Kijk voor de verandering eens omhoog

Hoe vaak zie je de ware schoonheid van de nachtelijke hemel? TED Fellow Lucianne Walkowicz laat zien dat het rechtstreeks de ruimte in kijken - een bijzondere ervaring waar men vaak geen weet van heeft -- wordt verpest door lichtvervuiling.

De hemel is van nature democratisch.

In principe altijd toegankelijk
voor iedereen en overal,

gewoon door omhoog te kijken.

Maar net als bij veel
mooie dingen om ons heen,

glijdt hij van ons weg
en dat hebben we niet in de gaten,

omdat we eerlijk gezegd niet echt kijken.

Waar kijken we dan wel naar?

We kijken naar onze mobieltjes,
naar onze computers,

we kijken naar allerlei schermen.

En eerlijk gezegd nemen we
zelfs nauwelijks de moeite

om elkaar aan te kijken,

laat staan om de volgende stap te nemen
en naar de lucht te kijken.

De neiging bestaat om te denken
dat het verlies aan donkere nachthemels

het onvermijdelijke gevolg is
van vooruitgang, verandering, technologie.

Dat is gewoon niet waar.

Ik vertel later waarom.

Eerst wil ik vertellen over mijn ervaring
met donkere nachthemels.

Ik had nog nooit een echt donkere nacht
gezien tot ik vijftien was.

Ik was hier, in Arizona.

Ik was een rondrit aan het maken
en ik stopte ergens.

Ik heb geen idee waar dat was,
alleen in welke staat.

En ik keek omhoog.

De hemel was gewoon vol
met een ongelooflijke hoeveelheid sterren.

Ik kom uit de stad New York.

In New York zie je de maan
en een paar sterren.

Vaker wel dan niet blijken dat
landende vliegtuigen te zijn.

(Gelach)

Veel meer is er echt niet.

Vandaar dat veel van mijn collega's
die astronoom zijn

ten minste een deel van hun jeugd
omhoog keken in hun achtertuin.

Ik heb dat nooit echt meegemaakt.

Vandaar dat ik faal op campingvakanties.

Ik ken nauwelijks sterrenbeelden.

En die ik wel weet,
zullen jullie ook wel kennen.

Maar ik vergeet nooit

dat ik voor het eerst
de donkere sterrenhemel zag.

Ik was met stomheid geslagen
hoeveel sterren er waren.

Ik voelde me nietig.

Toen had ik zoiets van:
"Waar was dit al die tijd?

Wie heeft dit verstopt gehouden voor me?"

Het antwoord is duidelijk,
als je erover nadenkt,

of als je naar de linker foto kijkt,

waar je dezelfde buurt ziet
tijdens een stroomstoring

naast die tijdens een gewone nacht.

Je ziet de sterren niet
als je ze overstemt met licht.

Kijk eens naar onze planeet.

Dit is onze aarde vanuit de ruimte.

In tegenstelling tot sterren,

die heet zijn en zichtbaar licht
uitstralen dat we zien,

is onze planeet astronomisch
gezien tamelijk koud.

Hij gloeit niet echt.

Als je de aarde ziet
als een blauwgroene knikker,

zoals op deze foto,

zie je die omdat zonlicht
wordt gereflecteerd.

Daarom zie je de oceanen,
de wolken, het land.

Als de zon er niet op zou schijnen,

zouden we de aarde niet zien, toch?

Of wel?

Dit is onze aarde 's nachts.

Het is een van de opvallendste voorbeelden

van onze invloed op de aarde
op wereldwijde schaal.

Je ziet overal licht
uit de aarde tevoorschijn komen.

Er zijn natuurlijk wel grote stukken
oceaan die nog donker zijn,

en in veel onderontwikkelde gebieden
is ook nog duisternis,

maar je ziet dat dit
een wereldwijd effect is.

We denken vaak, als we
aan oplichtende plekken denken,

aan extreme voorbeelden --
Times Square, de Strip van Las Vegas.

De foto laat echter zien

dat het niet alleen
deze extreme voorbeelden zijn,

het is alles wat buiten licht heeft.

Dat heeft rigoureuze gevolgen op de grond.

Om te begrijpen hoe,

moet je aan de vorm van een lamp denken.

De lamp is om praktische redenen

min of meer rond.

Handig voor zijn oorspronkelijke doel
om het binnen lichter te maken.

Je doet hem aan en het wordt overal licht.

Eén enkele lamp kan min of meer
je hele kamer verlichten.

Dat is fijn als je binnen bent,

maar als hij buiten wordt gebruikt,

is de traditionele vorm van de lamp,

een soort bol die overal naartoe straalt,

in feite erg inefficiënt.

Als je buiten bent,

wil je meestal alleen
dat de grond onder je verlicht wordt

en je onmiddellijke nabijheid.

Al het licht dat verstrooid wordt
naar buiten en omhoog,

helpt niet bij het verlichten
van de plek om je heen.

Het wordt naar de lucht
boven je verspreid

en dat noemen we 'lichtvervuiling'.

Zelfs als je niets om sterrenkijken geeft,
moet je je daar zorgen over maken,

omdat we zo 60-70% van de energie
die we gebruiken voor buitenverlichting,

verspild wordt door de sterren
te laten verdwijnen.

Zoals ik zei, ben ik
een grote fan van technologie.

Ik gebruik technologie elke dag,
ik ben wetenschapper.

Men heeft de neiging om te zeggen
dat het de vooruitgang is die --

ik zeg niet dat we alles met kaarslicht
moeten gaan doen.

Met technologie kunnen we
inderdaad de ruimte in,

op een manier die
anders onmogelijk zou zijn.

Een van de mooiste voorbeelden hiervan
is natuurlijk de Hubble-ruimtetelescoop.

De Hubble is de ruimte in gegaan,

en levert ons dagelijks foto's
die ons dingen laat zien

die we anders nooit hadden
kunnen zien met ons blote oog,

op een manier zoals we dat
nooit eerder hebben kunnen doen.

Andere voorbeelden hiervan
zijn planetariumshows.

De laatste jaren zijn planetariumshows
meer high-tech geworden

met van die geweldige visualisaties,

en al kan je niet
rechtstreeks de ruimte in,

het is wel een toegang
tot de kennis over de ruimte.

We kunnen inderdaad de ruimte
in een planetarium ervaren

op een manier die niet kon

als je gewoon buiten
in het donker ging zitten kijken.

Jullie hebben allemaal gehoord
van de Hubble-telescoop en van planetaria,

maar er zijn ook andere technieken

om de ruimte te ervaren

die je nog niet kent.

Deze worden 'burgerwetenschappelijke
projecten' genoemd.

Bij burgerwetenschap zetten grote
onderzoeksprojecten hun data online,

leren gewone mensen, zoals jullie,
hoe om te gaan met die data

en mee te helpen aan het onderzoek

door er de nodige interessante
karakteristieken uit te filteren.

Dit is een voorbeeld, 'Galaxy Zoo'.

Galaxy Zoo is een project

waar men een les krijgt
van 20 minuten -- of zelfs nog korter --

over wat men moet doen
met deze sterrenstelsels.

Je leert deze beelden te benoemen,

en binnen een paar minuten
kan je aan de slag,

en maak je erg bruikbare indelingen

en classificaties van deze sterrenstelsels.

Het is makkelijk te begrijpen

waarom Galaxy Zoo mensen
kan vinden om mee te doen:

het gaat om mooie plaatjes;

sterrenstelsels zijn,
in het algemeen, erg aantrekkelijk.

Er zijn nog veel meer soorten
burgerwetenschappelijke projecten

waar mensen zijn ingedoken

en die een uiteenlopend niveau
van abstractie hebben,

waarvan je niet zou denken
dat mensen dat zouden doen.

Een voorbeeld van zo'n project
is het burgerwetenschappelijke project

dat te maken heeft met het project
waarvan ik deel uitmaak,

genaamd de Kepler Missie.

Kepler is een ruimtetelescoop die
kijkt naar planeten rond andere sterren

door het licht van die sterren
nauwkeurig te meten.

We kijken naar verduisteringen

door sterren die iets
van dat licht tegenhouden.

Er is nog zo'n burgerwetenschappelijk
project genaamd 'Planet Hunters'.

Bij Planet Hunters krijg je, net als
bij Galaxy Zoo, een korte instructie,

en binnen een paar
minuten kan je van start;

je bekijkt de gegevens
van de Kepler Missie

en zoekt planeten.

Het idee hierachter
verkoopt makkelijk, toch?

Toch vergt dit planetenjagen
veel zoekwerk in grafieken,

zoals deze hier, en het dan benoemen.

Ik doe dat de hele dag en zelfs ik
vind het niet interessant klinken.

Toch zijn er mensen
die dit graag willen doen,

en burgerwetenschappers
die met Planet Hunters werken,

hebben zelfs al echt planeten
gevonden in de gegevens

die anders onontdekt zouden zijn gebleven.

Dit is een lijst van schrijvers
van een publicatie

over de planeet die ze ontdekten.

Je ziet hieronder de lijst met mensen
die hebben meegeholpen

en het is een soort samenraapsel
van de namen van echte mensen

en hun inlognaam.

Als je goed kijkt, zie je dat dit
de eerste academische erkenning is

van het belang van Irish coffee
tijdens het zoekproces.

(Gelach)

Ik wil je niet het idee geven dat dit
een paar werkloze wetenschappers zijn

of een zootje nerds
die er bezeten van zijn.

Er zijn 60.000 mensen
die meedoen aan deze projecten,

en de meeste hebben
geen technische achtergrond.

Het komt kennelijk tegemoet
aan hun nieuwsgierigheid

en hun bereidheid om mee te doen aan
het wetenschappelijke ontdekkingsproces.

Mensen willen dit doen.

Maar al deze technologie

en al deze digitale manieren
om de ruimte te beleven,

geven me nog steeds het gevoel
of ik naar een dier kijk in de dierentuin.

Het geldt weliswaar
als een manier om het te beleven --

de leeuw in de kooi is echt,

de beelden van Hubble zijn inderdaad echt,

en je komt dichterbij
in de dierentuin dan in het wild.

Toch mist er iets.

Het heeft niet die wilde schoonheid

van iets zelf in het wild ervaren,

zonder tussenkomst van een scherm.

Wat je ervaart als je omhoog kijkt,

en te weten dat de hemel die je ziet

elk levend wezen omvat in het universum

gaat heel diep.

Denk daar eens over na.

We zijn de enige planeet met leven,
voor zover we weten.

De ruimte die je ziet, wordt gedeeld
door elk ander levend wezen

waarvan we weten dat het bestaat.

Een van de dingen die ik
echt leuk vind van mijn werk

is dat ik er afstand door
kan nemen van mijn dagelijkse werk

en alles in een grotere context kan zien.

Het gevoel dat we hebben als we buiten
nieuwe sterren gaan zoeken in het heelal

die op de onze lijken,

herinnert me altijd aan het feit dat
wat we hier hebben zo bijzonder is.

Onze nachtelijke hemel
is net als een natuurlijke hulpbron,

zoals een park dat je kan bezoeken,

zonder er ooit heen te hoeven reizen.

Maar zoals bij elke natuurlijke hulpbron,

als je die niet beschermt,
behoedt en koestert,

verdwijnt die langzaam van ons vandaan.

Als je dit dus leuk vindt,

en er meer van wilt weten,

dan zou je darksky.org
eens moeten bezoeken

en jezelf informeren
over de keuzes die je kan maken

om de donkere hemel te beschermen,

omdat hij iedereen toebehoort,

hij is van ons allemaal.

Daarom hangt het van onszelf af
hoe we hem willen beleven,

maar ook of we hem kwijtraken.

Dank je wel.

(Applaus)