-
Xin chào, tôi là Hari Sreenivasan.
-
Chào mừng đến với Take on Fake
-
nơi lột trần những sự thật bạn từng
nghe được, thậm chí chia sẻ trên mạng.
-
Chúng tôi đã dành cả năm ngoái
-
trao đổi với phóng viên và nhà xác minh
dữ liệu khắp thế giới
-
về cách họ xử lý khi thông tin sai lệch
bị lan truyền nhanh chóng
-
Họ đã chia sẻ với chúng tôi
rất nhiều mẹo và công cụ
-
không chỉ giúp ích cho họ mà
còn có thể có ích cho bạn nữa
-
Đây là 8 bước bạn có thể áp dụng
-
bất kể là trên điện thoại hay laptop
-
giúp những thông tin bạn đọc được
trên tường trở nên hợp lý hơn.
-
Nắm được sự khác nhau giữa
misinformation và disinformation
-
Trước hết là phải hiểu được
sự khác nhau giữa hai từ này.
-
Có thể bạn đã đọc và nghe thấy
chúng rất nhiều
-
trong những năm gần đây.
-
Misinformation là việc thông tin sai lệch
được lan truyền
-
bất kể là có chủ ý nhằm
đánh lừa hay không.
-
Ngược lại, Disinformation là thông tin
được tạo ra nhằm đánh lừa bạn.
-
Có thể là câu chuyện nhằm
bẻ hướng thao túng
-
hoặc hoàn toàn là tin bịa đặt.
-
Disinformation được tạo ra là
nhằm để tuyên truyền.
-
Bây giờ thì bạn đã biết về
các loại thông tin xấu,
-
vậy khi bắt gặp chúng thì
bạn có thể làm gì?
-
Kiềm chế phản ứng cảm xúc của bạn.
-
Mạng xã hội được thiết kế nhằm thu hút
phản ứng quá khích từ bạn
-
bất kể là điều khiến bạn
thích thú hay yêu mến,
-
khóc lóc hay tức giận.
-
Nếu bạn đang lướt mạng xã hội
-
và bạn nhìn thấy một điều gì đó
đặc biệt thu hút,
-
bạn cảm thấy nó rất đúng đắn,
-
bạn thấy như thể điều đó đang
củng cố cho những suy nghĩ của bạn.
-
Nên xem đây là dấu hiệu cảnh báo
rằng thông tin đó có vấn đề.
-
Thường thì những dữ kiện được
đưa ra mà bạn cảm thấy
-
có vẻ hợp lý và đúng đắn nhất,
thực ra lại là sai.
-
Tìm những dấu hiệu cảnh báo
trong chính những bài đăng.
-
Cách nào để bạn nhận ra
có gì đó không đúng?
-
Thật ra có nhiều dấu hiệu để lật tẩy
-
một bài đăng không có logic
-
bạn có thể nhìn ra được mà
không cần phải từ bỏ mạng xã hội
-
Nếu bạn nhìn thấy hàng tá những hashtag,
-
hãy ngẫm nghĩ xem-bài đăng này
đang muốn nhắm tới ai?
-
Đối tượng nào mà bài đăng đang
cố gắng tiếp cận?
-
Ngay lập tức chúng tôi cảm thấy hoài nghi
-
khi nhìn thấy hàng đống
những hashtag bởi vì
-
thật dễ để nhận ra rằng có
ai đó đang cố gắng
-
nhanh chóng lan truyền điều gì đó
-
Thậm chí bạn có thể dễ dàng nhận ra
vài hashtag QAnon ở đây
-
vốn là một thứ ngoài lề,
-
nay là thuyết âm mưu theo
chủ nghĩa dân túy.
-
Vậy nên ngay lập tức có thể
nhận ra được rằng
-
có gì đó không đúng ở đây.
-
Tiếp theo, bài đăng có thể đã
bị gắn cờ sẵn.
-
Hầu hết các nền tảng mạng xã hội làm việc
với các bên xác minh thông tin
-
cho phép họ gắn nhãn lên
-
bài đăng sai sự thật, gây hiểu lầm hoặc
không được đặt trong đúng ngữ cảnh.
-
Mở một cửa sổ mới.
-
Một cửa sổ mới luôn được những nhà
xác minh thông tin tin dùng.
-
Trao đổi với rất nhiều phóng viên,
-
họ đều có cùng một điểm chung-
-
hãy nhìn vào số lượng những cửa sổ này đi.
-
Khi mở một cửa sổ mới,
-
bạn nên bắt đầu với công cụ
tìm kiếm trên mạng.
-
Tìm từ khóa có thể chỉ ra
-
thông tin đó được bắt nguồn từ đâu,
-
bạn cũng có thể tham khảo chéo
với các nguồn khác,
-
và biết được thông tin mà bạn nhìn thấy
-
đã được làm sáng tỏ hay vạch trần chưa.
-
Tìm hiểu về website.
-
Thỉnh thoảng các bài đăng mạng xã hội
sẽ dẫn link đến một website.
-
Trong trường hợp này,
-
bạn có thể biết được mức độ
tin cậy của nguồn tin
-
chỉ với việc bỏ một ít công sức dò tìm.
-
Vậy nên bạn hãy tìm hiểu về website
một cách kĩ nhất có thể
-
trước khi chia sẻ điều gì.
-
Hãy truy cập website và tìm đọc
mục "About" của họ.
-
Nếu không có nhiều thông tin hiển thị,
-
hoặc có lỗi sai chính tả,
hoặc có vẻ khá là chung chung,
-
thì đây có thể là dấu hiệu
-
chỉ ra website này không đáng tin cậy.
-
Thử một trong những công cụ sau.
-
Phóng viên sử dụng rất nhiều
nguồn miễn phí và tuyệt vời
-
để giúp họ hiểu hơn về
một mẩu tin tức.
-
Thấy một bức ảnh đáng ngờ?
-
Bắt đầu với Tìm kiếm ngược bằng hình ảnh.
-
Công cụ này là nơi mà bạn có thể
đặt câu hỏi trên Internet,
-
bất kể là Google hay công cụ
tìm kiếm khác,
-
"Đã từng có bài đăng nào được
đăng tải trước đó
-
mà có thumbnail giống vầy?
Liệu có tìm được trên mạng không?"
-
Với những website đáng ngờ,
hãy dùng Whois.
-
Công cụ tìm kiếm này cho bạn biết được
ai là người đăng kí tên miền
-
và website được tạo từ khi nào.
-
Nếu một website được tạo cùng thời điểm
-
với bài đăng đang được lan truyền,
-
đây có thể xem là một hồi chuông
báo động cho bạn.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Amplifying Voices
