-
Yulaf peçenyesi reseptində
hər 3 stəkan yulafa
-
2 stəkan un lazım olduğu yazılıb.
-
9 stəkan yulaf istifadə edilən böyük
ölçülü yulaf
-
peçenyesi hazırlamaq üçün neçə stəkan
-
una ehtiyac var?
-
Hər 3 stəkan yulaf üçün
-
2 stəkan un, 2 stəkan un.
-
Bizdən soruşulur, 9 stəkan yulaf
-
istifadə edilən böyük ölçülü
-
peçenye üçün neçə stəkan una ehtiyac var?
-
Bu vəziyyətdə
-
9 stəkan yulaf istifadə edirik.
-
9 stəkan yulaf.
-
Cavabı tapmağın bir neçə yolunu
-
göstərəcəm.
-
Hansı sizə asan gəlsə
o yolla edə bilərsiniz.
-
Birinci yol budur.
-
Bilirik ki, 3 stəkan yulafa
-
2 stəkan un istifadə etməliyik.
-
Lakin, 9 stəkan yulafa neçə stəkan un
-
istifadə etməli olduğumuzu bilmirik.
-
Bizdən soruşulan budur.
-
3 stəkan yulafdan 9 stəkan yulafa
-
keçəndə nə qədər
çox yulaf istifadə edirik?
-
3 dəfə çox yulaf istifadə edirik.
-
3-ə vururuq.
-
3 stəkandan 9 stəkan yulafa
-
keçəndə 3 dəfə çox yulaf istifadə edirik.
-
Eyni nisbətdə un işlətmək istəyiriksə,
-
3 dəfə də çox un işlətməliyik.
-
Deməli, un stəkanlarının
-
sayını da 3-ə vurmalıyıq.
-
Deməli, 6 stəkan un
-
istifadə etməliyik.
-
Bu da sualımızın cavabı.
-
9 stəkan yulaf istifadə edilən böyük ölçülü
yulaf peçenyesi hazırlamaq
-
üçün bu qədər stəkan un lazımdır.
-
Cavabı başqa cür tənasübdən
istifadə edərək tapa bilərik.
-
2 stəkan un böl 3 stəkan yulaf
-
bərabərdir sual işarəsi,
-
sual işarəsi əvəzinə
-
hərf yazacam.
-
Ya da elə sual
-
işarəsi qoyuram.
-
Bərabərdir sual işarəsi
-
stəkan un böl 9 stəkan un.
-
Mən birinci yolu bəyənirəm,
-
çünki daha rahatdır.
-
Reseptdə olduğu kimi yulaf və unun
nisbətini eyni
-
saxlamaq üçün yulaf stəkanlarını 3 dəfə
-
artıranda un stəkanlarını da
3 dəfə artırmalıyıq.
-
Bu cür yazdıqdan sonra çarpaz
-
vurmadan istifadə
-
edib tənasübü
-
həll
-
etmək
-
lazımdır.
-
Çarpaz
-
vurmada
-
diaqonallar bir-birinə vurulur.
-
Deməli, çarpaz vurmaya görə
-
2 vur 9 bərabərdir
sual işarəsi
-
vur 3,
-
neçəsə stəkan un vur 3.
-
Yaxud, 18 bərabərdir
-
sual işarəsi vur 3.
-
Neçəsə stəkan un vur 3
-
18-ə bərabər olmalıdır.
-
Neçə dəfə 3 18 edir?
-
Beyninizdə hesablaya bilərsiniz.
-
6.
-
Hər tərəfi 3-ə böldükdə 6 alırıq.
-
Deməli, sual işarəsi bərabərdir
-
6 stəkan un.
-
Bayaq aldığımız cavabla eyni.
-
İndi fikirləşə
-
bilərsiniz ki,
-
çarpaz vurma niyə işə yaradı?
-
Tənasübdə
-
bu məxrəc vur
-
bu surət niyə
-
bu surət vur
-
bu məxrəcə
-
bərabərdir?
-
İfadəni sadələşdirmək üçün sual
işarəsinin yerinə x qoyub
-
bunun niyə belə olduğunu başa salacam.
-
Deməli, 2 böl 3 bərabərdir,
sual işarəsinin əvəzinə,
-
x böl 9.
-
Tənasübə görə bu ifadə
-
bu ifadəyə
-
bərabərdir.
-
Tənasübün doğru olması üçün x-in
-
yerində elə ədəd olmalıdır ki,
-
sol tərəflə sağ tərəf
-
bərabər olsun.
-
Tənliyi elə yazmalıyıq ki,
-
sağ tərəfdə təkcə x qalsın.
-
Buranı nəyə vursaq
-
burada təkcə
-
x qalacaq?
-
Buranı 9-a vursaq,
-
9-lar bir-biri ilə ixtisara gedəcək.
-
Gəlin sağ tərəfi 9-a vuraq.
-
Əlbəttə ki, sağ tərəfi 9-a vururuqsa
-
sol tərəfi də 9-a vurmalıyıq.
-
Əks halda hər iki tərəf bərabər olmaz.
-
Əgər 9-a vurmamışdan əvvəl
hər iki tərəf bərabər idisə,
-
yenə də bərabər olmaları
üçün hər iki tərəfi 9-a vurmalıyıq.
-
Sağ tərəfdə 9-lar ixtisar olur,
-
yerdə təkcə x qalır.
-
Sol tərəfdə 9 vur 2/3, yaxud
9/1 vur 2/3 qalır.
-
Bu da bərabərdir 18 böl 3.
-
Və bilirik ki, 18 böl 3 də bərabərdir 6.
-
Bu yolların hər biri doğrudur.
-
Bunu belə yazmaqda məqsədim
-
çarpaz vurmanın məntiqini
-
başa salmaq idi.
-
Lakin, bu cür asan məsələri həll edərkən
-
cavabı bu yolla rahatca tapa bilərsiniz.
-
Yulaf stəkanlarının sayı 3 dəfə artırsa,
-
un stəkanlarının sayı da
3 dəfə artmalıdır.
Khan Academy
