Nasasayang na Pagkain: Ang Nakatagong Halaga ng mga Pagkaing Tinatapon Natin | Climate Science #9

Sa buong mundo, 30% pagkain ang nasasayang
Ito ay higit-kumulang 614 kcal kada tao,

sa isang araw, katumbas ito ng
10 katamtamang itlog o 21 malalaking karot

Pero teka! Anong kinalaman nito
sa pagbabago ng klima?

'Pag ang pagkain ay tinapon,
lahat ng mga sinagkap para magawa ito

ay mababalewala din.

Sa buong mundo, kabilang dito sa
1.4 bilyon na 'di mapapakinabang lupa

at 250 km³ na natatapong tubig kada taon.

Ang lawak ng lupang iyan ay mas
malaki pa sa pinagsamang Canada at India

at sapat na para mapuno ang
100 milyong pang-Olympic na languyan!

Dagdag pa dito, ang nasayang na pagkain
ang sanhi ng 8-10%

pandaigdigang pag-init ng gas
o ang greenhouse.

Ang init na ito ay 'di lang dahil
sa produksyon at transportasyon

ng nasayang na pagkain, pati na
rin dahil sa pagkabulok nila kapag

nagkakain sila ng maykro-organismo.

Sa kabila nito, noong 2019
halos 1 sa 10 tao sa mundo

ang nakaranas ng matindi pagkagutom.
Ang pagbawas ng sayang na pagkain ng 50%

ay sasapat na para makakain
ang mga taong ito at sosobra pa!

Kahit na laging may nasasayang na
pagkain sa suplay ng food chain,

iba-iba ang sanhi nito sa
ibat-ibang mga bansa.

Sa mas mayayamang bansa, higit 40%
ng sayang na pagkain ang galing sa tingi

at pangkat ng konsumer, dahil ito sa
kilos ng konsumer at sobrang suplay

higit sa pangangailangan.

Ang sayang na pagkain sa mas mahirap na
bansa ay nagsisimula sa lebel ng suplay,

sanhi ng 'di masyos na pag-aani,
kakulangan sa mapaglalagyan

at sa imbakan at sa
kulang na infrastraktura

para sa pag-aangkat at sa pagbenta.

Kaya naman anong magagawa natin
para mabawasan ang mga sayang na pagkain?

Pwede tayong magsimula
sa lebel ng suplay:

dapat mabawasan ang sayang
na pagkain mula sa bukid.

'Di akmang kondisyon, gaya ng
kulang na tubig, sobrang init

mababawasan ang paglaki ng panamin
at 20-40% ng ani sa mundo

ay nasisira dahil sa insekto, peste,
damo at sa mga sakit.

Bumababa din ang kalidad ng lupa sa
mundo, dahilan para mahirap sa halaman

ang makakuha ng sustanyang kelangan nila
kaya ang mga magsasaka

gagamit nalang ng artipisyal na pataba.

Kung maganda ang lupa at nagagamit
ng husto ang kapaligiran ng mga panamin,

ng mga hayop, kayang mapagyabong
ng mga magsasaka ang tanim

nabawasan ang tapon at
makakatipid sa pinuhunan.

Ang paglaan sa magsasaka ng
mahusay na paraan sa pag-aani

ay mahalaga rin, dahil nasisira ang
pagkain 'pag nawawala o natatapon ito

sa tuwing paraan ng pag-aani.

Isa sa malaking dahilan ng pagkasayang ng
pagkain sa mahihirap na bansa ang imbakan:

'pag ang pagkain naimbak sa sobrang init
o basang lugar madali itong nasisira.

Pagpapaganda ng imbakan at paraan
ng pag-angkat ay malaki ang bawas

sa pagkasira: kung meron ang mga
mahihirap na bansa ng

malalamig na imbakan gaya sa mayayamang
bansa, mababawasan ang pakasira ng 25%!

Para ito solusyonan, kelangan natin
gumawa ng mura, off-grid

na imbakan ng pagkain, gaya ng imbakan
na galing sa araw ang kuryente.

Ang proseso at pagbabalot gamit ang
matitibay na materyal ay makatulong ding

'di masira ang pagkain habang inaangkat,
iniimbak, at sa konsumer kelangan natin

isipin ang mainam na balot na gagamitin.

Gayunpaman, ang pagbabago ay
maaring hanggang doon lang.

kelangan ding magbago ang pag-ganap
ng mga mamimili at nagtitinda.

Halimbawa, mataas masyado ang pamantayan
ng produkto ng mga pamilihan

kapag hindi perpekto ang pagkain
tinatapon ito kahit pwede pa kainin.

Ang pagtangkilik ng mamimili at nagtitinda
sa mga "pangit" na pagkaing ito

ay makakabawas sa masasayang na pagkain.

Ang mga restawran, tindahan at kainin
ay makakabawas ng sayang kung ibebenta

nila ang pagkain sa angkop na bahagi
at ibibigay ang mga matira sa mga tao

hindi kayang bumili nito.

Anong magagawa natin bilang indibidwal?

Maari nating simulan sa pagpa-plano
ng bibilhin at ng kelangan lang bilhin.

Pwedeng lutuin ang natirang pagkain,
ilagay sa freezer para manatiling sariwa.

Gayun din ang pagiging masinop,
pwede din tayong maging

mas maalam kung paano mag-imbak at
magtingin kung ang pagkain

ay pwede pa kahit lagpas na sa petsa.

Habang yumayaman ang mundo, ang pagtatapon
ng pagkain ng mga mamimili at mas

lalong nagiging problema.

Kaya nga, mahalagang alam ng tao
ang epekto ng sayang na pagkain

at anong pwedeng gawin para mabago ito.

Kung nagustuhan mo ang bideong ito,
mag-subcribe at i-click ang notipikasyon

para malaman kung mayroon nang
susunod na bideo!

Hanggang sa muli!