Μάλκολμ Γκλάντγουελ: Η παράξενη ιστορία του κατευθυντή βομβών Νόρντεν

Ο γνωστός παραμυθάς Μάλκολμ Γκλάντγουελ αφηγείται την ιστορία του κατευθυντή βομβών Νόρντεν, μία πρωτοποριακή τεχνολογία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, που όμως είχε ένα βαθιά αναπάντεχο αποτέλεσμα.

Ευχαριστώ.

Χαίρομαι πολύ που βρίσκομαι εδώ.

Η τελευταία ομιλία που έδωσα στο TED ήταν

νομίζω περίπου πριν επτά χρόνια.

Είχα μιλήσει για σάλτσες για μακαρόνια.

Και φαίνεται, τόσοι πολλοί άνθρωποι βλέπουν αυτά τα βίντεο.

Από τότε και μετά, έρχονται άνθρωποι

και μου κάνουν ερωτήσεις για σάλτσες μακαρονιών,

το οποίο ειναι υπέροχο για λίγο καιρό --

(Γέλια)

αλλά αποδείχτηκε μη ιδεατό

για ένα διάστημα επτά ετών.

Και έτσι σκέφτηκα να έρθω

και να προσπαθήσω να αφήσω τις σάλτσες μακαρονιών πίσω μου.

(Γέλια)

Το θέμα της συνεδρίασης σήμερα το πρωί είναι Πράγματα που Φτιάχνουμε.

Οπότε σκέφτηκα να πω μια ιστορία

για κάποιον

που έφτιαξε ένα από τα πιο πολύτιμα αντικείμενα

της εποχής του.

Το όνομά του είναι Καρλ Νόρντεν.

Ο Καρλ Νόρντεν γεννήθηκε το 1880.

Ήταν Ελβετός.

Και φυσικά, οι Ελβετοί ανήκουν σε μία από

δύο γενικές κατηγορίες:

αυτούς που φτιάχνουν μικρά, εξαιρετικά,

ακριβά αντικείμενα

και αυτούς που χειρίζονται τα χρήματα

αυτών που αγοράζουν μικρά, εξαιρετικά,

ακριβά αντικείμενα.

Ο Καρλ Νόρντεν ανήκε ξεκάθαρα στην πρώτη κατηγορία.

Ήταν μηχανικός.

Πήγε στο Όμοσπονδιακό Πολυτεχνείο της Ζυρίχης.

Ένας από τους συμφοιτητές του ήταν ένας νεαρός άνδρας με το όνομα Λένιν.

ο οποίος στην πορεία

θα διέλυε μικρά, ακριβά, εξαιρετικά αντικείμενα.

Ο Καρλ λοιπόν, είναι ένας Ελβετός μηχανικός.

Και το εννοώ αυτό με την πλήρη έννοια της λέξεως.

Φοράει κουστούμι τριών τεμαχίων,

και έχει ένα πολύ πολύ μικρό, σημαντικό μουστάκι,

και είναι επιβλητικός

και νάρκισσος

και οδηγείται

από το τεράστιο εγώ του

και δουλεύει 16 ώρες την ημέρα,

και έχει πολύ έντονα συναισθήματα για το εναλλασσόμενο ρεύμα

και νιώθει ότι το μαύρισμα από τον ήλιο ειναι σημάδι ηθικής αδυναμίας

και πίνει πολύ καφέ

και κάνει την καλύτερη δουλειά του

στην κουζίνα της μητέρας του στη Ζυρίχη όπου κάθεται με τις ώρες

σε απόλυτη σιωπή

με τίποτα άλλο πέρα από την αναλογική του αριθμομηχανή.

Τελοσπάντων,

ο Καρλ Νόρντεν μεταναστεύει στις Ηνωμένες Πολιτείες

μόλις πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο

και ξεκινάει ένα μαγαζί στην οδό Λαφαγιέτ

στο κέντρο του Μανχάταν.

Και παθιάζεται με το ερώτημα

του πως μπορεί να ρίχνει κανείς βόμβες από ένα αεροπλάνο.

Αν το σκεφτείτε,

την εποχή πριν απο το GPS και το ραντάρ,

αυτό ήταν προφανώς ένα πραγματικά δύσκολο πρόβλημα.

Είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα φυσικής.

Έχεις ένα αεροπλάνο το οποίο πετάει σε χιλιάδες πόδια υψόμετρο,

πηγαίνοντας με εκατοντάδες μίλια την ώρα,

και προσπαθείς να ρίξεις ένα αντικείμενο, μία βόμβα,

προς έναν σταθερό στόχο

ενώ έχεις μπροστά σου όλων των ειδών τους ανέμους και τα σύννεφα

και διάφορα άλλα εμπόδια.

Και διάφοροι άνθρωποι,

καθώς οδεύαμε προς τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και μεταξύ των δύο πολέμων

προσπάθησαν να λύσουν αυτό το πρόβλημα,

και σχεδόν όλοι απέτυχαν.

Οι κατευθυντές βομβών που υπήρχαν τότε

ήταν απίστευτα ανακριβείς.

Αλλά ο Καρλ Νόρντεν είναι πραγματικά αυτός που έλυσε το μυστήριο.

Επινόησε μία απίστευτα πολύπλοκη συσκευή.

Ζύγιζε περίπου 25 κιλά.

Ονομαζόταν κατευθυντής βομβών Νόρντεν Μαρκ 15.

Και έχει όλων των ειδών τους μοχλούς και ρουλεμάν

και εργαλεία και μετρητές.

Και φτιάχνει λοιπόν αυτό το πολύπλοκο πράγμα.

Και αυτό που επιτρέπει στους ανθρώπους να κάνουν

είναι ότι τώρα ο βομβαρδιστής μπορεί να επιλέξει ένα αντικείμενο,

να εντοπίσει τον στόχο με την όρασή του,

γιατί οι βομβαρδιστές βρίσκονται μέσα σε έναν κώνο από πλέξιγκλας,

και μετά να εισάγει το υψόμετρο του αεροπλάνου,

την ταχύτητα του αεροπλάνου και του ανέμου

και τις συντεταγμένες

του στόχου.

Και ο κατευθυντής θα του πει πότε να ρίξει τη βόμβα.

Και όπως φημίζεται ότι έλεγε ο Νόρντεν,

«Πριν τον κατευθυντή βομβών,

οι βόμβες συνηθιζόταν να χάνουν το στόχο τους

κατά ένα μίλι ή και περισσότερο.»

Αλλά είπε, με τον κατευθυντή Μαρκ 15 Νόρντεν,

μπορούσε να ρίξει μία βόμβα μέσα σε ένα βαρέλι

από τα 20.000 πόδια.

Δεν μπορώ να σας περιγράψω

πόσο απίστευτα ενθουσιασμένος

ήταν ο στρατός των ΗΠΑ

όταν έφτασαν τα νέα του κατευθυντή Νόρντεν.

'Ηταν σαν το μάννα εξ'ουρανού.

Ήταν ένας στρατός

που μόλις είχε βιώσει τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο,

όπου εκατομμύρια άντρες

πολέμησαν ο ένας τον άλλο στα χαρακώματα,

κάτι που δεν τους έβγαζε πουθενά, δεν έκαναν καμία πρόοδο,

και εδώ κάποιος είχε εφεύρει μία συσκευή

που τους επέτρεπε να πετάνε στον ουρανό

ψηλά πάνω από την περιοχή του εχθρού

και να καταστρέφουν ό,τι θέλουν

με ακρίβεια καρφίτσας.

Και έτσι ο στρατός των ΗΠΑ

ξόδεψε 1.5 δισεκατομμύρια δολάρια --

δισεκατομμύρια δολάρια με δεδομένα του 1940 --

στην ανάπτύξη του κατευθυντή Νόρντεν.

Και για να το δούμε αυτό από τη σωστή όψη του

το συνολικό κόστος του σχεδίου Μανχάταν

ήταν τρία δισεκατομμύρια δολάρια.

Ο κατευθυντής Νόρντεν κόστισε τα μισά λεφτά από αυτά

που ξοδεύτηκαν στο πιο φημισμένο στρατιωτικό-βιομηχανικό σχέδιο

της μοντέρνας εποχής.

Υπήρχαν άνθρωποι, στρατηγοί, μέσα στον στρατό των ΗΠΑ

που πραγματικά πίστευαν ότι αυτή και μόνο η συσκευή

θα έκανε τη διαφορά

μεταξύ ήττας και νίκης

στην μάχη εναντίον των Ναζί

και εναντίον των Γιαπωνέζων.

Αλλά και για το Νόρντεν,

η συσκευή αυτή είχε απίστευτη ηθική σημασία,

γιατί ο Νόρντεν ήταν αφοσιωμένος Χριστιανός.

Πάντα τον ενοχλούσε

όταν οι άνθρωποι αναφερόντουσαν στον κατευθυντή σαν εφεύρεσή του,

καθώς στα δικά του μάτια,

μόνο ο Θεός μπορούσε να εφεύρει πράγματα.

Αυτός ήταν απλά το όργανο της θέλησης του Θεού.

Και ποια ήταν η θέληση του Θεού;

Ε λοιπόν, η θέληση του Θεού ήταν να μειωθεί o πόνος στους πολέμους

όσο το δυνατόν περισσότερο.

Και τι έκανε ο κατευθυντής Νόρντεν;

Επέτρεπε ακριβώς αυτό.

Έδινε τη δυνατότητα να βομβαρδιστούν μόνο αυτά τα πράγματα

που έπρεπε απαραιτήτως να βομβαρδιστούν.

Οπότε τα χρόνια που οδήγησαν στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο,

ο στρατός των ΗΠΑ αγόρασε 90.000

κατευθυντές Νόρντεν

για 14.000 δολάρια τον κάθενα --

και πάλι, σε δολάρια του 1940, αυτά ήταν πολλά λεφτά.

Και εκπαίδευσαν 50.000 βομβιστές να τους χρησιμοποιούν --

πολύωρες, εκτεταμένες εκπαιδεύσεις που κρατούσαν μήνες --

γιατί αυτά τα πράγματα ήταν βασικά αναλογικοί υπολογιστές:

δεν ήταν εύκολοι στη χρήση τους.

Και έβαζαν όλους αυτούς τους βομβαρδιστές να ορκιστούν,

να ορκιστούν ότι αν ποτέ αιχμαλωτίζονταν,

δεν θα αποκάλυπταν την παραμικρή λεπτομέρεια

αυτής της συσκευής στον εχθρό,

γιατί ήταν επιτακτική η ανάγκη να μην αποκτήσει ο εχθρός

αυτό το άκρως σημαντικό τεχνολογικό επίτευγμα.

Και οποτεδήποτε ο κατευθυντής Νόρντεν μεταφερόταν σ' ένα αεροπλάνο

συνοδευόταν από σειρές οπλισμένων φρουρών.

Το μετέφεραν σ' ένα κουτί καλυμμένο με καμβά.

Και το κουτί ήταν δεμένο με χειροπέδες στο χέρι ενός εκ των φρουρών.

Δεν επιτρεπόταν να φωτογραφηθεί.

Και υπήρχε ένας μικρός εμπρηστικός μηχανισμός μέσα του,

έτσι ώστε, αν το αεροπλάνο έπεφτε, θα καταστρεφόταν

και δεν υπήρχε κανένας τρόπος ο εχθρός να το πάρει στα χέρια του.

Ο κατευθυντής βομβών Νόρντεν

είναι το Άγιο Δισκοπότηρο.

Οπότε τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου;

Προκύπτει λοιπόν ότι δεν είναι το Άγιο Δισκοπότηρο.

Στην πραγματικότητα, ο κατευθυντής Νόρντεν

μπορεί να ρίξει μία βόμβα σ' ένα βαρέλι από τα 20.000 πόδια,

αλλά μόνο υπό ιδανικές συνθήκες.

Και φυσικά, κατά τη διάρκεια του πολέμου,

οι συνθήκες δεν είναι ιδανικές.

Πρώτα απ'όλα, είναι πολύ δύσκολος στη χρήση του -- πραγματικά δύσκολος στη χρήση του.

Και λίγοι μόνο

από τους 50.000 άντρες που ήταν βομβαρδιστές

είχαν την ικανότητα να προγραμματίσουν σωστά έναν αναλογικό υπολογιστή.

Δεύτερον, χαλάει συχνά.

Έχει τόσα πολλά γυροσκόπια και τροχαλίες όλων των ειδών

και εργαλεία και μοχλούς,

και δεν δουλεύουν όσο καλά θα έπρεπε

κατά τη διάρκεια της μάχης.

Τρίτον, όταν ο Νόρντεν έκανε τους υπολογισμούς του,

έκανε την υπόθεση ότι το αεροπλάνο θα πετούσε

σε μία σχετικά χαμηλή ταχύτητα και σε χαμηλά υψόμετρα.

Ε λοιπόν στον πραγματικό πόλεμο, δεν μπορείς να το κάνεις αυτό,

θα σε καταρρίψουν.

Οπότε ξεκίνησαν να πετάνε με τους κατευθυντές σε μεγάλα υψόμετρα και με απίστευτα μεγάλες ταχύτητες.

Ο κατευθυντής Νόρντεν δεν δουλεύει και τόσο καλά

υπό αυτές τις συνθήκες.

Αλλά το κυριότερο ήταν,

ότι ο κατευθυντής Νόρντεν απαιτούσε ο βομβαρδιστής

να έχει οπτική επαφή με το στόχο.

Αλλά φυσικά, τι συμβαίνει στην πραγματική ζωή;

Υπάρχουν σύννεφα, σωστά.

Χρειαζόταν εναν ασυννέφιαστο ουρανό για να είναι ακριβής.

Πόσοι ασυννέφιαστοι ουρανοί

νομίζετε ότι υπήρχαν πάνω από την Κεντρική Ευρώπη

μεταξύ του 1940 και του 1945;

Όχι πολλοί.

Και για να σας δώσω μια αίσθηση

του πόσο ανακριβής ήταν ο κατευθυντής Νόρντεν,

υπήρχε μια περίφημη περίπτωση το 1944

όταν οι συμμαχικές δυνάμεις βομβάρδισαν μία χημική μονάδα στη Λιόνα, στη Γερμανία.

Η χημική μονάδα κάλυπτε

3 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Σε διάστημα 22 αποστολών βομβαρδισμού,

οι Σύμμαχοι έριξαν 85.000 βόμβες

σε αυτή τη χημική μονάδα 3 τετραγωνικών χιλιομέτρων

χρησιμοποιώντας τον κατευθυντή Νόρντεν.

Τι ποσοστό αυτών των βομβών

νομίζετε πραγματικά προσγειώθηκαν

μέσα στα 3 τετραγωνικά χιλιόμετρα της μονάδας;

10 τοις εκατό. 10 τοις εκατό.

Και από αυτό το 10 τοις εκατό που προσγειώθηκε,

16 τοις εκατό δεν εξερέγησαν, ήταν χαλασμένες.

Η χημική μονάδα της Λιόνα,

μετά από έναν από τους πιο εκτεταμένους βομβαρδισμούς στην ιστορία του πολέμου

λειτουργούσε κανονικά μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Και παρεπιπτόντως, όλες αυτές οι προφυλάξεις

να κρατηθεί ο κατευθυντής Νόρντεν μακριά από τα χέρια των Ναζί;

Ε λοιπόν προέκυψε

ότι ο Καρλ Νόρντεν, σαν σωστός Σουηδός,

ήταν γοητευμένος με τους Γερμανούς μηχανικούς.

Οπότε τη δεκαετίς του '30, προσέλαβε κάμποσους από αυτούς

συμπεριλαμβανομένου ενός άνδρα με το όνομα Χέρμαν Λονγκ

ο οποίος, το 1938,

έδωσε τα πλήρη σχέδια του κατευθυντή Νόρντεν στους Ναζί.

Είχαν λοιπόν τον δικό τους κατευθυντή Νόρντεν κατά τη διάρκεια όλου του πολέμου --

ο οποίος φυσικά, επίσης δεν δούλεψε πολύ καλά.

(Γέλια)

Γιατί λοιπόν μιλάμε για τον κατευθυντή Νόρντεν;

Επειδή ζούμε σε μία εποχή

που υπάρχουν πάρα πολλοί

κατευθυντές Νόρντεν.

Ζούμε σε μία εποχή οπου υπάρχουν πάρα πολλοί

πολύ, πολύ έξυπνοι άνθρωποι

που πηγαίνουν από εδώ κι από εκεί λέγοντας ότι εφηύραν εργαλεία

που θ' αλλάξουν για πάντα τον κόσμο μας.

Έχουν εφεύρει ιστοσελίδες που επιτρέπουν στους ανθρώπους να είναι ελεύθεροι.

Έχουν εφεύρει εκείνο, και τούτο και το άλλο

που θα κάνει τον κόσμο μας για πάντα καλύτερο.

Αν πάτε στο στρατό,

θα βρείτε και εκεί πολλούς Καρλ Νόρντεν.

Αν πάτε στο Πεντάγωνο, θα σας πουν,

«Ξέρετε τι, τώρα μπορούμε πραγματικά

να ρίξουμε μία βόμβα μέσα σ' ένα βαρέλι

από τα 20.000 πόδια.»

Και ξέρετε τι, είναι αλήθεια. Πραγματικά μπορούν να το κάνουν τώρα.

Αλλά χρειάζεται να είμαστε ξεκάθαροι

όσον αφορά το πόσο λίγα πράγματα σημαίνει αυτό.

Στον πόλεμο του Ιράκ, στην αρχή του πρώτου πολέμου στο Ιράκ,

ο στρατός των ΗΠΑ, η αεροπορία,

έστειλε δύο μοίρες από αεροσκάφη F-15

στην έρημο του Ιράκ

εξοπλισμένα με αυτές τις κάμερες των πέντε εκατομμυρίων δολαρίων

που τους επέτρεπαν να βλέπουν όλη την επιφάνεια της ερήμου.

Και η αποστολή τους ήταν να βρούν και να καταστρέψουν --

θυμάστε τους εκτοξευτές πυραύλων Σκαντ,

αυτούς τους πυραύλους

που οι Ιρακινοί εκτόξευαν προς τους Ισραηλινούς;

Η αποστολή των δύο μοιρών

ήταν να καταστρέψουν όλους τους εκτοξευτές πυραύλων Σκαντ.

Οπότε πετούσαν αποστολές μέρα και νύχτα

και έριξαν χιλιάδες βόμβες,

και εκτόξευσαν χιλιάδες πύραυλους

στην προσπάθειά τους να καταστρέψουν αυτή την συγκεκριμένη απειλή.

Και όταν τελείωσε ο πόλεμος, έγινε ένας έλεγχος --

όπως κάνει πάντα ο στρατός και η αεροπορία, --

και έκαναν την εξής ερώτηση:

πόσους Σκαντ πραγματικά καταστρέψαμε;

Ξέρετε ποια ήταν η απάντηση;

Μηδέν, ούτε έναν.

Γιατί όμως;

Είναι επειδή τα όπλα δεν ήταν ακριβή;

Όχι, ήταν εκπληκτικά ακριβή.

Θα μπορούσαν να καταστρέψουν αυτό το μικρό πράγμα

από τα 25.000 πόδια.

Το πρόβλημα ήταν ότι δεν ήξεραν που ήταν οι εκτοξευτές Σκαντ.

Το πρόβλημα με τις βόμβες και τα βαρέλια

δεν είναι στο να ρίξεις τη βόμβα μέσα στο βαρέλι,

αλλα στο να ξέρεις να βρεις το βαρέλι.

Αυτό είναι πάντα το δυσκολότερο πρόβλημα

στους πολέμους.

Ή πάρτε τη μάχη στο Αφγανιστάν.

Ποιο είναι το κυρίως όπλο

του πολέμου της CIA στο βορειοδυτικό Πακιστάν;

Το μη επανδρωμένο κατασκοπευτικό αεροσκάφος. Τι είναι αυτό;

Ε λοιπόν είναι το εγγόνι του εκτοξευτή Νόρντεν 15.

Είναι όπλο με καταστροφική ακρίβεια.

Και στη διάρκεια των τελευταίων έξι χρόνων

στο βορειοδυτικό Πακιστάν,

η CIA έχει πετάξει εκατοντάδες πυραύλους με τα κατασκοπευτικά αεροσκάφη

και τα έχει χρησιμοποιήσει

για να σκοτώσει 2.000 υπόπτους

Πακιστανούς και Ταλιμπάν.

Ποια είναι η ακρίβεια αυτών των αεροσκαφών;

Είναι υπερβολικά ακριβείς.

Πιστεύουμε ότι στο 95 τοις εκατό

των περιπτώσεων που χρησιμοποιούνται βρίσκουν το στόχο τους.

95 τοις εκατό των ανθρώπων που σκοτώνουμε, πρέπει να σκοτωθούν, σωστά;

Αυτό είναι ένα από τα πιο αξιοσημείωτα ρεκόρ

στην ιστορία των μοντέρνων πολέμων.

Αλλά ξέρετε ποιο είναι το σημαντικό;

Ακριβώς στην ίδια περίοδο

που χρησιμοποιούμε αυτά τα αεροσκάφη

με την εκπληκτική ακρίβεια,

ο αριθμός των επιθέσεων, των επιθέσεων αυτοκτoνιών και των τρομοκρατικών επιθέσεων,

εναντίων των Αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν

έχει δεκαπλαστιαστεί.

Καθώς γινόμαστε πιο αποτελεσματικοί

στο να τους σκοτώνουμε

τόσο πιο πολύ οργίζονται

και έχουν όλο και περισσότερα κίνητρα να μας σκοτώνουν.

Δεν σας περιέγραψα μια ιστορία επιτυχίας.

Σας περιέγραψα

το αντίθετο από μια ιστορία επιτυχίας.

Και αυτό είναι το πρόβλημα

με την τρέλα μας με τα πράγματα που φτιάχνουμε.

Νομίζουμε ότι τα πράγματα που φτιάχνουμε θα μας λύσουν τα προβλήματά μας,

αλλά τα προβήματά μας είναι πολύ πιο πολύπλοκα από αυτό.

Το πρόβλημα δεν είναι η ακρίβεια των βομβών που έχουμε,

αλλά το πως χρησιμοποιούμε τις βόμβες που έχουμε,

και πιο σημαντικό,

αν χρειάζεται καθόλου να χρησιμοποιούμε τις βόμβες.

Υπάρχει ένα υστερόγραφο

στην ιστορία του Νόρντεν

για τον Καρλ Νόρντεν και το θαυμάσιο κατευθυντή του.

Στις 6 Αυγούστου, 1945,

ο πιλότος ενός βομβαρδιστικού Β-29 με το όνομα Ενόλα Γκέι

πέταξε πάνω από την Ιαπωνία

και, χρησιμοποιώντας έναν κατευθυντή Νόρντεν,

έριξε μία πολύ μεγάλη θερμοπυρηνική συσκευή

στην πόλη της Χιροσίμα.

Και, όπως συνηθιζόταν με τον κατευθυντή Νόρντεν,

η βόμβα έχασε το στόχο της κατά 250 μέτρα.

Αλλά φυσικά, δεν είχε σημασία.

Και αυτή είναι η μεγαλύτερη ειρωνεία απ' όλες

όσον αφορά τον κατευθυντή Νόρντεν.

Ο κατευθυντής της αεροπορίας που κόστισε 1.5 δισεκατομμύρια δολάρια

χρησιμοποιήθηκε για να ρίξει τη βόμβα των τριών δισεκατομμυρίων δολαρίων,

η οποία δεν χρειαζόταν καν κατευθυντή.

Εν τω μεταξύ, πίσω στη Νέα Υόρκη,

κανείς δεν είπε στον Καρλ Νόρντεν

ότι ο κατευθυντής του χρησιμοποιήθηκε στη Χιροσίμα.

Ήταν ένας πιστός Χριστιανός.

Πίστευε ότι είχε σχεδιάσει κάτι

που θα μείωνε τον πόνο του πολέμου.

Θα του σπάραζε την καρδιά.

(Χειροκρότημα)