< Return to Video

Cervical Spine Protection in Airway Management (not a substitute for formal training)

  • 0:03 - 0:04
    Bu videoda
  • 0:07 - 0:09
    onurğanın boyun şöbəsinin və
  • 0:09 - 0:12
    boyun nahiyəsinin zədələnmələrindən
    danışacağıq.
  • 0:12 - 0:15
    Boyun yaralanmaları olan xəstələrə
  • 0:15 - 0:16
    yanaşma prinsipindən və
  • 0:16 - 0:21
    hava yolu açmaq lazım gəldikdə
  • 0:21 - 0:22
    invaziv müdaxilələrin
  • 0:22 - 0:24
    necə aparıldığından
  • 0:24 - 0:24
    bəhs edəcəyik.
  • 0:24 - 0:25
    Tənəffüs
  • 0:25 - 0:26
    yollarında hansısa
  • 0:27 - 0:28
    maneə olduqda
  • 0:28 - 0:29
    müdaxilə edilməlidir.
  • 0:29 - 0:31
    Çox hallarda tənəffüs yollarını
  • 0:31 - 0:32
    bağlayan bu maneə
  • 0:32 - 0:34
    dil olur. Maneə yarandıqda
  • 0:34 - 0:35
    isə hava ağciyərlərə
  • 0:35 - 0:36
    daxil ola bilmir,
  • 0:36 - 0:38
    nəticədə,
    ölüm baş verir.
  • 0:38 - 0:41
    Huş itirildiyi zaman, dili
    hərəkət etdirən
  • 0:41 - 0:42
    əzələlər boşalır,
    dil udlağa
  • 0:42 - 0:45
    tərəf istiqamətlənir. Nəticədə,
  • 0:45 - 0:46
    tənəffüs yollarını
  • 0:46 - 0:51
    bağlayır. Bu halda burundan
    və ya ağızdan
  • 0:51 - 0:53
    tənəffüs zamanı hava
  • 0:53 - 0:55
    nəfəs borusuna, oradan da
  • 0:55 - 0:58
    ağciyərlərə keçə bilmir.
  • 0:58 - 0:59
    Yəni,
  • 0:59 - 1:00
    insan huşunu itirib
  • 1:00 - 1:01
    şəkildəki kimi
  • 1:01 - 1:03
    yıxıldıqda tənəffüsü
  • 1:03 - 1:05
    dayana, nəfəssiz
  • 1:05 - 1:06
    qala bilər.
  • 1:06 - 1:07
    Bu zaman o
  • 1:07 - 1:09
    nəfəs almağa çalışsa da,
  • 1:09 - 1:11
    ağciyərlərə kifayət qədər hava
  • 1:11 - 1:14
    dola bilməyəcək. Burada
  • 1:14 - 1:15
    ilk müdaxilə
  • 1:15 - 1:17
    dilin yaratdığı maneəni
  • 1:17 - 1:18
    aradan qaldırmaqdır.
  • 1:18 - 1:19
    İlk iki şəkildə
  • 1:19 - 1:22
    bunun təsvirini
  • 1:22 - 1:24
    görürük. Birincidə
  • 1:24 - 1:28
    başın geriyə, çənənin önə
  • 1:28 - 1:29
    gətirildiyi
  • 1:29 - 1:33
    vəziyyəti görürük. Xəstə
    arxası üstə yatır,
  • 1:33 - 1:36
    müdaxilə edən şəxs isə
    bir əlini onun alnına,
  • 1:36 - 1:37
    digər əlini çənəsinə
  • 1:37 - 1:38
    yerləşdirir. Başı
  • 1:38 - 1:40
    arxaya, çənəni isə
    çənə sümüyündən tutaraq önə
  • 1:40 - 1:43
    çəkməklə dili tənəffüs
    yollarından kənarlaşdırır.
  • 1:43 - 1:45
    Nəticədə, hava ağciyərlərə
  • 1:45 - 1:48
    daxil ola bilir.
  • 1:48 - 1:49
    Qeyd edim ki,
  • 1:49 - 1:50
    gördüyünüz bu şəkillər
  • 1:50 - 1:52
    xəstələrdən alınaraq
  • 1:52 - 1:53
    illustrasiyaya
  • 1:53 - 1:54
    çevrilmişdir.
  • 1:54 - 1:55
    Mövzumuza
  • 1:57 - 1:59
    qayıdaq.
  • 1:59 - 2:00
    Əvvəldə
  • 2:00 - 2:01
    danışdıqlarımıza
  • 2:01 - 2:03
    əlavə
  • 2:03 - 2:05
    edim ki,
  • 2:05 - 2:06
    xəstədə
  • 2:06 - 2:09
    onurğa sütununun
  • 2:09 - 2:12
    yaralanması
  • 2:12 - 2:13
    olarsa,
  • 2:13 - 2:14
    boynu hərəkətə
  • 2:14 - 2:15
    gətirmək və ya
  • 2:15 - 2:17
    başı arxaya çəkmək
  • 2:17 - 2:21
    zədələnməyə gətirib
    çıxara bilər.
  • 2:21 - 2:24
    Xəstənin boynu
    döndərilsə və ya boyun
  • 2:24 - 2:26
    nahiyəsinə təzyiq
    göstərilsə, sümüklər
  • 2:26 - 2:29
    yerdəyişmə edə bilər
    və bu da daha ciddi zədələnmələrə
  • 2:29 - 2:32
    səbəb ola bilər. Buna görə də
    onurğanın boyun
  • 2:32 - 2:34
    nahiyəsinin yaralanmaları zamanı
    bu
  • 2:34 - 2:35
    üsuldan istifadə
  • 2:35 - 2:37
    olunmur.
  • 2:37 - 2:38
    Sağ
  • 2:38 - 2:39
    tərəfdəki
  • 2:39 - 2:41
    metoda
  • 2:42 - 2:43
    üstünlük verilir.
  • 2:43 - 2:45
    Bu üsulda boyun nahiyəsinə daha az
  • 2:45 - 2:46
    təzyiq göstərilir.
  • 2:46 - 2:47
    Bu zaman
  • 2:47 - 2:48
    sümüklərin
  • 2:48 - 2:50
    yerdəyişmə
  • 2:50 - 2:52
    ehtimalı
  • 2:52 - 2:53
    da az olur.
  • 2:53 - 2:55
    Sağdakı
  • 2:55 - 2:56
    şəklə baxaq.
  • 2:56 - 2:58
    Burada boyun yaralanması olan
  • 2:58 - 3:00
    xəstədə çənəni itələmə
  • 3:00 - 3:02
    manevri ilə dil tənəffüs
  • 3:02 - 3:04
    yollarından uzaqlaşdırılır.
  • 3:04 - 3:06
    Bu zaman
  • 3:06 - 3:08
    çənə bucağından
  • 3:08 - 3:13
    dörd barmaqla
  • 3:13 - 3:15
    90 dərəcə bucaq altında
  • 3:15 - 3:18
    tutularaq
  • 3:18 - 3:20
    yuxarı
  • 3:20 - 3:23
    çəkilir. Baş barmaqlarla
  • 3:23 - 3:25
    çənə önə itələnir.
  • 3:25 - 3:28
    Bu, birinci şəkildəki üsula
  • 3:28 - 3:29
    oxşayır, ancaq
  • 3:29 - 3:30
    birincidən fərqli
  • 3:30 - 3:31
    olaraq, burada boyuna təzyiq
  • 3:31 - 3:32
    göstərilmir. Beləliklə,
  • 3:32 - 3:34
    çənəni hərəkətə gətirdikdə,
    dil də önə
  • 3:34 - 3:35
    çəkilir və
  • 3:35 - 3:36
    tənəffüs
    yollarında olan
  • 3:36 - 3:38
    maneə aradan qalxır.
  • 3:38 - 3:40
    Bu üsul travma keçirmiş
  • 3:40 - 3:42
    şəxslərdə tətbiq edilir.
  • 3:42 - 3:46
    Daha aydın olması üçün,
    rentgen görüntülərinə
  • 3:46 - 3:49
    nəzər salaq.
  • 3:49 - 3:52
    Eyni pasiyenti görürük.
  • 3:52 - 3:56
    Birinci rentgendə onurğa sütunun
    görünüşü normaya
  • 3:56 - 3:58
    tam uyğundur. Uyğunluğa
    nəzər salaq.
  • 3:58 - 3:59
    Bu, fəqərə cisimlərinin
  • 3:59 - 4:00
    ön,
  • 4:00 - 4:02
    bu isə
  • 4:02 - 4:06
    arxa xəttidir. Daha sonra
  • 4:06 - 4:08
    onurğa-səfhə xətti və
    tin çıxıntılarını birləşdirən
  • 4:08 - 4:14
    xətti görürük. Hər biri
    normal görünür.
  • 4:14 - 4:17
    Xətləri silirəm. Burada kiçik bir
  • 4:17 - 4:17
    sınıq olduğunu
  • 4:17 - 4:19
    görürük.
  • 4:19 - 4:20
    Budur.
  • 4:20 - 4:22
    Sınığın ön
  • 4:22 - 4:24
    hissəsində isə
  • 4:24 - 4:27
    şişkinlik mövcuddur.
  • 4:27 - 4:29
    Bu gördüyümüz
    yumşaq
  • 4:29 - 4:34
    toxumalardır. Sınıqla əlaqədar
    olaraq şişkinlik mövcuddur.
  • 4:34 - 4:36
    Onurğanın boyun şöbəsi
    bağlar vasitəsilə
  • 4:36 - 4:39
    stabilləşir. Bağların qopması
    və zədələnməsi rentgendə
  • 4:39 - 4:40
    hər zaman görünmür.
  • 4:41 - 4:43
    Bəs burada
  • 4:43 - 4:45
    şişkinlik
  • 4:45 - 4:49
    olduğunu necə anladıq?
  • 4:49 - 4:51
    Rentgenə baxdıqda, onurğanın ön
  • 4:51 - 4:53
    hissəsi ilə yumşaq toxumaların
  • 4:53 - 4:54
    ön hissəsi arasında
  • 4:54 - 4:55
    olan məsafənin
  • 4:55 - 4:56
    artdığını görürük.
  • 4:56 - 4:57
    Normada isə,
  • 4:57 - 4:58
    bu, qısa
  • 4:58 - 4:59
    və nazik olur.
  • 4:59 - 5:00
    Digər rentgen isə
  • 5:00 - 5:02
    tənəffüs yollarına müdaxilə
  • 5:02 - 5:04
    zamanı çəkilib.
  • 5:04 - 5:05
    Başın geriyə,
  • 5:05 - 5:06
    çənənin önə çəkildiyi
  • 5:06 - 5:09
    üsuldan istifadə
  • 5:09 - 5:09
    olunub.
  • 5:09 - 5:11
    Bu üsulla
  • 5:11 - 5:13
    başı geriyə
  • 5:13 - 5:15
    itələdikdə bu
  • 5:15 - 5:17
    hissəyə təzyiq göstərilir.
  • 5:17 - 5:18
    Bənövşəyi rənglə
  • 5:18 - 5:20
    göstərdiyim bu
  • 5:20 - 5:23
    hissəyə
  • 5:23 - 5:24
    təzyiq olunur.
  • 5:24 - 5:25
    Baş
  • 5:25 - 5:25
    geriyə
  • 5:25 - 5:27
    itələndiyi
  • 5:27 - 5:30
    zaman boyun
  • 5:30 - 5:33
    bu formada görünür.
  • 5:33 - 5:35
    Xətləri yenidən çəkirəm. Fəqərə
  • 5:35 - 5:36
    cisimlərinin
  • 5:36 - 5:39
    arxa xətti normaya uyğun deyil.
  • 5:39 - 5:41
    Bu xəttin arxasında isə
  • 5:41 - 5:44
    onurğa beyni yerləşir.
  • 5:44 - 5:47
    Buna görə də
  • 5:47 - 5:48
    çox vacibdir.
  • 5:48 - 5:51
    İlk yardımın və tibbin əsas
  • 5:51 - 5:53
    tələblərindən biri də zərər verməməkdir.
  • 5:53 - 5:56
    Burada tənəffüs yolunu
    başı geriyə, çənəni önə
  • 5:56 - 5:59
    çəkərək açmağa çalışmaq
    xəstəyə ciddi
  • 5:59 - 6:00
    zərər verə bilər.
  • 6:00 - 6:01
    İndi
  • 6:01 - 6:01
    növbəti
  • 6:01 - 6:02
    şəkillərə
  • 6:02 - 6:05
    baxaq.
  • 6:05 - 6:07
    Tənəffüs yollarını açmağa
  • 6:07 - 6:09
    çalışıb, nəticə əldə olunmadıqda
  • 6:09 - 6:12
    sonrakı addım olan
  • 6:12 - 6:14
    intubasiyaya ehtiyac
  • 6:14 - 6:18
    yaranır. İntubasiya zamanı
  • 6:18 - 6:22
    traxeyaya salınan boru hesabına
  • 6:22 - 6:24
    xəstənin tənəffüsü bərpa olunur.
  • 6:24 - 6:26
    Şəkillərdə bunu görürük.
  • 6:26 - 6:28
    Koronavirus pandemiyası
  • 6:28 - 6:30
    zamanı bunu,
  • 6:30 - 6:31
    yəqin ki,
  • 6:31 - 6:33
    hər biriniz eşitmisiniz.
  • 6:33 - 6:35
    İntubasiya hesabına oksigenlə
  • 6:35 - 6:40
    zəngin havanın birbaşa olaraq
    ağciyərlərə daxil
  • 6:40 - 6:42
    olması təmin edilir.
  • 6:42 - 6:45
    Dil tənəffüs yollarını
    tıxadıqda, xəstədə
  • 6:45 - 6:48
    qusma baş verdikdə və
    ya o, huşsuz vəziyyətdə
  • 6:48 - 6:50
    olduqda, intubasiya
  • 6:50 - 6:51
    aparılır.
  • 6:51 - 6:52
    Boru ağızdan salınaraq
  • 6:52 - 6:54
    qırtlağa daxil edilir.
  • 6:54 - 6:56
    Bu boru əyilə
  • 6:56 - 6:57
    bilir. Qırtlağa
  • 6:57 - 6:59
    daxil edildikdən sonra
  • 6:59 - 7:04
    bu qığırdaqların arasından
    keçir.
  • 7:04 - 7:07
    Bu şəkildə hərəkət etdirilir.
  • 7:07 - 7:10
    Burada
  • 7:10 - 7:13
    səs telləri yerləşir.
  • 7:13 - 7:16
    Boru səs tellərinin arxasından
    keçərək, traxeyaya,
  • 7:16 - 7:17
    yəni nəfəs borusuna
  • 7:17 - 7:18
    salınır. Çünki
  • 7:18 - 7:19
    maneə adətən
  • 7:19 - 7:21
    burada
  • 7:21 - 7:23
    olur.
  • 7:23 - 7:24
    Xəstəyə oksigenlə zəngin hava
  • 7:24 - 7:25
    verilir. Beləliklə,
  • 7:26 - 7:27
    ağciyərlər oksigenlə
  • 7:27 - 7:28
    təchiz olunur.
  • 7:28 - 7:30
    Boru hesabına
  • 7:30 - 7:32
    xəstə
  • 7:32 - 7:33
    oksigenlə
  • 7:33 - 7:34
    zəngin
  • 7:35 - 7:36
    havanı qəbul edir.
  • 7:36 - 7:37
    Bu
  • 7:37 - 7:38
    şəkildə 3 insan var.
  • 7:38 - 7:39
    Şəklə əsasən, biri
  • 7:39 - 7:41
    boğaz nahiyəsini
    sıxırmış kimi görünür,
  • 7:41 - 7:43
    əslində, o, qırtlağın üzüyəbənzər
  • 7:43 - 7:45
    qığırdağına
  • 7:45 - 7:47
    təzyiq göstərir.
  • 7:47 - 7:49
    Burada məqsəd
  • 7:49 - 7:53
    qida borusunun
  • 7:53 - 7:54
    okklüziyasıdır.
  • 7:54 - 7:55
    Okklüziya dedikdə,
  • 7:55 - 7:57
    bağlamaq, qapamaq
  • 7:57 - 7:59
    nəzərdə tutulur. Burada da
  • 7:59 - 8:01
    qida borusuna girişi ona görə
    bağlayırlar ki, borunun
  • 8:01 - 8:04
    səhvən qida borusuna
  • 8:04 - 8:05
    salınmasının və
  • 8:05 - 8:07
    qusmanın baş verməsinin
  • 8:07 - 8:09
    qarşısı alınsın.
  • 8:09 - 8:11
    Yəni mədədə olan maye və
  • 8:11 - 8:12
    qida qayıtmasın.
  • 8:12 - 8:13
    Qida borusu
  • 8:13 - 8:17
    buradan keçir.
  • 8:17 - 8:18
    Bu hissəyə
  • 8:18 - 8:19
    təzyiq
  • 8:19 - 8:20
    göstərməklə,
  • 8:23 - 8:24
    qida borusunu bağlayırlar
  • 8:24 - 8:27
    və passiv requrgitasiyanın
  • 8:27 - 8:30
    qarşısı alınmış olur.
  • 8:30 - 8:33
    Bunu
  • 8:34 - 8:36
    fərqli bir rənglə
  • 8:36 - 8:38
    göstərəcəyəm. Bu hissəyə
  • 8:38 - 8:40
    təzyiq göstərirlər.
  • 8:40 - 8:41
    Traxeya
  • 8:42 - 8:43
    daha sərt
  • 8:43 - 8:45
    quruluşdadır.
  • 8:45 - 8:47
    Bu gördüyünüz
  • 8:47 - 8:50
    üzüyəbənzər
  • 8:50 - 8:51
    qığırdaqdır.
  • 8:51 - 8:52
    Təzyiq tam olaraq
  • 8:53 - 8:54
    bu nahiyəyə göstərilir.
  • 8:54 - 8:55
    Buraya basdıqda qida
  • 8:55 - 8:56
    borusu
    qapanır, lakin
  • 8:56 - 8:57
    nəfəs borusu
  • 8:57 - 8:58
    açıq qalır.
  • 8:58 - 8:59
    Burada üç nəfər
  • 8:59 - 9:02
    olduğunu demişdik.
  • 9:02 - 9:04
    Birincisi, üzüyəbənzər qığırdağa
    təzyiq göstərir.
  • 9:04 - 9:05
    İkincisi isə şəkildən
  • 9:05 - 9:09
    göründüyü kimi, xəstənin başını
  • 9:09 - 9:10
    saxlayır. Bu haqda
  • 9:10 - 9:12
    əvvəldə danışmışdıq.
  • 9:12 - 9:14
    Burada məqsəd başın bükülməsinin
  • 9:14 - 9:16
    və ya açılmasının qarşısını almaqdır.
  • 9:16 - 9:20
    Xəstənin başını tuturlar ki,
    baş neytral vəziyyətdə,
  • 9:20 - 9:22
    stabil qalsın, sümüklərdə
    yerdəyişmə baş verməsin.
  • 9:22 - 9:23
    Çünki borunu
  • 9:23 - 9:24
    yeridərkən baş hərəkət
    edə bilər,
  • 9:24 - 9:27
    əgər biri onu sabit
    tutmasa,
  • 9:27 - 9:28
    zədələnmə baş verə bilər.
  • 9:28 - 9:30
    Sonuncusu isə, yuxarıda solda olan
  • 9:30 - 9:31
    şəkildəki kimi, səs
  • 9:31 - 9:32
    tellərinə baxaraq, borunu
  • 9:32 - 9:33
    daxil etməyə çalışır.
  • 9:33 - 9:35
    Onun əsas məqsədi
  • 9:35 - 9:36
    səs tellərini görə bilməkdir.
  • 9:36 - 9:39
    O, xəstənin boynunu hərəkətə
    gətirə və
  • 9:39 - 9:40
    çəkə bilər.
  • 9:40 - 9:41
    Bu səbəbdən,
  • 9:41 - 9:42
    intubasiya üç nəfərin iştirakı ilə
    icra
  • 9:42 - 9:44
    olunur. Qəza zamanı yaralını
  • 9:44 - 9:46
    hərəkət etdirməyin deyilməsinin
  • 9:46 - 9:47
    səbəbi də məhz budur.
  • 9:47 - 9:50
    Zərərçəkmişi qaldıraraq,
    başını əyərək və ya
  • 9:50 - 9:52
    boynunu hərəkət etdirərək
    kömək göstərmək
  • 9:52 - 9:54
    istəyərkən, yaralanmasına
  • 9:54 - 9:56
    səbəb ola bilərsiniz.
  • 9:56 - 9:57
    Bu səbəbdən,
  • 9:58 - 9:59
    təcili yardım və ixtisaslı həkimin
  • 9:59 - 10:01
    gəlməsini gözləmək lazımdır.
  • 10:02 - 10:03
    Tənəffüs yolları təcili olaraq
  • 10:04 - 10:05
    açılmalı olduqda isə
  • 10:06 - 10:08
    videonun əvvəlində qeyd etdiyimiz
  • 10:08 - 10:10
    manevrlər icra olunur.
  • 10:10 - 10:13
    Onu da əlavə edim ki,
    üzüyəbənzər qığırdağa
  • 10:13 - 10:14
    təzyiq göstərilməsi
    bir qədər
  • 10:14 - 10:17
    mübahisəlidir. Bəzilərinə
    görə, effektivliyi tam təsdiqini tapmayıb.
  • 10:17 - 10:20
    Bəzi hallarda zədələnməyə səbəb
    ola biləcəyi düşünülür.
  • 10:20 - 10:23
    Ancaq təcrübəli tibb işçiləri
    bunu uzun
  • 10:23 - 10:25
    müddətdir tətbiq etdikləri üçün
  • 10:25 - 10:27
    onlara görə,
  • 10:27 - 10:29
    bu üsulun zərərsiz
  • 10:29 - 10:31
    olduğunu qeyd edirlər.
  • 10:32 - 10:33
    Ümid edirəm,
  • 10:33 - 10:34
    bu video
  • 10:34 - 10:35
    sizin üçün
  • 10:35 - 10:37
    faydalı olar.
Title:
Cervical Spine Protection in Airway Management (not a substitute for formal training)
Description:
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
10:38

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.