Jak kukurydza podbiła świat - Chris Kniesly
-
0:07 - 0:12Kukurydza stanowi obecnie więcej niż
jedną dziesiątą światowych upraw. -
0:12 - 0:17Jej pola w Stanach Zjednoczonych
wystarczyłyby, aby pokryć całe Niemcy. -
0:17 - 0:21Ale choć inne rośliny uprawne
mają wiele różnych odmian, -
0:21 - 0:29ponad 99% uprawianej kukurydzy
to dokładnie ten sam typ: koński ząb 2. -
0:29 - 0:32Oznacza to, że ludzie uprawiają
więcej końskiego zęba 2, -
0:32 - 0:35niż jakiejkolwiek innej rośliny
na całej planecie. -
0:35 - 0:39W jaki sposób jedna odmiana tej rośliny
-
0:39 - 0:44odniosła największy sukces
w historii rolnictwa? -
0:44 - 0:46Prawie 9000 lat temu
-
0:46 - 0:50kukurydzę udomowiono
z pochodzącej z Mezoameryki -
0:50 - 0:53trawy o nazwie teosinte.
-
0:53 - 0:57Jej twarde nasiona były prawie niejadalne,
-
0:57 - 1:01ale jej włóknistą łupinę można było
przekształcić w uniwersalny materiał. -
1:01 - 1:06Przez następne 4700 lat
rolnicy rozmnażali tę roślinę, -
1:06 - 1:10aż stała się ich podstawowym plonem
z większymi kolbami i jadalnymi ziarnami. -
1:10 - 1:15Rozprzestrzeniając się po Amerykach,
kukurydza przyjęła ważną rolę: -
1:15 - 1:19wiele społeczności czciło
"Kukurydzianą Matkę" -
1:19 - 1:22jako boginię, która stworzyła rolnictwo.
-
1:22 - 1:27Gdy Europejczycy po raz pierwszy przybyli
do Ameryki, unikali tej dziwnej rośliny. -
1:27 - 1:31Wielu z nich uważało, że była źródłem
fizycznych i kulturowych różnic -
1:31 - 1:33pomiędzy nimi a Mezoamerykanami.
-
1:33 - 1:39Ale próby uprawiania europejskich roślin
na amerykańskiej ziemi nie powiodły się -
1:39 - 1:42i osadnicy musieli poszerzyć swoją dietę.
-
1:42 - 1:46Kukurydza im posmakowała,
więc bardzo szybko pokonała Atlantyk, -
1:46 - 1:49a możliwość rośnięcia
w różnych klimatach sprawiła, -
1:49 - 1:53że stała się popularnym zbożem
w wielu krajach europejskich. -
1:53 - 1:58Ale nowo utworzone Stany Zjednoczone
dalej były kukurydzianą stolicą świata. -
1:58 - 2:02Na początku XIX wieku różne regiony kraju
-
2:02 - 2:06produkowały szczepy
o odmiennym rozmiarze i smaku. -
2:06 - 2:07Jednak w połowie XIX wieku
-
2:07 - 2:12te unikalne odmiany zaczęły być
kłopotliwe w transporcie kolejowym, -
2:12 - 2:14a dla kupców do sprzedaży.
-
2:14 - 2:18Tablice handlowe w węzłach
kolejowych, takich jak Chicago, -
2:18 - 2:21zachęcały rolników do wyhodowania
jednej ujednoliconej uprawy. -
2:21 - 2:26To marzenie wreszcie spełniono
na Wystawie Światowej w 1893 roku, -
2:26 - 2:31gdzie kukurydza koński ząb
Jamesa Reida wygrała Niebieską Wstążkę. -
2:31 - 2:35Przez następne 50 lat
koński ząb opanował cały kraj. -
2:35 - 2:38Dzięki postępowi technologicznemu
po II Wojnie Światowej, -
2:38 - 2:41kombajny stały się powszechnie dostępne.
-
2:41 - 2:46Oznaczało to, że partię kukurydzy, której
zbieranie ręcznie zajmowało cały dzień, -
2:46 - 2:50można było teraz zebrać w 5 minut.
-
2:50 - 2:54Inne odkrycie z czasu wojny,
materiał wybuchowy, azotan amonu -
2:54 - 2:57też znalazł nowe życie na farmie.
-
2:57 - 2:59Dzięki temu nowemu sztucznemu nawozowi,
-
2:59 - 3:03rolnicy mogli obsiewać gęste pola
kukurydzy rok po roku, -
3:03 - 3:08bez konieczności stosowania płodozmianu,
w celu przywrócenia azotu do ziemi. -
3:08 - 3:12Te postępy sprawiły, że kukurydza
stała się popularna wśród Amerykanów, -
3:12 - 3:16ale rząd USA ograniczył ilość,
którą rolnicy mogli wyhodować, -
3:16 - 3:18aby zagwarantować wysokie ceny sprzedaży.
-
3:18 - 3:23W 1972 prezydent Richard Nixon
wycofał te ograniczenia -
3:23 - 3:27podczas negocjowania
sprzedaży zboża do ZSRR. -
3:27 - 3:31Wraz z tą nową umową handlową
i technologią z II Wojny Światowej, -
3:31 - 3:35produkcja kukurydzy stała się
światowym fenomenem. -
3:35 - 3:40Góry kukurydzy zainspirowały
wiele kukurydzianych wytworów. -
3:40 - 3:43Skrobia kukurydziana
mogła służyć jako zagęszczacz -
3:43 - 3:45dla wszystkiego, od benzyny po klej,
-
3:45 - 3:51albo być przekształcona w tani słodzik,
syrop glukozowo-fruktozowy. -
3:51 - 3:55Kukurydza szybko stała się jedną
z najtańszych pasz dla zwierząt. -
3:55 - 3:58To pozwoliło na tanią hodowlę mięsa,
-
3:58 - 4:02która z kolei zwiększyła popyt
na mięso i paszę kukurydzianą. -
4:02 - 4:07Dziś ludzie jedzą jedynie
40% uprawianej kukurydzy, -
4:07 - 4:12podczas gdy pozostałe 60%
wspiera inne branże. -
4:12 - 4:16Jednak rozpowszechnienie
tej rośliny ma swoją cenę. -
4:16 - 4:21Źródła wody są zanieczyszczane przez
nadmiar azotanu amonu z pól kukurydzy. -
4:21 - 4:26Kukurydza odpowiada za znaczną część
związanej z rolnictwem emisji węgla, -
4:26 - 4:30w części ze względu
na zwiększoną produkcję mięsa. -
4:30 - 4:32Używanie syropu glukozowo-fruktozowego
-
4:32 - 4:35może przyczynić się do
cukrzycy i otyłości. -
4:35 - 4:38A wzrost popularności monokultury
-
4:38 - 4:43uczynił nasze zapasy żywności
podatnymi na szkodniki i patogeny. -
4:43 - 4:48Jeden wirus może zarazić światowe
zapasy tej wszechobecnej rośliny. -
4:48 - 4:51Kukurydza przekształciła się
z krzaczastej trawy -
4:51 - 4:54w kluczowy element światowej gospodarki.
-
4:54 - 5:00Tylko czas pokaże, czy doprowadzi nas
do niezrównoważonego rozwoju.
- Title:
- Jak kukurydza podbiła świat - Chris Kniesly
- Speaker:
- Chris Kniesly
- Description:
-
Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/how-corn-conquered-the-world-chris-kniesly
Kukurydza stanowi obecnie więcej niż jedną dziesiątą światowej uprawy. Ponad 99% uprawianej kukurydzy jest dokładnie tego samego typu: koński ząb 2. To oznacza, że ludzie uprawiają więcej końskiego zęba 2 niż jakiejkolwiek innej rośliny na naszej planecie. W jaki sposób jedna odmiana jednej rośliny odniosła największy sukces w historii rolnictwa? Chris Kniesly bada dzieje tej wspaniałej rośliny uprawnej.
Lekcja: Chris Kniesly, reżyseria: Artrake Studio.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:00
![]() |
Marta Konieczna approved Polish subtitles for How corn conquered the world | |
![]() |
Marta Konieczna edited Polish subtitles for How corn conquered the world | |
![]() |
Agnieszka Fijałkowska accepted Polish subtitles for How corn conquered the world | |
![]() |
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for How corn conquered the world | |
![]() |
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for How corn conquered the world | |
![]() |
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for How corn conquered the world | |
![]() |
Ola Sauer edited Polish subtitles for How corn conquered the world | |
![]() |
Ola Sauer edited Polish subtitles for How corn conquered the world |