Jak wygrać ewolucję i przetrwać masowe wymieranie
-
0:01 - 0:02Gratulacje.
-
0:03 - 0:04Jeśli jesteś tutaj,
-
0:04 - 0:05słuchasz, jesteś żywym członkiem
-
0:05 - 0:08rozwijającego się gatunku,
-
0:08 - 0:11to jesteś jednym z największych
zwycięzców w historii, -
0:11 - 0:15kulminacją historii sukcesu
trwającej 4 miliardy lat. -
0:16 - 0:18Jesteś elitą życia.
-
0:19 - 0:20Przegrani,
-
0:20 - 0:23stanowiący 99% wszystkich
gatunków na Ziemi, -
0:23 - 0:24są martwi.
-
0:24 - 0:27Zabici przez pożary, powodzie, asteroidy,
-
0:27 - 0:30drapieżników, głód, mróz, upał
-
0:30 - 0:33i brutalne zasady naturalnej selekcji.
-
0:33 - 0:34Twoi przodkowie,
-
0:34 - 0:36rozpoczynając od pierwszych ryb,
-
0:36 - 0:38pokonali wszystkie te wyzwania.
-
0:39 - 0:42Jesteś tu dzięki wielkim szansom,
-
0:42 - 0:45możliwym dzięki masowemu wymieraniu.
-
0:45 - 0:49(Śmiech)
-
0:49 - 0:50To prawda.
-
0:50 - 0:53To samo dotyczy twoich
współ-zwycięzców i krewnych. -
0:53 - 0:5634 tysiące gatunków ryb.
-
0:57 - 0:59Dlaczego akurat nam się udało?
-
0:59 - 1:00Czy nadal będziemy wygrywać?
-
1:01 - 1:05Jestem paleontologiem ryb
i używam ważnych danych, -
1:05 - 1:07zapisów skamieniałości,
aby dowiedzieć się, -
1:07 - 1:10czemu niektóre gatunki
wygrywają a inne nie. -
1:10 - 1:12Od żyjących się tego nie dowiemy;
-
1:12 - 1:13oni nic nie wiedzą o wygrywaniu.
-
1:13 - 1:15Trzeba porozmawiać z umarłymi.
-
1:16 - 1:18Jak przekonać martwe ryby do mówienia?
-
1:18 - 1:23W muzeach znajduje się
mnóstwo pięknych skamielin ryb, -
1:23 - 1:24ale ich prawdziwe piękno wyłania się,
-
1:25 - 1:29w porównaniu z większą ilością
brzydkich, popękanych skamielin, -
1:29 - 1:31i zredukowane do jedynek i zer.
-
1:31 - 1:36Mogę przeszukać w bazach danych
500 milionów lat modeli ewolucji. -
1:36 - 1:38Na przykład
-
1:38 - 1:41kształty ryb można
ukazać we współrzędnych, -
1:41 - 1:45pokazać główne ścieżki zmian
-
1:45 - 1:48i tendencje na przestrzeni lat.
-
1:49 - 1:51Oto historia zwycięzców i przegranych
-
1:51 - 1:55w jednym kluczowym zdarzeniu, które
odkryłam pracując z danymi o skamielinach. -
1:56 - 2:00Cofnijmy się o 360 milionów lat.
-
2:00 - 2:04Sześć razy dalej niż do czasów
ostatniego dinozaura, -
2:04 - 2:05do czasów dewońskich;
-
2:05 - 2:07do niezwykłego świata.
-
2:08 - 2:11Uzbrojone drapieżniki ze szczękami
ostrymi jak brzytwa przeważały -
2:11 - 2:16pośród ogromnych ryb z kośćmi
ramienia w płetwach. -
2:17 - 2:20Krabo-ryby sunęły po dnach mórz.
-
2:21 - 2:25Promieniopłetwi krewni łososia i tuńczyka
-
2:25 - 2:27kulili się ze strachu na dnie
łańcucha pokarmowego. -
2:28 - 2:32Garstka pierwszych rekinów
żyła w strachu na otwartym morzu. -
2:33 - 2:37Twoi czworonożni przodkowie
-
2:37 - 2:39walczyli o życie
w pobliżu tropikalnych rzek. -
2:40 - 2:42Ekosystemy były zatłoczone.
-
2:43 - 2:45Nie było drogi ucieczki,
-
2:45 - 2:46żadnych okazji.
-
2:47 - 2:48Wtedy świat się skończył.
-
2:49 - 2:51(Śmiech)
-
2:51 - 2:52Nie, to dobra rzecz.
-
2:52 - 2:5796% wszystkich gatunków ryb wymarło
-
2:57 - 3:01podczas kryzysu Hangenberg
359 milionów lat temu: -
3:01 - 3:03w okresie ognia i mrozu.
-
3:04 - 3:07Zatłoczony świat
został zakłócony i zmieciony -
3:08 - 3:10Możecie myśleć, że to koniec historii.
-
3:10 - 3:12Potężni zginęli,
łagodni odziedziczyli Ziemię -
3:12 - 3:14i znaleźliśmy się tutaj.
-
3:15 - 3:17Ale zwyciężanie nie jest takie proste.
-
3:18 - 3:21Garstka ocalonych pochodziła z wielu grup,
-
3:21 - 3:24większość ich pobratymców zginęła.
-
3:24 - 3:27Od drapieżników do glonojadów,
-
3:27 - 3:28od dużych do małych,
-
3:28 - 3:30od morskich do słodkowodnych.
-
3:30 - 3:32Wymieranie było filtrem.
-
3:32 - 3:35Wyrównało tylko poziom na tym placu zabaw.
-
3:35 - 3:41Naprawdę liczyły się działania ocaleńców
przez następne miliony lat -
3:41 - 3:43w tym zdewastowanym świecie.
-
3:44 - 3:47Poprzedni panowie i władcy
mieli przewagę. -
3:47 - 3:49Urośli jeszcze bardziej,
-
3:49 - 3:51kumulując energię,
-
3:51 - 3:52rozmnażając,
-
3:52 - 3:54rozprzestrzeniając się po świecie,
-
3:54 - 3:55pożerając ryby,
-
3:55 - 3:59działając według sprawdzonych schematów
i czekając na lepsze czasy. -
3:59 - 4:02Jednak byli tylko o włos od zagłady,
-
4:02 - 4:04coraz słabsi bez nowych zmian,
-
4:04 - 4:06stając się żywymi skamielinami.
-
4:07 - 4:09Za bardzo utknęli w swoich zwyczajach
-
4:09 - 4:11i teraz w dużej mierze
popadli w zapomnienie. -
4:12 - 4:18Kilka z tych wytrwałych promieniopłetwych,
rekinów i czworonogów -
4:18 - 4:19poszło w przeciwną stronę.
-
4:20 - 4:21Zrobili się mniejsi,
-
4:21 - 4:23żyjąc szybko i umierając młodo,
-
4:23 - 4:25jedząc mało i rozmnażając się gwałtownie.
-
4:26 - 4:28Próbowali nowych smaków,
-
4:28 - 4:29różnych miejsc do życia,
-
4:29 - 4:31osobliwych głów i dziwacznych ciał.
-
4:31 - 4:32(Śmiech)
-
4:32 - 4:35Znalazły okazję, rozmnożyły się
-
4:35 - 4:39i wygrały przyszłość dla 60 tysięcy
żyjących gatunków, -
4:39 - 4:41łącznie z tobą.
-
4:41 - 4:42Właśnie dlatego wyglądają znajomo.
-
4:42 - 4:44Nawet znasz ich imiona.
-
4:46 - 4:48Zwycięstwo nie przychodzi
przez przypadkowe zdarzenia -
4:48 - 4:50ani wyścig zbrojeń.
-
4:50 - 4:54Ci którzy przetrwali, wybrali
alternatywne, rozwojowe ścieżki. -
4:54 - 4:57Niektórzy osiągnęli niewyobrażalny sukces,
-
4:57 - 4:59a inni zamienili się
w chodzące martwe ryby. -
5:01 - 5:03(Śmiech)
-
5:03 - 5:05To prawdziwe naukowe określenie.
-
5:05 - 5:07(Śmiech)
-
5:07 - 5:08Teraz badam,
-
5:08 - 5:12jak te ścieżki do zwycięstwa i porażki
powtarzają się na przestrzeni czasu. -
5:12 - 5:16Moje laboratorium
ma tysiące martwych ryb, -
5:16 - 5:18ale jest ich jeszcze więcej.
-
5:18 - 5:20Jednak już wiadomo,
-
5:20 - 5:23że przetrwanie twoich przodków
podczas masowego wymierania -
5:23 - 5:26i ich reakcje w późniejszym czasie
-
5:26 - 5:28stworzyły cię tym, kim jesteś dzisiaj.
-
5:28 - 5:30Co mówi to nam na przyszłość?
-
5:30 - 5:33Póki garstka gatunków ocaleje,
-
5:33 - 5:35życie przetrwa.
-
5:35 - 5:39Ci wszechstronni szczęściarze
nie zastąpią po prostu strat, -
5:39 - 5:41ale wygrają jako nowe odmiany.
-
5:41 - 5:44Może im to tylko zająć kilka milionów lat.
-
5:45 - 5:46Dziękuję.
-
5:46 - 5:50(Brawa)
- Title:
- Jak wygrać ewolucję i przetrwać masowe wymieranie
- Speaker:
- Lauren Sallan
- Description:
-
Gratulacje! Będąc tutaj, jesteś jednym ze zwycięzców historii - kulminacją trwającego 4 miliardy lat sukcesu. Pozostałe 99% gatunków, które kiedykolwiek żyły, są martwe - zabite przez pożar, powódź, asteroidy, mróz, upał i twarde zasady selekcji naturalnej. Skąd mamy tyle szczęścia i ciągle wygrywamy? W tej krótkiej, zabawnej prelekcji, paleontolog i członkini TED Lauren Sallan pokazuje, jak, mimo masowego wymierania, przetrwanie twoich przodków przyczyniło się do tego, kim jesteś dzisiaj.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:05
![]() |
Rysia Wand approved Polish subtitles for How to win at evolution and survive a mass extinction | |
![]() |
Rysia Wand accepted Polish subtitles for How to win at evolution and survive a mass extinction | |
![]() |
Rysia Wand edited Polish subtitles for How to win at evolution and survive a mass extinction | |
![]() |
Aleksandra Prostak edited Polish subtitles for How to win at evolution and survive a mass extinction | |
![]() |
Aleksandra Prostak edited Polish subtitles for How to win at evolution and survive a mass extinction |