Clay Shirky: SOPA neden kötü bir fikir

PIPA/SOPA gibi bir yasa tasarısı paylaşım dünyamız için ne anlama geliyor? TED ofislerinde Clay Shirky yerinde bir manifesto dağıtıyor -- pasif bir tüketim yerine yaratma, tartışma, bağlantı kurma ve paylaşma özgürlüğümüzü koruma çağrısı.

Şuradan başlayacağım.

Bu, elle yazılmış bir tabela

ve Brooklyn'deki eski mahallemde bir kaç yıl önce

bir aile pastanesinde görülmüştü.

Dükkanda şeker tabakalarına yazmaya yarayan

şu makinelerden biri vardı.

Ve çocuklar doğum günü pastalarına

koyulmasını istedikleri resimleri

getirip şeker tabakalarına bastırırlardı.

Ancak, çocukların çizilmesini en çok istedikleri şey

çizgifilm karakterleriydi.

Küçük Denizkızını,

şirinleri, Mickey Mouse'u çizdirmek isterlerdi.

Ama şimdi bir çocuğun çizdiği

Micky Mouse'u şeker tabakasına basmak

tamamen illegal.

Buna telif hakkı ihlali deniyor.

Ve çocukların doğumgünü pastaları üzerinden

telif hakları ihlali kontrolleri

o kadar güçlük yarattı ki

College Pastanesi şöyle dedi:

"Biliyor musunuz, bu işi bırakıyoruz.

Eğer bir amatörseniz,

bu makineye artık ulaşamazsınız.

Eğer resimli bir yaşgünü pastası istiyorsanız,

bizim sadece profesyoneller için önceden ürettiğimiz

resimleri kullanabilirsiniz."

İşte şu anda Mecliste iki yasa tasarısı var.

Biri SOPA, diğeri ise PIPA.

SOPA Online Korsanlığı Durdurma Hareketi anlamına geliyor.

Senato'nun fikri.

PIPA is PROTECTIP'in kısaltması,

o da Ekonomik Yaratıcılığa Karşı

Gerçek Online Tehditleri,

ve Düşünsel Mülk Hırsızlığını

Engelleme'nin kısaltması oluyor --

çünkü bu şeyleri isimlendiren meclis üyelerinin

oldukça boş zamanları var.

SOPA ve PIPA'nın yapmak istediği şeyi

kendileri yapmak istiyor.

Telif Hakları Uyumu masraflarını

insanları amatörlerin yapabildiklerini

sunma işini bıraktıracak noktaya kadar

arttırmak istiyorlar.

Ve bunu yapmayı sundukları yöntem ise

Telif Hakkı ihlali yapan

websitelerini yakalamak --

bu sitelerin nasıl tanımlandığı

yasa tasarısında açık bir şekilde belirtilmiş olmasına rağmen --

ve bu sitelerin domain adreslerini sistemden silmek.

Bu siteleri domain sisteminden çıkartmayı planlıyorlar.

Bu domain sistemi

insanların okuyabildikleri site isimlerini, mesela Google.com,

mekanik adreslere

dönüştürme sistemidir --

74.125.226.212. gibi.

Bu çeşit bir, bir siteyi bulup

onu domain adres sisteminden silme

şeklindeki sansür uygulamasındaki problem ise

işe yaramayacak olmasıdır.

Ve siz bunun yasa için büyük sorun yaratacağını düşüneceksiniz,

ama Meclis bunun kendilerini rahatsız etmesine izin vermiyor.

Bunun işe yaramamasının nedeni

browsera hala 74.125.226.212 yazarak ya da

tıklanabilir bir link oluşturarak

Google'a hala girebilirsiniz.

Bu yüzden problemin çevresindeki

Kontrol Mekanizması

eylemin gerçek tehdidi olmaya başlıyor.

Şimdi Meclisin hedeflerini yerine getiremeyecek

ve çok tehlikeli yan etkiler yaratacak

bir yasa tasarısı yazmasını anlamak için,

işin arka planını anlamanız gerekiyor.

İşin ardında yatan şey şu:

SOPA ve PIPA yasaları

çoğunlukla 20. yüzyılda kurulan

medya şirketleri tarafından şekillendirildi.

20. yüzyıl medya şirketi olmak için harika bir zamandı,

çünkü yanınızda olan şey kaynakların azlığıydı.

Bir TV programı hazırlıyorsanız,

şimdiye kadar yapılan programlardan daha iyi olmak zorunda değildi;

sadece aynı saatte yayınlanan

diğer iki programdan

iyi olması yeterliydi --

bu da çok rekabet işini

kolaylaştırıyordu.

Bu da ortalama içeriğe

yer vererek, Amerikan halkının

üçte birine bedavaya ulaşabileceğiniz anlamına geliyordu --

çok berbat olmayan

şeyler yaparak

onlarca milyon kullanıcıya ulaşabiliyorlardı.

Tıpkı para basma lisansına ve aynı zamanda

bedava mürekkebe sahip olmak gibi bir şey.

Ama teknoloji kendisinden beklendiği gibi gelişti.

Ve yavaşça, 20. yüzyılın sonlarına doğru,

bu kaynak azlığı yok olmaya başladı --

ve burda dijital teknolojiden bahsetmiyorum;

analojik teknolojiden bahsediyorum.

Kasetçalarlar, video kaset kaydediciler,

hatta en basitinden fotokopi makineleri

yeni fırsatlar yaratarak

bize medya şirketlerini şaşırtacak

şekilde davranma fırsatları sundu.

Ve belli oldu ki

gerçekte o kadar da tembel değiliz.

Sadece tüketmeyi o kadar da sevmiyoruz.

Tüketmeyi seviyoruz ama,

yeni ürünler ortaya her çıktığında,

üretmeyi ve paylaşmayı da sevdiğimiz

ortaya çıktı.

Ve bu medya dünyasının yüreğine indirdi --

her seferinde onları çok korkuttu.

Jack Valenti, Motion Pictures Association'ın

eski kanun komisyoncusu,

bi defasında video kaset kaydedicisini

Karındeşen Jack'e benzetmişti

ve zavallı, çaresiz Holywood'u

evdeki yalnız bir kadına.

Benzetme seviyesi işte buydu.

Böylece medya şirketleri

yalvarıp yakararak Meclisten

birşeyler yapmasını istedi.

Ve meclis bir şeyler yaptı.

90'ların başlarında, Meclis herşeyi değiştiren

bir yasa çıkardı.

Bu yasa 1992'nin Evde Ses Kayıt Hareketi

adını aldı.

1992 Evde Ses Kayıt Hareketi şunu diyordu:

bakın, eğer insanlar evde radyodan kayıt yapıp

arkadaşları için kaset hazırlıyorlarsa

bu bir suç değildir. Herşey yolunda.

Kaydedip kaset hazırlamak

ve arkadaşlarla paylaşmakta sorun yok.

Eğer çok sayıda ve yüksek kalitede kopya üretip satıyorsanız,

işte bu bir sorun.

Ama kaydetme işi,

tamam, boşverin.

Ve konuyu açıklığa getirdiklerini düşündüler,

çünkü yasal ve illegal kopyaların

kesin farklarını açıklamışlardı.

Ama medya dünyasının istediği bu değildi.

Onlar Meclis'ten kopyalamayı

tamamen yasaklamalarını istemişlerdi.

Böylece 1992 Evde Ses Kayıt Yasası çıktığında

medya şirketleri kopyalamanın

yasal ve yasal olmayan ayrımından ümitlerini kestiler

çünkü Meclis bu çerçevede

hareket etmeye devam ederse

vatandaşların medya çevresine katılım

haklarını genişletebilirlerdi.

Bu yüzden B planına geçtiler.

B planı oldukça zamanlarını aldı.

Ve 1998'de son haliyle ortaya

çıktı --

Dijital Milenyum Telif Hareketi gibi bi adı vardı.

Karmaşık ve tam yerine oturmamış bir kanun düzenlemesi.

Ama DMCA yasasının asıl arzusu

size kopyalanamaz dijital ürünü

satmanın yasallaştırılmasıydı --

kopyalanamaz dijital ürün diye birşeyin olmaması hariç tabii.

Bu, Ed Felton'un çok bilinen şu söylemindeki gibiydi.

"Islak olmayan

suyun aktarılması gibi."

Parçalar kopyalanabilir. Bilgisayarlar bu işe yarıyor.

Bu bilgisayarların sıradan işlevlerinin yan ürünü.

Bu yüzden DMCA yasasının

bahsettiği kopyalanamaz içerik yerine

bu yasa sizi makinelerinizin kopyalayabilme

özelliğini kaldıran sistemler kullanmaya

zorlayabilecek hale getirildi.

Aldığınız DVD çalar, oyun konsolu

ve televizyon ve bilgisayar --

ne amaçla alırsanız alın --

satış şartı olarak bunu gösterdikleri sürece

içerik endüstrileri tarafından bozulabilirdi.

Ve sizin bunun farkına varmanızı engellemek,

ya da bilişim araçlarındaki bu genel eylemlerine

karşı koymamanız için

sizin aldığınız ürünün

kopyalayabilme içeriğini

geri yüklemenizi yasakladılar.

Dijital Milenyum Telif Hareketi

medya endüstrisinin

yasal ve yasal olmayan kopyalama

arasındaki farkı dile getiren düzenlemeden umutlarını

kestikleri zamanın intikamı için

kopyalamayı teknik olarak engellemeye çalıştı.

Bu yasanın o zamandan bu yana karışıklık yaratan etkileri oldu,

ama paylaşımı kısıtlama alanında

neredeyse hiç işe yaramadı.

Ve bunun işe yaramamasının ana nedeni

İnternetin kimsenin düşünemeyeceği kadar güçlü ve popüler

bir hale gelmesiydi.

Kayıt hazırlama ya da fanatik dergileri

şu anda İnternet sayesinde gördüklerimizin yanında

hiç kalır.

12 yaş üstü

çoğu Amerikan vatandaşının

herşeyi online olarak

paylaştıkları bir dünyada yaşıyoruz.

Yazılı şeyleri, görselleri, müzik ve

videoları paylaşıyoruz.

Paylaştığımız bazı şeyler kendi yaptıklarımız.

Paylaştığımız bazı şeyler ise bulduklarımız.

Paylaştığımız bazı şeyler

bulduklarımızı kullanarak ortaya çıkardıklrımız,

ve tüm bunlar o endüstrileri korkutuyor.

Yani SOPA ve PIPA

maçın ikinci roundu.

Ama DMCA cerrahiydi --

bilgisayarınız içine girmek istiyoruz

televizyon setinizin ve oyun konsolunuzun içine girmek istiyoruz,

ve böylece satın aldığınız

dükkanda yapıyor dedikleri şeyleri durdurabiliriz --

PIPA va SOPA daha çok nükleer

ve şöyle diyorlar: dünyadaki heryere gidip

içeriği sansürlemek istiyoruz.

Bunun mekanizması, daha önce de söylediğim gibi,

bahsi geçen IP adresini gösteren kişiyi

ortadan kaldırmak.

Arama motorlarından, bağlantı dizinlerinden

kullanıcı listelerinden

yok edilmeleri gerekiyor.

Ve Google ve Yahoo Internetin en büyük içerik üreticileri

olmadıkları için,

biz olduğumuz için,

kontrol altında tutulacak olan da biziz.

Çünkü en sonunda

PIPA ve SOPA'nın

yasalaştırılmasına karşı gerçek tehdit

bizim birbirimizle paylaşım yapabilmemizdir.

PIPA ve SOPA'nın yaptığı

yüzyıllık suçu kesinleşene kadar

masumdur konseptini alıp

tersine çevirmek --

masumiyeti kanıtlanana kadar suçludur.

İzin vermediğimiz

bir şeyi paylaştığını

kanıtlayana kadar paylaşım

yapamazsın.

Aniden, yasal olan ve olmayanın kanıtlanması yükü

bizim üstümüze kaldı

ve bize belki de

yeni yetenekler sunabilecek servislere.

Ve bir kullanıcıyı kontrol altında tutmak

bir kuruşa bile mal olsa,

bir servise

yüz milyon kullanıcı yüklenecektir.

İşte kafalarındaki internet işte bu.

Şu işaretin her yerde olduğunu düşünün --

üstünde Collage Pastanesi yazması hariç,

bizimkinin üstünde YouTube yazsın

Facebook ve Twitter yazsın.

Ya da TED yazdığını düşünün,

Çünkü yorumları makul fiyatlarla

kontrol altında tutamazsınız.

SOPA ve PIPA'nın gerçek etkileri

istenilenlerden çok daha farklı olacak.

Asıl tehdit

kanıt yükünün tersine döndürülmesi

ve aniden hepimizin

üretme ya da paylaşma

özgürlüğü verilen her alanda birer hırsız muamelesi

görmesi.

Ve bize bu fırsatları sunan insanlar --

YouTubelar, Facebooklar, Twitterlar ve TEDler --

bizi kontrol altında tutma

işine girişmişler,

ya da hak ihlaline katkıda bulunan birer kanca olmuşlar.

Bunu durdurmak için yapabileceğiniz

iki şey var --

biri basit ve biri daha karmaşık,

kolay bir şey ve zor bir şey.

Basit olan kolay şey şu:

eğer Amerikan vatandaşıysanız,

milletvekillerinizi ya da senatörünüzü arayın.

SOPA yasasını

ve PIPA'yı imzalayanlara

bakacak olursanız

geleneksel medya şirketlerinden

milyonlarca dolar

elde ettiklerini göreceksiniz.

Sizin milyon dolarlarınız yok ama

temsilcilerinizi arayarak

onlara neden oy verdiğinizi hatırlatabilirsiniz,

ve bir hırsız muamelesi görmek istemediğinizi

ve Internetin ayarlarıyla oynanmamasını tercih

ettiğinizi söyleyebilirsiniz.

Eğer Amerikan vatandaşı değilseniz,

tanıdığınız Amerikan vatandaşlarıyla iletişime geçip

yapmaları gerekeni yapmaları için cesaretlendirebilirsiniz.

Çünkü bu her ne kadar ulusal bir konu gibi görünse de

öyle değil.

Bu endüstriler bizim internetimizi

bozmakla yetinmeyecekler.

Eğer internet değişirse, herkes için değişecek.

Bu kolay olandı.

Bu yapılacak basit şeydi.

Zor olanı ise:

hazır olun çünkü fazlası geliyor.

SOPA, COICA'nın basitleştirilmiş versiyonu,

geçen yıl sunuldu ama geçemedi.

Ve bunların hepsi

DMCA'nın paylaşımı teknik olarak

engelleme çabalarının başarısızlığından geliyor.

Ve DMCA o endüstrileri korkutan

Evde Ses Kayıt Yasasına dayanıyor.

Çünkü tüm bu

kanun ihlali yapanların kanıtları toplama

ve kanıtlama önerisinin

uygulanamaz olduğu ortaya çıktı.

"Biz bunu yapmamayı tercih ediyoruz,"

diyor içerik endüstrileri.

Ve istedikleri bunu yapmak zorunda kalmamak.

Yasal olan ve olmayan paylaşımlar

arasında yasal bir farklılık istemiyorlar.

Paylaşımın tamamen ortadan kalkmasını istiyorlar.

PIPA ve SOPA acayip ya da anormal şeyler değil.

bir hadise de değiller.

Bunlar 20 yıldır devam eden

mücadelenin dönüm noktaları.

Ve bunları yenebilirsek, ki bunu umut ediyorum,

devamı da gelecek.

Meclisi şuna ikna etmeliyiz:

Telif ihlaline bulunacak çözüm

Napster ve Youtube'da kullanılmıştır,

yani demokratik toplumlarda yapıldığı gibi,

kanıtların sunulduğu ve çözümlerin değerlendirildiği

bir mahkeme gerekmektedir.

Bu işin çözümü budur.

Bu arada,

zor olan şey hazırlanıyor.

Çünkü PIPA ve SOPA'nın asıl mesajı bu.

Time Warner aradı

ve hepimizi yeniden TV karşısında otururken görmek istiyor,

sadece tüketirken --

üretmek, paylaşmak yok --

ve biz buna "Hayır." demeliyiz.

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)