-
Wat als je genetische manipulatie zou kunnen gebruiken
-
om de grootste vijand van de mensheid te stoppen.
-
Het dodelijkste dier op aarde
-
dat verantwoordelijk is voor miljarden doden:
-
de machtige mug.
-
Naast andere ziekten
-
verspreiden muggen malaria,
-
een van de wreedste parasieten op aarde,
-
en mogelijk de grootste doder van mensen ooit.
-
Alleen in 2015 werden al honderden miljoenen geïnfecteerd
-
en stierven er bijna een half miljoen.
-
Een nieuwe technologie zou ons kunnen helpen
-
malaria voor eeuwig uit te roeien.
-
Maar daarvoor moeten we een hele nieuwe diersoort aanpassen.
-
Dit is geen hypothetisch probleem;
-
de aangepaste muggen bestaan al in een laboratorium.
-
Moeten we deze technologie gebruiken?
-
En is malaria erg genoeg om het risico te nemen?
-
(vertaling door Tijmen Huijting)
-
Malaria wordt veroorzaakt door een groep micro-organismen:
-
plasmodia, hele vreemde micro-organismen
-
die bestaan uit slechts één cel.
-
Het zijn parasieten die volledig afhankelijk
-
zijn van muggen.
-
Malaria begint altijd met een insectenbeet.
-
In de speekselklieren van de mug wachten duizenden
-
sporozoïeten tot de mug je huid binnen dringt.
-
Meteen na het binnendringen zetten ze koers naar de lever,
-
waar ze stilletjes grote cellen binnen dringen
-
en zich verstoppen voor het immuunsysteem.
-
Ze blijven hier tot wel een maand, terwijl ze wachtend
-
in "stealth-mode" levende cellen vernietigen
-
en van gedaante veranderen:
-
kleine druppelvormige merozoieten.
-
Ze vermenigvuldigen zich, tot er duizenden zijn
-
en dan barsten ze uit de cellen.
-
Duizenden parasieten gaan de bloedstroom binnen
-
om te zoeken naar hun volgende slachtoffers:
-
rode bloedcellen.
-
Om onopgemerkt te blijven,
-
omhullen ze zichzelf met de membranen
-
van de cellen die ze gedood hebben.
-
Stel je voor: iemand van binnenuit doden
-
en vervolgens hun huid als camouflage gebruiken.
-
Onmenselijk!
-
Ze vallen nu gewelddadig rode bloedcellen aan,
-
en vermenigvuldigen zichzelf erin tot ze uitbarsten,
-
en daarna zoeken ze weer naar nieuwe rode bloedcellen.
-
Dit herhaalt zich steeds opnieuw.
-
Delen van dode cellen verspreiden veel giftige afvalstoffen,
-
die een krachtige reactie van het immuunsysteem veroorzaken,
-
wat zorgt voor griepachtige symptomen.
-
Onder deze symptomen vallen een hoge koorts,
-
zweten en rillingen,
-
kramp, hoofdpijn en soms overgeven en diarree.
-
Als malaria de bloed-hersenbarrière doorbreekt
-
kan dit een coma, neurologische schade of dood veroorzaken.
-
De parasieten zijn nu klaar voor evacuatie.
-
Wanneer een andere mug de geïnfecteerde mens bijt,
-
krijgen ze een ritje.
-
De cyclus kan weer opnieuw beginnen.
-
In 2015 verspreidde het Zika virus,
-
dat voor vreselijke aangeboren afwijkingen zorgt
-
als het zwangere vrouwen infecteert,
-
zich razendsnel naar nieuwe gebieden overal ter wereld.
-
Deze ziekte wordt ook gedragen door muggen.
-
The mug is de perfecte drager voor menselijke ziektes.
-
Ze bestaan al minstens tweehonderd miljoen jaar,
-
er zijn er triljoenen
-
en één mug kan tot wel 300 eitjes in een keer leggen!
-
Ze zijn vrijwel onmogelijk om uit te roeien,
-
en de perfecte parasietentaxi.
-
Maar nu hebben we nieuwe revolutionaire technologie
-
die ons misschien de oorlog tegen hen gaat laten winnen:
-
CRISPR.
-
Voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid
-
hebben we de mogelijkheid
-
grootschalige veranderingen aan hele soorten te maken,
-
door hun genetische informatie naar onze wens aan te passen.
-
Dus waarom zou je in plaats van kleine groepen
-
insecten aan te vallen,
-
niet gewoon de types die ziektes overbrengen veranderen?
-
Door het gebruik van genetische manipulatie
-
hebben scheikundigen met succes een muggenras gemaakt
-
dat immuun is voor de malariaparasiet
-
door een nieuw antilichaam toe te voegen
-
dat zich specifiek richt op plasmodium.
-
Deze muggen zullen nooit malaria verspreiden.
-
Maar alleen de genetische informatie veranderen
-
is niet genoeg.
-
De veranderingen zouden alleen geërfd worden
-
door de helft van de nakomelingen
-
omdat de meeste genen twee versies binnen elk gen
-
hebben als een fail-safe.
-
Dus na twee generaties zou maar maximaal de helft
-
van de nakomelingen het gen dragen.
-
In een populatie van miljarden muggen
-
zouden zij bijna geen verschil maken.
-
Een genetische manipulatie-methode genaamd
-
de "gene drive" lost dit probleem op.
-
Het zorgt ervoor dat het nieuwe gen dominant wordt
-
in de eerste paar generaties,
-
waardoor het het oude gen bijna volledig laat verdwijnen.
-
Hierdoor zal 99,5% van de gemanipuleerde nakomelingen
-
het anti-malaria gen dragen.
-
Als we genoeg aangepaste muggen in het wild
-
zouden loslaten om te paren met normale muggen,
-
zouden de malaria-stoppende genen enorm snel verspreid worden.
-
Als het nieuwe gen een standaard kenmerk
-
wordt van de muggenpopulatie,
-
verliest plasmodium zijn thuisbasis.
-
Scheikundigen hopen dat de verandering
-
zo snel zou plaatsvinden,
-
dat ze zich er niet op kunnen aanpassen.
-
Malaria zou vrijwel verdwijnen.
-
Als je je bedenkt dat een half miljoen kinderen
-
er jaarlijks door worden gedood,
-
zijn er al vijf aan gestorven sinds het begin
-
van deze video.
-
Sommige scheikundigen zeggen dat we deze
-
technologie zo snel mogelijk moeten gebruiken.
-
De muggen zelf zouden hier waarschijnlijk
-
alleen maar van profiteren;
-
ze bereiken niets met het dragen van parasieten.
-
En mogelijk is dit alleen nog maar de eerste stap,
-
malaria is misschien pas het begin.
-
Andere muggen dragen ook knokkelkoorts en Zika,
-
teken verspreiden de ziekte van Lyme,
-
vliegen dragen slaapziekte,
-
en vlooien de pest.
-
We zouden miljoenen levens redden,
-
en vreselijk lijden kunnen tegengaan, dus...
-
waarom hebben we dit nog niet gedaan?
-
Ten eerste is CRISPR-manipulatie pas vier jaar oud,
-
dus tot voor kort konden we het nog niet zo
-
snel en gemakkelijk doen.
-
Ook zijn er goede redenen om bezorgd te zijn:
-
nooit eerder hebben mensen bewust
-
de genetische code van een vrij levend organisme
-
op deze schaal aangepast.
-
Als we het doen, kunnen we niet meer terug,
-
dus het moet goed gebeuren, omdat er
-
ongewenste gevolgen zouden kunnen zijn
-
als we de natuur gaan aanpassen.
-
In het specifieke geval van malaria
-
zou het risico echter acceptabel kunnen zijn,
-
omdat de genetische aanpassing geen grote
-
aanpassing maakt in het genoom zelf,
-
maar slechts in een klein deel ervan.
-
Waarschijnlijk is het ergste wat kan gebeuren
-
dat het misschien niet werkt,
-
of dat de parasiet zich op een slechte manier aanpast.
-
Hier wordt nog altijd veel over gediscussieerd.
-
Met technologie die zo krachtig is als "Gene Drive"
-
moet erg voorzichtig gehandeld worden,
-
maar op een bepaald punt moeten we ons afvragen
-
of het onethisch is om níét deze technologie
-
te gebruiken,
-
wanneer er dagelijks duizend kinderen sterven.
-
De mensheid moet in de komende jaren gaan beslissen
-
hoe we dit gaan doen.
-
De publieke discussie ligt in dit geval
-
erg achter op de technologie.
-
Wat denk jij?
-
Deze video werd deels mogelijk gemaakt door
-
donaties van kijkers op Patreon.
-
Als je ons wilt helpen met het maken van meer
-
video's zoals deze,
-
en in ruil daarvoor mooie cadeaus wilt krijgen,
-
kun je dat hier doen.
-
We stellen het erg op prijs!
-
Als je meer wilt weten over genetische manipulatie,
-
hebben we nog een andere video over CRISPR,
-
en een over GMO's.
-
Als dat te veel biologie voor je is,
-
hebben we hier een ruimteafspeellijst.
