< Return to Video

رحلة اليقين ٥٤: أصل الإنسان بين "نظرية التطور" والقرآن

  • 0:00 - 0:01
    السلام علیکم
  • 0:01 - 0:06
    "مرۆڤ لە بوونەوەرە خواروەکانەوە پەرەی سەندووە"
    بەم شێوەیە تیۆری پەرەسەندن ئیدیعا دەکات،
  • 0:06 - 0:12
    بەڵام قورئان دەڵێت ئێمە نەوەی ئادەمین
    کە خودا بە دەستی خۆی دروستی کردووە و ژنەکەیشی لێ دروست کردووە،
  • 0:12 - 0:17
    بەم شێوەیە ئاڕاستەکانی باوەڕداران جۆراوجۆر بوون
    سەبارەت بە بیردۆزی پەرەسەندن لە نێو ڕۆڵەی مسوڵمانان
  • 0:17 - 0:23
    1. هەندێکیان وتیان : پێویستە دووبارە تەفسیری ئایەتەکانی قورئان
    بکرێتەوە بە شێوەیەک کە لەگەڵ بیردۆزی پەرەسەندن بگونجێت.
  • 0:24 - 0:28
    2. و هەندێکیان وتیان : ئێمە دەڵێین کە
    چیرۆکی ئادەم لە قورئاندا چیرۆکێکی ئاماژەییە
  • 0:28 - 0:32
    3. و هەندێکی تریان گووتیان : ئێمە قورئان
    بە درۆ دەخەینەوە و باوەڕمان بە زانستە.
  • 0:32 - 0:38
    لەم ئەڵقەیەدا بە توێژینەوە زانستییەکان ئەم پێشەکییە
    تاووتوێ دەکەین کە ئەوان بە بەڵگە نەویستی دادەنێن
  • 0:38 - 0:41
    پەرەسەندنی مرۆڤ ڕاستییەکی زانستییە
  • 0:41 - 0:48
    و هەوڵ دەدەین پێکەوە ڕووکارەکانی بەرنامەی زانستی
    درووست وێنا بکەین، بەشکوم ببینە ئەهلی وتەی الله تەعالا :
  • 0:48 - 0:52
    ئه‌وسا خوا هیدایه‌ت و ڕێنمووی ئیماندارانی کرد بۆ دۆزینه‌وه‌ی حه‌ق و په‌یڕه‌وی
    کردنی له نێوان ئه‌و مه‌سه‌لانه‌ی که ئه‌وان کێشه‌یان له سه‌ری هه‌بوو
  • 0:53 - 0:57
    وخوا ڕێنموویی هه‌رکه‌سێک ده‌کات که بیه‌وێت و
    (شایسته بێت) بۆ ڕێگه و ڕێبازی ڕاست و دروست.
  • 0:57 - 0:58
    لەگەڵمان بن...
  • 1:03 - 1:09
    ئەوەی کە شوێنکەوتووانی بیردۆزی پەرەسەندن بڵاوی
    دەکەنەوە لە ناودارترین گۆڤار و کتێب و ماڵپەڕە "زانستی"
  • 1:09 - 1:11
    و وانە "پەروەردەییەکانیان " بۆ خەڵکی گشتی،
  • 1:11 - 1:15
    ئەوەیە کە مرۆڤ لە ڕەگی هاوبەشی
    لەگەڵ گیانەوەراندا پەرەی سەندووە
  • 1:15 - 1:19
    بە چەند قۆناغێکدا تێپەڕیوە
    لە بوونەوەری نیمچەمرۆیی
  • 1:19 - 1:23
    تاوەکو گەیشتوە بەو مرۆڤە سەردەمییەی
    کە بە (Homosapiens) ناوی دەبەن
  • 1:23 - 1:29
    و هەروەها ئەم مرۆڤە سەردەمییە بۆ یەکەمجار
    پێش نزیکەی 195 هەزار ساڵ لە ئیسیۆبیا دەرکەوتووە
  • 1:30 - 1:33
    هەروەکو لەم پەڕەیەدا ئاماژەی پێکراوە کە لە
    گۆڤاری Nature دا بڵاوکراوەتەوە لە ساڵی 2005
  • 1:33 - 1:37
    پاشان دوای دەیان هەزار ساڵ نەوەکانی ئەم
    مرۆڤە بەرەو بەشەکانی تری جیهان دەرچوون
  • 1:37 - 1:42
    و هەروەها ئەم بوونەوەرانە کە وا
    دادەنرێن مرۆڤ لەوانەوە پەرەی سەندبێت.
  • 1:42 - 1:47
    کۆمەڵێک تایبەتمەندی گواستراوەی هەیە کە
    لەگەڵ ماوەی کاتییەکەی دۆزینەوەکەیدا دەگونجێت
  • 1:47 - 1:51
    لەڕووی شێوە و قەبارەی کەلەسەر
    و ئێسکە پەیکەر و بۆماوە ماددە،
  • 1:51 - 1:57
    بانگەشەکارانی بیردۆزی پەرەسەندن لە عەرەبەکان ئەم
    وێنەیە وەکو باکگراوندێک بۆ وانە و وتارەکانیان دادەنێن.
  • 1:57 - 2:02
    ئەهاا! کەواتە ئێوە دەڵێن کە کە ئێمە
    – کۆمەڵانی مرۆڤ – لەم شێوەیەی ئێستاماندا
  • 2:02 - 2:08
    یەکەم دەرکەوتنمان پێش 195 هەزار
    ساڵ بووە لە ئیسیۆبیا.... ئەی وانییە؟
  • 2:08 - 2:11
    “بەڵێ ،مەبەستم نزیکەی 5 هەزار ساڵە "
  • 2:12 - 2:18
    ئەها! لەگەڵ ئەوەشدا زنجیرەیەکی ڕوون لە باپیرانی مرۆڤدا هەیە بە
    شێوەیەک کە لەگەڵ مەودا کاتییەکەیدا دەگونجێت لە هێڵە پەرەسەندنیەکەدا؟
  • 2:18 - 2:19
    " بێگوومان بێگوومان"
  • 2:19 - 2:24
    -و هەر بەبەردبوویەکیشمان دۆزیبێتەوە پشتگیری
    ئەو زنجیرەیە دەکات کە گریمانمان کردبووە پێش هەبوونی
  • 2:24 - 2:27
    و ئەمانەش لەو چوارچێوەیە دەرناچن
    ئەی وانییە؟
  • 2:27 - 2:28
    =بەڵێ بێگومان
  • 2:28 - 2:33
    ئەها! باشە ئەی چی لەو بەبەردبووە مرۆڤیانە
    دەکەن کە لە ساڵی 2017 لە مەغریب دۆزرانەوە
  • 2:33 - 2:37
    کە بۆ نزیکەی 300 هەزار ساڵ دەگەڕێتەوە
    بە پێی پێشبینییەکانی شارەزایان،
  • 2:37 - 2:40
    بە جۆرێک کە ناویان لێنراون بە ناونیشانی :
  • 2:40 - 2:45
    (بەبەردبوویەکی دۆزراوە لە مەغریب کە درەختی
    خێزانی Homosapiens دووبارە ڕێکدەخاتەوە -
  • 2:45 - 2:48
    " ئااا.. کێشە نییە کەواتە درێژکردنەوەیەکی
    کەم دەکەین بەرەو دواوە
  • 2:48 - 2:52
    و دەڵێین کە یەکەم مرۆڤ پێش نزیکەی
    300 هەزار ساڵ دەرکەوتووە
  • 2:52 - 2:54
    هەروەکو لە ماڵپەڕی Smithsonian دا هاتووە
  • 2:54 - 2:56
    -باشە وەرن با بگەڕێینە دواوە :
  • 2:56 - 3:02
    ئەی چی دەربارەی ئەو بەبەردبووانەی کە ساڵی 1955 ز
    لە ئیسپانیا دۆزراونەتەوە لە پاشماوەی کەلەسەر و ئێسکە پەیکەر
  • 3:03 - 3:07
    خەمڵێنراوە کە لە 780,000 ساڵ کۆنتربن؟!
  • 3:07 - 3:11
    واتە زۆر کۆنتر لەو 300 هەزار
    ساڵەی کە وای دادەنێن
  • 3:11 - 3:17
    بە جۆرێک کە مرۆڤ پێش ئەو بوونەوەرە نیمچە مرۆڤەوە
    دەرکەوتوە کەوا دادەنرێت مرۆڤ لەوەوە پەرەی سەندبێت،
  • 3:17 - 3:22
    تاوای لێهات کە دۆزەرەوەی کەلەسەرەکەJuan Arsuaga
    بڵێت کە ئەمە زۆر چاوەڕوان نەکراوە!
  • 3:22 - 3:26
    پێویستە دووبارە بڕوانینەوە پەرەسەندنی مرۆڤ
    تاوەکو لەگەڵ ڕووخسارە دۆزراوەیدا بگونجێت.
  • 3:27 - 3:32
    چونکە تەمەنی 800 هەزار ساڵە، و لەگەڵ ئەوەشدا
    بە دڵنیاییەوە دیارە هەروەکو ڕووخساری ئێمەیە
  • 3:32 - 3:33
    لە ڕوونکردنەوەی ئەمەدا زۆر سەریان لێشێوا و
  • 3:33 - 3:36
    بڕیاریاندا کە بە بوونەوەرێکی
    نیمچە مرۆڤی دابنێن.
  • 3:36 - 3:39
    و ناوی Homo antecessor یان لێنا.
  • 3:39 - 3:44
    و پەتی خەیاڵیان بەردا تاوەکو بە بوونەوەرێکی سەرەتایی
    پیشانی بدەن هەروەکو ئەم پەیکەرە لە مۆزەخانەی ئوسترالیدا.
  • 3:44 - 3:46
    تا ئێستاش لە ڕوونکردنەوەیدا سەردەشێوی،
  • 3:46 - 3:50
    چونکە چەند مانگێکی کەم دەبیت کە
    گۆڤاری Nature توێژینەوەیەکی بڵاوکردۆتەوە
  • 3:50 - 3:55
    کە دووبارە دان بەوەدا دەنێت کە ڕوخساری ئەوەی ناویان
    دەبرد بە Homo antecessor هەروەکو ڕوخساری ئێمەیە،
  • 3:55 - 3:59
    هەروەها گۆڤاری Science ئیش لەسەر ئەو سەرلێشێواوییە
    قسەی کردووە کە ئایا دەبێت لە کوێی زنجیرەی پەرەسەندندا دابنرێت.
  • 3:59 - 4:03
    باشە هەرچییەک بکەن بۆ ڕوونکردنەوەی
    ئەم جیاوازییانە بە سەدان هەزار ساڵ،
  • 4:04 - 4:08
    چی لەو کەلەسەرە دەکەن کە لە ساڵی 2001دا
    لەگەڵ کینیا دۆزرایەوە؟
  • 4:08 - 4:12
    ئەوەی ناوێکیان لێینا بە واتای
    (پیاوی کینیای ڕوخسار تەخت)
  • 4:12 - 4:16
    و تەمەنی کەلەسەرەکەیان خەمڵاند
    بە 3.5 ملیۆن ساڵ،
  • 4:16 - 4:22
    تاوەکو بابەتێک لە گۆڤارێی Nature دا شۆکی توندی خستەڕوو
    (خۆی خستەڕوو دەربارەی و بابەتێکی بلاوکردەوە کە تیایدا هاتبوو :
  • 4:22 - 4:26
    " مێژووی پەرەسەندنی مرۆڤ ئاڵۆزە
    و ڕووکارەکانی ڕوون نین،
  • 4:26 - 4:30
    ئەمڕۆش وادیارە کە دەیەوێت
    سەرلێشێواوی زیاتر دروستبکات
  • 4:30 - 4:36
    بەهۆی دۆزینەوەی جۆرێکی نوێ
    کە بۆ سێ ملیۆن ساڵ و نیو دەگەڕێتەوە"
  • 4:36 - 4:38
    و بەهەمان شێوە گۆڤاری Science
    لە بابەتێکدا بە ناونیشانی:
  • 4:39 - 4:43
    ( کەلەسەرێک ناڕوونی زیاتر درووست
    دەکات لەسەر بنچینەی مرۆڤ)
  • 4:43 - 4:46
    لە پێشەکییەکەیدا دەڵێت :
    " دۆزینەوەی کەلەسەرێک
  • 4:46 - 4:54
    و پاشماوەی بەبەردبوو کە تەمەنیان 3.5 ملیۆن ساڵ دەبێت لە
    باکووری کینیا درەختی پەرەسەندنی مرۆڤ لە ڕەگەوە دەهەژێنێت "
  • 4:54 - 4:58
    و گۆڤاری Scince یش بەهەمان شێوە
    لە بابەتێکی تردا بڵاوی کردۆتەوە دەڵێت :
  • 4:58 - 5:00
    پسپۆڕان هاوڕان لەسەر ئەو ڕایەی
  • 5:00 - 5:06
    کە ئەم بەبەردبووە کارەکانی بەدواداچوونی
    ڕێڕەوی پەرەسەندنی مرۆڤ ئاڵۆزتر دەکەن"
  • 5:06 - 5:12
    “هاوڕان ".... لەگەڵ ئەوەدا بانگەشەکارانی
    عەرەبی بیردۆزی پەرەسەندن
  • 5:12 - 5:16
    قسەکانیان وا دەگەیەنێت کە پسپۆڕان" هاوڕان"
    لەسەر زنجیرەیەکی ڕوون بۆ پەرەسەندنی مرۆڤ
  • 5:16 - 5:22
    هەرەوەها، داروینییەکان – لە ئەنجامدا –
    ئەم بەبەردبووەیان بە مرۆڤ دانەناوە،
  • 5:22 - 5:29
    بەڵام سەریان لێشێواوە چونکە تایبەتمەندییەکانی لەگەڵ ئەم قۆناغە
    کاتییەدا ڕێک ناکەوێت بەپێی ئەوەی پێی دەڵێن هێڵی پەرەسەندنی.
  • 5:29 - 5:32
    داروینییەکان لەم شەپەی
    ساڵی 2001 ڕاست نەبوونەوە
  • 5:32 - 5:38
    تاوەکو شەپێکی تریان پێگەیشت لە ساڵی 2002دا ئەویش بە
    دۆزینەوەی کۆمەڵێک کەلەسەر لە چاد کە بە تومای (Toumai) ناویان نا
  • 5:38 - 5:42
    تەمەنیان بە 6ـ7ملیۆن ساڵ خەمڵاند هەروەکو
    لە گۆڤاری Nature دا بڵاوکراوەتەوە
  • 5:42 - 5:48
    بە کۆمەڵێک تایبەتمەندی کە لەگەڵ ئەو قۆناغە کاتییە
    ناگونجێت بە پێی ئەوەی پێیان دەگوت هێڵی پەرەسەندنی،
  • 5:48 - 5:53
    چونکە نزیکیان لە کەلەسەری مرۆڤ وایان لێدەکات
    کە لە کاتێکی ڕێژەیی درەنگدا دەرکەوتبن،
  • 5:53 - 5:57
    هەربۆیە ئەگەر ڕازی بوون بەوەی
    کە تەمەنی 6ـ7ملیۆن ساڵە
  • 5:57 - 6:03
    ناتوانرێت بەوە ڕازی بن کە زۆرێک
    لە جۆرە درەنگەکانی دوای Toumai
  • 6:03 - 6:05
    باوانی مرۆڤ بن و سەر بە هەمان
    زنجیرەی پەرەسەندن بن،
  • 6:05 - 6:10
    چونکە ئەم جۆرانە کەمتر بە کەلەسەری
    مرۆڤی سەردەم دەکەن وەک لە Toumai.
  • 6:10 - 6:15
    واتا ناکرێت ڕەگەزی کۆنتر زیاتر بە مرۆڤ
    بچێت وەک لە ڕەگەزی ناوەڕاست،
  • 6:15 - 6:20
    هەروەها ئەم بابەتە لە Nature دا دەڵێت :
    “ Toumai سەری لووتکەی ئەم چیا بەفرینەیە،
  • 6:20 - 6:25
    کە لەوانەیە بیرۆکەکانی ئێستامان بۆ
    نقووم بکات دەربارەی پەرەسەندنی مرۆڤ"
  • 6:25 - 6:28
    Bernard Wood پسپۆڕی
    بواری ئەنترۆپۆلۆژیا دەڵێت :
  • 6:28 - 6:34
    " کاتێک لە ساڵی 1963دا ڕۆیشتم بۆ کۆلێژی پزیشکی
    پەرەسەندنی مرۆڤ وەکو پەیژە دەردەکەوت...
  • 6:35 - 6:39
    دوابەدوای ئەو بابەتە : "ئێستا پەرەسەندن
    وەکو دارێکی لقدار دەردەکەوێت...
  • 6:39 - 6:41
    پەیوەندی نێوان ئەم بەبەردبووانە چین؟
  • 6:41 - 6:47
    و کامەیان باوانی مرۆڤن؟
    ئەوە ئەگەر لە بنەڕەتدا باوانی مرۆڤ بن!
  • 6:47 - 6:50
    هەموو ئەمانە تا ئێستاش جێگای ناکۆکین"
  • 6:50 - 6:53
    تێبینی بکەرەوە دووبارە :
    ئەمە بابەتێکە لەNature
  • 6:53 - 6:58
    یەکێک لە بەناوبانگترین گۆڤارە جیهانییەکان، کە لە
    هەموو زیاتر پشتگیری ئەفسانەی پەرەسەندن دەکات:
  • 6:58 - 7:00
    " پەیوەندی نێوان ئەم بەبەردبووانە چین؟
  • 7:00 - 7:05
    و کامەیان باوانی مرۆڤە؟
    ئەوە ئەگەر لە بنەڕەتدا باوانی مرۆڤ بن!
  • 7:05 - 7:08
    هەموو ئەمانە تا ئێستاش جێگای ناکۆکین".
  • 7:09 - 7:12
    هەر بۆیە – بڕا-هەر کاتێک بینیت کەسێک
    ئەم جۆرە وێنە هەزەلییانەت بۆ دەخاتە ڕوو
  • 7:13 - 7:16
    کە پەرەسەندنی مرۆڤ وەکو
    هێڵێکی پتەو پیشان دەدەن،
  • 7:16 - 7:21
    ئەوە بزانە کە زانیارییەکانی
    لە ساڵی1963وە تازە نەکراونەتەوە،
  • 7:21 - 7:23
    هەر لەو ڕۆژانەی کە بێرنارد
    وود ڕۆیشتووە بۆ کۆلێژی پزیشکی.
  • 7:23 - 7:27
    و دواتریش لە 2005 Nature
    بابەتێکی بڵاوکردەوە تیایدا دەیگووت :
  • 7:27 - 7:29
    “ تا ئەم چەند ساڵە کەمەی پێشوودا،
  • 7:29 - 7:34
    وا دەزانرا کە مێژووی پەرەسەندنی ئێمەی
    مرۆڤ تا ڕادەیەک ڕاستەوخۆیە و سادەیە...
  • 7:35 - 7:40
    تا وتی : بەڵام لەم دواییانەدا، دڵەڕاوکێ لە
    درەختی پەرەسەندنی مرۆڤدا دروست بووە".
  • 7:41 - 7:45
    پاشان بابەتەکە کەوتە باسکردنی ئەو دۆزینەوانەی
    کە بوونە هۆی دروست بوونی ئەم دڵەڕاوکێیە.
  • 7:45 - 7:52
    پاشان لە ساڵی 2015 دا ئێسک لە (تەنزانیا) دۆزرایەوە کە لە ئێسکی
    دەستی مرۆڤی سەردەم دەچوو و ئەمەش زیاتر سەری لێ شێواندن،
  • 7:52 - 7:57
    کە تەمەنی بە زیاتر لە 1.84 ملیۆن ساڵ
    خەمڵێنران، و Nature ش لەسەری بڵاوی کردەوە.
  • 7:57 - 7:59
    و لە هەمان ساڵدا – لە 2015 دا –
  • 7:59 - 8:04
    بەبەردبوویەک لە ئیسیوبیا دۆزرایەوە بە کۆمەڵێک تایبەتمەندی
    کە لەگەڵ ئەو هێڵە پەرەسەندنەگریمان کراوەدا ناگونجێت
  • 8:05 - 8:06
    و Nature ش لەسەری بڵاوی کردەوە
  • 8:06 - 8:08
    و پرۆفیسۆری ئەنترۆپۆلۆژیاColin Groves
    لێدوانی لەسەریدا گوتی :
  • 8:08 - 8:09
    “ نازانین کە چەند جۆر بوونی هەیە– واتا لە باوانی مرۆڤی
    گریمانکراو - و نازانین کە کامەیان لەدوای کامەیان دێن "
  • 8:10 - 8:17
    و لەسەر ئەم بەبەردبووە گوتی :
    "really upsets the apple cart"
  • 8:17 - 8:20
    واتا : "وەکو ئەوە وایە عەرەبانەی
    سێوەکەی سەرەوژێر کردبێت".
  • 8:21 - 8:24
    =باشە، ئایا ئەگەر نییە کە وێنەکە لەم
    سێ ساڵەی دواییدا ڕوونتر بووبێت؟
  • 8:24 - 8:27
    ـ نەخێر، بەڵکو کۆمەڵێک دۆزینەوەی
    سەرلێشێوێن تیایدا دۆزراونەتەوە
  • 8:28 - 8:31
    تاوەکو پۆل ڕینکۆن Paul Rincon
    سەرنووسەری زانستی ماڵپەڕی BBC لێدوانێکیدا
  • 8:31 - 8:35
    لە بابەتەکەی کە چەند مانگێکە بڵاوکراوەتەوە
    لە 2-4-2020 تیایدا دەڵیت :
  • 8:35 - 8:39
    “ماوەیەک، وا بیرمان دەکردەوە کە پەرەسەندنی
    مرۆڤ بە شێوەیەکی هێڵی دەڕوات،
  • 8:39 - 8:44
    کە تیایدا مرۆڤی سەردەم لە کۆتایی هێڵەکەدا
    دەردەکەوێت بە دانانی بە لووتکەی پێشکەوتنی پەرەسەندن،
  • 8:44 - 8:49
    بەڵام ئێستا لە هەر جێیەکەوە تەماشا
    بکەین بە شێوەیەکی زۆر دەبینین
  • 8:49 - 8:53
    کە وێنە ڕاستییەکە زۆر لەمە
    ناڕێکتر بووە (much messier)".
  • 8:53 - 9:00
    ئەوە یەکلاکرابووەوە لای داروینییەکان و بۆ ماوەیەکی
    درێژ کە مرۆڤ یەکەمجار لە ئیتیۆپیا دەرکەوتووە،
  • 9:00 - 9:05
    و چیرۆکی دەرچوون و گواستنەوەی
    نەوەکانیان بۆ ناوچەکانی تری جیهان کێشا،
  • 9:05 - 9:09
    بەڵام ئەم یەکلایی کردنەوەیە بە شێوەیەکی یەکجاری تێکچوو
    بەو دۆزینەوانەی کە لە مەغریب و کینیا و چاد و تەنزانیا دەرکەوتن.
  • 9:10 - 9:16
    گووتیان : کەواتە با بڵێین کە بنەڕەتی مرۆڤ
    بە شێوەیەکی گشتی لە ئەفریقا بووە،
  • 9:16 - 9:20
    چونکە ئەم وڵاتانە هەمووی لە ئەفریقان.
  • 9:20 - 9:22
    ـ لە ئەفریقا؟! ئەی چی دەڵێن دەربارەی ئەو بە
    بەردبووانەی چین کە لە 2017 دا لەسەریان بڵاوکرایەوە
  • 9:22 - 9:28
    و NewScientist :دەربارەیان ئەوەی خستەڕوو
  • 9:28 - 9:29
    بەبەردبووی نامۆ لە چین دۆزراوەتەوە کە بنەڕەتی
    ئاسیایی دەردەخەن بۆ ئەم جۆرەی ئێمەی مرۆڤ
  • 9:29 - 9:34
    و دووبارە چیرۆکی پەرەسەندنی
    مرۆڤ دەنووسنەوە".
  • 9:34 - 9:38
    =چین؟! کێشە نییە، ڕاستە کە
    لەهەمان کیشوەرەکەی ئەتیۆپیا نییە،
  • 9:38 - 9:42
    بەڵام لایەنی کەم لە هەمان هەسارەن!.
  • 9:42 - 9:44
    و ئەم بابەتەش لە مانگەکانی 2020دا
    بڵاوکراوەتەوە، لە ژێر ناونیشانی :
  • 9:44 - 9:48
    (دۆزینەوەی سەردەمانە کە چاکسازی سەرەکی لە
    بیرکردنەوەمان دەربارەی :مرۆڤ لە کوێوە هاتووە؟ و کەی؟)
  • 9:48 - 9:56
    و دەڵیت کە :" لەگەڵ دۆزینەوە سەردەمییەکان
  • 9:56 - 9:58
    زۆرێک لە بیرۆکەکانی پێشوومان دەربارەی :
    ئێمە کێین؟ و لە کوێوە هاتووین؟ دەرکەوت کە هەڵەن "
  • 9:58 - 10:04
    ئەمانە هەموو توێژینەوە و لێدوانن لە زاری بانگەشەکەرانی
    پەرەسەندن و لە ناودارترین گۆڤارەکانیاندا،
  • 10:04 - 10:09
    و ئەمە بریتییە لە ڕووی ڕاستی
    سیناریۆکانی پەرەسەندنی مرۆڤ :
  • 10:09 - 10:12
    پەم بوو، سەرلێشێوێن، لار، ئاڵۆز،
    نادیار، ناڕێک، لەریون لە ڕەگەوە،
  • 10:13 - 10:20
    “وەکو عارەبانەیەکی سێوی سەراوژێر بوو "،
  • 10:20 - 10:24
    بە دەربڕینی خودی بانگەشەکەرانی پەرەسەندن!
  • 10:24 - 10:27
    دەربڕینەکانیان وام لێدەکات کە بیهێنمە پێش چاوی خۆم کە شوێنکەوتووانی
    ئەم خورافاتە ڕادەکەن وەکو ئەو بوونەوەرە خەیاڵیانەی کە گریمانیان کردبوو،
  • 10:27 - 10:32
    لە پشت سەرابی خورافاتی خۆیان
    بە هەناسە بڕکێ ڕادەکەن..
  • 10:32 - 10:35
    باشە ئیتر چی دەکەن بەو پێیەی کە هەموو هێڵێکی پەرەسەندنی
    مرۆڤ دادەڕووخێت لەگەڵ هەر دۆزینەوەیەکی نوێ؟
  • 10:36 - 10:42
    وایان لێهات پەنایان دەبردە
    بەر وێنەکێشانی درەختی لقدار،
  • 10:42 - 10:45
    بە جۆرێک لە ئەگەری دۆزینەوەی
    هەر شتێکی نوێدا
  • 10:45 - 10:47
    لقێکیان لە درەختەکە دەکردەوە و بە
    بەردبووەکەیان لەسەر دادەنا، و هەر ئەوەندە.
  • 10:47 - 10:52
    و کێشانی پەیوەندییەکی ڕاستەوخۆ لە نێوان
    بوونەوەرێک و بوونەوەرێکی تردا فەرامۆش دەکەن،
  • 10:52 - 10:55
    ئەم خۆلادانەش زۆر گرنگە لەسەری بوەستین.
  • 10:55 - 10:59
    واتا ئەو بەبەردبووانەی کە خەیاڵەکانی
    پێشووی لێ تێکدابوون
  • 10:59 - 11:03
    و بێزاری خۆیان لێی دەردەبڕی
  • 11:03 - 11:05
    وای لێهات کە لە شوێنێکی
    درەختەکەدا زیادی بکەن،
  • 11:05 - 11:08
    کاتێک سەیر دەکەیت، ناوێکی زۆر و
    کۆمەڵێک ڕووخساری خەیاڵاوی دەبینیت،
  • 11:08 - 11:12
    بۆیە وادەزانیت کە ئەمانە هەموو "بەڵگەن لەسەر پەرەسەندنی
    مرۆڤ"، لەگەڵ ئەوەی کە بە تەواوی بە پێچەوانەوەن .
  • 11:12 - 11:18
    بۆیە هەستان بە گۆڕینی ئەو بەڵگانەی کە
    پەرەسەندن دەڕووخێنن بۆ بەڵگەی پەرەسەندن،
  • 11:18 - 11:22
    بەو ڕێگەیەی کە بەڵگەیەکی
    زۆرمان بۆ هێنایەوە.
  • 11:22 - 11:25
    ئەم درەختانە دەگۆڕێن لە شوێنێکەوە بۆ
    شوێنێکی تر بە پێی دەرپەڕینی خەیاڵیان،
  • 11:25 - 11:30
    هەروەکو لەم وێنانەدا لە (human origins)
    و(Nature) و(Science)
  • 11:30 - 11:34
    و گۆڤاری(Earth)ی ناودار
  • 11:35 - 11:36
    و ئینسایکلۆپیدیای بەریتانی
    (Encylopaedia Britannica)
  • 11:36 - 11:39
    و ماڵپەڕی مۆزەخانەی ئوسترالی
    و چەندی تریش.
  • 11:39 - 11:42
    بە درەخت کردن واتا چی؟
  • 11:42 - 11:44
    بۆ نموونە دەڵین :" مرۆڤ و شەمپانزی
    لە بنەڕەتێکی هاوبەشەوە پەرەیان سەندووە،
  • 11:45 - 11:49
    بۆیە هەندێک کەس وا دەزانن کە ئەم بنەڕەتە
    هاوبەشە بوونەوەرێکی ناسراوە لای ئەوان
  • 11:49 - 11:53
    بەبەردبوو هەیە کە هەبوونی
    بسەلمێنێت لە مێژوودا،
  • 11:53 - 11:56
    هەرگیز، بەڵکو ئەوە بوونەوەری
    خەیاڵیە هەروەکو چۆن لە Nature دا
  • 11:56 - 12:00
    گریمانی بوونیان کردبوو
    و ناوێکیان پێی دابوو (HC-LCA):
  • 12:00 - 12:05
    (کۆتا باوانی هاوبەش
    لە نێوان مرۆڤ و شەمپانزی).
  • 12:05 - 12:08
    هیچ بەڵگەیەکی زانستی هەیە
    لەسەری؟ هیچ زانیارییەک؟
  • 12:08 - 12:12
    هەرگیز، بەڵکو پێویست بووە کە
    بهێنرێتەوە بوونەوە بە پێی پەرەسەندن.
  • 12:12 - 12:15
    ئەمە لەگەڵ ئەوەشدا کە چەند مانگێک دەبێت توێژینەوەیەک
    لە Science Advances) ی سەر بە کۆمەلەی Science بڵاوکرایەوە
  • 12:16 - 12:20
    ڕستەی دەستپێکی بریتی بوو لە :" مێشکی مرۆڤ
    بە سێ جار گەورەترە
  • 12:20 - 12:24
    و ڕێکخراوە بە شێوەیەکی جیاواز لە مێشکی نزیکترین
    کەسوکاری زیندووی – کە ئەویش شەمپانزییە -
  • 12:24 - 12:29
    ئەویش تایبەتمەندییەکی گرنگە لە هێزی درک
    پێکردن و ڕەفتاری کۆمەڵایەتی مرۆڤ ،
  • 12:30 - 12:34
    بەڵام لەگەڵ ئەوەدا بنەڕەتی پەرەسەندنی
    ئەم تایبەتمەندیانە نادیارن".
  • 12:34 - 12:39
    چونکە مرۆڤ جیاوازییەکی زۆری هەیە
    لەگەڵ شەمپانزیدا،
  • 12:39 - 12:42
    و "پەرەسەندن" چۆن توانی بەم کارە هەستێت؟
    دیار نییە،
  • 12:42 - 12:45
    و باوانی هاوبەشی نێوان
    ئەو و شەمپانزیش دیار نییە،
  • 12:45 - 12:48
    گرنگ ئەوەیە کە پەرەی سەندووە و تەواو
  • 12:49 - 12:50
    بەبەردبووی Ardi لە خێزانی (Ardipithecus)
  • 12:50 - 12:53
    یاخود بەبەردبووی Lucy
    لە خێزانی (Australopithecu)
  • 12:53 - 12:55
    کە پێشتر بە باوانی مرۆڤ و
    هێمایەکی پەرەسەندنیان دادەنا،
  • 12:56 - 13:01
    ئێستاش خۆیان دەدزنەوە لە کێشانی پەیوەندییەکی ڕاستەوخۆ
    لە نێوان ئەو و مرۆڤ و لە بانگەشەکردنی باوان بوونی بۆی.
  • 13:01 - 13:07
    بەڵکو دەڵێن کە لەوانەیە ئەو و باوانەکانی "ما"ی مرۆڤ لە بنەڕەتی
    هاوبەشی "ما" وە لە لقیان گرتبێت هەروەک چۆن لە Science دا هاتووە
  • 13:07 - 13:15
    و هەموو ئەوانەی دەیبینن لە ژمارەکان بوونەوەری
    پەرەسەندنین کە وا دادەنرێت دۆزرابنەوە؛
  • 13:15 - 13:20
    "hypothesized to have occurred".
  • 13:20 - 13:22
    هەربۆیە درەختەکانیان بوون بە
    کۆمەڵە هێلانەکەی جیاجیا
  • 13:22 - 13:27
    کە بێجگە لە کۆمەڵە بنەڕەتێکی خەیاڵی
    بێ بەڵگە هیچی تر نایان بەستێتەوە بە یەکتر.
  • 13:27 - 13:30
    هەربۆیە وایان لێهات زۆربەی جار خۆیان دوور
    دەگرت لە وشەی (human ancestors) باوانی مرۆڤ.
  • 13:31 - 13:36
    و لەجیاتی ئەوە (relatives – خزم
    (کەسوکار)) یان بەکاردەهێنا.
  • 13:36 - 13:39
    = جۆرە خزمایەتییەک هەیە
  • 13:39 - 13:40
    ـ چۆن؟ کەی؟ بەڵگە چییە؟
  • 13:40 - 13:42
    = نازانین، بەڵام هەر دەبێت
    جۆرە خزمایەتییەک هەبێت.
  • 13:42 - 13:45
    ئێستاش، براکانم دوای ئەوەی
    کە بۆمان ڕوون کردنەوە
  • 13:46 - 13:47
    کە دۆزینەوە نوێیەکان هێڵی
    پەرەسەندنی گریمان کراو دەشێوێنن،
  • 13:47 - 13:51
    وەرن تا بۆتان ڕوون بکەینەوە کە
    پێکهاتەکانی ئەم هێڵانە یاخود ئەم درەختانە
  • 13:51 - 13:55
    واتا ئەوەی ناویان لێ نابوو
    " هێماکانی پەرەسەندن"،
  • 13:55 - 13:58
    ئەو بەبەردبووانەی کە بەڵگەن بەڵگەیەکی
    ڕەتنەکراو لەسەر ڕوودانی پەرەسەندن
  • 13:58 - 14:01
    هیچ پەیوەندییەکیان نییە نە بە گۆڕانی پەرەسەندنی و نە بە بوونەوەرە
    گوێزراوەکان و نە بە لەیەکچووەکانی مرۆڤ و نە بە هاوشێوەکانی ئەمانیش،
  • 14:01 - 14:08
    بەڵکو – بە سادەیی – لای ئێمە بەبەردبووی
    ( مەیموونن) و بەبەردبووی (مرۆڤن).
  • 14:08 - 14:12
    بەبەردبووەکانی مەیموونەکان هی مەیموونی
    شێوە جۆراوجۆرن، بەڵام هەر مەیموونن،
  • 14:12 - 14:17
    و ئەو بەبەردبووانەی گریمانیان دەکرد کە لێکچووی مرۆڤ بن لە ڕاستیدا بەبەردبووی مرۆڤن
    و لە نێوانیاندا هەمەجۆری هەیە هەروەکو ئەوەی لە نێوان مرۆڤەکانی ئێستادا هەیە
  • 14:17 - 14:25
    و چەند بەشێکی کەلەسەر
    و ئێسکە پەیکەرمان لایە
  • 14:25 - 14:28
    کە ناکرێت بوترێت هی مرۆڤن
    یاخود مەیموون یان هی تریش
  • 14:28 - 14:32
    کە لەسەریان کۆمەڵە چیرۆک و وێنەیەک بنیات بنرێت تەنیا بە
    کۆمەڵێک خەیاڵ و وەهم وەکو کەلەسەری گوێدرێژ و ددانی بەراز،
  • 14:33 - 14:39
    و لەوانەیە هی بوونەوەری لەناوچوو بن
  • 14:39 - 14:41
    لێرەشدا لە مەیموون مەبەستمان لە (Apes) ە و
    جیاوازییەک هەیە لە نێوان ئەوان و (Monkeys)
  • 14:41 - 14:45
    هەردوو وشەکە لە عەرەبیدا وەرگێڕانی
    بۆ دەکرێت بۆ (قردة ) مەیموون ،
  • 14:46 - 14:48
    داروینییەکان بانگەشەی ئەوە دەکەن کە ئێمە لەگەڵ
    (Monkeys) دا بنەڕەتێکی هاوبەشمان هەیە،
  • 14:48 - 14:53
    پاشان دەربارەی (Apes) ناکۆک دەبن : ئایا باوانی مرۆڤن،
    یاخود لە بنەڕەتێکی هاوبەشدا "ما" هاوبەشی لەگەڵدا دەکات.
  • 14:54 - 15:01
    کەواتە با چیرۆکی ( هێما پەرەسەندنیەکان)
    وەربگرین
  • 15:02 - 15:05
    و با ئەو هێڵە پەرەسەندنیە وەربگرین کە تاوەکو
    ئەمڕۆ ئاب (ئۆگەستس) ی ساڵی 2020 بوونی هەیە
  • 15:05 - 15:10
    لە ماڵپەڕی ئینسایکلۆپیدیای بەریتانی
    بە ناونیشانی (هێڵی پەرەسەندنی مرۆڤ):
  • 15:11 - 15:15
    یەکەم : (Australopithecus afarensis)
    مەیموونی عەفاری باشووریی،
  • 15:15 - 15:19
    ئەوەی کە ناودارترین بەبەردبووی
    ناونرا بە (Lucy).
  • 15:19 - 15:22
    ئەوەی کە زۆرێک نایزانن ئەوەیە کە لووسی
    بریتییە لە کۆمەلێک ئێسکی پەرتەوازە
  • 15:22 - 15:27
    لە دامێنی گردێک کە بەر
    زریانی باران دەکەوێت،
  • 15:27 - 15:30
    کۆمەڵە ئێسکێک کە بەیەکەوە نەبەسترابوون
    لە ماوەی سێ هەفتەدا کۆکرانەوە...
  • 15:30 - 15:35
    چەناگەیەک لێرە، ئێسکی ڕانێک لەوێ، و دوای چەند هەفتەیەک
    بڕبڕەیەک لە بڕبڕەی پشت لە شوێنێکی ترەوە... و بەم شێوەیە
  • 15:36 - 15:42
    هەربۆیە توێژەرەکان گەیشتنە ئەو ئەنجامەی
    کە ئەم ئێسکانە دەگەڕێنەوە بۆ هەمان بوونەوەر،
  • 15:42 - 15:46
    هەروەکو لە کتێبی ( لوسی : دەستپێکی ڕەگەزی
    مرۆڤ)ی لێکۆڵەری ئێسک Donald Johanson،
  • 15:46 - 15:51
    و هەروەها لە ماڵپەری زانکۆی ئاریزۆنا.
  • 15:51 - 15:53
    چونکە ئەم ئێسکانە دەکرێت هی
    هەمان بوونەوەرە بن و دەکرێت وا نەبن،
  • 15:53 - 15:56
    گریمانیان کرد کە هی هەمان بوونەوەر بن،
  • 15:57 - 15:59
    و کە سیفەتی گوێزراوەیان تێدایە
    لە نێوان مرۆڤ و مەیمون،
  • 15:59 - 16:02
    هەربۆیە خەیاڵی شوێنکەوتوانی ئەفسانەکە دەرپەڕی
    تاوەکو لەسەر بنەمای ئەم ئێسکانە هەڵبستن
  • 16:02 - 16:06
    بە کێشانی ژمارەیەکی زەبەلاح
    لە وێنە و پەیکەرەکان
  • 16:06 - 16:10
    لە مۆزەخانە و فیلمە دۆکیومێنتاریەکان
    و کتێبەکانی قوتابخانە و زانکۆکان،
  • 16:10 - 16:14
    و وێنەی وایان بۆ درووستکرد کە وات لێدەکات
    بیری دایکە یەکەمیە گریمانکراوەکەت بکەیت.
  • 16:14 - 16:18
    و کۆمەلێک دۆکیومێنتاری و بەرنامەیان
    بڵاوکردەوە لەسەر ئەوەی کە چۆن لوسی مردووە،
  • 16:18 - 16:21
    تاوەکو بوونی ببێتە ڕاستییەکی بەڵگەنەویست و
    تەنیا پرسیار لە وردەکارییەکانی ژیانی بکرێت،
  • 16:22 - 16:27
    بە شێوەیەک ئەگەر هاتوو گوێت لە (لوسی)بوو
  • 16:27 - 16:29
    وا بیربکەیتەوە کە ئەوان لە هەڵکۆڵینەکاندا هەستاون بە
    دەرکردنی ئەم بوونەوەرە بەبەردبووە پێست و گۆشت کامڵە،
  • 16:29 - 16:35
    و ڤیدیۆیەکی تەمەن 3 ملیۆن ساڵی لەگەڵدایە
    کە وردەکارییەکانی ژیانی لوسی دەردەخات،
  • 16:35 - 16:40
    کە لە ڕاستیدا هیچ نین جگە لە کۆمەڵێک ئێسکی پەرتەوازە
    کە گومان دەکرێت لەوەی کە هی هەمان بوونەوەر بن.
  • 16:40 - 16:46
    و ئەوەی کە زۆرێک نایزانن ئەوەیە کە ڕاگەیاندنی ئەفسانەکە
    خۆی کوێر کردووە بەرانبەر بڕێکی زۆر لە توێژینەوە
  • 16:47 - 16:52
    کە گومان دەکەن لە بەشێکی زۆری ئەو
    دەرئەنجامانەی کە هەر زوو لەسەر لووسی بنیاد نران،
  • 16:53 - 16:58
    و هەروەها ئەو توێژینەوانەی کە بەیەکجاری ڕەتدەکەنەوە کە
    لووسی و خێزانەکەی لە مەیموونە عەفارییەکانی باوانی مرۆڤ بن،
  • 16:58 - 17:05
    تەنانەت گۆڤاری فەڕەنسی (Science &vie)
  • 17:05 - 17:08
    ناونیشانی سەرەکی بەرگی ژمارەی دەرچوو
    لە مانگی پێنجی ساڵی 1996 دا کرد بە :
  • 17:08 - 17:14
    ( بە نیازی دیدار لووسی)
  • 17:14 - 17:15
    و لە بابەتەکەدا ئەوە خراوەتە ڕوو
    کە هەموو خێزانی(Australopithecus)
  • 17:16 - 17:19
    کە لوسی سەر بە ئەوانە
  • 17:19 - 17:21
    دەبێت لە درەختی خێزانی مرۆڤ لاببرێت.
  • 17:21 - 17:24
    و لە ساڵی 2007دا گۆڤاری
    ئەمریکی بەناوبانگ PNAS
  • 17:24 - 17:29
    بابەتێکی بڵاوکردەوە تیایدا ئەو هۆکارانە دەخستە ڕوو کە گومان
    دەکرێت مەیمونی عەفاری – کە لووسی لەوە – باوانی مرۆڤ بێت.
  • 17:29 - 17:35
    و هەر لەم ماوەیەدا – لەم چەند
    مانگەی پێشوودا – لە نیسانی2020 دا،
  • 17:35 - 17:38
    گۆڤارێکی سەر بە کۆمەڵەیScience
    توێژینەوەیەکی بڵاوکردەوە
  • 17:38 - 17:42
    کە پشتی بە کەلەسەری لوسی و کۆمەڵێک لە کەلەسەری
    مەیموونی عەفاری دەبەست بۆ وێناکردنی شێوەی مێشک،
  • 17:42 - 17:48
    و هەروەها توێژەران لە دەرەنجامدا گوتیان :
  • 17:48 - 17:50
    " بە پێچەوانەی ئیددیعاکانی پێشووەوە پێکهاتەی مێشکی
    مەیموونی عەفاری هەروەکو مێشکی مەیموونەکانە
  • 17:50 - 17:56
    و هیچ تایبەتمەندییەکی نییە کە
    بەرەو خەسڵەتی مرۆڤ بچێت "،
  • 17:56 - 18:00
    واتا نە گوێزراوەیە نە هیچ.
  • 18:00 - 18:02
    و زۆرێک لە توێژینەوەی تر هەن ئەوە ڕەتدەکەنەوە کە
    مەیموونی عەفاری و لەوانیش لووسی باوانی مرۆڤ بن،
  • 18:02 - 18:08
    و وای لێهاتووە گۆڤارە زانستیەکان وەکو درەختێک دەیکێشن
    کە لەگەڵ مرۆڤدا جۆرە باوانێکی هاوبەشی هەبێت،
  • 18:08 - 18:15
    هەروەکو لە Nature و Science دا
  • 18:15 - 18:18
    بینیمان و لەگەڵ ئەوەشدا ئێستاش کتێبە زانکۆیی و
    خوێندنگەییەکان و ماڵپەڕە "زانستیەکان" و " ڕۆشنبیرانی" عەرەب
  • 18:18 - 18:23
    وەکو(هێما) یەک بەکاری دەهێنن
    بۆ پەرەسەندنی مرۆڤ.
  • 18:23 - 18:26
    دواتر...
  • 18:26 - 18:27
    دووەم :Homo habilis
    یاخود ئەوەی پێی دەڵێن (مرۆڤی شارەزا )،
  • 18:27 - 18:31
    و دەڵێن کە نیمچە مرۆڤە
  • 18:31 - 18:33
    یەکێک لە قۆناغەکانی گواستنەوە
    لە نێوان مەیموونی باشووری و مرۆڤی سەردەم :
  • 18:33 - 18:38
    و جارێکی تر ، ئەوەی دۆزیانەوە ئەم بوونەوەرە نەبوو،
    بەڵکو ئێسکێک بوو کە خەیاڵیان تێیدا بەردابوو.
  • 18:38 - 18:44
    گۆڤاری Scince لە ساڵی 1999دا
  • 18:44 - 18:47
    توێژینەوەیەکی بڵاوکردەوە کە تێیدا تایبەتمەندییەکانی ئەم هەڵکۆڵینانەی
    دەرخستبوو کە پێشتر پۆڵێن کرابوون بەوەی کە هی نیمچە مرۆڤەکان بن
  • 18:47 - 18:53
    ئەویش وەکو تایبەتمەندیەکانی
    مەیموونە باشووریەکانن،
  • 18:53 - 18:55
    و دواتر دەبێت دەربکرێن لە پۆڵێنی (Homo)
    واتا (هاوشێوەکانی مرۆڤ)ە گریمانکراوەکان
  • 18:55 - 19:01
    پاشان لە ساڵی 2000 دا گۆڤاری
    بایۆلۆجی گەردی و پەرەسەندن
  • 19:01 - 19:04
    توێژینەوەیەکی بڵاوکردەوە کە تیایدا (Homo habilis)ی ڕەت دەکردەوە
    وەکو ئەڵقەیەکی بەیەک گەیاندن لە نێوان مەیمونی باشووری و مرۆڤدا،
  • 19:05 - 19:10
    لەگەڵ ئەوەی کە ئەم باوەڕە بۆ ماوەی سی
    ساڵ بڵاوبوو هەروەکو توێژینەوەکە باس دەکات.
  • 19:10 - 19:15
    پاشان لە ساڵی ٢٠١١دا گۆڤاری Science
    توێژینەوەیەکی بڵاوکردەوە بە ناونیشانی :
  • 19:15 - 19:18
    (Homo habilis) کێ بوو؟
    و ئایا بە ڕاستی لە هاوشێوەکانی مرۆڤ بوون؟،
  • 19:19 - 19:23
    یەکەم ڕستەی توێژینەوەکە دەڵێت :
  • 19:23 - 19:25
    “لە دە ساڵی رابردوودا، پێگەی (Homo habilis)
    وەکو یەکەم تاکی جۆرەکەی ئێمە لاواز بوو".
  • 19:25 - 19:31
    دواتر توێژینەوەکە باس لەو لە لێکچوونی
    (Homo habilis)دەکات لەگەڵ مەیموونی باشووری.
  • 19:31 - 19:35
    دەیان ساڵ لە ڕەتکردنەوەی توێژینەوەکانی
    ئەم بیرۆکەی نیمچە مرۆڤە،
  • 19:35 - 19:38
    تا ئێستاش وێنەکانی وەکو هێمایەکی
    پەرەسەندنی مرۆڤ بڵاو دەکرێنەوە
  • 19:39 - 19:43
    دواتر....
  • 19:43 - 19:44
    سێیەم : (Homo erectus)، ئەوەی کە ناوی دەبەن بە
    ( مرۆڤی ڕێک ) و دەڵێن کە ئەویش نیمچە مرۆڤە :
  • 19:44 - 19:51
    ئەم بوونەوەرە خەیاڵییە بە سەرەکی
    و گرنگی دادەنێن لە پەرەسەندندا.
  • 19:51 - 19:55
    و زۆرێک لە نیمچە مرۆڤە گریمان کراوەکانی
    پێشووی وەکو (Homo rudolfensis) و(ergaster)
  • 19:55 - 20:00
    هەیە کە دەیبەستێتەوە بەم نیمچە مرۆڤە ڕێکە
    گریمان کراوە هەروەکو لەم توێژینەوەیەی Science دا
  • 20:00 - 20:05
    هەربۆیە ئایا بە ڕاستی ئەوە هێمای پەرەسەندن و بەڵگەیەکی
    ڕەت نەکراوەتە کە بە ڕاستی ناتوانرێت ڕەت بکرێتەوە؟
  • 20:05 - 20:09
  • 20:09 - 20:12
  • 20:12 - 20:17
  • 20:17 - 20:22
  • 20:22 - 20:25
  • 20:26 - 20:32
  • 20:32 - 20:37
  • 20:37 - 20:43
  • 20:43 - 20:45
  • 20:45 - 20:50
  • 20:50 - 20:52
  • 20:52 - 20:54
  • 20:54 - 20:56
  • 20:56 - 21:01
  • 21:01 - 21:05
  • 21:05 - 21:06
  • 21:06 - 21:11
  • 21:11 - 21:13
  • 21:14 - 21:17
  • 21:17 - 21:19
  • 21:20 - 21:23
  • 21:23 - 21:28
  • 21:29 - 21:33
  • 21:34 - 21:38
  • 21:38 - 21:41
  • 21:41 - 21:45
  • 21:46 - 21:48
  • 21:48 - 21:51
  • 21:52 - 21:56
  • 21:57 - 22:02
  • 22:02 - 22:04
  • 22:05 - 22:05
  • 22:06 - 22:08
  • 22:08 - 22:12
  • 22:12 - 22:18
  • 22:18 - 22:20
  • 22:20 - 22:24
  • 22:24 - 22:27
  • 22:27 - 22:32
  • 22:32 - 22:35
  • 22:35 - 22:37
  • 22:37 - 22:41
  • 22:41 - 22:46
  • 22:46 - 22:49
  • 22:49 - 22:53
  • 22:53 - 22:57
  • 22:57 - 22:59
  • 23:00 - 23:04
  • 23:04 - 23:09
  • 23:09 - 23:13
  • 23:14 - 23:16
  • 23:16 - 23:23
  • 23:23 - 23:32
  • 23:32 - 23:36
  • 23:36 - 23:39
  • 23:39 - 23:43
  • 23:43 - 23:48
  • 23:48 - 23:52
  • 23:52 - 23:54
  • 23:54 - 23:58
  • 23:59 - 24:02
  • 24:02 - 24:07
  • 24:07 - 24:11
  • 24:11 - 24:15
  • 24:15 - 24:18
  • 24:18 - 24:24
  • 24:24 - 24:28
  • 24:28 - 24:35
  • 24:35 - 24:39
  • 24:39 - 24:45
  • 24:45 - 24:48
  • 24:48 - 24:51
  • 24:52 - 24:54
  • 24:54 - 24:58
  • 24:58 - 25:02
  • 25:02 - 25:07
  • 25:07 - 25:10
  • 25:10 - 25:15
  • 25:15 - 25:17
  • 25:17 - 25:21
  • 25:21 - 25:25
  • 25:25 - 25:30
  • 25:30 - 25:35
  • 25:35 - 25:39
  • 25:39 - 25:44
  • 25:44 - 25:48
  • 25:48 - 25:54
  • 25:54 - 25:55
  • 25:55 - 25:58
  • 25:58 - 26:01
  • 26:01 - 26:06
  • 26:07 - 26:11
  • 26:11 - 26:17
  • 26:17 - 26:22
  • 26:22 - 26:27
  • 26:27 - 26:29
  • 26:29 - 26:35
  • 26:35 - 26:42
  • 26:42 - 26:46
  • 26:46 - 26:52
  • 26:52 - 26:56
  • 26:57 - 27:01
  • 27:01 - 27:06
  • 27:07 - 27:09
  • 27:09 - 27:17
  • 27:17 - 27:21
  • 27:21 - 27:22
  • 27:23 - 27:27
  • 27:27 - 27:30
  • 27:30 - 27:33
  • 27:33 - 27:38
  • 27:39 - 27:42
  • 27:42 - 27:46
  • 27:46 - 27:48
  • 27:48 - 27:51
  • 27:51 - 27:55
  • 27:55 - 28:00
  • 28:00 - 28:06
  • 28:06 - 28:08
  • 28:08 - 28:11
  • 28:11 - 28:15
  • 28:15 - 28:21
  • 28:21 - 28:28
  • 28:28 - 28:30
  • 28:30 - 28:31
  • 28:31 - 28:35
  • 28:36 - 28:41
  • 28:41 - 28:46
  • 28:46 - 28:49
  • 28:49 - 28:53
  • 28:53 - 28:57
  • 28:57 - 29:00
  • 29:00 - 29:02
  • 29:02 - 29:03
  • 29:03 - 29:07
  • 29:07 - 29:14
  • 29:15 - 29:22
  • 29:22 - 29:28
  • 29:28 - 29:33
  • 29:33 - 29:37
  • 29:37 - 29:41
  • 29:41 - 29:44
  • 29:44 - 29:47
  • 29:47 - 29:49
  • 29:49 - 29:55
  • 29:55 - 30:00
  • 30:00 - 30:05
  • 30:05 - 30:11
  • 30:12 - 30:16
  • 30:16 - 30:20
  • 30:20 - 30:24
  • 30:24 - 30:30
  • 30:30 - 30:33
  • 30:33 - 30:35
  • 30:35 - 30:41
  • 30:41 - 30:45
  • 30:45 - 30:49
  • 30:49 - 30:52
  • 30:53 - 30:58
  • 30:58 - 31:03
  • 31:03 - 31:08
  • 31:08 - 31:13
  • 31:13 - 31:18
  • 31:18 - 31:23
  • 31:23 - 31:30
  • 31:30 - 31:32
  • 31:32 - 31:36
  • 31:36 - 31:41
  • 31:41 - 31:49
  • 31:49 - 31:51
  • 31:51 - 31:56
  • 31:56 - 32:02
  • 32:02 - 32:05
  • 32:06 - 32:10
  • 32:10 - 32:13
  • 32:13 - 32:17
  • 32:17 - 32:19
  • 32:19 - 32:25
  • 32:25 - 32:31
  • 32:31 - 32:41
  • 32:41 - 32:44
  • 32:44 - 32:48
  • 32:48 - 32:51
  • 32:51 - 32:54
  • 32:54 - 32:59
  • 32:59 - 33:04
  • 33:04 - 33:05
  • 33:05 - 33:10
  • 33:10 - 33:16
  • 33:16 - 33:25
  • 33:25 - 33:32
  • 33:32 - 33:38
  • 33:38 - 33:46
  • 33:46 - 33:51
  • 33:51 - 33:59
  • 33:59 - 34:02
  • 34:02 - 34:07
  • 34:07 - 34:09
  • 34:09 - 34:11
  • 34:11 - 34:18
  • 34:18 - 34:22
  • 34:22 - 34:26
  • 34:26 - 34:33
  • 34:34 - 34:41
  • 34:41 - 34:45
  • 34:46 - 34:50
  • 34:50 - 34:53
  • 34:53 - 34:58
  • 34:58 - 35:02
  • 35:02 - 35:09
  • 35:10 - 35:15
  • 35:15 - 35:19
  • 35:19 - 35:24
  • 35:25 - 35:31
  • 35:31 - 35:36
  • 35:36 - 35:39
  • 35:39 - 35:43
  • 35:43 - 35:48
  • 35:48 - 35:53
  • 35:53 - 35:57
  • 35:57 - 36:01
  • 36:01 - 36:07
  • 36:07 - 36:11
  • 36:11 - 36:16
  • 36:16 - 36:20
  • 36:20 - 36:23
  • 36:23 - 36:28
  • 36:28 - 36:30
  • 36:30 - 36:33
  • 36:33 - 36:37
  • 36:37 - 36:41
  • 36:41 - 36:49
  • 36:49 - 36:53
  • 36:53 - 36:58
  • 36:58 - 37:02
  • 37:02 - 37:07
  • 37:07 - 37:10
  • 37:10 - 37:14
  • 37:14 - 37:19
  • 37:19 - 37:21
  • 37:21 - 37:25
  • 37:26 - 37:29
  • 37:29 - 37:32
  • 37:32 - 37:40
  • 37:40 - 37:47
  • 37:47 - 37:53
  • 37:53 - 37:59
  • 37:59 - 38:02
  • 38:03 - 38:12
  • 38:12 - 38:17
  • 38:17 - 38:24
  • 38:25 - 38:32
  • 38:32 - 38:35
  • 38:35 - 38:38
  • 38:38 - 38:41
  • 38:41 - 38:45
  • 38:45 - 38:46
  • 38:46 - 38:52
  • 38:52 - 38:58
  • 38:58 - 39:04
  • 39:04 - 39:09
  • 39:09 - 39:13
  • 39:14 - 39:19
  • 39:19 - 39:23
  • 39:23 - 39:24
  • 39:25 - 39:31
  • 39:31 - 39:34
  • 39:34 - 39:38
  • 39:39 - 39:44
  • 39:44 - 39:46
  • 39:46 - 39:51
  • 39:51 - 39:54
  • 39:54 - 39:59
  • 39:59 - 40:02
  • 40:03 - 40:07
  • 40:08 - 40:13
  • 40:13 - 40:16
  • 40:16 - 40:20
  • 40:20 - 40:28
  • 40:28 - 40:31
  • 40:31 - 40:39
  • 40:40 - 40:42
  • 40:42 - 40:47
  • 40:47 - 40:51
  • 40:52 - 40:56
  • 40:56 - 41:01
  • 41:01 - 41:07
  • 41:07 - 41:10
  • 41:10 - 41:15
  • 41:15 - 41:20
  • 41:20 - 41:22
  • 41:22 - 41:28
  • 41:28 - 41:32
  • 41:32 - 41:39
  • 41:39 - 41:42
  • 41:42 - 41:47
  • 41:47 - 41:51
  • 41:51 - 41:55
  • 41:55 - 42:01
  • 42:01 - 42:03
  • 42:03 - 42:08
  • 42:08 - 42:14
  • 42:14 - 42:16
  • 42:17 - 42:22
  • 42:22 - 42:29
  • 42:29 - 42:30
  • 42:48 - 42:54
  • 42:54 - 42:59
  • 42:59 - 43:02
  • 43:25 - 43:29
  • 43:29 - 43:32
  • 43:32 - 43:34
  • 43:34 - 43:39
  • 43:39 - 43:41
  • 43:41 - 43:47
  • 43:47 - 43:52
  • 43:52 - 43:55
  • 43:55 - 44:00
  • 44:00 - 44:04
  • 44:05 - 44:09
  • 44:09 - 44:12
  • 44:12 - 44:18
  • 44:18 - 44:21
  • 44:21 - 44:26
  • 44:27 - 44:32
  • 44:32 - 44:35
  • 44:35 - 44:39
  • 44:39 - 44:43
  • 44:43 - 44:50
  • 44:50 - 44:53
  • 44:53 - 44:58
  • 44:58 - 45:03
  • 45:04 - 45:06
  • 45:06 - 45:13
  • 45:13 - 45:18
  • 45:19 - 45:27
  • 45:27 - 45:30
  • 45:30 - 45:34
  • 45:34 - 45:38
  • 45:38 - 45:41
  • 45:41 - 45:44
  • 45:44 - 45:46
  • 45:46 - 45:52
  • 45:52 - 45:58
  • 45:58 - 46:00
  • 46:00 - 46:02
  • 46:02 - 46:07
  • 46:07 - 46:13
  • 46:13 - 46:16
  • 46:16 - 46:21
  • 46:21 - 46:24
  • 46:24 - 46:27
  • 46:27 - 46:34
  • 46:34 - 46:40
  • 46:40 - 46:45
  • 46:45 - 46:51
  • 46:51 - 46:57
  • 46:57 - 47:01
  • 47:01 - 47:06
  • 47:06 - 47:10
  • 47:10 - 47:14
  • 47:14 - 47:17
  • 47:18 - 47:20
  • 47:20 - 47:24
  • 47:24 - 47:27
  • 47:27 - 47:32
  • 47:33 - 47:36
  • 47:36 - 47:39
  • 47:39 - 47:44
  • 47:44 - 47:46
  • 47:46 - 47:51
  • 47:51 - 47:55
  • 47:55 - 47:59
  • 47:59 - 48:04
  • 48:04 - 48:05
  • 48:05 - 48:10
  • 48:10 - 48:12
  • 48:12 - 48:17
  • 48:17 - 48:21
  • 48:21 - 48:25
  • 48:25 - 48:29
  • 48:29 - 48:34
  • 48:35 - 48:38
  • 48:38 - 48:43
  • 48:43 - 48:46
  • 48:46 - 48:53
  • 48:53 - 48:57
  • 48:57 - 49:03
  • 49:04 - 49:08
  • 49:09 - 49:14
  • 49:14 - 49:20
  • 49:20 - 49:21
Title:
رحلة اليقين ٥٤: أصل الإنسان بين "نظرية التطور" والقرآن
Description:
more » « less
Video Language:
Egyptian Arabic
Duration:
49:22

Kurdish (Central) subtitles

Incomplete

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.