Jan Chipchase o telefonach komórkowych

Jan Chipchas, naukowiec pracujący dla Nokii, przemierzał wioski Ugandy, aby docelowo odkryć zawartość naszych kieszeni i opowiedzieć o interakcji ludzi z nowymi technologiami mobilnymi. W trakcie tej podróży dokonał wiele odkryć.

Mieszkam i pracuję w Tokio, w Japonii.

Specjalizuję się w badaniu zachowań ludzkich,

a tę wiedzę wykorzystujemy do przewidywania przyszłości

oraz do jej kreowania.

I wiecie co, będę z wami szczery, zajmuję się tym od siedmiu lat,

ale nie mam pojęcia jaka ta przyszłość będzie.

Ale mam całkiem dobrą wiedzę na temat tego,

jak ludzie będą się zachowywać w przyszłości.

Oto moje biuro. Spójrzcie.

Nie mieści się w laboratorium,

ale w takich miejscach jak Indie, Chiny, Brazylia, Afryka.

Żyjemy na planecie zamieszkałej przez 6,3 miliarda ludzi.

Około trzech milardów ludzi, do końca tego roku,£

będzie podłączona do sieci komórkowej.

A przez kolejne dwa lata następny miliard użytkowników zostanie do niej podłączonych.

Wspominam o tym dlatego, iż

jeśli chcemy przygotować się na nadchodzącą przyszłość

to musimy odkryć co kieruje tymi ludźmi.

I to chyba najlepiej oddaje sens mojej pracy

i naszego zespołu.

Nasze badania rozpoczynają się najczęściej od prostego pytania.

Podam więc wam przykład takiego pytania: Jakie przedmioty nosisz ze sobą?

Pomyśl o tych wszystkich rzeczach, które posiadasz i

wychodząc z domu

które z tych rzeczy zabrałbyś ze sobą?

Kiedy rozglądasz się wokół, co w danej chwili myślisz?

Spośród wszystkich tych przedmiotów, które zabrałbyś ze sobą?

Spośród wszystkich tych przedmiotów, które z nich byłyby przydatne?

To właśnie nas interesuje,

ponieważ świadome i nieświadome procesy podejmowania decyzji

powodują, że decydujesz się zabrać ze sobą te przedmioty, które będą ci służyły,

które są dla ciebie ważne, które posiadają pewną wartość.

Mówiąc kolokwialnie,

ludzie są skłonni płacić za przedmioty które mają dla nich wartość, prawda?

Więc przez około pięć lat starałem się dowiedzieć

jakie przedmioty ludzie noszą ze sobą.

Zaglądałem do ich toreb. Zaglądałem do ich kieszeni, portfeli.

Odwiedzałem ich w domach, na całym świecie,

śledziliśmy ich podczas spacerów rejestrując ich każdy ruch.

To było coś w rodzaju prześladowania za ich przyzwoleniem.

Robiliśmy różne rzeczy - ale wracając do naszego pytania:

Jakie przedmioty ludzie noszą ze sobą?

Okazało się, że ludzie noszą ze sobą wiele przedmiotów.

No tak, to oczywiste.

Ale jeśli zapytasz ludzi jakie są trzy najważniejsze przedmioty, które noszą ze sobą

bez względu na kulturę, płeć i okoliczności -

większość ludzi powie, że nosi ze sobą klucze, pieniądze

oraz jeśli takowy posiadają, telefon komórkowy.

I nie mówię, że się z tego powodu cieszę, ale coś w tym jest, prawda?

Mam na myśli to, że nie pozwolilibyście na to, abym zabrał wam wasze telefony.

Prawdopodobnie dostałbym prędzej po głowie, albo gorzej.

OK, to może wydawać się oczywiste, że zadaje takie pytania,

w końcu pracuję dla firmy telekomunikacyjnej.

Ale tak naprawdę pytanie brzmi dlaczego? Prawda?

Więc dlaczego te przedmioty są tak ważne w naszym życiu?

Z naszych badań okazało się, że sprowadza się to do tezy o przetrwaniu -

naszym przetrwaniu i przetrwaniu naszych bliskich.

Klucze otwierają drzwi do naszego mieszkania, gdzie możemy się schronić

lub uruchamiają nasz samochód.

Dzięki pieniądzom kupujemy żywność, zabezpieczamy się,

wykorzystujemy je na wiele innych sposobów.

A telefon komórkowy, jak się okazało, jest wspaniałym narzędziem poprawiającym samopoczucie.

Jeśli znacie piramidę potrzeb Maslowa,

te trzy wymienione przedmioty są bardzo pomocne

w zaspokajaniu potrzeb znajdujących się jej najniższych szczeblach.

Oczywiście, przedmioty te wykorzystujemy do zaspokajania wielu innych potrzeb,

ale przede wszystkim są one bardzo pomocne w zaspokajaniu potrzeb podstawowych.

A w szczególności telefon komórkowy, który

pozwala ludziom dosłownie pokonywać czas i przestrzeń.

I mam tutaj na myśli to,

że możesz pokonać przestrzeń zwyczajnie poprzez rozmowę telefoniczną z drugą osobą.

A czas można pokonać poprzez wysłanie tej osobie wiadomości tekstowej w dowolnym czasie,

podczas gdy odbiorca może wybrać dowolny czas w którym ją odczyta.

I to właśnie się podoba ludziom na całym świecie,

dlatego już ponad trzy miliardy ludzi korzysta z tej możliwości.

Ponieważ doceniają oni możliwość swobodnego komunikowania.

Ale przecież to samo można uzyskać korzystając z komputera.

Czy też korzystając z budki telefonicznej.

Ale telefon komórkowy daje coś więcej, pewną intymność

oraz poczucie prywatności w trakcie rozmowy - i to się podoba.

Nie musisz zwyczajnie pytać się kogoś o pozwolenie,

możesz zwyczajnie użyć swojego telefonu komórkowego, prawda?

Jednak aby przedmiot od którego zależy nasze przetrwanie spełniał swoje zadanie,

powinien być mobilny, łatwy do przeniesienia.

Ale nie zawsze o tym pamiętamy.

W końcu jesteśmy tylko ludźmi, zapominanie to jedna z naszych wad.

Osobiście myślę, że nie taka zła.

Więc czasem zapominamy, ale jesteśmy także elastyczni

i potrafimy szybko odnaleźć się w nowych sytuacjach.

I do tego służą te specjalne metody zapamiętywania,

które zostały zaprezentowane wczoraj.

I jak się okazuje jest to całkiem proste.

Oto moment kiedy wychodzicie na zewnątrz,

instynktownie kierujecie swój wzrok za siebie i dotykając swoich kieszeni, sprawdzacie ich zawartość.

To się dzieje nawet wśród kobiet, które przecież noszą swoje rzeczy w torebkach.

Więc instynktownie odwracasz się, spoglądasz za siebie,

niektórzy ludzie nawet mówią do siebie głośno w tym momencie.

I prawie każdy tego doświadcza.

OK, następne spostrzeżenie - dla wielu z was, posiadających swoje miejsce, swój dom

i nie myślę tutaj o tych którzy bezustannie podróżują, mieszkają w hotelach -

większość z was w swoim domu ma tzw. miejsce na swoje rzeczy osobiste

To specjalne miejsce znajduje się tam, gdzie kładziecie swoje przedmioty osobiste.

Większość z przedmiotów osobistych nie znajduje się bezpośrednio w tym miejscu,

ale z czasem tam właśnie je umieścisz.

Bo to właśnie tam spodziewasz się je odszukać.

Rzeczywiście, kiedy zapominasz czegoś i

wracasz do domu,

i szukasz swojego telefonu czy portfela,

kierujesz się właśnie tam, prawda?

Więc dzięki badaniom jakie przeprowadziliśmy,

odkryliśmy absolutnie skuteczną metodę,

aby nigdy nic nie zapomnieć.

Ta skuteczna metoda polega na tym, by zwyczajnie nie mieć niczego do zapamiętania.

(Śmiech)

OK, wiem że to brzmi jak wróżba z chińskiego ciasteczka.

Ale w rzeczywistości chodzi tu o sztukę delegowania.

I z technicznego punktu widzenia

wszystko polega na umiejętności wyręczania się technologią

i umiejętnością delegowania na inne osoby.

Okazuje się, że delegowanie - jeśli tylko tego zechcesz -

może stać się pomocne w wielu aspektach naszego życia,

z wyjątkiem takich czynności jak pójście do toalety.

Nie możesz przecież poprosić kogoś innego, aby zrobił to za ciebie.

I dodałbym do tego także rozrywkę -

przecież nie zapłacisz komuś, aby poszedł do kina i świetnie się tam za ciebie bawił.

Jeszcze nie...

Może w przyszłości będzie to możliwe.

Więc pozwólcie mi przedstawić przykład delegowania w praktyce.

Myślę,że najbardziej pasjonują mnie

badania, które przeprowadzaliśmy na osobach nie umiejących czytać i pisać

i jak te osoby się ze sobą komunikują.

Unia Europejska ustaliła - to są dane z 2004 roku -

że na świecie jest prawie 800 milionów osób nie umiejących czytać i pisać.

Więc przeprowadziliśmy wiele badań w tym zakresie.

Jednym ze zjawisk jakiemu się przyglądaliśmy było -

jeśli nie umiesz czytać i pisać

i jeśli chcesz się komunikować z innymi osobami,

musisz być w stanie identyfikować swojego rozmówcę,

w jakiś sposób się z nim komunikować.

Może to być jego numer telefonu, może to być jego adres mailowy,

albo adres zamieszkania.

Ale pojawia się proste pytanie, jeśli nie potrafisz czytać i pisać,

jak poradzisz sobie i skontaktujesz się z tą osobą?

I wiecie co, miliony osób potrafią sobie z tym poradzić.

Z technicznego punktu widzenia nie rozumieliśmy jak oni to robią

i pragnę przytoczyć jeden z przykładów

oddający istotę tego zjawiska.

Okazuje się, że osoby nie potrafiące czytać i pisać są mistrzami delegowania swoich potrzeb.

Potrafią delegować część swoich potrzeb na inne osoby,

pozwalają, aby inne osoby zrobiły to, czego oni nie potrafią.

Oto następny przykład delegowania.

Ten przykład jest bardziej wyrafinowany

i pochodzi z naszych doświadczeń przeprowadzonych w Ugandzie

i opowiada o tym jak ludzie potrafią dzielić się czymś i korzystać z tego między sobą.

Sente w języku Ugandy znaczy pieniądze.

Słowo to ma także drugie znaczenie, które oznacza przesyłanie pieniędzy.

Odbywa się to w następujący sposób.

Powiedzmy, że znajdujesz się w odległej wiosce na terenie Ugandy.

Ja jestem w Kampala, pracuję tu i zarabiam pieniądze.

Przesyłam pieniądze do wioski w której mieszkasz w następujący sposób.

Tylko jedna osoba posiada telefon w wiosce w której mieszkasz

i jest nim operator budki telefonicznej.

I jest wysoce prawdopodobne, że ten operator posiada także prosty telefon komórkowy.

Więc, ja kupuję kartę telefoniczną typu "prepaid"

I zamiast użyć moich pieniędzy, aby naładować konto mojego telefonu komórkowego,

dzwonię do operatora budki telefonicznej w wiosce w której mieszkasz

i przekazuję swój kod doładowania operatorowi, który doładowuje konto swojego telefonu komórkowego.

Więc wykorzystując kod doładowania zakupiony w Kampala

doładowują konto telefonu komórkowego w wiosce w której mieszkasz.

Ty zarabiasz na tym od 10 do 20 procent, następnie

operator budki telefonicznej zarabia na tym od 10 do 20 procent

i przekazuje pozostałe pieniądze w gotówce tobie.

OK, szczególnie podobają mi się w tej historii dwie rzeczy.

Pierwszą z nich jest to, że każdy kto ma dostęp do telefonu komórkowego i

każdy kto posiada telefon komórkowy

ma automatycznie dostęp do bankomatu.

Telefon komórkowy wprowadza możliwość korzystania z usług finansowych

w miejscu gdzie infrastruktura bankowa nie istnieje.

Nawet jeśli mieszkańcy tego rejonu mieli dostęp do usług bankowych,

nie stanowiliby dla banku docelowej grupy klientów

zwyczajnie dlatego, że są zbyt biedni aby mieć rachunek bankowy.

Jest także druga rzecz, która podoba mi się w przedstawionej historii.

Pomimo, że posiadamy tak wiele środków,

tak wiele urządzeń i wiedzy w zakresie komunikacji,

wiem, że nie byłbym w stanie wymyślić coś tak skutecznego i eleganckiego,

będącego tak prostym a zarazem niezbędnym rozwiązaniem w tej rzeczywistości.

Oczywiście, że istnieją inne możliwości jak chociażby Grameen Bank czy mikro-pożyczki.

Ale różnicą między tymi możliwościami a rozwiązaniem z telefonem komórkowym

jest to, że nie ma tu odgórnego narzucania pewnego rozwiązania.

Jest to natomiast rozwiązanie stworzone przez ludzi metodą garażową.

Więc okazuje się, że rozwiązania stworzone przez zwykłych ludzi

są pewnego rodzaju inspiracją dla nas.

Inny przykład, jeśli zepsujesz jeden ze swoich przedmiotów, odsyłasz go kurierem

i dostajesz następny, nowy.

Prawdopodobnie otrzymasz takie trzy nowe przedmioty, prawda?

Mam na myśli, kup trzy, jeden dostaniesz gratis.

Jeśli przejdziesz się ulicami Indii czy Chin, zobaczysz te przedmioty.

Zobaczysz w tych miejscach ludzi, którzy zbierają takie zepsute gadżety,

naprawiają je i wprowadzają po raz kolejny na rynek.

Oto jeden z zakładów naprawczych w Jilin w Chinach,

możecie zobaczyć ludzi przynoszących zepsute telefony

które są później naprawiane i działają ponownie.

Ci ludzie tworzą coś w rodzaju instrukcji obsługi do naprawiania sprzętu.

To coś w rodzaju instrukcji obsługi dla hackerów,

w języku chińskim i angielskim.

Tłumaczą to także na język hindi.

Możesz się zapisać na taki kurs.

Istnieją specjalne instytuty, gdzie zainteresowani zdobywają wiedzę,

jak naprawić sprzęt elektroniczny.

Ale największe wrażenie robi na mnie sytuacja kiedy

idąc ulicą napotykam człowieka z rozłożonym kawałkiem maty,

na której leży śrubokręt oraz szczoteczka do zębów, którą czyści styki wtyczki elektrycznej,

ponieważ często zanieczyszczenia powodują, że taka wtyczka nie działa - ale trzeba o tym wiedzieć.

I to wszystko polega na pracy zespołowej i przekazywaniu wiedzy, radzeniu sobie z trudnościami.

I doceniam to dlatego, że to powoduje napływ nowych rozwiązań, idei,

co prowadzi do konstrukcji jakiegoś nowego urządzenia i do jego redystrybucji.

To wyzwanie dla istniejących norm i schematów.

OK, dla mnie ulica jest obszarem nieustannej inspiracji.

Jak na przykład Viagra, którą kupiłem w sex-shopie znajdującym się w bocznej uliczce w Chinach.

Jak wiemy Chiny to kraj, gdzie można kupić wiele podróbek.

I wyczuwam, że chcecie się zapytać czy ta Viagra była prawdziwa, prawda?

Nie zamierzam odpowiadać na to pytanie.

Ale kiedy patrze na coś takiego i rozważam różnorodność komplikacji

dotyczących zaufania i poczucia pewności w procesie sprzedaży,

i patrzymy na ten przypadek, zastanawiamy się jak to można wykorzystać

na przykład do stworzenia nowych usług

internetowych, przyszłych rozwiązań na tym rynku.

Oto para majtek z -

(Śmiech)

Tybetu.

I patrząc na coś takiego, doprawdy myślę sobie

dlaczego ktoś zadał sobie trud stworzenia majtek z kieszeniami?

I patrząc na coś takiego, zadaję sobie pytanie,

jeśli miałbym docenić funkcjonalność takiej rzeczy

i umieścić takie kieszenie na całym ciele

tworząc coś w rodzaju szeregu schowków,

jaka byłaby hierarchia wykorzystania tych kieszeni.

Wiem, to brzmi banalnie, ale lekcja płynąca z tego przypadku pozwala mi dostrzec

taki problem i wyobrazić go sobie.

Widzicie przed sobą kilka numerów telefonicznych

umieszczonych na chatach mieszkańców odległych zakątków Ugandy.

Okazuje się, że domy nie mają tam numerów, lecz każdemu domowi przypisany jest numer telefonu.

Więc co się dzieje, kiedy identyfikujemy człowieka za pomocą numeru telefonicznego?

Kiedy te trzy miliardy ludzi stają się numerami telefonicznymi, czyż to nie jest to?

Twoje postrzeganie tożsamości jest przestarzałe,

w porządku dla tych trzech miliardów ludzi korzystających z telefonów komórkowych.

Oto jak to się zmienia.

I wracając do obrazu wyświetlonego na początku mojej prezentacji.

Oto jest - zdjęcie z Delhi.

Pochodzi z badań na temat analfabetyzmu w Indiach,

widzicie mężczyznę w herbaciarni.

Możecie zauważyć jak pracuje rozlewając herbatę.

I, wiecie, mężczyzna ten jest bardzo biednym właścicielem tej herbaciarni,

należy do najniższej kasty klasowej w społeczeństwie.

Ale w jakiś sposób ten człowiek docenia

wartości prezentowane przez organizację LiveStrong.

I wcale nie chodzi o to, że zgadza się ze wszystkimi wartościami promowanymi przez ta organizację,

ale zgadza się z częścią z nich,

co powoduje że kupuje

i umieszcza je w swojej herbaciarni.

Dla mnie człowiek ten reprezentuje jedną z cząstek naszego świata

gdzie wszystko jest połączone ze sobą,

gdzie wszystkie cząstki łączą się tworząc pewną całość.

OK, tytuł mojej prezentacji brzmi "powiązania i konsekwencje"

i to w pewnym sensie streszczenie mojej pięcioletniej pracy zmierzającej do wyjaśnienia

tego, co się stanie kiedy każdy na naszej planecie

będzie miał możliwość pokonywania czasu i przestrzeni

w sposób łatwy i dostępny.

Kiedy wszyscy są połączeni.

Kiedy istnieją cztery zjawiska.

Pierwszym z nich jest natychmiastowość realizowania pomysłów,

prędkość z jaką nowe idee się rozpowszechniają.

I wiem, że TED zajmuje się prezentowaniem ciekawych pomysłów,

lecz kryteria ich rozpowszechniania się zmieniają.

Jeśli chcesz aby wielkie idee przetrwały, musisz dotrzeć z nimi do wszystkich na świecie,

to pierwsza rzecz.

Drugą rzeczą jest dostępność i szybkość urządzeń.

I mam tu na myśli, że mobilne urządzenia stają się mniejsze

przy jednoczesnym wzroście ich funkcjonalności -

bankowość elektroniczna, wspomniana wyżej tożsamość -

te zjawiska rozpowszechniają się na świecie bardzo szybko.

Szybkość adaptacji nowych zjawisk

będzie wzrastała

w sposób jaki nie możemy sobie jeszcze wyobrazić,

kiedy zmiany te dotrą do 6,3 miliarda mieszkańców Ziemi

i do ciągle wzrastającej populacji naszej planety.

Jakkolwiek będziemy w stanie zaprojektować urządzania mobilne -

ostrożnie je projektując -

"ulica" wchłonie te urządzenia i zacznie je modyfikować

tak długo jak, długo urządzenia te będą spełniać swoje podstawowe funkcje.

Funkcję pokonywania czasu i przestrzeni, na przykład.

Nie możemy nawet przewidzieć jak bardzo zostaną zmodyfikowane.

Mimo tego, że posiadamy lepsze zaplecze techniczne i tak ludzka zaradność pozostaje lepsza.

Tak właśnie myślę.

I jeśli jesteśmy wystarczająco bystrzy, będziemy obserwować ten proces

i znajdziemy sposób aby te spostrzeżenia wpływały

zarówno na sam proces tworzenia, jak i na sposób tworzenia.

I ostatnia myśl jest taka - tak naprawdę puenta naszych rozważań.

Kolejne trzy miliardy ludzi połączone siecią

chcą być częścią tej rozmowy.

I myślę, że ważnym jest zarówno dla nas, jak i dla TED'a,

aby nauczyć się uważnie słuchać.

Musimy nauczyć się słuchać.

Dziękuję bardzo.

(Oklaski)