< Return to Video

Cykady - uśpiona armia pod naszymi stopami - Rose Eveleth

  • 0:07 - 0:09
    Mieszkańcy wschodniego wybrzeża USA,
  • 0:09 - 0:11
    spędzili ostatnie 17 lat życia
  • 0:11 - 0:12
    chodząc,
  • 0:12 - 0:13
    jedząc
  • 0:13 - 0:13
    i śpiąc
  • 0:13 - 0:16
    nad armią uśpionych insektów.
  • 0:16 - 0:19
    Są to cykady.
  • 0:19 - 0:20
    Co 17 lat
  • 0:20 - 0:21
    miliardy cykad wychodzą spod ziemi,
  • 0:21 - 0:23
    żeby zrobić 3 rzeczy:
  • 0:23 - 0:23
    wylinić się, rozmnożyć i umrzeć.
  • 0:23 - 0:24
    wylinić się, rozmnożyć i umrzeć.
  • 0:24 - 0:25
    wylinić się, rozmnożyć i umrzeć.
  • 0:25 - 0:29
    Istnieje 15 wyrojów cykad,
  • 0:29 - 0:30
    wychodzących spod ziemi w różnym czasie.
  • 0:30 - 0:32
    Niektóre roje mają cykl 13-letni,
  • 0:32 - 0:35
    a inne 17-letni.
  • 0:35 - 0:36
    Cykady żyją pod ziemią
  • 0:36 - 0:37
    przez większość życia,
  • 0:37 - 0:39
    żywiąc się sokami korzeni roślin.
  • 0:39 - 0:40
    Kiedy nadchodzi czas,
  • 0:40 - 0:42
    dorosłe osobniki wychodzą
  • 0:42 - 0:43
    spod ziemi
  • 0:43 - 0:44
    na powierzchnię,
  • 0:44 - 0:46
    gdzie przeżyją tylko kilka tygodni.
  • 0:46 - 0:47
    Ale wszyscy będą wiedzieć,
  • 0:47 - 0:50
    że cykady przybyły.
  • 0:50 - 0:51
    Bedą ich miliony
  • 0:51 - 0:53
    i bedą głośne.
  • 0:53 - 0:54
    Osobniki męskie zbierają się
  • 0:54 - 0:55
    i przywołują osobniki żeńskie,
  • 0:55 - 0:57
    a dżwięk tego chóru może osiągnąć
  • 0:57 - 0:58
    nawet 100 decybeli,
  • 0:58 - 1:00
    czyli głośność piły łańcuchowej.
  • 1:00 - 1:02
    Jeśli akurat będziecie używać takiej piły
  • 1:02 - 1:03
    albo kosiarki,
  • 1:03 - 1:05
    samce zaczną do was przylatywać
  • 1:05 - 1:07
    myśląc, że jesteście jednym z nich.
  • 1:07 - 1:08
    Jak to w naturze,
  • 1:08 - 1:11
    cykady nie zjawiają się same.
  • 1:11 - 1:14
    Wraz z nimi przybywają okropne drapieżniki
  • 1:14 - 1:16
    i pasożyty.
  • 1:16 - 1:18
    Na przykład grzyb Massospora.
  • 1:18 - 1:20
    Ten biały grzybek lokuje się
  • 1:20 - 1:22
    w brzuchu cykady i zjada ją żywcem,
  • 1:22 - 1:24
    zostawiając za sobą zarodniki.
  • 1:24 - 1:25
    Gdy zarodniki pękają,
  • 1:25 - 1:28
    wysypują się z żywej cykady
  • 1:28 - 1:30
    zmieniając ją w latającą solniczkę śmierci,
  • 1:30 - 1:32
    rozsypującą zarodniki
  • 1:32 - 1:34
    po zaskoczonych sąsiadach.
  • 1:34 - 1:35
    Choć wiemy całkiem dokładnie,
  • 1:35 - 1:37
    kiedy cykady przybędą i kiedy znikną,
  • 1:37 - 1:40
    wciąż nie mamy pewności dlaczego.
  • 1:40 - 1:42
    Są plusy tego,
  • 1:42 - 1:44
    że wszystkie osobniki zjawiają się na raz.
  • 1:44 - 1:47
    Już sama ich ilość
  • 1:47 - 1:48
    jest tak przytłaczająca dla drapieżników,
  • 1:48 - 1:50
    że gwarantuje to
  • 1:50 - 1:52
    przetrwanie i reprodukcję kilku owadów.
  • 1:52 - 1:55
    A skoro cykady wyłaniają się co 13 czy 17 lat,
  • 1:55 - 1:57
    czyli więcej, niż żyją ich drapieżniki,
  • 1:57 - 1:58
    zwierzęta te
  • 1:58 - 2:00
    nie traktują ich jako głównego źródła pokarmu.
  • 2:00 - 2:03
    Ale dlaczego 13 i 17 lat,
  • 2:03 - 2:04
    a nie 16,
  • 2:04 - 2:04
    czy 18
  • 2:04 - 2:05
    lub 12?
  • 2:05 - 2:08
    Tego nikt nie wie.
  • 2:08 - 2:10
    Możliwe, że to przypadek
  • 2:10 - 2:13
    lub że cykady kochają liczby pierwsze.
  • 2:13 - 2:15
    Cykady łaczą się w pary i powoli umierają,
  • 2:15 - 2:17
    a ich dżwięk stopniowo ucicha.
  • 2:17 - 2:19
    Złożone jajka rozpoczną nowy cykl.
  • 2:19 - 2:21
    Nimfy zagrzebią się w ziemi
  • 2:21 - 2:22
    i bedą żywić się
  • 2:22 - 2:23
    sokami roślin,
  • 2:23 - 2:24
    czekając na swoją kolej,
  • 2:24 - 2:26
    by przesłonić niebo
    i wypełnić powietrze śpiewem.
  • 2:26 - 2:28
    Będą gotowe za 17 lat.
  • 2:29 - 2:30
    A wy?
Title:
Cykady - uśpiona armia pod naszymi stopami - Rose Eveleth
Description:

Pełna wersja: http://ed.ted.com/lessons/cicadas-the-dormant-army-beneath-your-feet-rose-eveleth

Co 13 lub 17 lat miliardy cykad wychodzą spod ziemi by się wylinieć, rozmnożyć i umrzeć. Dorosłe cykady żyją na powierzchni tylko kilka tygodni, ale trudno ich nie zauważyć -- są strasznie hałaśliwe! Rose Eveleth mówi o wszystkim, co warto wiedzieć na temat tych głośnych owadów, jednak przyznaje, że są pewne rzeczy których nadal nie rozumiemy.

Lekcja: Rose Eveleth. Animacja: Eli Enigenburg.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
02:46

  • Rysia Wand

    Finished review. Awaiting translator's input.
    =========================================================================================== Odpowiedzieć najlepiej przez komentarze przy tłumaczeniu http://www.amara.org/en/videos/qreVHxo7sTkE/pl/583303/831361/?tab=comments. Jeśli odpowiadasz przez Amarę, podaj w temacie tytuł i nazwisko prelegenta, inaczej trudno mi znaleźć, o której prelekcji mowa. ================================================================================
    Literówki, które wykryłby moduł sprawdzania pisowni.

    Proszę zainstalować moduł sprawdzania pisowni w przeglądarce. W tłumaczeniu były literówki, które zostałyby wykryte przez tę funkcję. https://addons.mozilla.org/en-us/firefox/addon/polish-spellchecker-dictionary/

    http://pl.wikipedia.org/wiki/Cudzys%C5%82%C3%B3w#Cudzys.C5.82owy_zagnie.C5.BCd.C5.BCone (tytuł)

  • Gosia Grabiszewska Rehfus

    Mam jedna uwage: przy 1:58-2:00 zmienilas "glowne zrodlo pokarmu" (biernik) na "glownego zrodla..."(dopelniacz). Wydaje mi sie, ze powinno pozostac w bierniku.

    http://portalwiedzy.onet.pl/140489,,,,jako_przyimek_a_spojnik,haslo.html

Polish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.