< Return to Video

Dlaczego należy przeczytać "Sen nocy letniej" - Iseult Gillespie

  • 0:07 - 0:09
    Przy świetle księżyca
  • 0:09 - 0:11
    grupa młodych osób zakrada się do lasu,
  • 0:11 - 0:14
    gdzie zażywa środki odurzające,
  • 0:14 - 0:15
    ulega romantycznej przemianie
  • 0:15 - 0:18
    i ociera się o istoty z innego wymiaru.
  • 0:18 - 0:22
    "Sen nocy letniej" ukazuje
    psychodelicznego Szekspira,
  • 0:22 - 0:27
    dając ucztę widzowi i czytelnikowi sztuki.
  • 0:27 - 0:29
    Premiera w teatrze odbyła się
    w latach 90. XVI wieku.
  • 0:29 - 0:32
    To jedna z najfrywolniejszych
    sztuk Szekspira,
  • 0:32 - 0:36
    pełna podstępów, szaleństw i magii.
  • 0:36 - 0:38
    Rozgrywa się w ciągu jednej nocy.
  • 0:38 - 0:40
    Noc świętojańska rozwija się
    w szalonym tempie.
  • 0:40 - 0:44
    Fabuła zbudowana jest
    wokół konfliktów i rozwiązłości,
  • 0:44 - 0:49
    gdzie postacie z różnych światów
    są łączone i rozdzielane.
  • 0:49 - 0:53
    Szekspir używa takiego schematu,
    żeby zadrwić z samoobsesji bohaterów
  • 0:53 - 0:56
    i zakwestionować autorytety
    poprzez komiczne zwroty akcji.
  • 0:56 - 0:58
    Akcja toczy się w starożytnej Grecji,
  • 0:58 - 1:03
    ale ukazane są tu współczesne problemy,
    tak jak w wielu sztukach Szekspira.
  • 1:03 - 1:05
    Magiczna sceneria lasu nocą
  • 1:05 - 1:09
    zaciera granice pomiędzy dwoma grupami,
    tworząc coś dziwacznego.
  • 1:09 - 1:14
    Wieszcz bawi się sztywnym
    systemem klasowym swoich czasów,
  • 1:14 - 1:18
    odwracając role społeczne
    trzech różnych grup,
  • 1:18 - 1:21
    w świecie, w którym żaden
    śmiertelnik nie ma władzy.
  • 1:21 - 1:23
    Sztuka zaczyna się, kiedy młoda Hermia
  • 1:23 - 1:27
    złości się na ojca, Egeusza,
    oraz na króla Aten, Tezeusza,
  • 1:27 - 1:31
    którzy zabronili jej poślubić
    ukochanego Lizandra.
  • 1:31 - 1:35
    Hermia nie interesuje się Demetriuszem,
    którego wybrał jej na męża ojciec,
  • 1:35 - 1:39
    za to jej przyjaciółka Helena,
    jak najbardziej.
  • 1:39 - 1:44
    Wściekli na starszyznę, Hermia i Lizander
    uciekają pod osłoną nocy,
  • 1:44 - 1:47
    mając Demetriusza tuż za sobą.
  • 1:47 - 1:49
    Sytuacja jeszcze bardziej się komplikuje,
  • 1:49 - 1:54
    kiedy Helena postanawia pójść za nimi
    w nadziei zdobycia serca Demetriusza.
  • 1:54 - 1:57
    W tym momencie
    w lesie jest już coraz tłoczniej,
  • 1:57 - 2:01
    bo prócz kochanków, znajduje się tu
    grupa opryskliwych rzemieślników.
  • 2:01 - 2:07
    Ta pijana trupa aktorska, prowadzona
    przez wesołego Spodka, robi próbę sztuki.
  • 2:07 - 2:12
    Ludzie nieświadomie
    wkraczają w baśniowy świat.
  • 2:12 - 2:15
    Mimo magicznego splendoru,
    Oberon i Tytania,
  • 2:15 - 2:20
    król i królowa elfów,
    mają swoje problemy miłosne.
  • 2:20 - 2:23
    Zazdrosny Oberon wścieka się,
    że nie może kontrolować Tytanii
  • 2:23 - 2:30
    i rozkazuje psotnikowi Pukowi wycisnąć
    sok z magicznego kwiatu na jej oczy.
  • 2:30 - 2:36
    Kiedy się obudzi, zakocha się w pierwszym
    napotkanym stworzeniu, jakie zobaczy.
  • 2:36 - 2:37
    Podczas misji
  • 2:37 - 2:41
    Puk radośnie skrapia sokiem
    oczy śpiącego Demetriusza
  • 2:41 - 2:46
    i Lizandra, i na dodatek
    przyprawia Spodkowi oślą głowę.
  • 2:46 - 2:48
    Wraz z otwarciem oczu
  • 2:48 - 2:50
    rozpoczyna się noc chaosu,
  • 2:50 - 2:56
    w tle ze złamanym sercem,
    pomyloną osobowością i przeobrażeniem.
  • 2:56 - 2:59
    Ze wszystkich postaci
    Spodkowi chyba trafia się najlepsze.
  • 2:59 - 3:01
    Kiedy zaczarowana Tytania
    podnosi na niego swój wzrok,
  • 3:01 - 3:05
    nakazuje wróżkom
    obdarować go winem i skarbami
  • 3:05 - 3:09
    i oczarowuje przemienionego
    człowieka osła:
  • 3:09 - 3:11
    "Powiewem z skrzydeł motylich wachlarzy
  • 3:11 - 3:15
    Światło miesięczne od śpiącego twarzy
    Niezmordowaną ręką odwiewajcie,
  • 3:15 - 3:18
    Teraz mu pokłon należny oddajcie".
  • 3:18 - 3:20
    Podczas gdy magia
    jest katalizatorem akcji,
  • 3:20 - 3:24
    sztuka ukazuje prawdziwy dramat
    czynów z pobudek miłosnych
  • 3:24 - 3:28
    i absurdalnego zachowania ludzi,
    którzy są pod jej wpływem.
  • 3:28 - 3:32
    Księżyc przygląda się akcji
    jak "łuk srebrny",
  • 3:32 - 3:36
    podkreślając nieobliczalne zachowania,
    które są ciemną stroną miłości,
  • 3:36 - 3:41
    i czarujący wdzięk świata,
    w którym nic nie działa normalnie.
  • 3:41 - 3:44
    Chociaż ostatecznie bohaterom wraca rozum,
  • 3:44 - 3:47
    "Sen nocy letniej" stawia pytanie,
  • 3:47 - 3:51
    jak duży jest nasz wpływ
    na codzienne sytuacje.
  • 3:51 - 3:53
    Jednak ostatnie słowo nie należy
  • 3:53 - 3:56
    do bardziej realistycznie przedstawionych
    kochanków, władców czy robotników,
  • 3:56 - 4:02
    ale do psotnego Puka zastanawiającego się,
    czy można ufać temu, co widzimy.
  • 4:02 - 4:04
    "Jeśli was nasze obraziły cienie,
  • 4:04 - 4:07
    Pomyślcie tylko (łatwe przypuszczenie),
  • 4:07 - 4:09
    Że was sen zmorzył, że wszystko, co było,
  • 4:09 - 4:12
    Tylko uśpionym we śnie się marzyło".
  • 4:12 - 4:13
    W ten sposób
  • 4:13 - 4:18
    wywołuje efekt wchodzenia
    w magiczny świat wielkiego teatru,
  • 4:18 - 4:21
    który zabawia się granicą
    między iluzją a rzeczywistością
  • 4:21 - 4:25
    i dramatycznie ukazuje,
    że być może życie jest tylko snem.
Title:
Dlaczego należy przeczytać "Sen nocy letniej" - Iseult Gillespie
Speaker:
Iseult Gillespie
Description:

Cała lekcja: https://ed.ted.com/lessons/why-should-you-read-a-midsummer-night-s-dream-iseult-gillespie

Przy świetle księżyca grupa młodych osób zakrada się do lasu, gdzie zażywa środki odurzające, ulega romantycznej przemianie i ociera się o istoty
z innego wymiaru. "Sen nocy letniej" przedstawia Szekspira bawiącego się granicą pomiędzy iluzją a rzeczywistością, dramatycznie ukazując, że być może życie jest tylko snem. Iseult Gillespie wyjaśnia, dlaczego ta sztuka jest ponadczasową klasyką.

Lekcja: Iseult Gillespie, reżyseria: WOW-HOW Studio

Przypisy:
3:08 - 3:14 "Sen nocy letniej" tłumaczenie: Leon Ulrich, https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/sen-nocy-letniej.pdf; str. 30

4:02 - 4:09 "Sen nocy letniej" tłumaczenie: Leon Ulrich, https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/sen-nocy-letniej.pdf; str. 66

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:26

Polish subtitles

Revisions