Ekran Arkası: İnternette ne göreceğime kim karar veriyor?

[Ekran arkası: Online platformlarda
ne göreceğime kim karar veriyor?]

Merhaba, ben Taylor.

İnternet ve gazetecilik okuyorum

ve biz vatandaşların dünya hakkındaki
bilgileri nasıl aldığını.

Eskiden insanlar bilgi alacaksa

buna daha çok insanlar karar verirdi.

Bilmemiz gerekenleri belirleyen
insanlar vardı.

Dolayısıyla bir gazeteyi
veya akşam haberlerini açtığımızda

duyduğumuz ve gördüğümüz şeylere
karar veren bir insandı.

Bunun sonucunda
hepimiz benzeri şeyleri biliyor olurduk.

Şimdilerde internet her şeyi değiştirdi.

Çevrimiçi olduğunuzda,
bir uygulamayı açtığınızda,

gördüğünüz şey
bir insan tarafından değil

makine tarafından belirleniyor.

Bu birçok açıdan dehşet bir şey:

Google Haritalar kullanabiliyor,

online yemek siparişi verebiliyor,

dünyanın her yerinden arkadaşlarınızla
bağlantı kuruyor

ve bilgi paylaşabiliyorsunuz.

Ancak bu makine ile ilgili

çok dikkatli düşünmemiz gereken şeyler var

çünkü bir toplumun ve demokrasinin
vatandaşları olarak

aldığımız tüm bilgileri onlar belirliyor.

Bir uygulamayı açtığınızda,

Snapchat akışınızda bir resim görürsünüz,

tüm bu bilgilere
bu makine karar verir

ve bu makine web sitesinin veya
uygulamanın sahibi şirketin güdüleriyle

yönetilir.

Bu güdü ise sizin uygulamada
mümkün olduğunca fazla zaman

geçirmenize yöneliktir.

Yani orada olmaktan hoşnut olduğunuzu
hissettirecek şeyleri yaparlar.

İnsanların fotoğraflarınızı
beğenmesini sağlarlar.

Görmek isteyeceğinizi düşündükleri
içerikleri size gösterirler

ki bunlar sizi ya mutlu edecek veya
çok kızdıracak şeylerdir,

böylece sizden duygusal tepki alarak
sizi orada tutmayı sağlarlar.

Bunu, siz uygulamadayken size
mümkün olduğu kadar çok sayıda

reklam göstermek için yapıyorlar

çünkü bu onların iş modelidir.

Aynı zamanda
uygulamalarını kullanıyor olmanızdan

hakkınızda veri toplamak için de
faydalanıyorlar.

Bu verileri de

sizin hayatınız ve davranışlarınızın
detaylı profilini oluşturmada kullanıyorlar

ve bu profiller sonra da

sizi daha fazla reklam hedefine almak

ve neleri göreceğinizi belirlemek için
kullanılıyor.

Fakat bunların hepsi sadece bir şirketin
iş modeli ile ilgili değil,

aslında demokrasimize de etkisi var

çünkü internette gördüğümüz şeyler
son derece bizim için özelleştirilmiş,

sevdiğimiz,

inandığımız,

görmek veya inanmak istediğimiz şeyler.

Bu demektir ki toplum olarak

artık hepimizin
müşterek bir bilgi seti yok

ki bu hayatlarımızla ilgili
kararlar vermemiz için

bizden beraber çalışma ve
aynı şeyleri bilmemizi gerektiren

demokrasi için zor bir şey.

Hepimiz farklı şeyleri bilir

ve kendi küçük bilgi baloncuklarımızın
içine yığılırsak

birbirimizle anlaşmamız
inanılmaz zor olur.

Deneyim veya bilgi paylaşımımız yok.

Çevrimiçi aldığımız bilgiler

ve şirketler ve internette gördüğümüz
şeylere karar veren yapılar hakkında

eleştirel düşünmemizin

gerçekten önemli olduğunu düşünüyorum.

[NewsWise CIVIX ve
Kanada Gazetecilik Vakfı (CJF) projesidir]

Çeviri: Selda Yener