Jan Chipchase over mobiele telefoons

Jan Chipchase is onderzoeker voor Nokia. Zijn zoektocht naar de manier waarop wij onze interactie met technologie vormgeven, bracht hem van plattelandsdorpjes in Uganda naar de inhoud van onze broekzakken. Op zijn zoektocht deed hij enkele opmerkelijke ontdekkingen.

Ik woon en werk in Tokyo, Japan.

Ik ben gespecialiseerd in onderzoek
naar menselijk gedrag.

Ik pas wat wij leren, toe
om op verschillende manieren over de toekomst te denken

en om voor die toekomst te ontwerpen.

Ik doe dit nu zeven jaar.

Ik heb geen idee hoe de toekomst zal zijn.

Maar ik heb wel een aardig idee

hoe mensen zich zullen gedragen tegen die tijd.

Dit is mijn kantoor.
Het is overal en nergens.

Het is niet in een lab.

Het is steeds vaker in plaatsen zoals
India, China, Brazilië en Afrika.

Wij leven op een planeet -- 6,3 miljard mensen.

Ongeveer 3 miljard mensen zullen,
tegen het einde van dit jaar, mobiel bereik hebben.

Ongeveer 3 miljard mensen zullen,
tegen het einde van dit jaar, mobiel bereik hebben.

De komende twee jaar
komen er nog een miljard bij.

Ik vermeld dit, want
als wij willen ontwerpen voor die toekomst,

Ik vermeld dit, want
als wij willen ontwerpen voor die toekomst,

dan moeten wij weten
hoe die mensen in elkaar zitten.

Dat is zo ongeveer mijn baan

en die van ons team.

Ons onderzoek begint vaak
met een heel simpele vraag.

Ik geef een voorbeeld.
Wat heb je op zak?

Denk even aan wat je allemaal bezit in je leven.

Je gaat de deur uit.

Wat neem je dan bewust mee?

Als je rondkijkt, waar denk je dan aan?

Van al die spullen, wat neem je mee?

En van al die spullen, wat gebruik je echt?

Dit is interessant voor ons,

omdat het bewuste en onbewuste keuzeproces

impliceert dat de dingen die je meeneemt
en uiteindelijk ook gebruikt,

een bepaalde spirituele, emotionele
of functionele waarde hebben.

Om het even heel bot te zeggen,

mensen zijn bereid te betalen
voor dingen met waarde.

Ik heb ongeveer vijf jaar onderzoek gedaan

naar wat mensen bij zich hebben.

Ik kijk bij mensen in hun tassen,
hun zakken, hun handtassen.

Ik ga hun huizen binnen.
Dit doen wij over de hele wereld.

We volgen mensen op straat met camera's.

Het is een soort stalken met toestemmming.

We doen dit -- om terug te gaan
naar de eigenlijke vraag,

wat hebben mensen bij zich?

Blijkt dat mensen heel veel spullen bij zich dragen.

Dat is leuk en aardig.

Maar als je mensen vraagt naar de drie belangrijkste dingen die ze bij zich hebben

-- in alle culturen, mannen en vrouwen,
in alle contexten --

zeggen de meeste mensen: sleutels, geld

en, als ze er een hebben, een mobiele telefoon.

Ik zeg niet dat dit goed iets is,
maar het is wel iets.

Ik moet niet eens proberen jullie telefoons af te pakken,
jullie zouden me eruit schoppen.

Ik moet niet eens proberen jullie telefoons af te pakken,
jullie zouden me eruit schoppen.

Het lijkt een evidente vraag

voor iemand die voor een mobiel telefoonbedrijf werkt.

Maar toch, de vraag is: waarom?

Waarom zijn die dingen
zo belangrijk in ons leven?

Uit ons onderzoek blijkt
dat het neerkomt op overleven -

overleven voor ons en voor onze naasten.

Sleutels geven toegang tot onderdak en warmte -

en vervoer, met name in de VS steeds meer.

Geld is nuttig om voedsel te kunnen kopen,

naast alle andere toepassingen.

Den mobiele telefoon blijkt
een geweldig reddingsmiddel te zijn.

Als je het wilt zien
vanuit Maslows hiërarchie van behoeften,

dan zijn die drie objecten
erg goed in het ondersteunen

van de onderste lagen
in Maslows hiërarchie van behoeften.

Ze doen ook een heleboel andere dingen,

maar hier zijn ze erg goed in.

Vooral het vermogen van de mobiele telefoon

om mensen tijd en ruimte te laten ontstijgen.

Ik bedoel:

je kunt ruimte ontstijgen
door een simpel telefoongesprek te voeren.

Je kunt de tijd ontstijgen door het sturen van een bericht wanneer het jou uitkomt,

en iemand anders kan het ontvangen
wanneer het hem uitkomt.

Vele mensen waarderen dit, zo blijkt,

vandaar dat drie miljard mensen
mobiel verbonden zijn.

Zij waarderen die onderlinge verbinding ook zeer.

Maar dit soort dingen kun je ook doen met een pc.

En vanuit belwinkels.

De mobiele telefoon is bovendien persoonlijk --

hij geeft je een zekere privacy -- en handig.

Je hoeft niemand om toestemming te vragen.

Je kunt het gewoon helemaal zelf doen.

Maar als deze dingen ons echt
moeten helpen overleven,

moeten we ze wel bij ons hebben.

Maar -- en dat is best een grote maar - -
wij vergeten dingen.

We zijn mensen,
zo zitten we nu eenmaal in elkaar.

Persoonlijk vind ik dat wel leuk.

We vergeten dingen,
maar we passen ons ook aan

aan situaties om ons heen.

We hebben strategieën om dingen te onthouden.

Eén ervan werd gisteren genoemd.

Simpel gezegd:
het moment van reflectie.

Dat is dat moment als je een ruimte verlaat

en je draait je om.
Vaak sla je dan even op je broekzakken,

zelfs vrouwen die dingen in hun handtas bewaren.

Je draait je om en je kijkt terug in de ruimte,

en sommige mensen zeggen het zelfs hardop.

Bijna iedereen doet dit wel
op een bepaald moment.

Volgende punt. De meesten van jullie,
als je een stabiele thuissituatie hebt,

als je niet constant reist en in hotels bent,

hebben de meeste mensen een zwaartepunt.

Dat zwaartepunt is waar je die spullen neerlegt.

Die spullen blijven daar niet,

maar mettertijd komen ze er wel terecht.

Daar verwacht je dat je dingen kunt vinden.

Als je je omdraait,

en je kijkt naar binnen in je huis,

en je bent op zoek naar iets,

dan is dat waar je als eerste zult kijken.

Dus we deden een onderzoek.

Wij hebben een manier gevonden
om 100 procent zeker,

nooit en te nimmer meer iets te vergeten.

Dat is, vrij simpel,
door niets te hoeven onthouden.

(Gelach)

Dat klinkt misschien
als iets uit een Chinees gelukskoekje.

Het gaat in feite om de kunst van het delegeren.

Gezien vanuit het ontwerp

gaat het erom wat je kunt delegeren
aan de technologie

en wat je kunt delegeren aan andere mensen.

Het blijkt dat delegeren -- als jij dat wilt --

zo'n beetje de oplossing kan zijn voor alles.

Afgezien van lichamelijke functies, zoals toiletbezoek.

Je kunt niet iemand vragen dat voor jou te doen.

Afgezien van dingen als vermaak,

je betaalt niemand om voor jou
naar de bioscoop te gaan,

of nog niet, in ieder geval.

Misschien gaan we dat in de toekomst nog wel doen.

Ik zal een praktijkvoorbeeld geven van delegeren.

Dit is waar ik het meest enthousiast over ben,

het onderzoek dat we hebben gedaan naar analfabetisme

en hoe mensen die analfabeet zijn,
communiceren.

De VN schat -- dit zijn gegevens uit 2004 --

dat er bijna 800 miljoen mensen zijn
die niet kunnen lezen en schrijven, wereldwijd.

Nu hebben wij veel onderzoek uitgevoerd.

Eén van de dingen waar wij naar kijken, is --

als je niet kunt lezen en schrijven,

en je wilt communiceren over een grote afstand,

dan moet je in staat zijn de persoon te identificeren

met wie je wilt communiceren.

Misschien een telefoonnummer,
een e-mail adres,

een postadres.

Simpele vraag: als je niet kunt lezen en schrijven,
hoe hou je dan je contacten bij?

Simpele vraag: als je niet kunt lezen en schrijven,
hoe hou je dan je contacten bij?

Het feit is dat miljoenen mensen dat wel doen.

Vanuit het perspectief van de ontwerper
snapten wij niet hoe ze dat deden.

Dat is maar een klein voorbeeld
van het onderzoek dat wij doen.

Dat is maar een klein voorbeeld
van het onderzoek dat wij doen.

Het blijkt dat analfabeten meesters zijn in delegeren.

Dus dat deel van het proces
delegeren ze aan anderen,

datgene wat ze zelf niet kunnen.

Ik zal nog een ander voorbeeld geven van delegeren.

Dit is nog iets verfijnder,

en komt uit een onderzoek dat wij deden in Uganda

over hoe mensen die apparaten delen,
die apparaten gebruiken.

Sente is een woord in Uganda dat geld betekent.

Het heeft nog een tweede betekenis,
het verzenden van geld.

Dat werkt als volgt.

Laten we zeggen, June,
jij bent in een dorpje, op het platteland.

Ik ben in Kampala en ik ben de kostwinner.

Ik stuur geld terug naar jou en dat gaat zo.

In jouw dorp is één iemand met een telefoon,

en dat is de bediende in de belwinkel.

Misschien hebben ze alleen een simpel mobieltje
als belwinkeltje.

Ik koop dan een pre-paid kaart zoals deze.

In plaats van die te gebruiken
om mijn eigen telefoon op te laden,

bel ik de lokale dorpsbediende.

Dan lees ik het nummer aan hem voor.
Zo kan hij zijn eigen telefoon opladen.

Dan laadt hij zijn telefoon op
met beltegoed uit Kampala,

en dat beltegoed komt in het dorpje terecht.

Je neemt een commissie van 10 of 20 procent en dan --

de belwinkel bediende neemt 10 of 20 procent commissie,

en de rest krijgt jij contant.

Er zijn twee dingen die ik hier leuk aan vind.

Ten eerste, iedereen die toegang heeft
tot een mobiele telefoon --

iedereen die een mobiele telefoon heeft --

wordt in feite een pinautomaat.

Het brengt een vorm van
elementair bankieren naar plaatsen

waar geen bankinfrastructuur is.

Zelfs als ze wel toegang zouden hebben
tot die infrastructuur,

dan zouden ze waarschijnlijk
niet als serieuze klant worden gezien,

omdat ze niet genoeg geld hebben
voor een bankrekening.

Het tweede wat ik hier leuk aan vind,

is dat, ondanks al mijn middelen,

en ondanks onze schijnbare verfijning,

ik zeker weet dat ik zelf nooit iets
had kunnen bedenken dat zo elegant is

en zo totaal in lijn met de lokale behoefte als dit.

Ja, er zijn dingen als Grameen Bank en microkrediet.

Maar het verschil tussen dit en dat

is, dat er geen centrale autoriteit is die dit controleert,

Dit is innovatie vanaf de straat.

Het blijkt dat de straat een oneindige bron
van inspiratie is voor ons.

Het blijkt dat de straat een oneindige bron
van inspiratie is voor ons.

Als je een van deze dingen kapot maakt,
breng je hem terug.

Je krijgt een nieuwe,
waarschijnlijk zelfs drie.

Je krijgt een nieuwe,
waarschijnlijk zelfs drie.

Drie kopen, één gratis. Zoiets.

Als je in India en China rondloopt,
dan zie je dit soort dingen.

Hier brengen ze dan die kapotte telefoon naar toe.

Ze repareren ze
en dan gaan ze weer terug de markt op.

Dit is een werkplek in Jilin City, in China.

Je ziet dat er een telefoon uit elkaar is gehaald

en dat hij weer in elkaar wordt gezet.

Ze gebruiken de handleiding
op een omgekeerde manier.

Dit is een soort handleiding voor hackers,

geschreven in het Chinees en Engels.

Ze hebben ze ook in het Hindi.

Je kunt je hierop abonneren.

Er zijn trainingsinstituten
waar hordes mensen vandaan komen

die deze telefoons kunnen repareren.

Maar wat ik hier leuk aan vind,

het komt neer op iemand op een straathoek
met een stukje plat oppervlak,

een schroevendraaier, een tandenborstel
om de contactjes schoon te maken --

er zit vaak stof op de contactjes --
en kennis.

Het draait allemaal om het sociale netwerk
van de kennis, dat rondzweeft.

Het leuke hieraan is ook dat het ons uitdaagt
in de manier waarop we dingen ontwerpen

en dingen maken en distribueren.

Het is een uitdaging voor de normen.

Voor mij roept de straat
zo veel verschillende vragen op.

Zoals deze Viagra die ik kocht in een sexshop
in een achterafstraatje in China.

In China kom je heel veel namaak tegen.

Ik weet dat je je afvraagt -- heb ik het getest?

Daar ga ik geen antwoord op geven.

Maar ik zie zoiets
en denk na over de gevolgen

van vertrouwen en geloof in het koopproces.

We kijken hiernaar en denken:

hoe kan je wat je hieruit leert,

toepassen op het ontwerp van toekomstige online diensten op deze markten?

Dit is een onderbroek uit --

(Gelach)

uit Tibet.

Ik kijk naar zoiets als dit, en echt,

waarom zou iemand een onderbroek
met een zak ontwerpen?

Ik zie zoiets en dan vraag ik me af:

als we al de functionaliteit
uit dit soort dingen zouden halen

en ze weer over het lichaam zouden verdelen

in een soort netwerk van persoonlijke gebieden,

waar zouden we dan als eerste onze spullen bewaren?

En ja dit is misschien onbeduidend,
maar we kunnen de lessen hieruit toepassen

op die netwerken van persoonlijke gebieden.

Hier zie je een aantal telefoonnummers

opgeschreven boven een hut
op het platteland van Uganda.

Dit zijn geen huisnummers.
Dit zijn telefoonnummers.

Wat betekent het als de identiteit
van mensen mobiel is?

Als de identiteit van die drie miljard mensen
mobiel is, niet vast is?

Je idee van identiteit is dan al achterhaald,

voor die drie miljard mensen.

Dit is hoe de verandering optreedt.

En dan ben ik weer bij deze foto,
waar ik ook mee begon.

Dit is in Delhi.

Het komt uit een onderzoek
dat wij deden naar analfabetisme.

Het is een man in een theewinkel.

In de achtergrond zie je thee inschenken.

Hij is een heel arme theewinkelbediende,

in de onderklasse van de maatschappij.

Toch heeft hij op de een of andere manier waardering

voor de waarden van Livestrong.

Niet noodzakelijkerwijs de zelfde waarden,

maar toch een bepaalde waarde van Livestrong

zodanig dat hij ze is gaan kopen,

en ze toont.

Dit is voor mij een uiting van de verbonden wereld
waar alles verstrengeld is.

Dit is voor mij een uiting van de verbonden wereld
waar alles verstrengeld is.

het gaat erom de punten met elkaar te verbinden.

De titel van deze presentatie is :
"Connecties en consequenties"

Het is een samenvatting
van vijf jaar onderzoek naar

hoe het er aan toe zal gaan
als iedereen op de planeet

de mogelijkheid heeft om tijd en ruimte te overstijgen

op een persoonlijke en eenvoudige manier.

Als iedereen verbonden is.

Er zijn vier dingen.

Het eerste is de directheid van ideeën,

de snelheid waarmee ideeën rondgaan.

Ik weet dat TED draait om grote ideeën,

maar eigenlijk is het ijkpunt voor grote ideeën
aan het veranderen.

Als je een groot idee wilt,
moet je iedereen op de planeet omvatten.

Dat is punt 1.

Het tweede punt is
de directheid van objecten

Daarmee bedoel ik:
naarmate deze kleiner worden,

en hun functionaliteit groter wordt -

zaken zoals bankieren, identiteit --

deze dingen gaan simpelweg
heel snel de wereld rond.

Mensen zullen zich deze dingen
ook steeds sneller eigen maken,

Mensen zullen zich deze dingen
ook steeds sneller eigen maken,

op een manier
die we nu nog helemaal niet kunnen bevatten,

als je tot 6,3 miljard komt

en de groei van de wereldbevolking.

Het volgend punt is:
hoe we deze dingen ook ontwerpen,

hoe zorgvuldig ook,

op straat zal men er mee weglopen
en nieuwe manieren vinden om te innoveren,

zo lang het aan de basisbehoeften voldoet --

de mogelijkheid om tijd en ruimte te overstijgen,
bijvoorbeeld.

Ze zal innoveren op manieren
die wij nu niet kunnen voorzien,

en ondanks al onze middelen,
doen zij dat beter dan wij.

Dat is mijn verwachting.

Als wij slim zijn,
kijken we goed naar alles wat er gebeurt

en vinden we manieren die kennis
te gebruiken en te integreren

zowel in wat we ontwerpen
als in hoe het we dat ontwerpen.

Het laatste punt is
de richting van het debat.

Die drie miljard extra verbonden mensen

willen onderdeel worden van het debat.

Ik denk dat onze relevantie en die van TED

erin bestaat om dit te omarmen
en om te leren om te luisteren.

We moeten leren luisteren.

Heel hartelijk dank.

(Applaus)