Gordon Brown: Qlobal bir fayda üçün şəbəkə qurmaq

Böyük Britaniyanın baş naziri Gordon Brown, tarixin bənzərsiz bir anında yaşadığımızı deyir və əlavə edir: günümüzün bizə verdiyi texnoloji imkanlardan istifadə edərək kürəsəl bir əxlaq yarada və birliktə çalışmaqla yoxsulluq, təhlükəsizlik, iqlim dəyişikliyi və iqtisadiyyatın problemlərinin öhdəsindən gələ bilərik.

Westminister və Whitehallun sakitliyindən uzaqlaşdığım üçün

nə qədər sevindiyimi deyə bilərəmmi?

Bu, Kim adlı 9 yaşlı Vyetnamlı qızdır,

onun beli napalmla məhv olmuşdur,

və o, Amerika xalqının vicadanını və ruhunu oyadaraq

Vyetnam müharibəsinin son qoymaq üçün ilk addım oldu.

Bu isə Efiopiyalı qız Birhandır,

1980 ci illərdə o Live Aid-in əsasını qoymuşdur,

xilas edildikdə onu ölümündən sadəcə olaraq 15 dəqiqə vaxt ayırırdı,

və xilas edildikdən sonra bu şəkil bütün dünyanı gəzdi.

Bura Tiananmen Meydanıdır.

Tankın qarşısında dayanmış bu insan,

bütün dünyada müqavimətin bir simvolu oldu.

Bu isə Sudandan olan qızdır,

ölümündən bir neçə dəqiqə öncə

arxasında dolanan quzğun,

Bu şəkil bütün dünyanı gəzib

və insanları yoxsulluğa qarşı mübarizə üçün nəsə etməyə sövq etdi.

Bu isə Nedadır, İranlı qız

atası ilə birgə mitinqdə vurularaq bir neçə həftə öncə öldürülüb,

və indi o təbii olaraq

Youtube nəslinin diqqət mərkəzinə çevrilib.

Yaxşı, bütün bu şəkil və hadisələrin ortaq hansı xüsussiyyətləri var?

Hamısının ortaq xüsusiyyəti, gördüklərimizin əvvəllər görə bilmədiyimiz

məqamları aşkara çıxarmasıdır.

Aşkara çıxan isə: Bizləri bəşəri cəmiyyət

halına gətirən görünməz cəhətlər

və rəğbət/simpatiya bağlarıdır.

Bu şəkillər bizlərin

başqalarının yaşadığı ağrı acıları, uzaqdan olsa belə

hiss edə biləcəyimizi göstərir.

Mənim fikrimcə isə, bütün bu şəkillər

bizim özümüzdən daha böyük bir nəyəsə inandığımızı göstərir.

Bu şəkillər,

bütün dinlərdə, bütün inanclarda, bütün qitələrdə

sadəcə başqalarının ağrı acısını bölüşməkdən,

və özümüzdən daha böyük nələrəsə inanmaqdan əlavə,

bizlərə, nələrinsə səhv olduğunu gördükdə

bu səhvləri düzəltmək,çatışmazlıqları aradan qaldırmaq,

və problemləri ləğv etmək adına

bir əxlaqi məsuliyyət daşımaq hissini aşılayır

və bu dəyərin mövcud olduğunu göstərir.

İsveç baş naziri Olof Palmenin ABŞ prezidenti Ronal Reagan ilə

1980 ci illərdəki görüşü barəsində belə bir hekayə var.

Palme ABŞ a gəlməmişdən öncə Ronald Reagan

İsveç Sosial Demokrat nazir haqqında soruşmuş:

"Bu adam kommunistmidir? "

Cavab belə olur, "Xeyr, Cənab Prezident, O anti-kommunistdir"

və Ronald Reagan demiş, "Mənim onun hansıcür kommunist olmağı maraqlandırmır"

(Gülüş)

Və Ronald Reagan İsveçli qonağı

Olof Palmedən soruşur,

"Yaxşı, siz nəyə inanırsınız? Varlılar təbəqəsini ləğv etməkmi istəyirsiniz?"

Cavab, "Xeyr, Mən kasıblar təbəqəsini aradan qaldırmaq istəyirəm"

Bizim məsuliyyətimiz, hər bir şəxsə öz potensialını

reallaşdıra bilməsi üçün imkan yaratmaqdır.

Məncə, hansı dinə nənsub olursa olsun,

inanclı və inancsız olmasından asılı olmayaraq,

bütün insanların paylaşdığı ortaq bir əxlaqi anlayış və dəyər mövcuddur.

Amma məncə yeni olan odur ki, bügün biz, bütün dünya ilə

limitsiz və davamlı əlaqə qura bilirik,

dünyanın istənilən nöqtəsi ilə bü əlaqəni qurmaq imkanına sahibik.

Bügün bizlər, üz üzə heçvaxt görüşmədiyimiz

ancaq internet vasitəsiylə

görüşə biləcəyimiz insanlarla ortaq bir yer taparaq,

bütün müasir əlaqə imkanlarından istifadə edərək,

təşkilatlanaraq,

bizi narahat edən ədalətsizlik və problemlər haqqında

birgə bir hərəkat yaratmaq

imkanına sahibik.

Mən inanıram ki, bu dövr bəşəriyyət tarixində bənzəri olmayan bir

dövr olabilər, və mən bunu qlobal cəmiyyətin

yaradılması olaraq görürəm.

200 il bundan qabaq qul ticarətinin, William Wilberforce və

qul ticarətinə etiraz edən və qarşı çıxan digər şəxlərin dövrünə qayıdaq.

Onlar bütün Britaniyada etiraz təşkil etdilər.

Onlar ictimai fikri çox vaxt keçsə belə istiqamətləndirməyi bacardılar.

Amma bu kampaniyanın uğurlu olması üçün 24 il lazım oldu.

Əgər insanların qəlbini və dəstəyini qazanmaq üçün

müasir əlaqə alətlərini istifadə edə bilsəydilər

əllərindəki şəkillərlə nə edə bilərdilər?

Və yaxud Eglantine Jebbi,

90 il öncə Save The Children i yaradan qadın.

O Avstriyada Birinci Dünya müharibəsinə görə baş verənlərə

və müharibədə məğlub ailələrin uşaqların halına o qədər acımışdı

və təsirlənmişdi ki ,özü Britaniyada

onlar üçün nəsə etmək istədi,

Və bügünkü Save The Children'i

yaradacaq Royal Albertdəki nümayişdə iştirak edənləri

yığmaq üçün ev-ev gəzib

broşüra paylamalı oldu.

Nəticədə dünyada ən böyük təşkilatlardan biri

hesab edilən təşkilatı yaratdı.

Amma onun əlində günümüzün

müasir kommunikasiya alətləri olsaydı,

təcili olaraq ədalətsizliyə qarşı çıxmaq üçün və

belə bir anlayış yaratmaq üçün nələr edə bilərdi?

İndi son 10 ildə baş verənlərə baxaq:

Filippin 2001 ci il, Prezident Estrada rejimi,

1 milyon insan rejimin korrupsiyası barəsində bir birilərinə qısa mesaj göndərdi,

və nəticədə rejim dağıldı, buna da "coup de text" ( Qısa Mesaj Zərbəsi), deyildi.

Keçən il Robert Mugabe hakimiyyətində olan Zimbabvenin ilk seçkiləri idi....

İnsanlar mobil telefonlarının kameralarını istifadə edərək,

seçki mərkəzlərində olanları çəkdiklərinə görə,

Baş Nazirin seçkini istədiyi kimi nəticələndirmək imkanı olmadı.

Və ya blogçu Burma rahiblərini yada salaq

bu bloglar əgər ölkədə baş verən təzyiqlər barəsində məlumat verməsəydilər

dünyanın orada baş verənlərdən xəbəri olmayacaqdı.

və insanların həyatı itiriləcəkdi

və insanlar təqib ediləcəklərdi, Aung San Suu Kyinin

başına gələnlər

eşidilməyəkdi.

Ya da İrana baxaq, Nedanın başına gələnlərdən sonra

insanların münasibətinə baxaq.

Bəziləri, İran haqqında blog yazanların hökümətin təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən

tapılmasının qarşısını almaq,

axtarışı çətinləşdirmək üçün öz ünvanlarını

Tehran, İran olaraq dəyişdirirlər.

Buna görə də, müasir texnologiyanın edəbiləcəklərinə nəzər salaq:

əxlaqi anlayışımızın gücü ilə birlikdə müasir kommunikasiyanın gücü

və beynəlxalq təşkilatlanma bacarığı.

Bu, məncə, bizlərə bir cəmiyyət olaraq

bütün dünyanın fundamental dəyişdirmək imkanı yaradır.

Xarici siyasət daha həmişəki kimi ola bilməz. Yalnız elitlər tərəfindən idarə edilə bilməz.

Xarici siyasəti idarə etmək indi dünya səviyyəsində bir biri ilə əlaqə quran blogçular vasitəsiylə

ictimai fikri dinləyərək mümkündür.

200 il bundan öncə bizim problemimiz köləlik idi.

150 il bundan qabaq bizim kimi ölkədə əsas problem

gənclərin və uşaqların təhsil hüququ idi.

100 il öncə Avropadakı ölkələrin problemi seçmək və seçilmək hüququ idi.

50 il öncə sosial təhlükəsizlik və rifah əldə etmək hərbir şəxsin tələbiydi.

Son 50-60 ildə faşizm, antisemitizm, irqçilik. apartayd

cinsiyyət, gender və cinsəl seçimlər kimi ayrı seçkilik gördük.

lakin bunların hamısı insanların təşkil etdiyi

kampaniyaların köməyi ilə diqqət mərkəzinə çevrilib.

Keçən il mən Londonda Nelson Mandela ( CAR lideri) ilə biryerdə idim.

Doğum günü və yaratdığı fon üçün yeni mənbələr yığmaq üçün

təşkil edilən bir konserdəydik.

Amy Winehouse ( Grammy mükafatlı qadın müğənni) səhnəyə çıxanda

mən çox böyük şərəflə qey edərdim ki, Nelson Mandelanın yanında oturmuşdum,

və müğəninin görünüşünə çox təəccüblənmiş Nelson Mandelaya

vəziyyəti izah etməyə çalışırdım.Həmin vaxt Amy Winehouse səhnədə deyir:

"Mənim və Nelson Mandelanın birçox ortaq cəhətlərimiz var" və əlavə edir.

"Mənim də ərim uzun müddət həbsdə olub"

(Gülüş)

Sonra Nelson Mandela səhnəyə çıxdı və

hamımıza mübarizənin nə olduğunu izah etdi.

Həyatında böyük bi dağa dırmaşdığını, və bu dağın irqçi təzyiqləri

və apartaydı rədd etmək və daha sonra məğlub etmək olduğunu söylədi.

O, qarşıda hələ daha böyük problemlərin, yoxsulluq

iqlim dəyişikliyi, qlobal əngəllər və həqiqətən qlobal bir cəmiyyətə ehtiyac duyan

bəşəri problemlərin

olduğunu dedi.

Biz bunu bacarabiləcək ilk nəsilik.

Qlobal bir əxlaq və

kommunikasiya qabiliyyətimizin güclərini birləşdirin,

və indi qarşımızda duran qlobal əhəmiyyətli

problemlərə qarşı təşkilatlanın.

İqlim dəyişikliyi tək bir ölkədə həll edilə bilməz

ancaq bütün dünya birlikdə hərəkət edərsə həll yolu tapıla bilər.

Yenicə üzləşdiyimiz Maliyyə Böhranı problemi yalnız ABŞ vəya Avropa

tərfindən həll oluna bilməz:

dünyanın birlikdə hərəkət etməsi lazımdır.

Terrorizm, Təhlükəzilik, insan haqqları və İnkişaf

problemlərinə baxaq

təkcə Afrika bunu həll edə bilməz

tək Avropa və ABŞ tərəfindən də həll yolu tapmaq mümkün deyil.

Və nəqədərki biz birgə fəaliyyət göstərmirik bu problemlər öz həllini tapmayacaq.

Mənim fikrimcə, bizim indiki nəsilin əsas layihəsi

ilk dəfə olaraq qlobal əxlaqın qurulmasıdır,

və qlobal çapda kommunikasiya qurmaq və təşkilatlanmaq bacarığımızdır.

Sözün əsl mənasında qlobal bir cəmiyyət,

bu dəyərlər üzərində qurulan və qlobal səviyyədə

xidmət təklif edəbiləcək institutlarla birlikdə yarana bilər.

Bunu bacarmaq imkanına malik ilk nəsil bizlərik.

İqlim dəyişikliyini götürək. İqlim dəyişikliyi adlanan bu problemlə

üz üzə olduğumuzu çox yaxşı bilirik, və eyni zamanda

qlobal bir karbon bazarı yaratdığımızda bu problemin öhdəsindən gəlmək üçün

kasıb ölkələrə daha çox resurs vermək lazım olduğunu da anlayırıq,

lakin insanların haqqında həmfikir ola biləcəyi

və bu problemi həll edə biləcək bir global təşkilatın

hələdə olmaması

xeyli

suallar yardır.

Bi neçə ay sonra Kopenhagen görüşündən

çıxmalı olan nəticələrdən biridə

bütün dünyanın iqlim dəyişikliyi

problemini həll edə biləcək

bir qlobal təşkilatın

qurulacağına aid bir razılaşmadır.

(Alqışlar)

Sadəcə olaraq təşkilatların yetərli olmayacağının səbəbi isə budur ki,

Biz bütün dünya insanlarının öz davranışlarını dəyişdirməli olduqlarına

onları inandırmalıyıq.

və buna görə məsuliyyət və düzgünlük təməlində qurulan

qlobal əxlaqlı nəsillərə ehtiyacımız var.

Maliyyə böhranına baxaq.

Əgər kasıb ölkələrdəki insanlar New Yorkda ya da Amerikadakı

ipoteka bazarında başlayan böhrandan təsirlənirlərsə,

əgər insanlar ipoteka bazarının məhsullarınn

bütün dünya boyunca dolaşıb

İslandiya banklarında

sonlandısa,

və bu insanların banklardakı ən sadə yığımlara təsir edirsə,

onda biz milli nəzarət sistemlərinə güvənə bilmərik.

Uzun müddətdə stabillik, iqtisadi artım

məşğulluq və maliyyə stabilliyi üçün,

iqtisadi artımı dəstəkləyəbiləcək və bu artımın

dünyanın rifahı üçün bölüşdürülməsi dəyərinə sahib

qlobal iqtisadi qurumlara

ehtiyac var.

Bu zaman bizim nəslimiz üçün əsas iş yaxın zamanlarda

doğruluq və məsuliyyət kimi fikirləri

əks etdirən qlobal təşkilatlar

yaratmaq olacaq.

Daha sonra, inkişaf barədə, ölkələrimiz və dünyanın kasıb hissəsi

arasında qurulacaq əməkdaşlığa baxaq.

Bu ideyaların reallaşması üçün lazım olan təməllər

hazır olmamasına baxmayaraq, gələcək illərdə

insanların qlobal bir əxlaq arzusu ilə qlobal bir cəmiyyət qurmaq mümkündür.

Sierr Lion Prezidenti ilə danışırdım.

Bu 6.5 milyonluq kiçik bir ölkədir.

Amma bu ölkədə sadəcə 80 həkim və 200 tibb bacısı var

və 120 doğum həkimi var.

Bu qədər limitli imkanlarla 6.5 milyonluq ölkə üçün

səhiyyə sistemi qura bilməzsiniz.

Və ya Tanzaniyada olduğum müddətdə tanış olduğum bir qız,

Miriam, 11 yaşı var idi

və onun hər iki valideyni QİÇS dən vəfat edtmişdi,

əvvəlcə anası sonra isə atası

Müxtəlif ailələr tərəfindən böyüdülməyə çalışan

bu qız bir QİÇS yetimi idi.

Qız həm HİV dən əziyyət çəkirdi

və həmdəki vərəm idi.

Onunla bir tarlada qarşılaşdıq, ayaqqabıları belə yox idi.

11 yaşında istənilən qızın gözlərinə baxdıqda

gözlərdə gələcəyə doğru bir baxış görə bilərsiniz,

amma o qızın gözündə əlçatmaz bir məyusluq və hüzün var idi,

bircə o anda onun gözlərindəki kədəri dünya ilə bölüşə bilsəydim,

inanıram ki bütün QİÇS/HİV fondları üçün

ianələr toplamaq üçün gərəkli olanı etmiş olardım

Ən varlı və ən kasıb ölkələr arasında, kasıb ölkələrin

özlərinə yetəcək səviyyədə və əkinçilik üçün gərəkli sərmayəni qoyaraq

bir körpü yaratmalıyıq.

Beləliklə Afrikanı qida idxalatçısından,

qida ixracatçısına çevirək.

Dünyanın bir çox yerində baş verən insan hüquqları və

təhlükəsizlik problemlərinə nəzər yetirək.

Burma elə bir zəncirlənmişdir, Zimbabve bir insanlıq faciəsidir,

Sudanda qarşısını alabiləcəyimiz müharibələrin hesabına

minlərlə günahsız insan səbəbsiz yerə məhv oldu.

Ruanda Uşaq Muzeyində

10 yaşında bir oğlanın şəkli var.

Muzey 1 milyon insanın öldüyü Ruanda soyqırımında

həyatını itirənlərin xatirəsini yad etmək məqsədiylə yaradılıb.

David adında olan bu oğlanın şəklinin yanında

onun həyatı barədə də məlumat var.

"David, 10 yaşında"

David: Arzusu həkim olmaq

Sevimli idman növü: futbol.

Ən çox nədən həzz alır?: İnsanları güldürməkdən

O necə ölüb?

İşgəncə verilərək.

Özü kimi işgəncə verilərək öldürülən anasına dediyi son sözlər:

"Narahat olma. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı gəlir"

Və biz heçvaxt getmədik.

Bu gənc oğlan bizim Ruandadakı çətinlik içindəki insanlara

kömək edəcəyimizə dair verdiyimiz sözlərə inandı,

və biz isə heç vaxt kömək etmədik!

Bu dünyanın konflikt qaynayan məkanlarında

sülhü bərqərar etmək və humanitar yardım üçün,

və yenidənqurma, o cümllədən təhlükəsizlik üçün

təşkilatlar, qurumlar yaratmalıyıq.

Mənim bügünkü irəli sürdüyüm fikir əsasən bundan ibarətdir.

Həqiqətən qlobal bir cəmiyyət qurmaq üçün lazım olan bütün alətlətimiz var.

Bucür qlobal cəmiyyətin institutlarını/qurumlarını da öz cəhdlərimiz hesabına yarada bilərik.

Qlobal əxlaq bu qurumların fəaliyyəti üçün lazımi olan doğruluq və məsuliyyəti

onlara aşılaya bilər.

Amma bu nəslin və xüsusiylədə son 10 illiyin fürsətini,

qlobal mühit qurumları yaratmaq üçün,maliyyə üçün,

təhlükəsizlik və inkişaf üçün,digərlərinə qarşı olan

məsuliyyətimizi anlamaq üçün,dünyanı birləşdirmək arzumuz, və ümumi problemlərimizin həlli üçün,

ABŞ-da Prezident Obama,

dünyanın digər tərəflərində

fəaliyyət göstərən insanlar varkən,

bu fürsəti

qaçırmamalıyıq!

Deyirlər ki, Keçmiş Romada Cicero danışan zaman

dinləyicilər bir birilərinə dönərək, "'əla nitqdir", deyərlərmiş.

Lakin qədim Yunanıstanda

Demosthenes danışarkən,

dinləyicilər birbirilərinə dönüb, "Əla Nitqdir" demirdilər.

"Gəlin hərəkət edək" deyirdilər.

Qlobal bir Cəmiyyətə doğru hərəkət etməli, addımlamalıyıq.

Təşəkkür edirəm.

(Alqışlar)