,

0:04:02.134,0:04:06.314
zabija się je też dla przynęty.

0:04:06.314,0:04:10.113
Są pokaźne dowody na to,[br]że ich populacja maleje.

0:04:10.113,0:04:11.944
Badacze zaczęli pracować

0:04:11.944,0:04:15.263
nad syntezą krwi skrzypłoczy[br]w laboratoriach.

0:04:15.263,0:04:18.973
Teraz jeszcze udajemy się na plaże,

0:04:18.973,0:04:22.784
ale miejmy nadzieję, że pewnego dnia[br]dzięki syntetycznej alternatywie

0:04:22.784,0:04:26.493
przestaniemy polegać na krwi[br]tych prastarych zwierząt.