Return to Video

Gazın ABC'si: Avogadro, Boyle, Charles - Brian Bennett

  • 0:15 - 0:19
    Toplumda düzeni koruyan
    yasalara uymak zorundayız.
  • 0:19 - 0:22
    Tüm kimyasal maddelerin belirli
    yasalara da uyduğunu biliyor muydunuz?
  • 0:22 - 0:26
    Aslında, bu yasaları ilişkilere
    bakarak tanımlayabiliriz.
  • 0:26 - 0:30
    Başlamak için bazı kolay yasalar,
    gazları yöneten yasalardır.
  • 0:31 - 0:35
    1662'de Robert Boyle,
    gazları kaplara koyduklarında
  • 0:35 - 0:39
    ve hacimlerini değiştirdiklerinde
    ilginç bir tepki verdiğini fark etti.
  • 0:39 - 0:43
    Boş bir şişe alın ve kapağı kapatın.
  • 0:43 - 0:45
    Şimdi şişeyi sıkıştırın, ne oluyor?
  • 0:46 - 0:50
    Kabın boyutu azaldığında
    şişenin içindeki basınç artar.
  • 0:51 - 0:55
    Bu kabı ancak içerideki gazlar
    geri itene kadar sıkıştırabilirsiniz.
  • 0:55 - 1:00
    Buna ters orantı denir
    ve her gaz için aynı oranda değişir.
  • 1:01 - 1:03
    Boyle yasası, kimyagerlerin
    herhangi bir basınçtaki
  • 1:03 - 1:06
    herhangi bir gazın hacmini
    tahmin etmelerine yarar
  • 1:06 - 1:08
    çünkü ilişki her zaman aynıdır.
  • 1:09 - 1:12
    1780'de Jacques Charles gazlar
    ve sıcaklıkları arasında
  • 1:12 - 1:14
    farklı bir ilişki olduğunu fark etti.
  • 1:15 - 1:17
    Daha önce bir sıcak
    hava balonu gördüyseniz
  • 1:17 - 1:18
    bu yasayı gördünüz.
  • 1:18 - 1:20
    Balon yerdeyken tamamen düzdür.
  • 1:20 - 1:23
    Balonu bir parti balonu gibi
    havaya uçurmak yerine,
  • 1:23 - 1:26
    kılıfın içindeki havayı ısıtmak için
    dev bir alev kullanırlar.
  • 1:27 - 1:31
    Hava ısındığında, gaz hacmi
    arttıkça balon şişmeye başlar.
  • 1:31 - 1:33
    Gaz ne kadar sıcak olursa
    hacim de o kadar büyük olur
  • 1:33 - 1:35
    ve bu Charles'ın yasasıdır.
  • 1:35 - 1:37
    Bu yasa Boyle'un yasasından farklıdır.
  • 1:38 - 1:40
    Charles'ın yasasının ilişkisi direkttir.
  • 1:40 - 1:43
    Sıcaklık arttıkça hacim de artar.
  • 1:44 - 1:46
    Üçüncü yasa da kolayca gösterilebilir.
  • 1:47 - 1:49
    Parti balonlarını şişirdiğinizde
    hacim artar.
  • 1:50 - 1:54
    Üflerken ciğerlerinizden balona
    daha fazla gaz parçacığı sokarsınız.
  • 1:55 - 2:00
    Bu balon hacminin artmasına neden olur.
    Bu Avogadro'nun yürürlükteki kanunu.
  • 2:00 - 2:06
    Bir kaba eklenen gaz parçacıklarının
    sayısı arttıkça hacim de artacaktır.
  • 2:06 - 2:09
    Çok fazla parçacık eklerseniz
    bundan sonra ne olacağını biliyorsunuz.
  • 2:10 - 2:14
    Yasalar her yerde, en küçük
    gaz parçacıklarında bile.
  • 2:14 - 2:18
    Onları sıkarsanız parçacıklar
    birbirine itildikçe basınç artar.
  • 2:18 - 2:22
    Düşük hacim yüksek basınç anlamına
    gelir çünkü bu parçacıklar geri iter.
  • 2:22 - 2:27
    Sıcaklık arttıkça, gazlar birbirinden
    uzaklaşır ve hacim de artar.
  • 2:28 - 2:33
    Son olarak, kapalı bir kaba gaz
    eklerseniz bu kabın hacmi artar.
  • 2:33 - 2:35
    Ancak çok fazla eklememeye dikkat edin,
  • 2:35 - 2:37
    aksi takdirde balonun
    patlamasına sebep olursunuz.
Title:
Gazın ABC'si: Avogadro, Boyle, Charles - Brian Bennett
Description:

Tam dersi görüntülemek için: ed.ted.com http://ed.ted.com/lessons/1207-1-a-bennet-brianh264

Şişeler ve balonlar gazı yöneten farklı yasaları açıklamaya nasıl yardımcı olabilir? Boyle Yasası, Charles Yasası ve Avogadro Yasası'nın gaz özelliklerini yöneten yasaları anlamamıza nasıl yardımcı olduğunu görün.

Ders Brian Bennett, animasyon Cognitive Media tarafından yapılmıştır.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
02:50

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.