Allan Savory: Jak zazielenić pustynię i cofnąć zmiany klimatyczne

Pustynnienie to efektowne słowo dotyczące przerażającego zjawiska — zaczyna swój poruszający wykład Allan Savory. Przerażającego, ponieważ dotyczy dwóch trzecich światowych łąk i pastwisk, które przeobrażają się w gołą ziemię. Proces ten przyspiesza zmiany klimatyczne i zmusza społeczeństwa tradycyjnie utrzymujące się z hodowli i wypasu zwierząt do zmiany trybu życia. Savory, który badaniom tych zjawisk poświęcił życie, doszedł do zaskakujących wniosków. Opowiada, jak można powstrzymać proces pustynnienia, a być może nawet odratować zdegradowane tereny.

Potężne tsunami

Potężne tsunami

zbliża się w naszym kierunku.

Katastrofa

przerażających rozmiarów.

Wydaje nam się,

że uporamy się z problemem

dzięki technologii.

To zrozumiałe.

Burza, która nadciąga,

to rezultat przeludnienia

sięgającego prawie 10 mld ludzi na świecie;

zmieniania się ziemi w pustynię

i oczywiście zmian klimatycznych.

Nie ma wątpliwości,

by rozwiązać ten problem,
musimy zastępować

paliwa kopalne
nowymi technologiami.

Ale paliwa, węgiel i gaz ziemny,

to nie jedyna przyczyna

zmian klimatycznych.

Pustynnienie

polega na przekształcaniu się
ziemi w pustynię.

To my ogołacamy ziemię.

To my ogołacamy ziemię.

Nie ma innych przyczyn.

Skupię się

na większości światowych terenów, które pustynnieją.

Mam dla was wiadomość,

która budzi nadzieję.

W niektórych środowiskach

przez cały rok panuje wilgoć.

Prawie nigdy nie powstają tam

obszary gołej ziemi.

Zawsze zarastają z powrotem.

Są też miejsca,

w których po kilku wilgotny miesiącach

przychodzą suche.

Tam właśnie dochodzi do pustynnienia.

Dziś możemy

przyglądać się temu z kosmosu.

Dość dobrze widać proporcje.

Kolor zielony nie pustynnieje,

Kolor zielony nie pustynnieje,

kolor brązowy

to większość obszaru ziemi.

Blisko dwie trzecie powierzchni ziemi pustynnieje.

Zrobiłem to zdjęcie na pustyni Tihama

podczas obfitych opadów -- 25 mm deszczu.

Gdyby stały tam beczki,

i każda zawierałaby po 200 litrów wody,

to tego dnia spadło tam

ponad tysiąc beczek na hektar.

Następnego dnia ziemia wyglądała tak.

Gdzie podziała się cała woda?

Część spowodowała podtopienia,

ale większość, która przedostała się do gleby,

po prostu ponownie wyparowała.

Tak, jak ma to miejsce w ogrodzie,

jeśli pozostawisz odkrytą glebę.

Ponieważ woda i dwutlenek węgla

związane są z materią organiczną w glebie,

niszcząc glebę uwalniamy węgiel,

który trafia ponownie do atmosfery.

Słyszymy nieustannie,

że pustynnienie ma miejsce

tylko w suchych i półsuchych regionach świata;

tam gdzie rosną wysokie trawy

i mamy znaczne opady,
nie ma problemu.

Lecz jeśli spojrzymy na poziom poniżej traw,

okaże się, że większość gleby na tym terenie

jest zupełnie odkryta, pokryta jedynie skorupą glonów,

które przyspieszają odpływ wody i parowanie.

Pustynnienie jest niczym rak,

którego nie rozpoznaje się, aż jest za późno.

Wiemy dziś, że pustynnienie powodowane jest przez
zwierzęta gospodarskie,

głównie bydło, owce i kozy,

które nadmiernie wyjadają rośliny,

pozostawiają glebę odkrytą i produkują metan.

Wiedzą o tym praktycznie wszyscy,

od noblistów po zwykłych ludzi,

tak i mnie uczono.

Widzicie tu piaszczyste tereny Afryki,
gdzie dorastałem.

Widzicie tu piaszczyste tereny Afryki,
gdzie dorastałem.

Kochałem przyrodę

i nienawidziłem zwierząt gospodarskich,

bo wyrządzały szkody.

Studiując ekologię na uniwersytecie

umocniłem się w tych przekonaniach.

Lecz mam dla was wiadomość.

Sądziliśmy kiedyś,

że Ziemia jest płaska.

Myliliśmy się wtedy i mylimy się dzisiaj.

Opowiem wam

o mojej drodze prowadzącej do oświecenia.

W młodości,

jako biolog w Afryce,

zajmowałem się wyznaczaniem terenów

na przyszłe parki narodowe.

To było w latach pięćdziesiątych.

Lecz gdy w imię ratowania zwierząt
wypędziliśmy stamtąd

dzikie, polujące plemiona

ziemia zaczęła niszczeć,

jak widać na przykładzie tego parku.

Nie było tam żadnych zwierząt gospodarskich,

ale podejrzewałem, że może tam być zbyt wiele słoni.

Przyjrzałem się temu i udowodniłem, że tak jest,

po czym zaleciłem zmniejszenie ich populacji

do liczby, która będzie znośna dla ziemi.

Była to fatalna decyzja,

a zarazem polityczny punkt zapalny.

Nasz rząd wyznaczył grupę ekspertów

do oceny moich badań.

Przyznali mi rację,

a przez następne kilka lat

zastrzelono 40 tys. słoni, aby zatrzymać zniszczenia.

Ale sytuacja tylko się pogorszyła.

Bardzo kocham słonie

i jest to najsmutniejszy, największy błąd w moim życiu,

który będę musiał nosić ze sobą aż do śmierci.

Wyniknęła z niego jedna dobra rzecz.

Postanowiłem wówczas,

że poświęcę się szukaniu rozwiązań.

Kiedy przybyłem do Stanów, przeżyłem szok.

Okazało się, że parki narodowe, jak ten tutaj,

pustynnieją w takim samym stopniu jak w Afryce.

A zwierząt gospodarskich nie było na tych terenach

od ponad 70 lat.

Amerykańscy naukowcy tymczasem

mieli tylko jedno wyjaśnienie:

że to jałowa ziemia, naturalne zjawisko.

Zacząłem badać

tereny na zachodzie Stanów,

tereny na zachodzie Stanów,

z których usunięto bydło.

Miało to rzekomo zatrzymać pustynnienie,

ale działo się inaczej.

Widać to na przykładzie tej stacji badawczej,

gdzie w 1961 r. tereny były zielone,

a do roku 2002 zmieniły się w to.

Autorzy pracy na temat zmian klimatycznych,

od których uzyskałem te zdjęcia,

przypisywali te zmiany "nieznanym procesom".

Najwyraźniej nigdy nie rozumieliśmy,

co jest powodem pustynnienia,

które zniszczyło wiele cywilizacji,

a dziś zagraża całej planecie.

Nigdy tego nie rozumieliśmy.

Gdy weźmiemy metr kwadratowy ziemi

i pozostawimy ją odkrytą

będzie dużo chłodniejsza o świcie

i dużo cieplejsza w południe

niż ten sam kawałek ziemi pokryty ściółką.

niż ten sam kawałek ziemi pokryty ściółką.

Tak wpływamy na mikroklimat.

Działając w ten sposób,

zwiększamy znacznie ilość odsłoniętej ziemi

na ponad połowie ziemskiego lądu

i zmieniamy makroklimat.

Proces ten rozpoczął się 10 tys. lat temu.

Proces ten rozpoczął się 10 tys. lat temu.

Czemu ostatnio przyspieszył?

Nie mieliśmy pojęcia.

Nie rozumieliśmy,

że środowiska sezonowo wilgotne,

gleby i rośliny

rozwinęły się przy udziale znacznej liczby
pasących się zwierząt,

które wzrastały wśród polujących stadnie drapieżników.

które wzrastały wśród polujących stadnie drapieżników.

Główną obroną przed drapieżnikami

było gromadzenie się w stada.

Im większe stado, tym bezpieczniejsza każda jednostka.

Duże stada defekowały się na własne jedzenie,

a następnie ruszały dalej.

Właśnie ruch

chronił pastwiska przed nadmierną eksploatacją,

a okresowe udeptywanie

zapewniało odpowiednie przykrycie gleby

na obszarze, przez który szło stado.

Na tym zdjęciu widzimy typową sezonową łąkę.

Właśnie minęły 4 miesiące deszczów,

a teraz zacznie się 8-miesięczny okres suszy.

Przyjrzyjmy się zmianom, jakie wtedy zachodzą.

Wszystkie te trawy

muszą rozłożyć się biologicznie

przed następnym okresem wzrostu.

W przeciwnym razie łąka i gleba zaczynają niszczeć.

Jeśli nie nastąpi rozkład biologiczny,

ma miejsce utlenianie, bardzo powolny proces,

który niszczy trawy,

pozostawia zdrewniałe rośliny

i odsłoniętą glebę, przez co uwalnia węgiel.

Aby tego uniknąć zwykle stosowało się wypalanie.

Ale to także pozostawia odsłoniętą glebę i uwalnia węgiel,

a co gorsza,

jeden wypalony hektar ziemi

uwalnia znacznie więcej szkodliwych substancji

niż 6 tys. samochodów.

W Afryce każdego roku stosuje się wypalanie

na obszarze ponad miliarda hektarów,

a prawie nikt o tym nie mówi.

Naukowcy usprawiedliwiają wypalanie,

bo w ten sposób pozbywamy się martwego materiału

i pozwalamy na wzrost roślin.

Widzimy, że nasza łąka uschła.

Co dobrego możemy dla niej zrobić?

Mówię teraz o większości terenów na świecie.

Nie możemy obniżyć populacji zwierząt

nie powodując tym samym pustynnienia
i zmian klimatycznych.

Nie możemy zastosować ognia

nie powodując pustynnienia i zmian klimatycznych.

Co możemy zrobić?

Pozostaje jedno rozwiązanie,

powtórzę: tylko jedno rozwiązanie

dla klimatologów i naukowców.

Trzeba zrobić coś niewyobrażalnego.

Musimy posłużyć się zwierzętami gospodarskimi

w przemieszczających się stadach,

na wzór poprzednich stad i drapieżników,

naśladując naturę.

Ludzkość nie ma innego wyboru.

Zatem zróbmy tak.

Zrobimy tak na części naszego terenu.

Zgromadzimy duże ilości zwierząt, tak jak dzieje się to w naturze.

Zrobiliśmy tak i oto, co uzyskaliśmy.

Trawy przykrywają teraz glebę

wraz z odchodami i ściółką.

Kto jest ogrodnikiem, zrozumie,

że gleba może teraz wchłonąć deszczową wodę,

zatrzymać węgiel i rozłożyć metan.

Osiągnęliśmy to

bez użycia ognia, który uszkodziłby glebę,

a rośliny mogą teraz wzrastać.

Kiedy uświadomiłem sobie,

że naukowcy nie mają wyboru

i muszą posłużyć się tak wzgardzonymi
zwierzętami gospodarskimi

aby zatrzymać zmiany klimatyczne i pustynnienie,

stanąłem przed dylematem.

W jaki sposób to przeprowadzić?

Przez 10 tys. lat pasterze

przemieszczali się ze swoimi stadami,

a jednak przyczynili się do pustynnienia
znacznych obszarów.

Potem przez 100 lat współczesnej nauki

znacznie przyspieszyliśmy ten proces,

jak widać na przykładzie Afryki

oraz Stanów Zjednoczonych.

Widać to na tym zdjęciu

terenów zarządzanych przez rząd federalny.

Najwyraźniej potrzeba czegoś więcej

niż samo przemieszczanie stad.

Przez tysiące lat

ludzkość nie rozumiała tego zjawiska.

Biolodzy i ekolodzy

nie radzą sobie z tak skomplikowanymi procesami.

Zamiast ponownie wynajdywać koło,

zacząłem więc szukać odpowiedzi w innych dziedzinach.

Trafiłem na techniki planistyczne,

które mógłbym wykorzystać na nasze potrzeby.

Na ich podstawie stworzyłem

zarządzanie holistyczne i planowane wypasanie,

proces planowania,

który bierze pod uwagę złożoność natury,

oraz społeczne, środowiskowe i ekonomiczne czynniki.

Dziś młode kobiety, jak ta tutaj,

nauczają w afrykańskich wsiach

jak formować zwierzęta w stada,

planować ich wypas,

gdzie trzymać je przez noc.

Zaganiamy je w sposób przypominający drapieżniki,

a ponieważ dysponujemy rozległymi terenami

możemy zaganiać je na noc,

by przygotować pola uprawne.

Tym samym otrzymujemy też znaczny wzrost plonów.

Przyjrzyjmy się efektom.

Oto teren sąsiadujący z obszarem,
którym się zajmujemy w Zimbabwe.

Minęły 4 miesiące deszczów,

nadchodzi długi okres suszy.

Prawie cała woda z opadów

wyparowała z powierzchni ziemi.

Rzeka jest sucha,
mimo kończącej się właśnie pory deszczów,

a 150 tysięcy mieszkańców

musi korzystać ciągle z pomocy żywnościowej.

Zobaczmy teraz nasz pobliski teren w tym samym dniu,

gdzie spadło tyle samo wody.

Rzeka płynie tu swobodnie i jest czysta.

Rzeka płynie tu swobodnie i jest czysta.

Trawa, krzewy, drzewa, rośliny,

wszystko jest teraz zdrowsze.

Nie musimy się już obawiać pory suchej.

A wszystko to dzięki zwiększeniu liczby bydła i kóz

o 400 procent,

planowaniu wypasu w sposób naśladujący naturę

oraz zintegrowaniu wszystkiego ze słoniami, bawołami,

żyrafami i innymi okolicznymi zwierzętami.

Jednak zanim zaczęliśmy, ziemia wyglądała tak.

Ten teren przez 30 lat był odkryty i erodował,

bez względu na obfitość deszczów.

Popatrzcie na zaznaczone drzewo i obejrzyjcie zmiany,

które nastąpiły przy wykorzystaniu zwierząt gospodarskich.

Oto inny teren,

odkryty i erodujący,

u podstaw zaznaczonego drzewa

brakowało ponad 30 cm gleby.

Zaobserwujcie zmianę,

wywołaną planowanym wypasem zwierząt.

Teraz jest tam kilka przewróconych drzew,

ponieważ teren stał się atrakcyjny dla słoni.

Ten teren w Meksyku był w okropnym stanie.

Zaznaczyłem wzgórze,

by lepiej widać było olbrzymie zmiany.

(Oklaski)

W latach 70. pomogłem rodzinie na pustyni Karoo

w przemienieniu pustynnych obszarów

w tereny zielone.

Na szczęście teraz ich wnukowie

mogą tam żyć z nadzieją na przyszłość.

Spójrzcie na kolejną wielką zmianę.

Wąwóz zupełnie odżył,

jedynie przy pomocy planowanego wypasu.

Już trzecie pokolenie może się cieszyć tym terenem.

Już trzecie pokolenie może się cieszyć tym terenem.

Rozległe łąki Patagonii

zmieniają się w pustynię.

Na środku zdjęcia jest argentyński naukowiec,

który dokumentował stopniowe niszczenie tego terenu,

kiedy to przez lata zmniejszano populacje owiec.

Zebrano 25 tys. owiec w jedno stado

i naśladowano naturę przez planowy wypas.

Wydajność ziemi wzrosła o 50 procent

w ciągu pierwszego roku.

Dzisiaj na obszarze Rogu Afryki

pasterze wypasają zwierzęta naśladując naturę

i mówią otwarcie, że to jedyna nadzieja

na uratowanie ich rodzin i zachowanie własnej kultury.

Na 95 procentach tych terenów

ludzie żyją wyłącznie z wypasu zwierząt.

Przypomnę, że ciągle chodzi o większość terenów ziemi,

od których zależny jest nasz los,

w tym o najniebezpieczniejsze tereny na świecie,

gdzie jedynie zwierzęta mogą wyżywić ludzi,

na 95 procentach tych obszarów.

Nasze globalne działania mają wpływ na zmiany klimatyczne,

jak sądzę, na równi z paliwami kopalnianymi,

a być może w większym stopniu.

Co gorsza, jesteśmy przyczyną głodu, biedy,

przemocy, podziałów społecznych i wojen.

W tej chwili

miliony mężczyzn, kobiet i dzieci

cierpią i umierają.

Jeśli nic nie zmienimy,

nie będziemy w stanie zatrzymać zmian klimatycznych,

nawet jeśli porzucimy paliwa kopalniane.

Wierzę jednak, że pokazałem, jak współpracować z naturą

naprawdę niewielkim kosztem,

aby to wszystko cofnąć.

Dzisiaj działamy

na blisko 15 milionach hektarów

na pięciu kontynentach.

Ludzie znający się na węglu lepiej ode mnie

Ludzie znający się na węglu lepiej ode mnie

szacują,

że jeśli będziemy działać w ten sposób,

zaabsorbujemy wystarczającą ilość węgla z atmosfery

i zatrzymamy go w glebie

na tysiące lat.

Jeśli będziemy tak działać na połowie
ziemskich terenów uprawnych,

Jeśli będziemy tak działać na połowie
ziemskich terenów uprawnych,

uda nam się wrócić do poziomu
sprzed czasów przemysłowych

przy okazji wykarmiając ludzi.

Nie jestem w stanie wymyślić nic,

co zapewniałoby lepszą przyszłość naszej planecie.

naszym dzieciom,

oraz ich dzieciom i całej ludzkości.

Dziękuję.

(Oklaski)

Dziękuję. (Oklaski)

Dziękuję, Chris.

Chris Anderson: Dziękuję.

Zapewne jak wszyscy z nas, mam

A) sto pytań, B) ochotę cię przytulić.

Zadam jedno szybkie pytanie.

Kiedy gromadzisz zwierzęta w stado,

co jedzą na pustyni? Jak to działa?

Jak zacząć?

Allan Savory: Zajmowaliśmy się tym przez długi czas

i musieliśmy zapewniać im pożywienie

jedynie w czasie rekultywacji kopalni,

gdzie nie ma zupełnie nic.

Wiele lat temu, na najgorszej ziemi w Zimbabwe

oferowałem 5 funtów

za znalezienie źdźbła trawy na odcinku stu mil,

za znalezienie źdźbła trawy na odcinku stu mil,

za znalezienie źdźbła trawy na odcinku stu mil,

dzięki czemu potroiliśmy stado

w ciągu pierwszego roku na pustyni,

wyłącznie dzięki przemieszczaniu się

i zastosowaniu zasady krzywej sigmoidalnej.

Musiałbym więcej wyjaśnić, ale na tym to polegało.

CA: To niesamowicie ciekawa i ważna idea.

Najlepsi ludzie z naszego bloga zgłoszą się do ciebie

by porozmawiać więcej na ten temat.

AS: Wspaniale.

CA: To prawdziwie zadziwiający wykład,

wszyscy gorąco ci kibicujemy. Dziękuję bardzo.

AS: Dziękuję.

(Oklaski)