-
Weźmy płaszczyznę (x,y) i pętlę,
-
którą będzie koło jednostkowe.
-
Mamy oś y i oś x, a naszą pętlą
-
jest ten okrąg.
-
Pętla będzie zorientowana w ten sposób,
-
czyli zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
-
Mam nadzieję, że rozumiecie, o co chodzi.
-
Równaniem koła jednostkowego
-
jest oczywiście x^2 + y^2 = 1,
-
bo jego promień ma długość 1.
-
Będziemy liczyli całkę krzywoliniową
-
po tej pętli,
-
czyli krzywej zamkniętej c,
-
z wyrażenia 2y * dx - 3x * dy.
-
Narzuca się tu zastosowanie twierdzenia Greena,
-
więc zaufajmy tej intuicji.
-
więc zaufajmy tej intuicji.
-
To jest nasza pętla.
-
Twierdzenie Greena mówi, że całka krzywoliniowa po konturze
-
z funkcji f względem dr, gdzie f to...
-
Zapiszmy to trochę bardziej elegancko.
-
Gdzie f(x,y) = P(x,y) * i + Q(x,y) * j.
-
Że ta całka jest równa całce podwójnej
-
po tym polu,
-
po tym polu,
-
z wyrażenia dQ / dx - dP / dy.
-
z wyrażenia dQ / dx - dP / dy,
-
względem dA.
[dA = dx * dy, przyp. tłum.]
-
Oczywiście liczymy ją po tym obszarze.
-
Być może pamiętacie, w sumie
-
jest to bardzo ważne założenie, bez którego
-
uzyskalibyśmy zły wynik,
-
że twierdzenie Greena możemy zastosować,
-
jeżeli nasz kontur jest zorientowany przeciwnie do ruchu wskazówek zegara.
-
Dla podkreślenia tego faktu
-
narysowałem tę strzałkę.
-
Jednak nasz kontur jest zorientowany odwrotnie. Gdy go
-
przemierzamy, obszar R mamy z prawej strony,
-
zaś twierdzenie Greena możemy zastosować, kiedy jest on z lewej strony.
-
W takiej sytuacji...
-
To jest zorientowane przeciwnie do ruchu wskazówek zegara.
-
Więc w naszym przypadku, kiedy poruszamy się zgodnie z ruchem wskazówek zegara, czyli
-
obszar mamy z prawej strony, by zachować równość
-
musimy dostawić minusa.
-
Tak więc dostajemy całkę po konturze c
-
zorientowanym zgodnie z ruchem wskazówek zegara,
-
dopiszmy nawet strzałkę, z wyrażenia f * dr. To jest równe
-
całce podwójnej po obszarze R
-
z minus tego, czyli z wyrażenia ( dP / dy - dQ /dx ) * dA.
-
z minus tego, czyli z wyrażenia ( dP / dy - dQ /dx ) * dA.
-
To zaś jest równe
-
To zaś jest równe
-
całce po obszarze R,
-
zachowajmy na razie
-
większą ogólność i nie podstawiajmy
-
nic za R,
-
z dP / dy, ale pamiętamy,
-
że tutaj...
Mam nadzieję, że widzicie,
-
że iloczyn f * dr daje właśnie to.
-
Z czynnika dr biorą się te dwie rzeczy,
-
zaś z f te dwie.
-
Więc u nas P(x,y) jest tutaj,
-
zaś to jest Q(x,y).
-
Kilkukrotnie przez to przechodziliśmy,
-
więc chyba nie ma sensu, żebym
-
tłumaczył to kolejny raz.
-
Zresztą pewnie i tak widzicie, że jest to po prostu
-
iloczyn skalarny dwóch wektorów.
-
To są pierwsza i druga składowa funkcji f,
-
zaś to są składowe różniczki dr.
-
Więc u nas dP / dy
-
to pochodna 2y po y, czyli 2.
-
to pochodna 2y po y, czyli 2.
-
Więc tutaj mamy 2 i od tego odejmiemy
-
pochodną dQ / dx,
-
pochodna tego po x to -3.
-
Więc wpisujemy -3 i mnożymy jeszcze to wszystko przez dA.
-
To jest zaś równe całce po R
-
z 2 - (-3),
-
czyli inaczej z 2 + 3,
-
więc wpisujemy pod całką 5 * dA.
-
5 to stała, więc możemy wystawić ją na zewnątrz.
-
Uprościliśmy znacznie zadanie,
-
bo dostaliśmy iloczyn 5 i podwójnej całki
-
z dA po obszarze R.
-
A czym jest ta całka?
-
A czym jest ta całka?
-
Wygląda nieprzyjemnie, ale możemy to policzyć,
-
bo jest to po prostu pole obszaru R.
-
Tylko tyle wyraża ta całka.
-
Po prostu sumujemy wszystkie nasze malutkie dA,
-
ten z tym, i z tym,
-
czyli nieskończenie wiele malutkich pól
-
które wypełniają ten obszar.
-
Więc jakie jest pole okręgu jednostkowego?
-
To na pewno mieliście w szkole
-
i to na dość wczesnym etapie,
-
to podstawowa geometria.
-
To pole to pi * r^2.
-
A jaka jest długość promienia?
-
Jesteśmy na kole jednostkowym,
-
więc wynosi ona 1.
-
Czyli nasze pole to pi.
-
Czyli cała ta całka
-
to po prostu pi.
-
A stąd wartością tej całki krzywoliniowej jest 5 * pi,
-
to całkiem przyjemna wartość.
-
Oczywiście mogliśmy się bawić w
-
szukanie funkcji pierwotnej najpierw
-
po y, w granicach od
-
minus pierwiastka z x do plus pierwiastka z x,
-
gdzie x przebiega wartości od -1 do 1.
-
Ale to by prowadziło do nieprzyjemnych rachunków.
-
Lepiej więc zauważyć, że to jest po prostu pole obszaru R.
-
Spróbujcie teraz policzyć tę całkę krzywoliniową
-
nie stosując twierdzenia Greena.
-
Kiedy już sparametryzujecie ten kontur,
-
z zachowaniem odpowiedniej orientacji,
-
policzycie pochodne x(t) i y(t) po t,
-
wszystko odpowiednio wymnożycie
-
to skończycie z nieprzyjemną całką, kiedy
-
twierdzenie Greena natychmiast daje odpowiedź.
-
Pamiętajcie, że tutaj nie wyszło - 5 * pi,
-
bo kontur był zorientowany zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
-
Gdyby był zorientowany przeciwnie do ruchu wskazówek zegara,
-
to moglibyśmy od razu zastosować twierdzenie Greena
-
i dostalibyśmy - 5 * pi.
-
Mam nadzieję, że ten przykład okazał się pomocny.