Δηλητήριο με δάγκωμα εναντίον δηλητηρίου με άγγιγμα: Ποια η διαφορά; - Ρόουζ Έβελεθ

Δείτε ολόκληρο το μάθημα εδώ: http://ed.ted.com/lessons/venom-vs-poison-what-s-the-difference-rose-eveleth

Θα προτιμούσατε να σας δαγκώσει ένας δηλητηριώδης κροταλίας ή να αγγίξετε έναν δηλητηριώδη βάτραχο Δεντροβάτη; Ενώ και τα δύο ζώα είναι ικανά να προκαλέσουν κάποια σοβαρή βλάβη στον ανθρώπινο οργανισμό, αποβάλλουν τις επικίνδυνες τοξίνες τους με διαφορετικούς τρόπους. Η Ρόουζ Έβελεθ ρίχνει φως στη διάκριση μεταξύ του τρόπου διάχυσης του δηλητηρίου (και γιατί δεν πρέπει να θεραπεύσετε κάποιον όπως έχετε δει στις ταινίες).

Μάθημα από την Ρόουζ Έβελεθ, κινούμενη απεικόνιση από το Ted-Ed.

Θα προτιμούσατε να σας δαγκώσει
ένα δηλητηριώδες φίδι

ή να αγγίξετε έναν δηλητηριώδη βάτραχο;

Περιμένετε, ποια είναι η διαφορά

μεταξύ των δύο τρόπων δηλητηρίασης;

Ας πούμε ότι έχετε την ατυχία

να σας δαγκώσει
ένας δηλητηριώδης κροταλίας.

Όταν σας δαγκώσει,
θα εγχύσει δηλητήριο

από τους αδένες πίσω από τα μάτια του,

μέσω των κούφιων δοντιών του,
στη σάρκα σας.

Το δηλητήριο θα πάει σε όλο σας
το σώμα μέσω του αίματος.

Συνήθως, το δηλητήριο του φιδιού
περιέχει νευροτοξίνες,

πρωτεΐνες που μπορούν να κάνουν
πολλά δυσάρεστα πράγματα,

όπως να προκαλέσουν
έντονο πόνο στους μυς σας,

να καταστρέψουν τα αιμοφόρα κύτταρά σας,

και να σας κάνουν να μουδιάσετε εντελώς.

Όμως, μπορεί να είστε τυχεροί!

Τα φίδια δεν αποφασίζουν πάντα
ότι αξίζετε να σπαταλήσουν δηλητήριο.

Στην πραγματικότητα, ένα ποσοστό
δαγκωμάτων φιδιών μεταξύ 20 - 80 %

ονομάζονται «στεγνά δαγκώματα»,

όπου το φίδι προσπαθεί απλώς

να στείλει ένα μήνυμα
χωρίς να θέλει να σας σκοτώσει.

Βλέπετε, το δηλητήριο
χρειάζεται ενέργεια και πόρους

για να το δημιουργήσει το φίδι,

έτσι δεν θέλουν να το σπαταλήσουν
σε μια προειδοποιητική δαγκωνιά.

Από την άλλη πλευρά,

όταν πρόκειται να αγγίξετε
ή να φάτε το δηλητήριο

δεν υπάρχει καμιά
προειδοποιητική δαγκωνιά.

Εάν πιάσετε έναν δηλητηριώδη Δεντροβάτη

για να θαυμάσετε τα όμορφα χρώματά του

έχετε ήδη πάρει το θανατηφόρο δηλητήριο
παντού πάνω στα χέρια σας.

Καθώς διαρρέει μέσα στο δέρμα σας

και ταξιδεύει μέσω του αίματός σας,

το δηλητήριο ξεκινά
να παρεμβαίνει στα νεύρα σας

εμποδίζοντας τους μύες να συσταλούν.

Εάν το δηλητήριο του βατράχου
φτάσει στην καρδιά σας

μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ανακοπή.

Η διάκριση μεταξύ
των δύο αυτών τρόπων δηλητηρίασης

βρίσκεται αποκλειστικά
στον τρόπο διανομής τους.

Το δηλητήριο του βατράχου πρέπει να
εισπνευθεί, καταποθεί ή απορροφηθεί.

Το δηλητήριο του φιδιού πρέπει
να εγχυθεί σε ένα τραύμα.

Από χημικής άποψης,
και οι δύο τρόποι δηλητηρίασης

θεωρούνται τοξίνες,

έτσι ένα δάγκωμα φιδιού
είναι δηλητηριώδες.

Η ουσία που εκκρίνει ο βάτραχος
Δεντροβάτης είναι δηλητηριώδης.

Οι καστανοί ερημίτες ή οι καφέ αράχνες
είναι δηλητηριώδεις.

Το λιονταρόψαρο και το λαγόψαρο
είναι δηλητηριώδη.

Κάποιες ουσίες ίσως είναι δηλητηριώδεις
λόγω κατάποσης σε ένα ζώο

και δηλητηριώδεις
λόγω έκχυσης σε ένα άλλο.

Η τετροδοτοξίνη, μια χημική ουσία,
10.000 φορές τοξικότερη από το κυάνιο,

βρίσκεται στα λαγόψαρα,

η οποία τα κάνει δηλητηριώδη.

Βρίσκεται και στο θανάσιμο χταπόδι
με τους μπλε δαχτυλίους,

όπου το δηλητήριο
μεταδίδεται με το δάγκωμα.

Μερικά ζώα μπορεί να είναι δηλητηριώδη
και αν τα αγγίξεις και αν σε δαγκώσουν.

Πάρτε για παράδειγμα την ασιατική κόμπρα.

Όχι μόνο έχει δηλητήριο στα δόντια της

αλλά επίσης απορροφά τις τοξίνες

από τα δηλητηριώδη βατράχια που τρώει

και στη συνέχεια τις εκκρίνει

από ειδικούς αδένες στον λαιμό της,

καθιστώντας την επίσης δηλητηριώδη.

Οι επιστήμονες βρίσκουν συνεχώς νέα ζώα

που χρησιμοποιούν τοξίνες
με παράξενους, ενδιαφέροντες τρόπους.

Πρόσφατα, οι ερευνητές ανακάλυψαν

το πρώτο δηλητηριώδες καρκινοειδές.

Από τα 70.000 είδη καρκινοειδών

μόνο αυτό της τάξης Remipedia
είναι δηλητηριώδης.

Ο σπηλαιονύκτης της Τουλούμ έχει βρει

πώς να κατασκευάζει
ένα κοκτέιλ με τοξίνες

το οποίο εγχέει μέσα
από τα μικροσκοπικά του δόντια.

Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι

για το πώς λειτουργεί αυτό το δηλητήριο

αλλά πιστεύουν πως προκαλεί
προοδευτική βλάβη των νευρών

στα ανυποψίαστα θύματα

μέχρι την τελική παράλυση τους.

Μετά, αυτό το μικρό καρκινοειδές πλησιάζει

διαλύοντας τον σκελετό του θηράματός του,

ώστε να ρουφήξει τους χυμούς του.

Αλλά δεν είναι πάντα επικίνδυνα
όλα τα είδη δηλητηρίων.

Για χιλιάδες χρόνια,
οι άνθρωποι έχουν αναζητήσει

τρόπους αξιοποίησης αυτών
των τοξικών ουσιών για καλό σκοπό.

Σήμερα όλα τα είδη των φαρμάκων

προέρχονται από τοξίνες.

Το δηλητήριο από το σαλιγκάρι-κώνος
χρησιμοποιείται ως παυσίπονο.

Πολλά δηλητηριώδη φυτά έχουν
χρησιμοποιηθεί για να θεραπεύσουν,

από την ελονοσία
μέχρι τις καρδιακές αρρυθμίες.

Το δηλητήριο του σκορπιού
μπορεί κάποτε να χρησιμοποιηθεί

για τη θεραπεία της καρδιακής νόσου.

Άρα, τι πρέπει να κάνετε
εάν κάτι σας δαγκώσει ή το αγγίξετε;

Μη δοκιμάσετε τίποτα απ' όσα έχετε δει

στο διαδίκτυο ή στις ταινίες!

Μην προσπαθήσετε να αιχμαλωτίσετε
και σκοτώσετε το ζώο που σας δάγκωσε

και μην χρησιμοποιήσετε αιμοστατικό
επίδεσμο ή μαχαίρι στην πληγή σας.

Και το πιο σημαντικό, μην πανικοβληθείτε!

Διατηρήστε την ψυχραιμία σας
και ζητήστε ιατρική βοήθεια.

Η θεραπεία θα εξαρτηθεί κυρίως

από το είδος που συναντήσατε.

Αλλά εάν ξεχάσετε τη διαφορά

μεταξύ δαγκώματος
και αγγίγματος δηλητηρίου

και πείτε στους τραυματιοφορείς

ότι δηλητηριαστήκατε από μια οχιά

πιθανόν να σας συγχωρήσουν
και να σας θεραπεύσουν έτσι κι αλλιώς.