Con người có thể học được gì từ loài nấm nhầy bán- thông minh này

Bị ấn tượn bởi một thiết kế sinh học và hệ thống tự tổ chức, nghệ sĩ Heather Barnett đã đồng sáng lập với Physarum polycephalum, một sinh vật nhân sống ở những vùng ẩm thấp. Con người có thể học từ loài sinh vật bán- thông minh này? Hãy cùng xem bài thuyết trình này để tìm ra điều đó.

Tôi muốn giới thiệu cho các bạn
một loài sinh vật:

đó là một loại nấm nhầy,
Physarum polycephalum.

Nó là loại nấm với sự khác biệt,
bởi nó lại không là nấm,

hãy đi thẳng vào vấn đề.

Nó là một trong 700 loài nấm mốc nhờn
đã được biết,

thuộc giới amoeba.

Đây là một loài cá thể đơn bào,
chỉ một tế bào,

và liên kết với các tế bào khác

để hình thành nên một siêu tế bào

và để tối đa hóa
nguồn tài nguyên của chúng.

Vì vậy, trong mỗi nấm mốc
chứa hàng nghìn

đến hàng triệu nhân,

tất cả đều chung một thành tế bào,

tất cả hoạt động như một thực thể

Ở nơi cư ngụ tự nhiên của chúng,

bạn có thể thấy nấm mốc nhờn kiếm ăn
ở các vùng rừng cây,

ăn rau cỏ đã thối rữa,

nhưng bạn có thể cũng thấy nó

trong các phòng nghiên cứu,

phòng học, và thậm chí
các xưởng nghệ thuật.

Lần đầu tôi tình cờ thấy nấm nhờn
là khoảng 5 năm trước

Tôi có bạn là nhà vi sinh học

đã cho tôi một chiếc đĩa petri
với một đốm vàng nhỏ trên đó

và bảo tôi về nhà, chơi với nó.

Những lời chỉ dẫn duy nhất tôi có được,

là nó thích nơi tối ẩm

và thức ăn ưa thích của nó
là cháo yến mạch.

Tôi là một nghệ sĩ đã làm việc nhiều năm

với sinh học,
với những phương pháp khoa học,

vì thế vật thể sống
không hề lạ lùng với tôi.

Tôi đã làm việc với thực vật, vi khuẩn,

với cá mực, ruồi giấm.

Nên tôi khá vui
khi đem người cộng tác mới về nhà

để xem nó có thể làm gì.

Tôi đã mang nó về nhà và quan sát.

Tôi cho nó ăn theo một chế độ
phong phú.

và quan sát nó kết lưới.

Nó tạo một kết nối giữa các nguồn thức ăn.

Tôi đã thấy nó để lại một vệt đằng sau nó,

để chỉ ra nơi mà nó đã đi qua.

Và tôi chú ý rằng
khi nó đã quá ngán đĩa petri,

nó sẽ thoát ra
và tìm một ngôi nhà tốt hơn.

Tôi thu thập lại quan sát của mình

bằng cách sử dụng kĩ thuật
chụp "tua nhanh".

Nấm mốc nhờn tăng trưởng
khoảng một cm mỗi giờ

nên việc quan sát trực tiếp
không thực sự lý tưởng lắm

trừ khi sử dụng một số hình thức
thiền định rất cực đoan,

nhưng qua kĩ thuật "tua nhanh",

tôi đã có thể quan sát
một số hành vi rất thú vị.

Ví dụ, sau khi ăn xong
một khối yến mạch ngon lành,

nấm mốc nhờn đã đi khám phá
những lãnh thổ mới

đồng thời theo những hướng khác nhau.

Khi nó gặp chính mình,

nó biết nó đã từng ở đó rồi.

nó nhận ra nó đang ở chính nơi này,

thay vào đó nó quay ngược lại.

rồi phát triển theo những hướng khác.

Tôi đã khá ấn tượng bởi sự tài ba này,

bởi cái cách mà sinh vật về bản chất
chỉ là một túi chất nhầy tế bào

không hiểu sao
có thể vạch ra lãnh thổ của nó,

nhận biết chính mình,
và di chuyển với vẻ có chủ đích.

Tôi tìm được nhiều nghiên cứu,

tài liệu nghiên cứu, tạp chí,

ghi chép nghiên cứu về loại sinh vật này,

tôi sẽ chia sẻ
một chút với các bạn.

Lấy ví dụ, một nhóm ở đại học Hokkaido
tại Nhật Bản

đã lấp đầy 1 mê cung bằng nấm nhầy.

Chúng đã tập hợp với nhau và
tạo nên 1 siêu tế bào.

Họ đặt thức ăn tại 2 điểm,

và đương nhiên đó là yến mạch,

và nó đã hình thành một mối liên kết

giữa 2 điểm thức ăn ấy.

Nó ra khỏi vùng trống và
các khu vực chết.

Có 4 đường có thể qua mê cung,

nhưng thời gian trôi qua,

nấm nhầy đã hình thành tuyến đường

ngắn nhất và hiệu quả nhất.

Khá thông minh.

Kết luận từ thí nghiệm của họ

là nấm nhầy có trí tuệ.

Nghiên cứu khác về khí lạnh hé lộ

nấm nhầy không hề thích lạnh.

Nó cũng không thích khô.

Họ đã tiến hành
vào các khoảng thời gian lặp lại,

và mỗi lần, nấm nhầy

đều phản ứng
bằng cách phát triển chậm lại.

Tuy nhiên, ở quãng tiếp theo,

những người nghiên cứu
đã không cho khí lạnh vào nữa,

nhưng nấm nhầy đã chậm lại như dự đoán

về sự xảy ra của nó.

Bằng cách nào đó nó biết rằng đã đến lúc

có không khí lạnh mà nó không thích.

Kết luận từ thí nghiệm của họ

là nấm nhầy có khả năng học hỏi.

Một thí nghiệm thứ ba:

nấm nhầy được đưa vào

để khám phá vùng yến mạch.

Nó tạo ra một mô hình phân nhánh.

Khi nó qua mỗi nút thực phẩm nó tìm thấy,

nó lại kết nối và tạo ra một mạng lưới

và tiếp tục kiếm ăn.

Sau 26 giờ, nó đã tạo ra được

một mạng lưới khá vững chắc

giữa những hạt yến mạch.

Giờ thì không còn gì đáng chú ý

đến khi bạn nhận ra trung tâm của
hạt yến mạch được bắt đầu từ nơi

là đại diện cho thành phố Tokyo,

và xung quanh nó là
các trạm đường sắt ngoại ô.

Nấm nhờn đã nhân rộng

mạng lưới giao thông của Tokyo

( Cười)

một hệ thống phức tạp
phát triển theo thời gian

với nhà ở cộng đồng, xây dựng
dân dụng, kế hoạch hóa đô thị.

Điều gì đã làm chúng ta mất hơn 100 năm

thì nấm nhầy chỉ làm trong một ngày.

Kết luận đến từ thực nghiệm của họ

rằng nấm nhầy có thể hình thành
một mạng lưới hiệu quả

và giải quyết việc người bán hàng
đi du lịch.

Đây là một chiếc máy tính sinh học.

Nghĩa là, nó được xây dựng
dựa trên mô đun toán học,

được phân tích theo thuật toán.

Nó được nhân rộng, được mô phỏng.

Trên toàn thế giới,
nhóm những nhà nghiên cứu

đang giải mã tính chất sinh học
đặc trưng của nó

để hiểu quy luật tính toán của nó

và áp dụng kiến thức đó
trong lĩnh vực điện tử,

lập trình và rô bốt.

Câu hỏi ở đây là,

Cái máy tính này làm việc như thế nào?

Nó không có hệ thống thần kinh trung ương.

Nó không có não,

nhưng nó có thể thể hiện thái độ

khi chúng ta kết nối nó với
hoạt động của não bộ.

Nó có thể học, có thể ghi nhớ,

có thể giải quyết vấn đề
có thể đưa ra quyết định.

Vậy trí thông minh nằm ở đâu?

Đây là kính hiển vi,
đây là một đoạn video tôi quay lại,

và đây là khoảng 100 lần phóng đại,

tăng lên khoảng 20 lần,

và đây là bên trong nấm nhầy,

có một dòng chảy nhịp nhàng ở đây,

giống như cấu trúc tĩnh mạch

cấu trúc tế bào, chất dinh dưỡng,
thông tin hóa học

thông qua tế bào,

chảy đầu tiên theo một hướng
và sau đó quay trở lại theo hướng khác.

Và đó là sự tiếp diễn,
đồng bộ hóa dao động

bên trong tế bào
cho phép nó thực hiện

sự hiểu biết phức tạp
của môi trường của nó,

nhưng không có bất kì
một trung tâm kiểm soát quy mô lớn nào

Đây chính là nơi hình thành
trí thông minh của nó.

Không chỉ những nhà nghiên cứu học thuật

ở đại học mới có hứng thú
với sinh vật này.

Vài năm trước,
tôi lập nên SliMoCo,

Slime Mould Collective.

Đó là một mạng lưới online,
rộng mở, và dân chủ

dành cho những nhà nghiên cứu
nấm nhầy và những người nhiệt tình

chia sẻ kiến thức và các thí nghiệm

vượt qua sự khác biệt về tính kỷ luật

và vượt qua cả sự khác biệt về học thuật.

Thành viên của hội này
là tự chọn.

Mọi người đã tìm ra tập thể

như nầm nhầy tìm thấy yến mạch.

Bao gồm các nhà khoa học

và những nhà khoa học máy tính
và những nhà nghiên cứu

cũng có cả những nghệ sĩ như tôi,

kiến trúc sư, thiết kế thời trang,
nhà văn, nhà hoạt động xã hội.

Đó thực sự là những thành viên
thú vị và nhiều ý tưởng.

Ví dụ như:

một họa sĩ vẽ Physarum huỳnh quang;

một đội ngũ cộng tác

người đang kết hợp thiết kế sinh học
và điện tử

với công nghệ in 3D tại xưởng;

một nghệ sĩ khác đang dùng nấm nhầy

như là một cách kết nối cộng đồng

để định vị khu vực của họ.

Còn đây, nầm nhầy được sử dụng trực tiếp

như một công cụ sinh học,
một cách ẩn dụ

như là một biểu tượng của cách nói

về sự gắn kết xã hội, giao tiếp

và hợp tác.

Ở những hoạt động xã hội khác.

tôi đã lập nên rất nhiều
xưởng làm việc với nấm nhầy.

theo một cách sáng tạo để tham gia
với sinh vật này.

Vì vậy mọi người được mời đến
và học tập

về những điều tuyệt vời mà nó có thể làm

và thiết kế thí nghiệm riêng của họ

môi trường để nấm nhầy sống

từ đó họ có thể kiểm tra tính chất của nó.

Mọi người về nhà với một con vật nuôi mới

và được mời để đăng tải
những kết quả họ thu được

lên trang Slime Mould Collective.

Và tập thể này đã cho phép tôi

để hình thành sự kết nối

với rất nhiều người thú vị.

Tôi đang làm việc với
những nhà làm phim

về một bộ phim tài liệu dài về nấm nhầy,

và tôi đang bị áp lực bởi độ dài của phim

khi đang trong những bước cuối cùng
của việc biên tập

và sẽ được chiếu trên màn ảnh rộng
rất sớm thôi.

(Cười)

Việc này cũng cho phép tôi
hình thành suy nghĩ về

thí nghiệm nấm nhầy đầu tiên
trên thế giới.

Đây là một phần của triển lãm ở Rotterdam năm ngoái

Chúng tôi mời mọi người
và biến thành nấm nhầy trong 30 phút.

Chúng tôi trói mọi người lại với nhau

vì vậy họ trở thành một tế báo khổng lồ,

và mời họ làm theo
quy luật của nấm nhầy.

Bạn phải giao tiếp thông qua
chuyển động,

không được nói.

Bạn phải hoạt động như một thực thể,
một tế bào khổng lồ,

không có cái tôi nào cả,

và động lực để di chuyển

và sau đó là khám phá ra nơi

để tìm kiếm thức ăn.

Sẽ có một chút hỗ loạn giữa
những người lạ

được trói với nhau bằng một sợi dây
màu vàng,mặc áo "Hãy trở thành nầm nhấy"

đi lang thang qua khắp công viên bảo tàng.

Khi họ gặp những cái cây,
họ phải định hình lại

sự kết nối của họ
và cái thiện lại như một tế bào khổng lồ

mà không được phép nói.

Đây là một thí nghiệm rất buồn cười.

Nhưng đây không phải là giả thuyết.

Chúng tôi không cố gắng chứng minh
điều gì cả.

Nhưng nó đã cho chúng tôi thấy một cách

để kết nối một nhóm cộng đồng

với những ý tưởng thông minh,
tổng thể, tự động

và cung cấp một sân chơi vui vẻ

để bàn luận về

những gì xảy ra tiếp theo.

Một trong những điều thú vị nhất

về thí nghiệm này

đó là những cuộc đối thoại
xảy ra sau đó.

Một chuyên đề hoàn toàn tự phát
xảy ra trong công viên.

Mọi người nói về tâm lý con người,

về việc khó khăn như thế nào để bỏ qua

tính cá nhân và cái tôi của họ.

Những người khác thì nói về
cách giao tiếp của vi khuẩn.

Mỗi người mang đến

một cách giải thích riêng,

và chúng tôi kết luận lại
từ thí nghiệm này rằng

người dân Rotterdam có khả năng
phối hợp rất cao,

đặc biệt là khi đưa bia cho họ.

Chúng tôi không chỉ đưa họ yến mạch.

Chúng tôi cũng đưa bia nữa.

Nhưng họ không thực sự
tạo ra hiệu quả như nấm nhầy,

và nấm nhầy, đối với tôi,

là một chủ đề thực sự hấp dẫn.

Một sự hấp dẫn về mặt sinh học,

sự thú vị về tính toán,

và đó cũng là một biểu tượng,

cách tham gia cộng đồng với những ý tưởng,

hành vi tập thể, sự hợp tác.

Phần lớn công việc của tôi
dựa trên việc nghiên cứu khoa học,

vì vậy đây là cách bày tỏ sự tôn kính
đối với những thí nghiệm về mê cung

nhưng theo một cách khác.

Và nấm nhầy cũng là
một đối tượng làm việc của tôi.

Đó là việc đồng sản xuất những bức ảnh
bản in, hình động,

tham gia các sự kiện.

Trong khi nấm nhầy

không chọn làm việc với tôi,
chính xác là vậy.

Đó chỉ là một kiểu hợp tác.

Tôi có thể dự đoán
một số hành vi nhất định

bằng việc hiểu nó hoạt động
như thế nào,

nhưng tôi không kiểm soát được.

Nấm nhầy có tiếng nói
cuối cùng

trong quá trình sáng tạo.

Và sau cùng, chúng có tính
thẩm mỹ riêng.

Những mô hình phân nhánh
mà chúng ta thấy ở đây

xuyên qua tất cả các hình dáng,
quy mô tự nhiên,

từ đồng bằng châu thổ
đến những tia sét,

từ các mạch máu đến
các dây thần kinh.

Quy luật đáng chú ý bên trong

sinh vật đơn bào nhưng phức tạp này,

và mặc kệ quan điểm đạo dức hoặc
các hình thức dò xét

đó là một cơ hội tuyệt vời
để chúng ta có thể học hỏi

từ việc quan sát và tham gia

với thứ tế bào đẹp đẽ và vô não này.

Tôi trao cho các bạn Physarum polycephalum
(Một dạng nấm nhầy)

Cám ơn các bạn.

(Vỗ tay)