-
Toplama misalını hissələrə ayırmaq üsulu ilə
həll edək.
-
Bu, faydalı bir üsuldur,
-
çünki onları düzgün şəkildə ayırsaq,
-
toplamanı hesablamaq bizim üçün asan ola bilər.
-
Gəlin ilk suala baxaq.
-
Lalə 39 ilə 61-i necə toplayacağını bilmir.
-
39 və 61-in cəminə bərabər olan
variantı seçərək
-
Laləyə kömək edək.
-
Gəlin variantlara baxaq.
-
İlk variantda 30 üstəgəl 60,
-
üstəgəl 90 üstəgəl 10 var.
-
Videonu dayandırın və
-
cavabı özünüz tapmağa çalışın.
-
İlk variantda
-
30 haradan alınır?
-
Belə ki, 30 3 ədəd onluqdur
-
və mənim burada 3 ədəd onluğum var.
-
39 ədədində 3 rəqəmi var.
-
Bu, onluqlar mərtəbəsindədir, ona görə də, 3 onluğu və ya 30-u təmsil edir.
-
Burada 60 var.
-
Bu, haradan alınır?
-
Belə ki, 61 ədədində
-
onluqlar mərtəbəsində 6 yazılıb.
-
Bu, 6 ədəd onluğu və ya 60-ı təmsil edir.
-
Burada üstəgəl 90 yazılıb.
-
Bu 90 haradan alınır?
-
Bu misalda 90 yoxdur.
-
Gördüyünüz kimi
-
burada sadəcə 9 rəqəmi var.
-
Bu, təkliklər mərtəbəsindədir,
-
onluqlar mərtəbəsində deyil.
-
Bu 9-dur, 90 deyil.
-
Burada isə 1 var.
-
Burada 90 yoxdur.
-
Verilən misalda 10 da yoxdur.
-
Cavab aydın oldu.
-
Burada 90 əvəzinə
-
9 olsaydı,
-
və 10 əvəzinə
-
1 yazılsa,
-
çünki təkliklər mərtəbəsində 1 var,
-
o zaman bu cavab doğru olardı.
-
Ancaq bu bir qədər fərqlidir.
-
Burada 30 üstəgəl 60 üstəgəl 9 üstəgəl 1 yazılmayıb.
-
30 üstəgəl 60 üstəgəl 90 üstəgəl 10 yazılıb.
-
Buna görə də bu variantı seçmeyəcəyik.
-
Digər variantda
-
30 üstəgəl 60 üstəgəl 9 üstəgəl 1 yazılıb.
-
Bu, doğru cavabdır.
-
Çünki burada
-
30 üstəgəl 9
-
39-a bərabərdir,
-
və 60 üstəgəl 1
-
61-ə bərabərdir.
-
Belə ki, bu iki ifadə ekvivalentdir.
-
Bunları bu şəkildə ayırmağın faydalı olmasının
səbəbi odur ki,
-
onları şifahi hesablaya bilirsiniz.
-
30 üstəgəl 60.
-
3 onluq üstəgəl 6 onluq 9 onluğa bərabərdir.
-
Bu iki ədədin cəmi
-
90-a bərabərdir,
-
9 üstəgəl 1
-
10-a bərabərdir.
-
90 üstəgəl 10
-
100-ə bərabərdir.
-
Məsələdə bizdən hesablamaq tələb edilmir.
-
Burada sadəcə
-
yuxarıdakı ifadəyə uyğun cavabı tapmalıyıq.
-
Doğru cavab budur.
-
Sadəcə bir variant seçə bilərik.
-
Cavabı tapdıq.
-
Bu variantın düz olmadığını
təsdiqləyə bilərik
-
Burada 9 + 1 var.
-
Burada isə 3 + 6.
-
Buradakı 3
-
sadəcə 3-ü təmsil etmir,
-
bu 3 ədəd onluqdur, yəni 30-dur.
-
Burada 30 olmalı idi.
-
Bu, 6 ədəd onluqdur,
-
sadəcə 6 deyil.
-
Ona görə də burada 60 olmalı idi,
-
amma bu variantda fərqli qiymətlər yazılıb.
-
Deməli, bu variant doğru cavab deyil.
-
Daha bir misal həll edək.
-
Hansı variant 41 + 57 ifadəsinə bərabərdir?
-
Variantlarda bütün ifadələr
-
təklik və onluq şəklində yazılıb.
-
Variantlara baxmadan,
-
cavabı tapmağa çalışacam.
-
41 ədədinin onluqlar mərtəbəsində 4 var.
-
Belə ki, burada 4 onluq olmalıdır.
-
Təkliklər mərtəbəsində isə 1 var,
-
üstəgəl 1 təklik.
-
Cavab 41-dir.
-
57 ədədində
-
onluqlar mərtəbəsində
-
5 var.
-
Yəni, üstəgəl 5 onluq.
-
Təkliklər mərtəbəsində isə 7 var,
-
üstəgəl 7 təklik.
-
Hansı variantın yazdığımız ifadəyə
-
bərabər olduğunu müəyyənləşdirək.
-
İlk variantda
-
4 ədəd onluq və
-
1 ədəd təklik var.
-
4 onluq və 1 təklik.
-
4 onluq və 1 təklik.
-
Bu 41-dir.
-
4 onluq üstəgəl 1 təklik = 41
-
Burada isə
-
5 onluq və 7 təklik var.
-
5 onluq və 7 təklik.
-
Belə ki, ilk variant yazdığım ifadəyə bərabərdir.
-
Sadəcə sıraları fərqlidir.
-
Burada
-
4 onluq üstəgəl 5 onluq
-
üstəgəl 1 təklik üstəgəl 7 təklik yazsaq,
-
ilk variantla eyni olar.
-
Misalı həll etdik.
-
Digər variantların niyə doğru olmadığını
-
müəyyən etməyə çalışaq.
-
4 onluğun haradan alındığı məlumdur.
-
Burada həmçinin 1 onluq var.
-
İlkin ifadədə təkliklər mərtəbəsində
yazılan 1 təklik
-
burada 1 onluğa çevrilir.
-
Odur ki, bu cavab yanlışdır.
-
Burada da 5 təklik yazılıb.
-
İlkin misalda isə bu, 5 onluqdur,
-
5 təklik deyil.
-
Odur ki, bu variant da yanlışdır.
-
Burada 4 təklik yazılıb.
-
Bu 4
-
onluqlar mərtəbəsindədir.
-
4 onluq.
-
Burada 5 təklik var.
-
Ancaq 5 onluqlar mərtəbəsindədir.
-
Burada 5 onluq yazılmalıdır.
-
Bu, onluq olmalıdır.
-
Bu da onluq olmalıdır.
-
Deməli, birinci variant doğrudur.
Khan Academy
