بۆچی ھەوکردنی پەردەکان مەترسیدارە؟ - مێلڤین سانیکاس
-
0:07 - 0:10لە ساڵی ١٩٦٧، بە دەیان ھەزاران خەڵک
-
0:10 - 0:14لە سعودییە کۆبوونەوە بە مەبەستی
ڕێوڕەسمی ساڵانەی حەج کردن. -
0:14 - 0:19بەڵام ئەوەی وەک ئاھەنگێک دەستی پێکرد
بووە ھۆی درووست بوونی تەنگەژەی تەندرووستی: -
0:19 - 0:21تەنھا چەند ڕۆژێک دوای حەج کردنەکەK
-
0:21 - 0:25زیاتر لە ٢٠٠٠ حاڵەت لە
ھەوکردنی پەردە تۆمار کرا -
0:25 - 0:28بڵاو بویەوە لە سعودییە و تەواوی جیھان.
-
0:28 - 0:30بڵاو بوونەوەی نەخۆشییەکە زۆر سەخت بوو
-
0:30 - 0:35وا باوەڕ کرا کە شەپۆلێکی پەتای
کوشندەی ھەوکردنی پەردە بێت -
0:35 - 0:39کە لە کۆتاییدا دەگوازرێتەوە بۆ
دەیان ھەزاران خەڵک لە جیھاندا. -
0:40 - 0:43ھەوکردنی پەردە بریتییە
لە ھەوکردنی پەردەکان، -
0:43 - 0:48سێ چینەکەی شانە بەرپرسن لە
پاراستنی مێشک و دڕکە پەتک. -
0:48 - 0:52ئەوەی وا دەکات ھەوکردنی پەردە مەترسیدار
بێت بە بەراورد بە نەخۆشییەکانی تر -
0:52 - 0:56خێرایی بڵاو بوونەوەیەتی کە
لەشی مرۆڤ داگیری دەکات. -
0:56 - 1:00لە خراپترین باروودۆخدا، دەبێتە
ھۆی مردن لە ڕۆژێکدا. -
1:00 - 1:05بەخۆشحاڵییەوە، ئەمە دەگمەنە بۆ
ئەوانەی دەرمانی چارەسەر بەزوویی وەردەگرن. -
1:05 - 1:08بەشێوەیەکی سەرەکی نەخۆشی
لە سێ شێوە پێک دێت: -
1:08 - 1:13قارچکی، ڤایرۆسی، و بەکتریایی--
کۆتا دانەیان کوشندەترینە بە دووری، -
1:13 - 1:15ئەوە ئەو شتەیە سەرنجی دەخەینە سەر.
-
1:15 - 1:18خەڵک زۆربەی کات تووشی بەکتریای
پەردەکان دەبن بە ھەناسەدان بە -
1:18 - 1:23تەنۆلکەی چڵمی زۆر بچووک و
لیک کە لە ھەوا پڕژاوە -
1:23 - 1:26کاتێک کەسی تووشبوو دەپژمێت یان دەکۆکێت.
-
1:26 - 1:28ھەروەھا دەتوانرێت بگوازرێتەوە
لە ڕێگەی ماچکردن، -
1:28 - 1:32یان پێدانی جگەرە، فڵچەی ددان
یان قاپ و قاچاخ. -
1:32 - 1:35ھەندێک خەڵک دەتوانن تووشبوو بن
و ھەڵگری نەخۆشییەکە بن -
1:35 - 1:38بەبێ دەرخستنی نیشانە یان نەخۆش کەوتن،
-
1:38 - 1:42کە یارمەتی نەخۆشییەکە دەدات بە خێرایی
بڵاو بێتەوە بۆ ئەوانی تر. -
1:42 - 1:45کە بەکتریا بچێتە ناو لووت، دەم، و گەروو
-
1:45 - 1:49دەورووبەری پەردەی ھەناو
و جۆگەی خوێن دەبڕن. -
1:49 - 1:53لەوێوە، بەکتریا بە خێرایی
دەچێتە شانەکانی لەش -
1:53 - 1:57--لەوانە پەردە کە پێی دەوترێت
بەربەستی خوێنی مێشک. -
1:57 - 2:02ئەمە درووست دەبێت لە توندی تۆڕی خانەکان
کە دەماری خوێن لە مێشک جیا دەکاتەوە، -
2:02 - 2:06و ڕێگری لە ھەموو شتێک دەکات جگە
لە کۆمەڵەیەکی دیاری کراو لە تەنۆلکە، -
2:06 - 2:09لەوانە گەردی ئاو و ھەندێک گاز.
-
2:09 - 2:12بەڵام بەم ڕێگەیەی زاناکان تا ئێستا
لە ھەوڵدان دان بۆ تێگەیشتن، -
2:12 - 2:17ئەو فێڵەی بەکتریاکان دەیکەن لە
بەربەستەکە بۆ تێپەڕین و چوونە ژوورەوە. -
2:17 - 2:21لەناوەوەی مێشک، بەکتریاکە بە
خێرایی دەگوازرێتەوە بۆ پەردەکان. -
2:21 - 2:26ئەم ھەوکردنە وەک بەرگەگری جەستەی لێدانی
وەڵامدانەوە بۆ خێرایی زۆر، -
2:26 - 2:29بە ھەبوونی تا و سەرئێشەی تووند.
-
2:29 - 2:33وەک ئاوسان لە خراپ بوونی پەردەکان،
مل دەست دەکات بە ڕەق بوون. -
2:33 - 2:36ئاوسان لە پارچەکانی مێشک
ئەوە کارێکی ئاساییە -
2:36 - 2:40دەبێتە ھۆی نیشانەی لەدەست دانی
بیستن و ھەستیاری تووندی ڕووناکی. -
2:40 - 2:45لەگەڵ زۆری پەستان لە کەلەی سەر، و
لەوانەیە کەسەکە سەر لێشێواو بکات-- -
2:45 - 2:48یەکێکە لە نیشانەکانی ئەم نەخۆشییە.
-
2:48 - 2:53دوای چەند کاتژمێرێک، خێرا دووھێندبوونی
بەکتریا دەست دەکات بە دەردانی ژەھر، -
2:53 - 2:57ڕابەرییان دەکات بۆ خوێنی بۆگەن،
ھەروەھا ناسراوە بە خوێنی ژەھراوی. -
2:57 - 2:59ئەمە دەماری خوێن لەکار دەخات،
-
2:59 - 3:04بھێڵیت خوێنەکە دزە بکات
و وەک لیر دەردەکەوێت، -
3:04 - 3:08و گەشە دەکات بۆ پەڵەی ڕەنگ
گۆڕاوی گەورە لەژێر پێست. -
3:08 - 3:12لەھەمان کاتدا، ئەم ژەھرانە دەسوتێن
بەھۆی ئۆکسجین لە خوێندا، -
3:12 - 3:17گرتنەوەی ئەو بڕەی ئەندامە سەرەکییەکان
وەری دەگرن وەک سی و گورچیلەکان. -
3:17 - 3:21ئەمە ھەلی لەکارکەوتنی ئەندام زیاتر دەکات
-
3:21 - 3:25--و لەگەڵ ئەوەشدابڵاوبوونەوەی
خوێنە بۆگەنەکە، ترسی مردن. -
3:25 - 3:29ھەموویان ترسناک دیارن، بەڵام پزیشکەکان
زۆر باشن لە چارەسەر کردنی ھەوکردنی پەردە -
3:29 - 3:34کە سەردانی کردنی نەخۆشخانە بە توندی
ترسی مردنی کەسێک بەھۆیەوە کەم دەکاتەوە. -
3:34 - 3:37ھەرچەندە، زیاتر مایتەوە بەبێ چارەسەر،
-
3:37 - 3:39زیاتر ڕابەرایەتی دەکات
بۆ تێکشکانی بەردەوام. -
3:39 - 3:44ئەگەر ئاستی پوکانەوەی ئۆکسجین ببێتە ھۆی
مردنی خانە لە ئەوپەڕی بەشەکانی جەستە -
3:44 - 3:49--وەک پەنجەکان، پەنجەی پێ، قۆڵەکان و قاچ--
مەترسی بڕینەوە زیاتر دەکات. -
3:49 - 3:54و ئەگەر ژەھری بەکتریا کۆببێتەوە
لە مێشک و خانەی مردوو بتەقێت، -
3:54 - 3:59ھەوکردنی پەڕە دەتوانێت ھۆکاری درێژ بێت
بۆ تێکشکانی مێشک و لەدەستدانی بیرەوەری. -
3:59 - 4:03کەواتە چارەسەری خێرا،
یان باشتر، نەھێشتن، ترسناکە. -
4:03 - 4:07لەبەر ئەوە زۆربەی وڵاتەکان کوتاویان
ھەیە دژ بەم نەخۆشییە -
4:07 - 4:09لە مەترسیدارترین شێوەکانی.
-
4:09 - 4:14ئەمە زیاتر دەدرێت بەم خەڵکانەی کە زیاتر
لە مەترسیدان-- وەک منداڵی بچووک، -
4:14 - 4:18خەڵک لەگەڵ سیستەمی بەرگەگری لاواز،
-
4:18 - 4:22کە دەرچوون لە ھەوکردنی
پەڕەکان لەوانەیە ڕووبدات. -
4:22 - 4:23لەڕاستیدا بۆ ئەم کۆبوونەوەیە،
-
4:23 - 4:27ھەوکردنی پەردە زۆر باوە لە ھەرێمێک
ناونراوە پشتێنی ھەوکردنی پەردە -
4:27 - 4:32کەندێک بە درێژایی ئەفریقا، ھەرچەندە ئەم
باروودۆخانە لە ھەموو جیھاندا ڕوودەدات. -
4:32 - 4:36ئەگەر نیگەرانیت لە خۆت یان کەسێک دەیناسیت
کە لەوانەیە ھەوکردنی پەردەی ھەبێت، -
4:36 - 4:38بە زووترین کات بڕۆ بۆ لای پزیشک؛
-
4:38 - 4:42جوڵەی خێرا ژیانت دەپارێزێت.
- Title:
- بۆچی ھەوکردنی پەردەکان مەترسیدارە؟ - مێلڤین سانیکاس
- Speaker:
- مێلڤین سانیکاس
- Description:
-
لەم بەستەرە تەواوی وانەکە ببینە: https://ed.ted.com/lessons/why-is-meningitis-so-dangerous-melvin-sanicas
لە ساڵی ١٩٨٧، ھەزاران خەڵک کۆبوونەوە لە سعودیە بۆ ڕێوڕەسمی حەج کردن. بەڵام ئەوەی دەستی پێ کرد وەک ئاھەنگ بۆ تەنگەژەی تەندرووستی گۆڕا: زیاتر لە ٢٠٠٠حاڵەت لە ھەوکردنی پەردەکان تۆمارکرا، بە سعودیە و تەواوی جیھان بڵاوبویەوە . چۆن وا خێرا بڵاوبویەوە و چی وا دەکات ھەوکردنی پەردەکان مەترسیدار بێت؟ مێلڤین سانیکاس تاقی کردنەوە دەکات چۆن ئەم نەخۆشییە کاریگەری بەسەر جەستەمن دەبێت.
.وانەکە لەلایەن مێلڤین سانیکس، دەرھێنراوە لەلایەن ستۆدیۆکانی وێنەی جوڵاوی سی یو بی
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:41
![]() |
Daban Q Jaff approved Kurdish (Central) subtitles for Why is meningitis so dangerous? | |
![]() |
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for Why is meningitis so dangerous? | |
![]() |
Daban Q Jaff accepted Kurdish (Central) subtitles for Why is meningitis so dangerous? | |
![]() |
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for Why is meningitis so dangerous? | |
![]() |
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for Why is meningitis so dangerous? | |
![]() |
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for Why is meningitis so dangerous? | |
![]() |
Shawgar Mikaeel edited Kurdish (Central) subtitles for Why is meningitis so dangerous? | |
![]() |
Shawgar Mikaeel edited Kurdish (Central) subtitles for Why is meningitis so dangerous? |