< Return to Video

Tarihten Önce Ne Oldu? İnsanların Kökenleri

  • 0:01 - 0:04
    İçinde yaşadığımız dünya normal
    ve olağan gibi geliyor.
  • 0:04 - 0:09
    İnsanlar tam da böyle yaşıyor ve
    hep böyle yaşamış gibi hissettiriyor.
  • 0:09 - 0:11
    Ama, öyle değil.
  • 0:12 - 0:18
    Biz insanların daha önce bugünkü gibi ihtiyaçlarımıza
    göre geliştirilip inşa edilmiş bir
    dünyada hiç yaşamamamış olması
  • 0:19 - 0:24
    bize kendimizi unutmamız ve hayatta kalma
    konusunda endişelenmememiz lüksünü tanıyor.
  • 0:24 - 0:27
    Yemek, barınak, güvenlik, bunların
    hepsini az çok kanıksadık,
  • 0:27 - 0:30
    [Her neyse...]
    Yemek, barınak, güvenlik, bunların
    hepsini az çok kanıksadık,
  • 0:30 - 0:37
    Ama bizler bunu yapan birkaç kişiyiz. İnsan
    tarihinin %99.99'unda hayat tamamen farklıydı.
  • 0:37 - 0:40
    Ve tek bir insan tarihi diye bir şey de yoktur.
  • 0:40 - 0:46
    [Jenerik]
  • 0:46 - 0:49
    [Jenerik]
    Özetle
  • 0:49 - 0:56
    Bizim hikâyemiz 6 milyon yıl önce Hominini oymağı
    bölündüğünde ve maymunlarla ilişkimiz bittiğinde başlar.
  • 0:57 - 0:59
    2.8 milyon yıl önce ilk insanlar olan
    Homo cinsi ortaya çıktı.
  • 0:59 - 1:01
    [Ben çıkıyorum.]
    2.8 milyon yıl önce ilk insanlar olan
    Homo cinsi ortaya çıktı.
  • 1:02 - 1:07
    Kendimizi tek insanlar olarak düşünmeyi
    seviyoruz, ama bu gerçeklikten uzak.
  • 1:08 - 1:15
    Bizler, Homo Sapiens Sapiens, 200 bin yıl önce dünyaya
    geldiğimizde ortada en az altı insan türü daha vardı.
  • 1:16 - 1:24
    Karşılaştırılabilir zeka ve yeteneğe sahip olan
    kuzenlerle yaşamak inanılmaz derecede korkutucu
    olmalıydı, neredeyse uzaylılarla yaşamak gibi.
  • 1:24 - 1:26
    Bazıları çok başarılıydı.
  • 1:26 - 1:30
    Örneğin Homo Erectus iki milyon yıl
    boyunca hayatta kaldı,
  • 1:30 - 1:33
    ki bu modern insanın var olduğu
    süreden on kat fazladır.
  • 1:33 - 1:38
    Diğer insanların sonuncusu yaklaşık
    on bin yıl önce ortadan kayboldu.
  • 1:38 - 1:41
    Onların neden neslinin
    tükendiğini bilmiyoruz.
  • 1:41 - 1:47
    Modern insanların DNA'sında en azından yüzde
    birkaç Neanderthal ve diğer insan DNA'sı bulunur.
  • 1:47 - 1:50
    Yani arada karışmalar oldu, ama kesinlikle
    türlerin birleşmesine yetecek kadar değil.
  • 1:50 - 1:57
    Yani kuzenlerimizin kaynaklar üzerinden bir savaş
    kaybettiği için mi yoksa bir dizi küçük soykırım
    sonucunda mı yok olduğunu bilmiyoruz.
  • 1:57 - 1:58
    İki şekilde de, sadece biz kaldık.
  • 1:58 - 2:00
    [İnsan]
    İki şekilde de, sadece biz kaldık.
  • 2:00 - 2:02
    İnsanlığın başlangıcına geri dönelim.
  • 2:02 - 2:09
    2.8 milyon yıl önce insanlar alet kullandı,
    ama neredeyse iki milyon yıl boyunca
  • 2:09 - 2:12
    ateşi kontrol etmeyi öğrenene
    kadar pek gelişme gösteremediler.
  • 2:13 - 2:19
    Ateş pişirme demekti, bu da yemeği daha besleyici
    yapıp beynimizin gelişmesine katkı sağladı.
  • 2:19 - 2:24
    Ateş ayrıca ışık ve ısı da üretti, günleri uzatıp
    kışları daha az tiksintirici kıldı.
  • 2:25 - 2:29
    Bunun ötesinde, sadece avcıları korkutup
    kaçırmakla kalmadı, avlanmak için de kullanıldı.
  • 2:29 - 2:35
    Tutuşmuş bir dal ya da çimenlik küçük
    hayvanlara pişmiş yemiş ve kök sağladı.
  • 2:36 - 2:42
    300 bin yıl önce, farklı insan türlerinin çoğu
    küçük avcı-toplayıcı topluluklarda yaşadı.
  • 2:42 - 2:49
    Ateş, tahta, taş araçlar, gelecek için planları vardı,
    öiülerini gömerlerdi, ve kendi kültürleri vardı.
  • 2:49 - 2:52
    Ama en önemlisi,
    birbirleriyle konuşurlardı.
  • 2:52 - 2:56
    Muhtemelen bizimkinden daha
    az karmaşık bir erken-dil.
  • 2:57 - 3:01
    Eğer bir zaman makinemiz olsaydı, ne kadar
    geçmişe giderek bir kaç bebek çalıp bugün
  • 3:01 - 3:07
    birileri onların biraz farklı olduklarını
    far etmeden yetiştirebilirdik?
  • 3:07 - 3:09
    Bunun üzerinde çok tartışma var.
  • 3:09 - 3:13
    Anatomik şekilde modern insanlar 200 bin
    yıl önce ortaya çıktı,
  • 3:13 - 3:19
    ama muhtemelen geçmişe gidip davranışları
    modern olan bir insanı en erken kaçırabileceğimiz
    tarih 70 bin yıl olacaktır.
  • 3:20 - 3:24
    [Anatomik olarak modern insan]
    Bundan önceki bebekler muhtemelen
    modern dil ve soyut düşünme yeteneğine
  • 3:24 - 3:28
    [Anatomik olarak modern insan] [Davranış olarak modern insan]
    sahip bir beyin inşa etmek için
    gerekli mutasyonlara sahip olmayacaktır.
  • 3:29 - 3:34
    [M.Ö. 50 bin]
    50 bin yıl önce bir aralar yenilikte bir patlama oldu.
  • 3:34 - 3:39
    Aletler ve silahlar daha da gelişti
    ve kültür daha da karmaşıklaştı.
  • 3:39 - 3:42
    Çünkü bu noktada, insanların çok amaçlı bir beyni,
  • 3:42 - 3:44
    ve bilgiyi en küçük detaya kadar
    birbirlerine etkili biçimde iletmek için
  • 3:44 - 3:47
    [Sana bir şey anlatayım!]
    ve bilgiyi en küçük detaya kadar
    birbirlerine etkili biçimde iletmek için
  • 3:47 - 3:49
    [Sana bir şey anlatayım!]
    daha gelişmiş bir dilleri vardı.
  • 3:49 - 3:55
    Bu iş birliği kurulmasına izin verdi ve gerçekten de bizi
    dünyadaki herhangi bir diğer yaratıktan ayıran şeydir.
  • 3:55 - 3:59
    Görece zayıf bedenlerimiz ve güçsüz
    duyularımız değil, ama büyük
    gruplar içerisinde esnek bir
  • 3:59 - 4:05
    şekilde iş birliği kurabilme yeteneğimiz. Ancak,
    örneğin, sert arı kovanları
  • 4:06 - 4:08
    ya da sıkı fıkı ama büyük olmayan
    kurt sürüleri gibi değil.
  • 4:09 - 4:14
    Beyinlerimiz evrildikçe hayatın şimdiye kadar
    yapamadığı şu şeyleri yapabilecek duruma gelebildik:
  • 4:15 - 4:17
    Bir - bilgiyi hızlıca genişletebilmek.
  • 4:18 - 4:22
    İki - nesiller boyunca kazanılmış
    bilgiyi koruyabilmek.
  • 4:22 - 4:26
    Üç - daha iyi kavrayabilmek için geçmiş
    bilginin üzerine inşa edebilmek.
  • 4:27 - 4:32
    Bu kaçıkça gelebiilir, ama o zamana kadar,
    bilginin nesilden nesilden nesile
  • 4:32 - 4:36
    çoğunlukla genler üzerinden geçmesi,
    pek de etkili değildi.
  • 4:36 - 4:41
    Yine de, sonraki 40 bin yıl boyunca,
    insan hayatı aşağı yukarı aynı kaldı.
  • 4:42 - 4:44
    Üzerine inşa edecek az şey vardı.
  • 4:44 - 4:47
    Atalarımız bir çoğunun içerisinde
    tek bir hayvandı.
  • 4:47 - 4:51
    [BİLGİ] [POTANSİYEL]
    Bir evin ne olduğunu bilmeden
    gökdelen inşa etmek... zordur.
  • 4:52 - 4:56
    Ama atalarımıza karşı kibirli bir tutum takınmak
    kolay bir işken, bunu yapmak görgüsüzce olurdu.
  • 4:57 - 5:00
    50 bin yıl önceki insanlar
    hayatta kalma uzmanlarıydı.
  • 5:01 - 5:03
    Akıllarında bulundukları bölgenin
    detaylı bir haritası vardı,
  • 5:03 - 5:06
    Hisleri çevreyle ince-ayarlıydı,
  • 5:06 - 5:10
    Bitkiler ve hayvanlarla ilgili büyük
    miktarda bilgiyi akıllarında tutup ezberlediler.
  • 5:10 - 5:16
    Yıllar süren eğitim ve çok ince kas yeteneği
    gerektiren karmaşık araçlar yapabildiler.
  • 5:17 - 5:21
    Sadece günlük rutinleri sebebiyle vücutları
    bugünkü atletlerinkiyle kıyaslanabilir.
  • 5:21 - 5:24
    Ve kabileleri içinde zengin
    bir sosyal hayat sürdüler.
  • 5:25 - 5:30
    Hayatta kalma o kadar çok yetenek
    gerektirdi ki erken modern insanların
  • 5:30 - 5:32
    ortalama beyin hacmi bugünkünden
    daha büyük bile olabilir.
  • 5:33 - 5:36
    [Astrofizikçiler karadelikler hakkında bir şeyler buldu.]
    Bir grup olarak bugün daha çoğunu biliyoruz, ama
    bireyler olarak atalarımız bizden üstündü.
  • 5:36 - 5:39
    [Geçenlerde hiç ayı öldürdün mü?]
    Bir grup olarak bugün daha çoğunu biliyoruz, ama
    bireyler olarak atalarımız bizden üstündü.
  • 5:39 - 5:45
    Ama sonra, 12 bin yıl önce, birden
    fazla yerde insanlar tarımı geliştirdi.
  • 5:45 - 5:47
    Her şey çok hızlı değişti.
  • 5:47 - 5:54
    Bundan önce avcı veya arayıcı olarak
    yaşamak her alanda herkes için muazzam
    fiziksel ve zihinsel yeteneğe sahip olmayı gerektirirdi.
  • 5:54 - 6:01
    Tarım çağının yükselişi ile, bireyler başkalarının hayatta
    kalma yeteneğine daha fazla bel bağlayabildi.
  • 6:02 - 6:04
    Bu bazılarının kendi alanlarında
    özelleşeblidiği anlamına gelir.
  • 6:04 - 6:10
    Belki daha iyi aletler üzerinde çalıştılar,
    belki de zamanlarını daha dayanıklı ekinler
    ya da daha iyi sığırlar geliştirmek için kullandılar.
  • 6:10 - 6:12
    Belki de bir şeyler icat etmeye başladılar.
  • 6:13 - 6:17
    Çiftçilik daha da verimlii olmaya
    başladıkça bizim uygarlık dediğimiz şey başladı.
  • 6:18 - 6:21
    Tarım bize güvenilir ve tahmin edilebilir
    bir yemek kaynağı sundu.
  • 6:21 - 6:25
    Bu da insanların ilk kez büyük çapta yemek
    saklamalarına izin verdi.
  • 6:25 - 6:27
    ve bunu tanelerle yapmak
    etten daha kolaydır.
  • 6:28 - 6:33
    Yemek stoğunun korunması gerekti bu da toplulukların
    daha küçük ortamlarda birlikte yaşamalarına yol açtı.
  • 6:33 - 6:37
    İlk erken savunma yapıları inşa edildi,
    organizasyona olan ihtiyaç büyüdü.
  • 6:38 - 6:41
    Ne kadar organize olduysak şeylerin
    verimli olma hızı da o kadar arttı.
  • 6:41 - 6:47
    Köyler kentlere, kentler krallıklara,
    krallıklar imparatorluklara dönüştü.
  • 6:48 - 6:54
    İnsanlar arasındaki bağlantı patlama yaptı,
    bu da bilgiyi takas etmeye fırsat tanıdı.
  • 6:54 - 6:56
    Gelişme katlanarak arttı.
  • 6:57 - 7:00
    Yaklaşık 500 yıl önce bilim devrimi başladı,
  • 7:00 - 7:07
    Matematik, Fizik, Astronomi, Biyoloji ve
    Kimya bildiğimizi sandığımız her şeyi dönüştürdü.
  • 7:08 - 7:12
    Modern dünyanın temelini attıktan
    sonra bunu Sanayi Devrimi takip etti.
  • 7:13 - 7:16
    Toplam verimimiz katlanarak arttıkça,
  • 7:16 - 7:20
    daha çok kişi tüm ömrünü insanlığın
    gelişmesine katkı sağlamak için kullanabildi.
  • 7:21 - 7:22
    Devrimler olmaya devam etti.
  • 7:22 - 7:26
    Bilgisayarın icadı, hepimizin günlük
    hayatında kullandığı bir alete dönüşmesi
  • 7:26 - 7:29
    ve İnternet'in yükselişi dünyamızı şekillendirdi.
  • 7:30 - 7:33
    Bunun hepsinin ne kadar hızlı olup
    bittiğini kavrayabilmek zordur.
  • 7:33 - 7:39
    [M.Ö 6 Milyon]
    İlk insan türünün ortaya çıkmasından
    beri yaklaşık 125 bin nesil geçti.
  • 7:39 - 7:45
    [M.Ö 200 Bin]
    Fizyolojik olarak modern insanın gün
    yüzü görmesinden beri yaklaşık 7500 nesil.
  • 7:45 - 7:49
    [M.Ö 10 Bin]
    500 nesil önce, uygarlık dediğimiz şey başladı.
  • 7:50 - 7:51
    [1540'lar]
    20 nesil önce nasıl bilim yapılacağını öğrendik.
  • 7:53 - 7:57
    [1990'lar]
    Ve internet çoğu kişiye sadece bir nesil önce
    ulaşılabilir hale geldi.
  • 7:58 - 8:03
    Bugün insanlığın şimdiye kadar yaşadığı
    en zengin çağda yaşıyoruz.
  • 8:03 - 8:09
    Bu gezegeni, atmosferinin oluşumundan
    manzarasındaki büyük değişikliklere ve
  • 8:09 - 8:12
    [Ben büyük ve kötü bir kurdum!]
    var olan diğer hayvanlar açısından değiştirdik.
  • 8:12 - 8:17
    Geceyi yapay yıldızlarla aydınlatıyoruz ve
    insanları gökyüzündeki bir metal kutuya koyuyoruz.
  • 8:17 - 8:19
    Bunlardan bazıları Ay'da bile yürüdü.
  • 8:19 - 8:21
    Diğer gezegenlere
    robotlar koyuyoruz.
  • 8:21 - 8:25
    Mekanik gözlerle evrenin
    geçmişine derinden baktık.
  • 8:26 - 8:30
    Bilgimiz ve bilginin daha fazlasını
    depolayıp elde etme yöntemimiz patlama yaptı.
  • 8:30 - 8:35
    Bugünün ortalama lise öğrencisi bir kaç yüzyıl
    önceki bilginlerden daha çok şey biliyor.
    [Şey, yani yörünge hesaplayamıyorlar ama en azından
    karadeliklerle ilgili bir şeyler falan duymuşlardır.]
  • 8:35 - 8:40
    Yönetimimiz çok kırılgan olsa bile,
    insanlar bu gezegeni yönetiyor.
  • 8:41 - 8:46
    Hala 70 bin yıl önceki atalarımızdan
    o kadar da farklı değiliz.
  • 8:46 - 8:52
    Ama sizin hayat tarzınız insan tarihinin
    yüzde 0.001'i kadardır var
  • 8:52 - 8:55
    Buradan sonra, geleceğin elinde
    bizim için ne olduğunu söylemek zor
  • 8:56 - 9:01
    Bir gökdelen inşa ediyoruz, ama katı bir
    temel üzerinde mi durduğunu
  • 9:01 - 9:02
    yoksa bataklığa mı inşa ettiğimizi bilmiyoruz.
  • 9:03 - 9:05
    Hadi bunu şimdilik burada bırakalım
  • 9:05 - 9:09
    Bir sonraki sefere treninizi kaçırdığınızda veya burgeriniz
    yeterince sıcak değilse ya da biri sıranıza kaynak yaparsa
  • 9:09 - 9:12
    Bu yapmacık insan dünyasının
    ne kadar özel olduğunu hatırlayın.
  • 9:12 - 9:16
    Belki de bütün bu küçük şeyler
    için üzülmeye değmez.
  • 9:18 - 9:21
    Bu video audible.com/nutshell adresi
    tarafından desteklenmiştir.
  • 9:21 - 9:26
    Onu yaparken, "Hayvanlardan Tanrılara - Sapiens" kitabını
    ana kaynaklardan biri olarak kullandık.
  • 9:26 - 9:33
    Eğer bu kitabı veya başka bir tanesini ücretsiz dinlemek ve
    bizi desteklemek istiyorsanız, audible.com/nutshell
    adresine gidip 30 günlük ücretsiz denemeye kaydolabilirsiniz.
  • 9:34 - 9:38
    İnternet varken kitap okumak çok zor, yani biz de
    en azından kitapları dinleyebilelim
  • 9:38 - 9:41
    Genelde, videolarımızı tasarlarken bir
    çok sesli kitap dinleriz.
  • 9:41 - 9:43
    Yani Audible'yi kesinlikle önerebiliriz
  • 9:44 - 9:47
    Tamam, bu tarih konulu bir video
    yapmada ilk denememizdi
  • 9:47 - 9:50
    onlardan daha çok yapmayı biz de isterdik, ama bunu
    yapmak ortalama videolarımızdan da uzun sürüyor.
  • 9:50 - 9:52
    Yani yılda üç veya dört tane yapabiliriz.
  • 9:52 - 9:54
    Burada sizin yorumunuzu da bekliyoruz
  • 9:54 - 9:58
    İzlediğiniz için çok teşekkür ederiz, ve eğer
    bizi direk olarak desteklemek istiyorsanız
  • 9:58 - 9:59
    bunu Patreon'da yapabilirsiniz.
  • 9:59 - 10:01
    Gerçekten bize yardımı dokunuyor.
  • 10:01 - 10:04
    Siz bunun hakkında düşünürken, işte daha fazla video.
    Eğer daha fazla oyalanmak istiyorsanız.
  • 10:04 - 10:05
    Türkçe Çeviri: Ardy Ard
    https://goo.gl/YjJNcg
Title:
Tarihten Önce Ne Oldu? İnsanların Kökenleri
Description:

Ücretsiz bir sesli kitap ve 30 günlük ücretsiz deneme için şu adrese gidin: http://www.audible.com/nutshell ve bu kanalı destekleyin. Audible'a bizi desteklediği için çok teşekkür ederiz!

İnsanlar. Bizler artık bir süredir buradayız. Geçmişimizi düşündüğümüzde antik uygarlıklar, piramitler ve böyle şeyler aklımıza gelir. Ama bu bizim tarihimizin sadece küçücük bir parçasıdır.

Bizi Patreon'da destekleyin böylece daha fazla şey yapabilelim (ve karşılığında havalı şeyler elde edin):
https://www.patreon.com/Kurzgesagt?ty=h

Kurzgesagt hediyelik eşyası: http://bit.ly/1P1hQIH

Videonun müziğini buradan alın:

soundcloud: http://bit.ly/28Ze6Ni
bandcamp: http://bit.ly/28NPJSb
http://www.epic-mountain.com

BİZİ DESTEKLEDİKLERİ İÇİN SEVGİLİ PATRON'LARIMIZA ÇOK TEŞEKKÜR EDERİZ:

William Kerr, Sean Beier, Donal Botkin, Hugo NAJBERG, Harley Faggetter, robert walsh, Amir Shahar, Corey Hinds, Vegard Bellika, Dasha, Charles LaVene, Wesley Kleeman, jeremy avnet, Zachary Dickson, Timothy Basanov, Richard Stambaugh, Hamish Wilson, John Smith, Tyler Lainer, Yalın Günayer, Drew DeVault, Nicholas Bethencourt, Mike Wiley, Stefan Schnitzer, Brian Coule, John Markus, Sergey Sirotenko, Alex Howe, Angel Ivan Luna Parra, Liam Wade, Hannah Montovani, Noah Harris, David Durant, Hans-Jörg Peter, Daniel McCartney, Marcus Lee, Martin Atanasov, Plyrde Rayos, Emin Arslan ,Sam, Adam, TheVerySeriousLewis, Sam, Shermaine Chew, Sathepine, Manraj Dhaliwal, César Mendonça, Corne Kruger, Andrew Peachey, Thomas, Müller, Daniel, Forssten, Matthew Tse, Matthias S., Azila Azman, Fras Saharti

Tarihten Önce Ne Oldu? İnsanların Kökenleri

Altyazıların Türkçe'ye çevirisi Ardy Ard tarafından Amara Topluluğu'nun desteği ile yapılmıştır.
https://goo.gl/YjJNcg

more » « less
Video Language:
English
Duration:
10:06

Turkish subtitles

Revisions