Return to Video

Emakumeen aurkako indarkeria: gizonen kontua da

  • 0:00 - 0:02
    Zuekin partekatzera noa
  • 0:02 - 0:04
    genero indarkeriaren paradigma
  • 0:04 - 0:06
    aldatzera doan ikuspuntu bat.
  • 0:06 - 0:08
    Eraso sexuala, etxeko indarkeria,
    harreman arazoak,
  • 0:08 - 0:10
    sexu-jazarpena, haurren eraso sexuala...
  • 0:10 - 0:13
    Laburturik, landuko ditudan kontu guztiak,
  • 0:13 - 0:14
    "genero indarkeria kontuak" deituak,
  • 0:14 - 0:17
    emakumeen arazoak balira bezala
    ikusi izan dira
  • 0:17 - 0:19
    non gizon onek
    lagundu egiten duten.
  • 0:19 - 0:21
    Baina honek arazo bat dakar
    eta ez dut onartuko.
  • 0:21 - 0:24
    Hau ez da emakumeen zerbait
    non gizon onek lagundu egiten duten.
  • 0:24 - 0:27
    Egia esan, kontu hauek
    gizonenak direla defendatuko dut
  • 0:27 - 0:29
    batez ere.
  • 0:29 - 0:32
    (Txaloak)
  • 0:32 - 0:34
    Emakumeen kontuak ere badira, noski,
  • 0:34 - 0:36
    ulertzen dut, baina
  • 0:36 - 0:39
    genero biolentzia emakumeei egoztea
    arazoaren parte da
  • 0:39 - 0:40
    hainbat arrazoi direla eta.
  • 0:40 - 0:44
    Lehena, gizonei aukera ematen diela
    arretarik ez jartzeko.
  • 0:44 - 0:46
    Gizon askok "emakumeen kontuak" entzutean
  • 0:46 - 0:47
    "deskonektatu" egiten dugu
  • 0:47 - 0:50
    pentsatuz, ni gizona naiz,
    hori neskentzat, emakumeentzat da.
  • 0:50 - 0:53
    Eta gizon askok ez dute arreta jartzen
    lehen esaldiaren ondoren,
  • 0:53 - 0:54
    ondorio gisa.
  • 0:54 - 0:56
    Garunean txip bat aktibatzea
    bezala da ia,
  • 0:56 - 0:59
    eta bide neuronalek beste norabide bat
    hartuko balute bezala
  • 0:59 - 1:02
    "emakumeen kontuak" entzutean.
  • 1:02 - 1:04
    Hemen eragina du "genero" hitzak ere,
  • 1:04 - 1:06
    askok "genero" entzun
  • 1:06 - 1:08
    eta "emakume" pentsatzen dutelako.
  • 1:08 - 1:11
    Genero kontuak eta emakume kontuak
    sinonimotzat hartzen dituzte.
  • 1:11 - 1:13
    Nahasmena dago "genero" hitzaren inguruan.
  • 1:13 - 1:16
    Eta nahaste hau analogia batekin
    azalduko dizuet.
  • 1:16 - 1:18
    Hitz egin dezagun arrazari buruz.
  • 1:18 - 1:20
    EEBBetan, "arraza" entzutean
  • 1:20 - 1:22
    askok afro-amerikar ulertzen dute,
  • 1:22 - 1:24
    latino, asiar-amerikar,
    amerikar natibo,
  • 1:24 - 1:28
    Asia hegoaldeko, Pazifikoko irletako, etab.
  • 1:28 - 1:31
    Askok, "orientazio sexual" entzutean
  • 1:31 - 1:34
    gay, lesbiana edo bisexual ulertzen dute.
  • 1:34 - 1:36
    Askok, "genero" hitza entzutean,
    emakume ulertzen dute.
  • 1:36 - 1:37
    Kasu bakoitzean,
  • 1:37 - 1:39
    talde dominatzaileari ez zaio
    arreta eskaintzen.
  • 1:39 - 1:43
    Arraza zurikoak arraza
    identitaterik edo
  • 1:43 - 1:46
    arraza kategoriarik ez balute bezala.
  • 1:46 - 1:49
    Heterosexualek orientazio
    sexualik ez balute bezala,
  • 1:49 - 1:52
    gizonek generorik ez balute bezala.
  • 1:52 - 1:54
    Horrela mantentzen dira
    sistema dominatzaileak
  • 1:54 - 1:56
    eta euren burua ugaldu.
  • 1:56 - 1:58
    Talde dominatzaileari ez zaio
    erronkarik botatzen,
  • 1:58 - 2:00
    ezta bere nagusitasunaz
    pentsarazten ere,
  • 2:00 - 2:03
    hori baita indar eta pribilegioaren
    ezaugarri bereizgarria.
  • 2:03 - 2:05
    Aztertua ez izateko gaitasuna,
  • 2:05 - 2:06
    introspekzio faltarekin batera,
  • 2:06 - 2:09
    diskurtsoaren barruan
    ikusezinak bezala sentitzea
  • 2:09 - 2:11
    neurri handi batean
  • 2:11 - 2:13
    eta batez ere guri buruzko gaietan.
  • 2:13 - 2:15
    Harrigarria da nola funtzionatzen duen
  • 2:15 - 2:17
    etxeko eta sexu indarkerian.
  • 2:17 - 2:19
    Nola gizonak ezabatu diren
  • 2:19 - 2:21
    gai honi buruzko elkarrizketetatik,
  • 2:21 - 2:23
    bereziki gizonei buruzkoak direnean.
  • 2:23 - 2:25
    Zeri buruz ari naizen
    erakutsiko dizuet
  • 2:25 - 2:27
    teknologia zaharrarekin.
  • 2:27 - 2:30
    Eskola zaharrekoa naiz aspektu batzuetan.
  • 2:30 - 2:33
    Filmekin eta goi mailako teknologiarekin
    lan egiten dut
  • 2:33 - 2:35
    baina eskola zaharrekoa naiz
    hezitzaile gisa,
  • 2:35 - 2:37
    eta zuekin partekatu nahi dut ariketa hau
  • 2:37 - 2:40
    zeinak erakusten duen
    esaldiaren estruktura mailan
  • 2:40 - 2:42
    dugun pentsatzeko erak
  • 2:42 - 2:44
    literalki, hizkuntza erabiltzeko
    dugun moduak,
  • 2:44 - 2:47
    nola urruntzen duen arreta gizonengandik.
  • 2:47 - 2:49
    Zehazki etxeko indarkeriaz ari naiz
  • 2:49 - 2:52
    baina beste eremu batzuetan
    aplikatu daiteke.
  • 2:52 - 2:55
    Julia Penelope linguista feministaren
    lanetik dator hau.
  • 2:55 - 2:58
    Inglesezko oinarrizko esaldi batekin
    hasten da:
  • 2:58 - 3:02
    "John beat Mary"
  • 3:02 - 3:03
    Inglesez esaldi zuzena da.
  • 3:03 - 3:04
    John subjektua da. Jo aditza.
  • 3:04 - 3:06
    Mary objektua da. Esaldi zuzena.
  • 3:06 - 3:08
    Ekin diezaiogun 2. esaldiari,
  • 3:08 - 3:11
    non berdina esaten den modu pasiboan.
  • 3:11 - 3:16
    "Mary was beaten by John".
  • 3:17 - 3:20
    Eta esaldi batean dena aldatu da.
  • 3:20 - 3:22
    "John beat Mary" esalditik
  • 3:22 - 3:24
    "Mary was beaten by John" esaldira.
  • 3:24 - 3:27
    Gure arreta Johnetik Maryra pasatu dugu,
  • 3:27 - 3:31
    eta John esaldi amaieran geratzen da,
  • 3:31 - 3:33
    gure eremu psikikoa uzteko zorian.
  • 3:33 - 3:35
    Hirugarren esaldian John desagertzen da,
  • 3:35 - 3:38
    eta "Mary was beaten" dugu
  • 3:38 - 3:40
    eta dena da Maryren inguruan.
  • 3:40 - 3:43
    Ez dugu Johni buruz pentsatzen,
    Maryn zentratzen gara.
  • 3:43 - 3:45
    Aurreko belaunaldian, erabilitako hitza
  • 3:45 - 3:47
    jipoitu zen jo ordez
  • 3:47 - 3:51
    beraz "Mary was battered" dugu.
  • 3:51 - 3:53
    Eta sekuentzia honetako azken esaldia
  • 3:53 - 3:55
    besteetatik eratorria,
  • 3:55 - 3:58
    "Mary is a battered woman" da.
  • 3:58 - 4:05
    Orain Maryren identitatea:
    jipoitutako emakumea da.
  • 4:05 - 4:08
    Johnek hasieran egindakoa zehazten du.
  • 4:08 - 4:11
    Baina erakutsi dugu Johnek aspaldi
    utzi zuela elkarrizketa.
  • 4:11 - 4:13
    Etxeko eta sexu indarkeriarekin
    dihardugunok
  • 4:13 - 4:16
    badakigu ohikoa dela biktimari
    botatzea errua eremu honetan,
  • 4:16 - 4:19
    hau da, zerbait egin zaion biktima
    errudun egitea
  • 4:19 - 4:21
    ekintza egin duenaren ordez.
  • 4:21 - 4:23
    Eta esaten dugu:
    zergatik doaz horrelako gizonekin?
  • 4:23 - 4:24
    Nola gustatzen zaizkie holakoak?
  • 4:24 - 4:26
    Zergatik itzultzen dira?
    Ze erropa jantzi zuen?
  • 4:26 - 4:28
    A ze inozokeria.
  • 4:28 - 4:31
    Zergatik edan zuen
    gizon horiekin hoteleko gelan?
  • 4:31 - 4:35
    Biktima kulpabilizatzea da hori,
    eta gertatzeko arrazoi asko daude:
  • 4:35 - 4:38
    esaterako, gure estruktura kognitiboa
    biktimak erruduntzean oinarritzen da,
  • 4:38 - 4:39
    inkontzienteki.
  • 4:39 - 4:43
    Estruktura kognitiboak galderak egiten ditu
    emakumeen eta hauen aukeren inguruan,
  • 4:43 - 4:45
    pentsamendu eta arropen inguruan.
  • 4:45 - 4:48
    Ez dut isilaraziko emakumeei buruz
    galdetzen duen jendea.
  • 4:48 - 4:50
    Bidezkoa da galdetzea.
  • 4:50 - 4:53
    Baina argiak izanez:
    Maryri buruz galdetzeak
  • 4:53 - 4:55
    ez gaitu indarkeria ekiditera eramango.
  • 4:55 - 4:57
    Galdera desberdinak egin behar ditugu.
  • 4:57 - 4:59
    Ikusten esan nahi dudana?
  • 4:59 - 5:02
    Galderak ez dira Maryri buruzkoak.
    Johni buruzkoak baizik.
  • 5:02 - 5:05
    Galderek aztertu behar dute,
    zergatik Johnek Mary jotzen duen
  • 5:05 - 5:07
    zergatik oraindik
    etxeko indarkeria dagoen
  • 5:07 - 5:09
    EEBBetan eta mundu osoan.
  • 5:09 - 5:11
    Zer gertatzen da?
    Zergatik hainbeste gizonek
  • 5:11 - 5:13
    fisikoki, emozionalki,
    berbalki eta bestela erasotzen dituzte
  • 5:13 - 5:15
    emakumeak eta neskak,
    gizonak eta mutilak
  • 5:15 - 5:16
    maite dituztela esanez?
  • 5:16 - 5:18
    Zer gertatzen da gizonekin?
  • 5:18 - 5:22
    Zergatik erasotzen dituzte gizonek
    haurrak sexualki?
  • 5:22 - 5:24
    Zergatik da ohiko arazoa gure gizartean
  • 5:24 - 5:25
    eta mundu guztian gaur egun?
  • 5:25 - 5:28
    Zergatik entzuten ditugu behin eta berriz
  • 5:28 - 5:31
    eskandalu berriak
    instituzio nagusien inguruan
  • 5:31 - 5:34
    eliza katolikoa edo Penn State
    futbol programa esaterako
  • 5:34 - 5:37
    edo EEBBetako Boy Scoutak etab.?
  • 5:37 - 5:39
    Herrialdeko komunikabide lokaletan
    eta mundu guztikoetan?
  • 5:39 - 5:41
    Etengabe jasotzen ditugu berriak.
  • 5:41 - 5:43
    Haurren kontrako eraso sexualak.
  • 5:43 - 5:45
    Zer gertatzen da gizonekin?
  • 5:45 - 5:48
    Zergatik bortxatu hainbeste emakume
    gure gizartean eta munduan?
  • 5:48 - 5:50
    Zergatik bortxatzen dituzte gizonek
    hainbeste gizon?
  • 5:50 - 5:52
    Zer gertatzen da gizonekin?
  • 5:52 - 5:57
    Eta zein da gure gizartean instituzioen jarrera
  • 5:57 - 6:00
    hainbeste gizon erasotzaile sortzeko
    kopuru pandemikoetan?
  • 6:00 - 6:02
    Ez baita erasotzaile indibidualen kontua.
  • 6:02 - 6:03
    Era inozoa da hori
  • 6:03 - 6:06
    sakonagoa eta sistematikoagoa den
    arazo sozial bat ulertzeko.
  • 6:06 - 6:10
    Dakizuenez, erasotzaileak ez dira
    ihes egindako munstroak
  • 6:10 - 6:12
    herrira etorri eta
    gaiztakeriak egiten dituztenak
  • 6:12 - 6:14
    eta gero iluntasunera itzultzen direnak.
  • 6:14 - 6:17
    Hori oso ikuspegi inozoa da, ezta?
  • 6:17 - 6:19
    Erasotzaileak hori baino arruntagoak dira,
  • 6:19 - 6:20
    eta egunerokoagoak.
  • 6:20 - 6:24
    Galdera da ea zer egiten ari garen
    gizartean eta munduan.
  • 6:24 - 6:27
    Zein da instituzioen rola
  • 6:27 - 6:29
    gizon erasotzaileak sortzerakoan?
  • 6:29 - 6:31
    Zein da sinismen erlijiosoen eginkizuna,
  • 6:31 - 6:33
    kirol kulturarena, pornografia kulturarena,
  • 6:33 - 6:36
    familia estrukturarena, ekonomiarena,
    eta hauen arteko erlazioarena,
  • 6:36 - 6:38
    eta arrazarena, etniena,
    eta hauen arteko erlazioarena?
  • 6:38 - 6:39
    Nola funtzionatzen du horrek?
  • 6:39 - 6:43
    Eta behin lotura horiek egiten hasita
  • 6:43 - 6:45
    eta galdera garrantzitsu horiek
    egiten hasita,
  • 6:45 - 6:48
    eraldatzaileak izateari buruz
    hitz egin dezakegu.
  • 6:48 - 6:50
    Nola egin gauzak beste era batera?
  • 6:50 - 6:52
    Nola alda ditzakegu praktikak?
  • 6:52 - 6:54
    Nola alda dezakegu mutilen sozializazioa
  • 6:54 - 6:57
    eta ondorio horietara eramaten duen
    gizontasunaren definizioa?
  • 6:57 - 6:59
    Hauek dira egin beharreko galderak
  • 6:59 - 7:02
    eta egin beharreko lana.
  • 7:02 - 7:04
    Baina emakumea egiten ari denean
    zentratzen bagara,
  • 7:04 - 7:07
    eta harremanetan edo beste gauzetan
    pentsatzen badugu,
  • 7:07 - 7:10
    ez gara gizonengana iritsiko.
  • 7:10 - 7:12
    Orain ulertzen ditut emakume asko,
  • 7:12 - 7:14
    honi buruz hitz egiten saiatu direnak,
  • 7:14 - 7:16
    gaur, atzo eta urte askotan zehar,
  • 7:16 - 7:18
    eta isilaraziak izan direnak
    saiakerengatik.
  • 7:18 - 7:21
    "Gizon-erasotzaile" bezalako
    izen itsusiak jartzen dizkiete
  • 7:21 - 7:23
    edo "gizonak gorroto dituena"
  • 7:23 - 7:28
    edo iraingarria den "feminazi".
  • 7:30 - 7:31
    Badakizue zeri buruz doan hau?
  • 7:31 - 7:33
    Mezularia hiltzea deritzo.
  • 7:33 - 7:34
    Zutik dirauten emakumeei
  • 7:34 - 7:36
    eta beraien eta besteen izenean
    hitz egiten dutenei,
  • 7:36 - 7:40
    baita gizonen izenean ere,
    zuzendutako mezua da;
  • 7:40 - 7:44
    esertzeko eta isiltzeko,
    egungo sistema mantentzeko,
  • 7:44 - 7:45
    ez zaigulako gustatzen gauzak mugitzea.
  • 7:45 - 7:47
    Ez zaigu gustatzen boterea
    mehatxatzea.
  • 7:47 - 7:50
    Eseri eta isildu, labur esanda.
  • 7:50 - 7:52
    Eta eskerrak emakumeek ez duten hori egin.
  • 7:52 - 7:54
    Eskerrak mundu batean bizi garen
  • 7:54 - 7:57
    non emakumeen lidergotza asko dagoen
    horri aurka egiteko.
  • 7:57 - 8:00
    Baina gizonok dugun rol boteretsu bat
  • 8:00 - 8:03
    batzuetan emakumeek esan ezin dituzten
    gauza batzuk esan ditzakegula da
  • 8:03 - 8:05
    edo, hobeto, entzunak izan gaitezke
  • 8:05 - 8:07
    emakumeak entzunak ezin izan direnean.
  • 8:07 - 8:10
    Badakit hori arazo bat dela. Sexismoa da.
  • 8:10 - 8:12
    Baina egia da.
  • 8:12 - 8:15
    Eta gizonei esaten diedana da,
    eta lankideei, beti esaten dut,
  • 8:15 - 8:17
    indar eta ausardia duten
    gizon gehiago behar ditugula
  • 8:17 - 8:19
    altsatu eta gauza hauek esaten hasteko
  • 8:19 - 8:22
    emakumeekin altsatzeko eta ez hauen aurka
  • 8:22 - 8:23
    iradokiz nolabait hau
  • 8:23 - 8:26
    sexuen arteko gerra, edo horrelako
    zentzugabekeria dela.
  • 8:26 - 8:27
    Elkarrekin bizi gara munduan.
  • 8:27 - 8:30
    Kezkatzen nauen gauza bat
  • 8:30 - 8:33
    feministen aurkako erretorika
    horretan zera da,
  • 8:33 - 8:34
    emakumeen aurkako borrokan
  • 8:34 - 8:37
    eta munduan zehar dagoen krisian
  • 8:37 - 8:39
    nolabait, emakume batzuk
    gizonen aurka daudela.
  • 8:39 - 8:41
    Zer gertatzen da
    hunkitu egiten diren mutilekin
  • 8:41 - 8:44
    gizon askok egiten dutenagatik
  • 8:44 - 8:47
    beraien ama, arreba edo eurengatik?
  • 8:47 - 8:49
    Zer gertatzen da mutil guzti horiekin?
  • 8:49 - 8:53
    Zer gertatzen da gizonen indarkeriagatik
    traumatizatuak izan diren mutil eta gazteekin?
  • 8:53 - 8:55
    Emakumeak erasotzen dituztenak
    sortzen dituen sistemak
  • 8:55 - 8:58
    gizonak erasotzen dituztenak ere
    sortzen ditu.
  • 8:58 - 9:00
    Gizonezko biktimei buruz hitz egin nahi badugu,
    egin dezagun.
  • 9:00 - 9:04
    Gizonezko biktima gehienak gizonen
    indarkeriaren biktima dira.
  • 9:04 - 9:07
    Gizon eta emakumeek
    komunean duten zerbait da hori.
  • 9:07 - 9:09
    Denok gara gizonen indarkeriaren biktimak.
  • 9:09 - 9:10
    Beraz gure interesa da,
  • 9:10 - 9:14
    ez esatearren ezagutzen ditudan
    gizon gehienak
  • 9:14 - 9:16
    inporta zaizkien emakumeak dauzkagula,
  • 9:16 - 9:19
    gure familia eta lagunartean.
  • 9:19 - 9:22
    Horregatik
    hitz egiteko arrazoi asko ditugu.
  • 9:22 - 9:25
    Bistakoa dirudi altuan esatea, ezta?
  • 9:25 - 9:29
    Beraz, nire eta lankideen lana
  • 9:29 - 9:33
    kiroletan, EEBBetako armadan,
    eskoletan,
  • 9:33 - 9:36
    lekukoaren hurbilketa deiturikoa da
  • 9:36 - 9:38
    genero biolentziaren inguruan.
  • 9:38 - 9:41
    Lekukoen hurbilketaren inguruko
    zerbait esan nahi nuke,
  • 9:41 - 9:45
    aldaketa nabarmena suposatzen duelako,
    eta bereizgarri asko eskaintzen ditu.
  • 9:45 - 9:49
    Oinarrian, gizonak erasotzaile gisa
    ikusi beharrean
  • 9:49 - 9:50
    eta emakumeak biktima
  • 9:50 - 9:54
    edo emakumeak erasotzaile
    eta gizonak biktima,
  • 9:54 - 9:55
    edo edozein konbinazio.
  • 9:55 - 9:56
    Genero binarioa darabilt.
  • 9:56 - 9:59
    Badakit gizonak eta emakumeak
    baino gehiago dagoela.
  • 9:59 - 10:01
    Eta badaude emakume erasotzaileak,
  • 10:01 - 10:03
    eta noski gizon biktimak.
  • 10:03 - 10:04
    Espektro handi bat dago.
  • 10:04 - 10:07
    Baina modu binarioan ikusi beharrean,
  • 10:07 - 10:10
    lekukoen ikuspegia defendatzen dugu,
  • 10:10 - 10:15
    eta lekukoak
    ez erasotzaile ez biktima direnak dira;
  • 10:15 - 10:18
    hau da, lagunak, taldekideak, lankideak,
  • 10:18 - 10:20
    familia kideak edo edonor
  • 10:20 - 10:24
    erasoaren diadan sartuta ez dagoena,
  • 10:24 - 10:27
    baina baditugu gizartean, familian,
    eskolan, lanean,
  • 10:27 - 10:31
    eta beste erlazioetan
    eraso egoeran egon daitezkeenak.
  • 10:31 - 10:33
    Zer egin? Nola hitz egin?
    Nola egin aurka lagunei?
  • 10:33 - 10:35
    Nola babestu lagunak?
  • 10:35 - 10:38
    Nola egin isilik ez geratzeko
    erasoen aurrean?
  • 10:38 - 10:41
    Gizon eta gizon kulturari dagokionez,
  • 10:41 - 10:44
    erasotzaile ez direnek
    badirenei aurre egitea da helburua.
  • 10:44 - 10:47
    Eta erasotzaileak ez dira bakarrik
    emakumeak jotzen dituztenak.
  • 10:47 - 10:51
    Ez da soilik gizonei esatea
  • 10:51 - 10:54
    neskalaguna jotzen duen gizona
    geldiarazi behar dutela
  • 10:54 - 10:55
    erasoaren momentuan.
  • 10:55 - 11:00
    Hau aldaketa soziala ulertzeko
    modu inozoa da.
  • 11:00 - 11:04
    Kontinuum batean saiatu behar dugu
    gizonok elkarri geldiarazten.
  • 11:04 - 11:06
    Adibidez, gizona bazara eta gizon talde
    batean bazaude
  • 11:06 - 11:09
    pokerrean jolasten, hitz egiten,
    emakumerik gabe,
  • 11:09 - 11:13
    eta gizon batek zerbait sexista
    esaten badu
  • 11:13 - 11:16
    edo mingarria emakumeentzat,
  • 11:16 - 11:19
    barre egin beharrean edo
    ez entzunarena egin,
  • 11:19 - 11:20
    zera esan behar dugu:
  • 11:20 - 11:23
    "Aizu, ez da barregarria.
    Nire arreba izan liteke hori,
  • 11:23 - 11:24
    beste zerbaiti buruz
    egin dezakezu barre?
  • 11:24 - 11:26
    Edo beste zerbaitez hitz egin?
  • 11:26 - 11:28
    Ez nago gustora gai honekin."
  • 11:28 - 11:30
    Zuria izango bazina bezala
    eta beste zuri batek
  • 11:30 - 11:33
    komentario arrazista egitean,
    esperoko zenuke
  • 11:33 - 11:37
    zuriek ez onartzea beste zuri batek
    egindako komentario arrazista.
  • 11:37 - 11:40
    Heteresoxuala izango bazina bezala
  • 11:40 - 11:43
    eta jokabide erasotzaileen aurrean
    ezer egingo ez bazenu,
  • 11:43 - 11:46
    beste orientazio batzuen
    aurkako komentarioa
  • 11:46 - 11:49
    egiten duen heterosexualari
    ezer esango ez bazenio,
  • 11:49 - 11:53
    ez al litzateke zure isiltasuna
    modu batean onarpen bat izango?
  • 11:53 - 11:55
    Lekukoen ikuspegiak tresna bat
    eskaintzen du
  • 11:55 - 11:58
    prozesua gelditu eta altsatzeko
  • 11:58 - 11:59
    eta kide kultura klima sortzeko
  • 11:59 - 12:02
    non jokabide erasotzailea ez den onartzen,
  • 12:02 - 12:05
    ez bakarrik ilegala delako,
    okerra delako baizik
  • 12:05 - 12:07
    eta onartezina berdinen kulturan.
  • 12:07 - 12:09
    Eta lor badezakegu gizonek
  • 12:09 - 12:12
    modu sexistan jokatzean estatusa galtzea,
  • 12:12 - 12:14
    modu sexistan jokatzen duten
    mutil eta gazteek
  • 12:14 - 12:15
    eta emakumeekiko modu iraingarrian
  • 12:15 - 12:17
    baita beste mutilekiko ere,
  • 12:17 - 12:20
    estatusa galtzen badute,
    badakizue zer?
  • 12:20 - 12:23
    Erasoen gutxitze radikala ikusiko dugu.
  • 12:23 - 12:26
    Erasotzaile ohikoa ez delako
    gaixo eta zoroa.
  • 12:26 - 12:29
    Gizon normala baizik, ezta?
  • 12:29 - 12:33
    Orain, Martin Luther Kingek
    bizitzan esandako gauza bikainenetarikoa:
  • 12:33 - 12:35
    "Azkenean, min gehien ematen duena
  • 12:35 - 12:37
    ez dira etsaien hitzak
  • 12:37 - 12:39
    lagunen isiltasuna baizik".
  • 12:39 - 12:42
    Azkenean min gehien ematen dutenak
    ez dira gure etsaien hitzak,
  • 12:42 - 12:43
    lagunen isiltasuna baizik.
  • 12:43 - 12:45
    Isiltasun ikaragarria egon da gizonen kulturan
  • 12:45 - 12:48
    gizonen indarkeria trajiko honen inguruan
  • 12:48 - 12:50
    emakume eta haurren aurka, ezta?
  • 12:50 - 12:52
    Isiltasun beldurgarria egon da.
  • 12:52 - 12:55
    Eta esaten dudana da
    isiltasuna apurtu behar dugula,
  • 12:55 - 12:57
    eta horretarako
    gizon gehiago behar ditugu.
  • 12:57 - 13:01
    Errezagoa da esatea egitea baino,
  • 13:01 - 13:02
    esaten ari natzaizuelako,
  • 13:02 - 13:06
    baina ez da erraza gizonen kulturan
    gizonek elkarri salatzea,
  • 13:06 - 13:11
    eta paradigma aldatu behar dela
    erakusten duen arrazoi bat da hori.
  • 13:11 - 13:14
    Ez delako gizonen gauzak direla
    ulertzea bakarrik
  • 13:14 - 13:16
    baizik eta gizonen lidergo kontuak.
  • 13:16 - 13:19
    Azkenaldian, hitz egitearen erantzukizuna
  • 13:19 - 13:23
    ez litzatekelako jauzi behar
    eskolako mutil gazteengan
  • 13:23 - 13:25
    edo unibertsitateko mutilengan.
  • 13:25 - 13:27
    Boteredun gizonengan baizik.
  • 13:27 - 13:29
    Gizon boteretsuak dira behar ditugunak
  • 13:29 - 13:31
    kontu hauetan liderrak izateko,
  • 13:31 - 13:33
    berdinen kulturan norbaitek hitz egitean
  • 13:33 - 13:35
    eta erronkak jarri eta oztopatzean,
  • 13:35 - 13:38
    gizon edo emakume,
    lider bat izaten ari da, ezta?
  • 13:38 - 13:42
    Baina eskala handian
    gizon heldu boteretsu gehiago behar ditugu
  • 13:42 - 13:44
    kontu hauei lehentasuna emateko,
  • 13:44 - 13:46
    eta oraindik ez dugu hori ikusi, ezta?
  • 13:46 - 13:50
    Duela urte batzuk afari batean nengoen,
  • 13:50 - 13:53
    askotan egiten dut lan
    EEBBetako militarrekin, zerbitzu guztiekin.
  • 13:53 - 13:56
    Afari horretan nengoen eta emakume batek
    esan zidan --
  • 13:56 - 13:59
    Zena baino azkarragoa zela
    uste zuela iruditu zitzaidan --
  • 13:59 - 14:03
    "Zenbat denbora daramazu
    sentikortasuna entrenatzen marineekin?"
  • 14:03 - 14:06
    Eta esan nuen: "Errespetu guztiarekin,
  • 14:06 - 14:09
    ez dut marineen sentikortasuna entrenatzen.
  • 14:09 - 14:11
    Lidergotza programa zuzentzen dut
    Marine taldean".
  • 14:11 - 14:13
    Badakit nire erantzuna harroa dela,
  • 14:13 - 14:16
    baina bereizketa garrantzitsua da
    ez baitut uste
  • 14:16 - 14:18
    behar duguna
    sentikortasuna entrenatzea denik.
  • 14:18 - 14:20
    Lidergotza entrenamendua baizik.
  • 14:20 - 14:24
    Izan ere, saskibaloi talde bateko
    entrenatzaile preofesional batek
  • 14:24 - 14:27
    edo futboleko batek -eta askotan
    egiten dut lan eremu horretan ere-
  • 14:27 - 14:31
    komentario sexista egiten badu,
    homofobikoa, arrazista,
  • 14:31 - 14:35
    eztabaidak sortuko dira
    kirol blog edo irratsaioetan.
  • 14:35 - 14:37
    Eta batzuek esango dute:
    "Sentikortasun entrenamendua behar du".
  • 14:37 - 14:39
    Eta beste batzuek: "Irten hortik.
  • 14:39 - 14:41
    Politikoki zuzena izatea ahaztu du,
  • 14:41 - 14:43
    eta komentario okerra egin. Ahaztu".
  • 14:43 - 14:45
    Diodana da ez duela
    sentikortasun entrenamendua behar,
  • 14:45 - 14:47
    lidergotza entrenamendua baizik,
  • 14:47 - 14:49
    lider txarra izaten ari delako,
    gizarte batean
  • 14:49 - 14:52
    genero eta orientazio aniztasunarekin --
  • 14:52 - 14:54
    (Txaloak) --
  • 14:54 - 14:55
    arraza eta etnia aniztasunarekin.
  • 14:55 - 14:58
    Horrelako komentario batekin
    lidergotzari huts egiten dio.
  • 14:58 - 15:01
    Esaten ari naizena helarazi badezakegu
  • 15:01 - 15:04
    gizarteko gizon eta emakume boteretsuei
  • 15:04 - 15:06
    autoritate instituzional maila guztietara,
  • 15:06 - 15:08
    aldaketa emango da,
  • 15:08 - 15:10
    aldatu egingo da
    jendearen pentsaera.
  • 15:10 - 15:12
    Esaterako, askotan egiten dut lan
  • 15:12 - 15:17
    EEBBetako eskola eta unibertsitateetako
    atletekin.
  • 15:17 - 15:21
    Ondo dakigu nola ekidin
    etxeko eta sexu indarkeria, ezta?
  • 15:21 - 15:24
    Ez dago aitzakiarik
    unibertsitate batentzat
  • 15:24 - 15:27
    indarkeria ekiditeko programarik
    ez edukitzeko
  • 15:27 - 15:30
    ikasle, atleta, entrenatzaile
    eta administratzaile guztientzat,
  • 15:30 - 15:32
    beraien hezkuntza prozesu gisa.
  • 15:32 - 15:34
    Nahikoa dakigu jakiteko erraz
    egin dezakegula.
  • 15:34 - 15:37
    Baina badakizue zer falta den?
    Lidergotza.
  • 15:37 - 15:39
    Baina ez atleten lidergotza.
  • 15:39 - 15:40
    Atleten zuzendarien lidergotza
  • 15:40 - 15:43
    unibertsitateko zuzendariarena,
    arduradunena,
  • 15:43 - 15:44
    erabakiak hartzen dituztenena,
  • 15:44 - 15:47
    instituzioetan erabakitzen dutenena.
  • 15:47 - 15:51
    Porrota da,
    gizonen lidergotzarena gehienetan.
  • 15:51 - 15:53
    Begira Penn State.
  • 15:53 - 15:57
    Penn State da
    lekukoen ikuspegiaren irakasgai nagusia.
  • 15:57 - 15:59
    Hainbat egoera daude eremu hartan
  • 15:59 - 16:02
    non gizon boteretsuek porrot egin duten
  • 16:02 - 16:05
    haurrak babesterakoan, mutilak.
  • 16:05 - 16:06
    Sinestezina da.
  • 16:06 - 16:07
    Baina barruan zaudenean
  • 16:07 - 16:09
    ohartzen zara gizonek presioa dutela.
  • 16:09 - 16:12
    Behartzeak daude gizonengan
    berdinen kulturan,
  • 16:12 - 16:15
    horregatik animatu behar ditugu gizonak
  • 16:15 - 16:17
    presio horiek hausteko.
  • 16:17 - 16:18
    Eta horretarako bide bat da
  • 16:18 - 16:21
    esatea gizon asko dagoela
    kontu hauekin kezkatuta.
  • 16:21 - 16:22
    Badakit. Gizonekin dihardut,
  • 16:22 - 16:24
    eta milaka gizonekin egin dut lan
  • 16:24 - 16:27
    ehundaka milakarekin hamarkadetan zehar.
  • 16:27 - 16:30
    Beldurra ematen du
    zenbat urte izan diren pentsatzeak.
  • 16:30 - 16:34
    Baina gizon asko dago kontu hauez
    kezkatzen dena,
  • 16:34 - 16:36
    baina kezkatzea ez da nahiko.
  • 16:36 - 16:38
    Gizon ausart gehiago behar ditugu
  • 16:38 - 16:42
    ausardi, indar eta osotasun moralarekin
  • 16:42 - 16:46
    isiltasun hau apurtu eta elkarri salatzeko
  • 16:46 - 16:48
    emakumeekin altsatzeko
    eta ez kontra egiteko.
  • 16:48 - 16:50
    Emakumeei zor diegu.
  • 16:50 - 16:51
    Ez dago zalantzarik.
  • 16:51 - 16:53
    Baina gure semeei ere zor diegu.
  • 16:53 - 16:55
    Hazten ari diren gizonei ere zor diegu,
  • 16:55 - 16:58
    mundu guztian dauden horiei,
    aukeratu ez dituzten egoeretan,
  • 16:58 - 16:59
    gizonak izan daitezen
  • 16:59 - 17:02
    gizon izateak zerbait esan nahi duen
    kultura batean.
  • 17:02 - 17:03
    Ez zuten aukeratu.
  • 17:03 - 17:07
    Hautatu dezakegunok aukera bat daukagu
  • 17:07 - 17:09
    eta erantzukizun bat ere.
  • 17:09 - 17:12
    Espero dut, aurrera egin ahala,
    emakume eta gizon,
  • 17:12 - 17:14
    elkarrekin lanean,
    aldaketa hasiko dela
  • 17:14 - 17:15
    eta eraldaketa hasiko dela
  • 17:15 - 17:18
    eta etorkizunean ez dela hainbeste
    tragedia emango
  • 17:18 - 17:19
    egun ditugunak bezala.
  • 17:19 - 17:21
    Badakit egin dezakegula.
    Hobeto egin dezakegu.
  • 17:21 - 17:23
    Eskerrik asko.
  • 17:23 - 17:24
    (Txaloak)
Title:
Emakumeen aurkako indarkeria: gizonen kontua da
Speaker:
Jackson Katz
Description:

Etxeko indarkeria eta indarkeria sexuala "emakume kontu" gisa hartzen dira sarri. Baina saio honetan, Jackson Katzek dio kontu hauek gizonenak direla -- eta jokabide biolento horiek gizontasunaren definiziora nola lotzen diren erakusten du. Kontzientzia pizte bat -- gizon eta emakumeentzat -- jokabide ez onargarriei aurre egin eta aldaketaren lider izateko.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
17:40

Basque subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.