< Return to Video

Hüceyrə membranına giriş və maye mozaika modeli | Hüceyrələr| MCAT | Khan Academy

  • 0:01 - 0:04
    Bu videoda bir qədər hüceyrə
  • 0:04 - 0:06
    membranını araşdıracağıq.
  • 0:06 - 0:08
    Başlanğıc üçün, gəlin deyək ki,
  • 0:08 - 0:12
    bu sizin mərkəzində çox kiçik
    nüvəsi olan hüceyrələrinizdən
  • 0:12 - 0:13
    birinin rəsmidir.
  • 0:13 - 0:17
    Hüceyrənin xaricində olan şey
    bizim hüceyrə membranımızdır,
  • 0:17 - 0:19
    belə ki, hüceyrələrimizi xarici mühitin
    ən zərərli
  • 0:19 - 0:23
    təsirlərindən qoruyan şey
    hüceyrə membranıdır.
  • 0:23 - 0:24
    Əgər hüceyrə membranı olmasaydı,
  • 0:24 - 0:26
    bizi ətraf mühitdən qoruyacaq
    heç bir şey
  • 0:26 - 0:29
    olmayacağı üçün, yəqin ki,
    bu gün sağ olmazdıq.
  • 0:29 - 0:33
    Beləliklə, bu gün hüceyrə membranını
    əmələ gətirən
  • 0:33 - 0:36
    üç əsas şey--birincisi, fosfolipid,
    ikincisi, xolestrol və üçüncüsü
  • 0:36 - 0:39
    zülallar haqqında danışacağıq.
  • 0:39 - 0:41
    Deməli, haqqında danışacağımız
    birinci
  • 0:41 - 0:43
    şeylər--hüceyrə membranında olan
    əksər
  • 0:43 - 0:46
    komponentləri əmələ gətirən--
    fosfolipidlərdir.
  • 0:46 - 0:48
    Və vaxt çatsın deyə, mən
    burada
  • 0:48 - 0:52
    əvvəlcədən hüceyrə membranının
    rəsmini çəkmişdim.
  • 0:52 - 0:56
    Və görəcəyiniz bütün bu fərdi hissələr
    fosfolipidlərdir
  • 0:56 - 0:59
    və fosfolipidlər buna bənzəyir.
  • 0:59 - 1:04
    Onun polyar baş qrupu, yəni
    polyar fosfat qrupu var.
  • 1:04 - 1:07
    Və o iki yağ turşusu quyruğuna malikdir.
  • 1:07 - 1:09
    Və biz fosfolipidin nəyə
  • 1:09 - 1:11
    bənzədiyini normal olaraq
    belə göstəririk.
  • 1:11 - 1:13
    Və siz hüceyrə membranında,
    membran boyunca
  • 1:13 - 1:15
    fosfolipidlərin bir-birinə olduqca
    yaxın, birlikdə sıx
  • 1:15 - 1:19
    yerləşdiyini görə bilərsiniz.
  • 1:19 - 1:20
    Və biz bu membrana baxırıq.
  • 1:20 - 1:22
    Bu bir növ eninə
    kəsikdir.
  • 1:22 - 1:26
    Siz elə təsəvvür edin ki,
    guya membranı iki hissəyə ayırmışıq.
  • 1:26 - 1:27
    Burada biz, əslində,
  • 1:27 - 1:30
    fosfolipid təbəqəsi və ya bəzən
    ikiqat lipid təbəqəsi
  • 1:30 - 1:35
    deyə adlandırdığımız şeyə sahibik.
  • 1:35 - 1:37
    Membranda rast gələ
    biləcəyimiz ikinci şey
  • 1:37 - 1:39
    xolestroldur.
  • 1:39 - 1:43
    Biz tez-tez xolestrolun yeməklərdə
    və ya qanda olduğunu
  • 1:43 - 1:45
    eşidirik və düşünürük ki,
    bu pis bir şeydir.
  • 1:45 - 1:47
    Lakin bu halda xolestrol,
    əslində,
  • 1:47 - 1:50
    hüceyrə membranımız üçün
    çox vacibdir.
  • 1:50 - 1:51
    Və xolestrol buna bənzəyir.
  • 1:51 - 1:53
    Və yenidən, vaxta qənaət etmək
    üçün
  • 1:53 - 1:56
    əvvəlcədən xolestrolun nəyə
    bənzədiyini çəkmişdim.
  • 1:56 - 2:00
    Və xolestrolun çoxlu halqalara
    sahib olduğunu görə
  • 2:00 - 2:04
    bilərsiniz və bu xolestrolu olduqca
    sabit strukturla təmin edir.
  • 2:04 - 2:06
    Və xolestrolun vəzifəsinə
    gəldikdə, o
  • 2:06 - 2:09
    özünü buna bənzər şəkildə
    fosfolipidlərin arasına
  • 2:09 - 2:10
    daxil edir.
  • 2:10 - 2:12
    Və düşünürəm ki, o bir
    növ burada
  • 2:12 - 2:14
    bufer rolunu oynayır.
  • 2:14 - 2:18
    O hüceyrə membranının
    axıcılığını qoruyur.
  • 2:18 - 2:20
    Yəni temperatur azaldıqca,
    xolestrol axıcılığın
  • 2:20 - 2:22
    artmasına kömək edir.
  • 2:22 - 2:24
    Və əgər temperatur yüksəlsə,
    xolestrol
  • 2:24 - 2:27
    hüceyrə membranının axıcılığının
    azalmasına kömək edəcək.
  • 2:27 - 2:29
    Beləliklə, xolestrol hüceyrə
    membranını bir
  • 2:29 - 2:33
    növ axıcılığın xoşbəxt orta həddində
    saxlayır.
  • 2:33 - 2:35
    Və hüceyrə membranını əmələ
    gətirən üçüncü
  • 2:35 - 2:39
    şey zülallardır və onlar, əslində,
    çox böyükdürlər.
  • 2:39 - 2:40
    Və hüceyrədən asılı olaraq,
    bəzi
  • 2:40 - 2:42
    hüceyrələrin membranında
    böyük
  • 2:42 - 2:44
    miqdarda zülal olur.
  • 2:44 - 2:47
    Və zülallar iki əsas
    formada ola bilərlər.
  • 2:47 - 2:49
    Birincisi, bütün membranı
    keçən bir zülala
  • 2:49 - 2:51
    sahib ola bilərsiniz.
  • 2:51 - 2:53
    Biz bunu inteqral zülal adlandırırıq.
  • 2:53 - 2:58
    Bunları, həmçinin transmembran
    zülalları da adlandırırlar.
  • 2:58 - 3:01
    Və bu beləcə, hüceyrənin istənilən
    sahəsində meydana
  • 3:01 - 3:03
    gələ bilər.
  • 3:03 - 3:06
    Və bəzi zülallar, əslində,
    membranın üzərində bu
  • 3:06 - 3:08
    şəkildə otururlar.
  • 3:08 - 3:11
    Və ya onlar bu şəkildə digər
    zülalın da üzərində otura bilərlər.
  • 3:11 - 3:13
    Bunları isə periferik zülallar
    adlandırırıq.
  • 3:13 - 3:16
    Burada eyni zamanda membrandan
    yarımçıq keçə bilən
  • 3:16 - 3:20
    çox nadir zülallar da var.
  • 3:20 - 3:22
    Və nadir hallarda, bəzən hüceyrə
    membranının
  • 3:22 - 3:26
    ikiqat təbəqəsindəki
    fosfolipidləri arasında
  • 3:26 - 3:30
    təsadüfən tapılan bir neçə
    zülala da
  • 3:30 - 3:32
    rast gəlmək olar.
  • 3:32 - 3:35
    İndi, zülallar, hüceyrə
    membranının
  • 3:35 - 3:36
    funksiyalarında böyük
    rol oynayırlar.
  • 3:36 - 3:39
    Əslində ağlımıza gələn
    membran funksiyalarının
  • 3:39 - 3:42
    demək olar ki, hamısını
    həyata keçirirlər.
  • 3:42 - 3:46
    Zülalların ən böyük iki
    işindən birincisi, əslində, reseptor
  • 3:46 - 3:48
    rolunu oynaya bilmələridir.
  • 3:48 - 3:50
    Belə ki, zülallar hüceyrəyə
  • 3:50 - 3:52
    xarici mühitdə nələrin
    baş verdiyini söyləyə bilərlər.
  • 3:52 - 3:54
    Əlaqə funksiyasını yerinə yetirirlər.
  • 3:54 - 3:56
    Zülalların edə biləcəyi
    ikinci şey, ümumiyyətlə,
  • 3:56 - 3:59
    transmembran zülallarında
    olur ki, onlar molekulların
  • 3:59 - 4:02
    hüceyrə daxilinə və xaricinə
    daşınmasına
  • 4:02 - 4:05
    kömək edə bilərlər.
  • 4:05 - 4:07
    Beləliklə, zülalların
    funksiyaları ilə tanış olduqdan sonra,
  • 4:07 - 4:12
    buradakı kimi lipidlə
    bağlı və ya ikiqat lipid təbəqəsinə
  • 4:12 - 4:16
    daxildən bağlı olan zülalların
    nə üçün nadir olduğunu düşünürsünüz?
  • 4:16 - 4:18
    Bunun səbəbi,
    zülalların rolunun
  • 4:18 - 4:21
    ilkin olaraq reseptor--xarici
    mühitlə əlaqədə olmaq--
  • 4:21 - 4:25
    və ya daşıyıcı--maddələrin
    xaricdən daxilə və əksinə
  • 4:25 - 4:27
    daşınmasına imkan
    vermək-- olmaqdan
  • 4:27 - 4:29
    ibarət olması və arada
    qalan zülalların
  • 4:29 - 4:32
    hüceyrə membranımızda
    böyük rol
  • 4:32 - 4:34
    oynamamasıdır.
  • 4:34 - 4:37
    Və nəhayət, lipidlərimizə və
    zülallarımıza birləşən çox
  • 4:37 - 4:42
    vacib bir molekul növü var ki,
    bunlara
  • 4:42 - 4:44
    karbohidratlar deyirik.
  • 4:44 - 4:47
    Və ya qısaca olaraq, qliko
    deyirik.
  • 4:47 - 4:52
    Belə ki, onlar həm qlikolipid,
    həm də qlikoproteinlər ola bilərlər.
  • 4:52 - 4:56
    Və bunlar ünsiyyətdə böyük rol oynayırlar.
  • 4:56 - 4:59
    Yəni məsələn, bir hüceyrənin
    bədənimizdəki başqa bir
  • 4:59 - 5:00
    hüceyrəni tanımasını təmin edir.
  • 5:00 - 5:02
  • 5:02 - 5:04
  • 5:04 - 5:07
  • 5:07 - 5:09
  • 5:09 - 5:11
  • 5:11 - 5:15
  • 5:15 - 5:17
  • 5:17 - 5:21
  • 5:21 - 5:24
  • 5:24 - 5:27
  • 5:27 - 5:29
  • 5:29 - 5:31
  • 5:31 - 5:32
  • 5:32 - 5:34
  • 5:34 - 5:38
  • 5:38 - 5:40
  • 5:40 - 5:41
  • 5:41 - 5:44
  • 5:44 - 5:45
  • 5:45 - 5:50
  • 5:50 - 5:55
  • 5:55 - 5:58
  • 5:58 - 6:00
  • 6:00 - 6:02
  • 6:02 - 6:03
  • 6:03 - 6:07
  • 6:10 - 6:14
  • 6:14 - 6:16
  • 6:16 - 6:18
  • 6:18 - 6:28
  • 6:28 - 6:30
  • 6:30 - 6:32
  • 6:32 - 6:36
  • 6:36 - 6:39
  • 6:39 - 6:41
  • 6:41 - 6:43
  • 6:43 - 6:46
  • 6:46 - 6:49
  • 6:49 - 6:51
  • 6:51 - 6:55
  • 6:55 - 6:57
  • 6:57 - 7:01
  • 7:01 - 7:07
  • 7:07 - 7:09
  • 7:09 - 7:12
  • 7:12 - 7:15
  • 7:15 - 7:18
  • 7:18 - 7:22
  • 7:22 - 7:24
  • 7:24 - 7:25
  • 7:25 - 7:28
  • 7:28 - 7:30
  • 7:30 - 7:32
  • 7:32 - 7:34
  • 7:34 - 7:37
  • 7:37 - 7:39
  • 7:39 - 7:40
  • 7:40 - 7:44
  • 7:44 - 7:47
  • 7:47 - 7:50
  • 7:50 - 7:51
  • 7:55 - 7:58
  • 7:58 - 8:01
  • 8:01 - 8:06
  • 8:06 - 8:09
  • 8:09 - 8:10
  • 8:10 - 8:13
  • 8:13 - 8:15
  • 8:15 - 8:17
  • 8:17 - 8:19
  • 8:19 - 8:21
  • 8:21 - 8:24
  • 8:24 - 8:26
  • 8:26 - 8:28
  • 8:28 - 8:30
  • 8:30 - 8:31
  • 8:31 - 8:34
  • 8:34 - 8:37
  • 8:37 - 8:41
  • 8:41 - 8:43
  • 8:43 - 8:45
  • 8:45 - 8:48
  • 8:48 - 8:51
Title:
Hüceyrə membranına giriş və maye mozaika modeli | Hüceyrələr| MCAT | Khan Academy
Description:

Hüceyrə membranını və maye mozaika modelini əmələ gətirən əsas komponentlər haqqında öyrənin. William Tsai tərəfindən. William Tsai tərəfindən hazırlanmışdır.

Növbəti dərsi izləyin: https://www.khanacademy.org/test-prep/mcat/cells/cell-membrane-overview/v/cell-membrane-proteins?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=mcat

Əvvəlki dərsi qaçırtdınız? https://www.khanacademy.org/test-prep/mcat/cells/cell-membrane-overview/v/phospholipid-structure?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=mcat

Khan Academy-də MCAT: Davam edin və keçid əsaslı bəzi suallar tətbiq edin!

Khan Academy haqqında: Khan Academy, şagirdlərə sinif daxilində və xaricində öz sürətləri ilə təhsil almalarını təmin edən praktiki məşğələlər, təlimat videoları və fərdi öyrənmə cədvəli təqdim edir. Riyaziyyat, elm, kompüter proqramlaşdırma, tarix, sənət tarixi, iqtisadiyyat və daha çox şeylə məşğul oluruq. Riyazi məqsədlərimiz, güclü və öyrənmə boşluqlarını təyin edən ən müasir, uyğunlaşan texnologiyadan istifadə edərək uşaq bağçasından şagirdləri hesablamalara yönəldir. Xüsusi məzmun təqdim etmək üçün NASA, Müasir İncəsənət Muzeyi, Kaliforniya Elmlər Akademiyası və MTI kimi qurumlarla da əməkdaşlıq etdik.

Pulsuz. Hamı üçün. Həmişə. #HərŞeyiÖyrənəBilərsiniz

Khan Academy-nin MCAT kanalına abonə olun: https://www.youtube.com/channel/UCDkK5wqSuwDlJ3_nl3rgdiQ?sub_confirmation=1
Khan Academy-yə abonə olun: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
08:52

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.