Representation & Abstraction: Looking at Millais and Newman

(ქალი) ჩემი საყვარელი ორი ნახატიდან

ჯონ ევერეტ მილეს "ოფელიაა",
პრერაფაელიტური ნახატი.

(კაცი) რას გულისხმობ პრერაფაელიტურში?

(ქალი) პრერაფაელიტები ხელოვანთა
ჯგუფი იყო 1850-იანი წლების ინგლისში,

რეალურად მათ საძმო
1848 წელს ჩამოაყალიბეს

და მათი მიზანი იყო დაპირისპირებოდნენ
ხელოვნებაში მიღებულ დოგმებს

და დაედგინათ, თუ კი როგორი
უნდა ყოფილიყო ისინი.

(კაცი) რაფაელი რენესანსის ეპოქის
მხატვარი იყო, რომელიც

ყველაფერს ზუსტად და
ძალიან ტექნიკურად ასრულებდა.

(ქალი) რაფაელი რენესანსის მხატვარი იყო,
რომელიც დააფასეს ვიქტორიანულ ხანაში.

მაგრამ ამ დროისთვის ისე იყვნენ მიჩვეულები

რაფაელის ნახატების ყურებას
და რაფაელივით ხატვას,

ისე აღმერთებდნენ, რომ ის გარკვეულ
მისაბაძ მაგალითად იქცა მხატვრობაში.

რადგან პრერაფაელიტები ამბობდნენ,
" ჩვენ გვსურს დავუბრუნდეთ წარსულს,

რათა რაფაელამდე არსებულ
ხელოვნებას შევხედოთ, რადგან ჩვენ

დავეშვით დოგმებამდე და
დავკარგეთ ნამდვილი კავშირი

სამყაროს ხედვასა და დაკვირვებასთან.

ამიტომაც ისინი უშუალოდ ბუნებაში,
ახლოდან ყურებით ხატავდნენ.

ისინი ზუსტად ითვალისწინებენ იმ იდეებს,
რომლებზეც საუბროდნენ

თუ როგორ ვაფასებთ ხელოვნებას,
რომელიც უპირისპირდება დადგენილ წესებს.

(კაცი) მე მართლაც ვაფასებ ამას. ეს ნახატი
ესთეტიკურად ლამაზია ტრადიციული გაგებითაც

და როდესაც შეხედავ, იტყვი, ეჭვგარეშეა,
რომ ოსტატის გაკეთებულია.

მე არ შემიძლია უბრალოდ მივიდე
ტილოსთან და შევქმნა მსგავსი რამ.

(ქალი) დიახ, ნახატი
დაუჯერებლად მომხიბვლელია.

ნახვისას განსაცვიფრებლად მშვენიერი.
ფერები მდიდარი და ღრმაა,

ხედავ, როგორ ხატავდნენ თითოეულ ყვავილს,
ბალახის ყოველ ღეროს, ყოველ ლერწამს.

ასე რომ ტექნიკური ცოდნის იდეა --

(კაცი) ვფიქრობ, შინაარსიც ძალიან ლამაზია.

(ქალი) თემაც და როგორც არის შემდეგ
შესრულებული, ორივე მშვენიერია

და ხატვის მანერაც
მოწმობს ტექნიკურ ოსტატობას.

(კაცი) ამ შემთხვევაში მე
აღვიქვამ უამრავ სხვადასხვა დონეს.

ის იწვევდა ადამიანებს,
გარდამტეხი ხელოვნების ნიმუშია და

ის ლამაზი და ტექნიკურად დახვეწილია.

რას ვხედავთ მარჯვენა მხარეს?

(ქალი) ბარნეტ ნიუმენის
"Vir Heroicus Sublimis"

(კაცი) ჩვეულებრივ, როდესაც
ადამიანები მას შეხედავენ, ამბობენ

"კარგი, მშვენიერია,
შეიძლება ჩემს ტახტს მოუხდეს."

მაგრამ დიდი განსხვავებაა,
როდესაც ხალხის უმეტესობა

გაიხედავდა მარცხენა მხარეს და იტყოდა

"გარდამტეხი, გამომწვევი და
ტექნიკურად ძალიან ლამაზია,"

მაშინ როდესაც მარჯვენა მხარეს ისინი
ამბობენ, "ამის გაკეთება მეც შემიძლია."

შენ ხედავ სახლის ინტერიერის დასახვეწ
შოუებზე, ხალხი როგორ ამბობს,

რომ სჭირდებათ ხელოვნება
და მართლაც რომ ქმნიან

მსგავს რამეს საკმაოდ მოკლე ხანში,
რაც არც ისე განსხვავდება ნამდვილისგან.

(ქალი) უდავოა. ანუ ეს სულაც არ არის
ტექნიკურ უნარებზე დამოკიდებული.

მაგრამ ჩემთვის, მას,
რასაც ნიუმენი მეუბნება, რომ გავაკეთო,

ყველაზე მეტად ვაფასებ
ჩემს შემოქმედებით პრაქტიკაში.

რაც მთავარია, ის მეხმარება
ყურადღების კონცენტრაციაში.

უპირველეს ყოვლისა, ის ძალიან დიდია.

და როდესაც მის გარემოცვაში იმყოფები,
შეპყრობილი ხარ მისით.

ის თითქოს გეძახის, თავს მასში ჩაძირულად
გრძნობ და კიდევ უფრო უახლოვდები

და ის თითქმის შენს სამყაროდ გადაიქცევა.

ფერი მართლაც რომ ძალიან ძლიერია.

რაც მემართება ამ ნახატის გარემოცვაში,
არის ის, რომ ვიწყებ ფერის შემჩნევას

და ის ჩემზე ზემოქმედებს.
ფერები ასევე ჩემს გრძნობებს მახსენებენ.

(კაცი) ვგონებ ცინიკურია,
არსებობენ ადამიანები,

რომლებიც შეხედავენ ამას და იტყვიან

"მე შემიძლია დავაფასო ეს, დიდი ესთეტიკაა,
წითელი რაღაც ზოლებით.

მაგრამ სხვასაც შეეძლო იგივე გაეკეთებინა,
ან ახლაც შეუძლია ამის გაკეთება."

ასე რომ ეს არ არის რატომაც --
რაც თქვენ აღწერეთ,

აფასებთ ესთეტიკას და ის მართლაც
უზარმაზარია და მე ამას ვხედავ,

უბრალოდ მან პირველმა --

(ქალი) ის ბევრად გაუგებარი და
რთულად აღსაქმელია ვიდრე ჩანს.

ამიტომაც გვითრევს შიგნით.

შემდეგ, როდესაც ხაზების ყურებას ვიწყებთ,

ვამჩნევთ, რომ ზემოდან
ქვემოთ ჩამოდიან, ხაზები

სხვადასხვანაირად შექმნა,
მათ განსხვავებული თვისებები აქვთ.

ეს ყველაფერი რთული სათქმელია,
როდესაც რეპროდუქციას ვუყურებთ.

ის გვითრევს და მე ვხვდები, რომ
სხვაგვარად ვამახვილებ ყურადღებას,

რასაც ყოველდღიურ სამყაროში არ ვაკეთებ.

მე მართლაც ვაფასებ
ამას იმ მომენტში მუზეუმში,

მე ვეცლები ჩემს ყოველდღიურ ცხოვრებას,
რომელშიც გარშემორტყმული და შეწუხებული ვარ

მილიონი სხვადასხვა რამით,
რომელთაც ვერც კი ვამჩნევ წესიერად

ამის ნაცვლად კი მთხოვენ
მხედველობით ფოკუსირებას.

(კაცი) ფაქტობრივად მეც ასევე ვაფასებ,
მაგრამ რეალურად არასდროს მინახავს ის

თუმცა შემიძლია წარმოვიდგინო უფრო ფართე

მაშტაბებით, განსაკუთრებით თუ ახლო
კადრს შეხედავ და დეტალებს შეამჩნევ.

მაგრამ აქ უნდა იყოს
ფუნდამენტური განსხვავება

ვგულისხმობ, რომ ორივე ესთეტიკურად
თვალწარმტაციცაა და საინტერესოც.

მარცხენა ნახატი, ვფიქრობ კულტურათა
გადაკვეთაზე მიგიყვანს ნებისმიერ ეპოქაში,

და დაფასებასაც დაიმსახურებდი.

მაშინ როდესაც მარჯვენა ნახატზე,
იმასაც იტყოდნენ

"კარგი, საინტერესო გზაა კედლის
მოსახატად", ან რამე მსგავსს,

მაგრამ იმავე კატეგორიაში
არ ჩასვამდნენ, როგორც პირველს.

სამართლიანია ამის თქმა?

(მეორე კაცი) ვფიქრობ რომ მართალია რასაც ამბობ. აქ ნამდვილი განხეთქილება იქმნება.

მარცხენა ნახატი მაინც
ხელოვნების ისტორიის ნაწილია,

რომელიც გამოხატვასა და
გამოსახულებასთანაა კავშირში.

ვფიქრობ, რასაც მარჯვნივ ვხედავთ
რევოლუციური ცვლილებაა.

მარცხენა ნახატიც რევოლუციური
ცვლილება იყო თავის დროზე,

პრერაფაელიტური იდეით.

(კაცი) თუმცა ეს უფრო სტილის შეცვლა იყო,

ვიდრე იმის წვდომა
თუ "რა არის ხელოვნება?"

(მეორე კაცი) მართალია.
წმინდა აბსტრაქციაა.

ბარნეტ ნიუმენი
აბსტრაქტი ექსპრესიონისტი იყო.

ის ეკუთვნოდა მხატვართა ჯგუფს,

რომლებიც ხატვის ძალიან
განსხვავებულ გზებზე ფიქრობდნენ.

მათ აინტერესებდათ უნდა ყოფილიყო თუ
არა ხელოვნება რაღაც სხვა, ვიდრე ის იყო.

სხვა სიტყვებით, თუ უყურებ "ოფელიას",

ხედავ ქალს, რომელიც იხრჩობა,
იძირება ამ ნაკადულში

და ეს ლამაზია.
მაგრამ თეორიულად ეს ტყუილია.

ეს უბრალოდ ფერების გროვაა ტილოზე,
რომელიც არარსებულის ჩვენებას ცდილობს

სიცრუეა, ილუზიაა.

მარჯვენა ნახატი ამბობს: "შეგვიძლია
გულახდილები ვიყოთ ჩვენი

შემოქმედების არსებითობაში
და მაინც შევქმნათ რაღაც ღირებული?"

წამით მუსიკაზე იფიქრე.

მუსიკაში ჩვენ არ ვითხოვთ
სიმფონიისგან პეიზაჟის გამოხატვას.

ეს შეუძლია და ზოგი სიმფონია გააკეთებს
კიდეც, მაგრამ მუსიკა თავად ირჩევს

(კაცი) ან ადამიანის ხმა... მართალია

(მეორე კაცი) მაგრამ
მუსიკა თავისი დინებით მიდის

მუსიკა დამოკიდებულია ტონზე,
რიტზმე, მის შინაგან ლოგიკაზე.

მხატვრობა არასდროს ყოფილა ასე.

(ქალი) და შეიძლება ითქვას,
მილე გვაშფოთებს.

ყველაფერს, რასაც სტივენი ეხება.
ფერს, ფორმას, ხაზებს.

(კაცი) თვითონ საღებავიც.

(ქალი) ჰო, როგორც ნიუმენი აკეთებს,
კონცეტრირებას ახდენს.

შეხედე, ყურადღება
არ გაფანტო სხვა რაღაცებით.

(კაცი) ჰო, მე სულაც არ ვცდილობ
შექსპირის პიესის სცენის გათამაშებას.

(მეორე კაცი) მაგრამ შემიძლია კვლავაც
ისეთივე ღრმა ვიყო, ემოციურად ძლიერი?

აქ მხატვარი ამბობს, რომ
ტილო ორგანზომილებიანია.

მე შევქმნი რამეს, რაც პირველი
შთაბეჭდილებისას მაინც

აბსოლუტურად ბრტყელი იქნება.
როგორ იკავებენ ისინი სივრცეს?

სივრცის ილუზიის შექმნას იწყებენ?

უფრო სწორად რომ ვთქვათ,
ბეტიმ წამის წინ ახსენა,

რომ ხაზები ზემოდან ქვემოთ მოძრაობს,
ანუ ტილოს ზომები ამგვარად დგინდება,

გამოაცხადეთ ტილოს ორგანზომილებიანობა.

ამავდროულად, ისინი განსხვავებული
ტონალობებისა და სისქის ტიპებისაა.

ისინი იკლებენ ან პირიქით წინ იწევენ.

(ქალი) ნება მიბოძეთ, გკითხოთ, რომელიმე
ხაზი უკან იხევს? რომელიმე ხაზი წინ იწევს?

(კაცი) საინტერესოა, მას აქვს ეს
მნიშვნელოვანი პრიმიტიული განზომილება

და იწყებ დანახვას... მაგრამ არასდროს
მიფიქრია ამ საკითხზე ამგვარად.

მართალი ხარ, რაც მარცხნივაა, ტყუილია.
ის ცდილობს იყოს ის, რაც არ არის.

მაშინ როდესაც მარჯვნივ,
პირდაპირი გაგებით ნახატია.

ნახატი ის არის,
რის დანახვასაც შენ ცდილობ.

ეს არ არის მცდელობა, იყო ტელევიზორი
დანარჩენი რეალური სამყაროსთვის.

(მეორე კაცი) ანუ არსებობს გარკვეული
ფუნდამენტური სიმართლე

მარჯვენა ნახატი ორიათასწლიან
წარმოდგენებს უსვამს წერტილს,

ან სავარაუდოდ უფრო დიდ ხნიანს,
გამოქვაბულის ნახატებს ვგულისხმობ.

(მეორე კაცი) შეიძლება ითქვას
38 000 წლიანი ტრადიციაა.

როგორი რადიკალურია?
როგორი სიმამაცეა? როგორი გმირობაა ეს?