Zachmurzenie z możliwością radości

Nie trzeba planować egzotycznych wycieczek, aby znaleźć inspirację twórczą. „Po prostu spójrz w górę” – mówi Gavin Pretor-Pinney, założyciel Towarzystwa Doceniania Chmur. Prezentując urocze fotografie najlepszej podniebnej architektury, Pretor-Pinney wzywa nas do wyjścia z cyfrowego kieratu, by położyć się i docenić piękno nieba nad głową.

Chmury.

Zauważyliście, jak często na nie narzekamy?

Mają fatalną reputację.

W naszym języku

istnieje sporo
negatywnych skojarzeń z chmurami.

Ktoś, kto ma dołek lub depresję,

jest pochmurny.

Kiedy spodziewamy się złych wieści,

zbierają się nad nami ciemne chmury.

Czytałem niedawno artykuł

dotyczący problemów
z przetwarzaniem danych

przez komputery w Internecie.

Nagłówek głosił "Chmury nad chmurą".

Wydaje się, że chmury

to oczywista metafora problemów.

Ja myślę, że chmury są piękne.

Tylko że ich piękno nam umyka,

bo są tak wszechobecne,

tak pospolite,

że ludzie ich nie dostrzegają.

Nie widzą ani piękna,
ani nawet samych chmur,

chyba, że akurat zasłaniają słońce.

Dlatego ludzie uważają chmury za coś,

co wchodzi w drogę,

za denerwującą, irytującą przeszkodę,

a potem pędzą gdzieś i bujają w obłokach.

(Śmiech)

Ale gdy ich zapytać, większość przyzna,

że żywi do chmur pewną sympatię.

To nostalgiczna sympatia,

bo chmury przypominają o młodości.

Wszyscy pamiętamy,

jak odnajdowaliśmy w chmurach kształty

w dzieciństwie.

Wtedy byliśmy mistrzami w marzeniu.

Arystofanes,
starożytny dramatopisarz grecki,

opisywał chmury jako boginie,

patronujące ludziom leniwym

2,5 tysiąca lat temu,

i widzicie, co miał na myśli.

Dzisiaj dorośli niechętnie

pozwalają sobie puścić wodze wyobraźni,

a szkoda.

Może trzeba robić to częściej.

Trzeba pozwolić sobie na oglądanie

pięknego widoku, kiedy światło słoneczne

strzela zza chmur i powiedzieć:

"To przecież dwa koty tańczące salsę!"

(Śmiech) (Brawa)

Albo spojrzeć na tę dużą, białą, puchatą

nad centrum handlowym,

która wygląda jak Yeti,
który idzie napaść na bank.

(Śmiech)

To przyrodnicza wersja
testu plam atramentowych,

które psychiatrzy pokazywali pacjentom

w latach 60.

Zastanawiając się,
jakie kształty widzicie w chmurach,

zaoszczędzicie na psychoanalizie.

Powiedzmy, że jesteście zakochani.

Patrzycie w górę i co widzicie?

A może wręcz przeciwnie.

Właśnie rzucił was partner,

i wszędzie widzicie całujące się pary.

(Śmiech)

Może macie moment egzystencjalnej obawy.

Myślicie o własnej śmiertelności.

I tam, na horyzoncie, jest Kostucha.

(Śmiech)

A może kobieta opalająca się topless?

(Śmiech)

Co by to znaczyło?

Nie mam pojęcia.

Ale jedno wiem na pewno:

zła opinia chmur
jest zupełnie niezasłużona.

Powinniśmy się za nimi wstawić

i dlatego kilka lat temu

założyłem Towarzystwo Doceniania Chmur.

Ma teraz dziesiątki tysięcy członków

w ponad stu krajach na całym świecie.

Wszystkie zdjęcia, które tu pokazuję,

zostały nadesłane przez członków.

Towarzystwo istnieje,
by przypomnieć ludziom,

że nie ma co jęczeć nad chmurami.

Przeciwnie.
Chmury to najbardziej zróżnicowany,

sugestywny, poetycki aspekt przyrody.

Żyjąc czasem z głową w chmurach,

łatwiej twardo stąpać po ziemi.

Chcę wam pokazać dlaczego,

z pomocą
kilku ulubionych rodzajów chmur.

Na początek chmura pierzasta - cirrus,

co po łacinie znaczy "pasmo włosów".

Składa się z kryształków lodu,

spadających kaskadą
z górnych obszarów troposfery,

które spadając,

przenikają przez różne warstwy
z różnymi wiatrami,

co je przyspiesza lub spowalnia,

przez co chmura wygląda
jak pociągnięcie pędzlem,

znane pod nazwą virga.

Wiatry tam w górze
mogą być naprawdę ostre.

Mogą wiać 300 - 500 kilometrów na godzinę.

Te chmury pędzą,

ale stąd, z samego dołu,

wyglądają jakby poruszały się
powoli i wdzięcznie,

jak większość chmur.

Żeby dostosować się do chmur,
trzeba zwolnić,

uspokoić się.

To odrobina medytacji na co dzień.

To zwykłe chmury.

A co z rzadszymi,
jak ta chmura soczewkowata,

o kształcie latającego spodka?

Te chmury formują się w obszarach górskich.

Wiatr, który wznosi się,
żeby przelecieć nad górą,

może spłynąć jak fala
na zawietrznej szczytu,

z chmurami na grzbietach niewidocznych,
stojących fal powietrza.

Kształtem przypominają latające spodki

i część wczesnych, czarno-białych zdjęć UFO

to tak naprawdę chmury soczewkowate.

Trochę rzadsze są prześwity poopadowe.

Zdarzają się, gdy warstwa zimnych kropel

zaczyna w jednym miejscu zamarzać,

co rozpoczyna idącą od środka
reakcję łańcuchową,

a kryształki lodu opadają kaskadami w dół,

co z ziemi przypomina parzydełka meduzy.

Jeszcze rzadsza jest chmura
Kelvina-Helmholtza.

Niezbyt chwytliwa nazwa.
Przydałaby się inna.

Wygląda ona jak ciąg łamiących się fal.

Powodem są uskoki wiatru

i różnice wiatru nad i pod warstwą chmur.

W środku, między wiatrami,

powietrze faluje

i przy odpowiedniej różnicy prędkości

wierzchołki skrętów zawijają się

w te piękne, faliste formacje.

Te chmury są rzadsze od cirrusów,

ale nie aż tak znowu rzadkie.

Przyglądając się niebu,

prędzej czy później je zobaczycie,

choć może nie tak dramatyczne, jak te.

Zobaczycie je koło domu.

Chmury to najbardziej egalitarny
dziw natury,

bo wszyscy mamy dobry,

fantastyczny widok na niebo.

Te rzadsze chmury przypominają,

że można znaleźć egzotykę w powszedniości.

Nic bardziej nie karmi ani stymuluje żywego,
dociekliwego umysłu niż zaskoczenie,

zadziwienie. Dlatego jesteśmy tu, na TED.

Ale nie trzeba uciekać od swojskości

na drugi koniec świata,

żeby doświadczyć zaskoczenia.

Wystarczy po prostu wyjść na dwór,

zwrócić uwagę na coś
tak powszechnego, codziennego,

przyziemnego, że wszystkim umyka.

Chmura, za którą rzadko się tęskni, to ta:

cumulonimbus, chmura kłębiasta deszczowa.

To ona produkuje grzmoty,
błyskawice i grad.

Te chmury rozpościerają się
niczym gigantyczne kowadło

na 15 kilometrów w górę atmosfery.

Są wyrazem majestatycznej architektury

naszej atmosfery.

Ale z dołu są ucieleśnieniem

potężnej, żywiołowej siły i mocy,

która napędza naszą atmosferę.

Tam, w górze, otaczałyby nas
niesiony wiatrem deszcz i grad,

bylibyśmy w bezpośrednim kontakcie
z naszą atmosferą.

Przypomnielibyśmy sobie,
że jesteśmy stworzeniami

zamieszkującymi ten ocean powietrza.

Nie mieszkamy pod niebem.
Mieszkamy w nim.

To pierwotne połączenie z atmosferą

jest dla mnie jak lekarstwo

na powszechne przeświadczenie,

że da się doświadczać życia,

obserwując je na ekranie komputera,

kiedy jesteśmy w zasięgu wi-fi.

Chmura, która najlepiej ukazuje,

czemu gapienie się w chmury
jest dziś tak cenne,

to chmura kłębiasta.

Tworzy się w słoneczny dzień.

Zamykając oczy i myśląc o chmurze,

wyobrazicie sobie pewnie jedną z nich.

Wszystkie te kształty w chmurach
na początku,

to były chmury kłębiaste.

Wyraźne, ostre sylwetki tego typu chmur

najlepiej pozwalają
doszukiwać się kształtów.

A to nam przypomina

o bezcelowej naturze gapienia się w chmury,

o tym, jakie to bezcelowe zajęcie.

Nie zmienicie świata

gapiąc się w niebo, prawda?

To bezsensowne zajęcie.

I właśnie dlatego jest takie ważne.

Przez świat cyfrowy czujemy się
wiecznie zajęci.

Kiedy nie zajmujecie się

stresującym wiązaniem końca z końcem,

zarabianiem na chleb, utrzymaniem rodziny,

pisaniem listów dziękczynnych,

musicie się zmagać

z odpisywaniem na tonę zaległych maili,

aktualizacją strony na Facebooku,

ćwierkaniem na Twitterze.

Obserwacja chmur
usprawiedliwia nicnierobienie.

(Śmiech)

A czasem tego potrzeba.

(Brawa)

Czasem potrzebujemy wymówki,
żeby nic nie robić.

Musimy być napominani

przez boginie patronujące leniwym,

żeby zwolnić

i żyć teraźniejszością,

nie myśleć o przyszłej i przeszłej pracy,

ale po prostu być, pozwolić wyobraźni

oderwać się od problemów codzienności

i żyć chwilą,
bo to dla nas dobre

i dobrze wpływa na samopoczucie.

To wspomaga kreatywność, poddaje pomysły.

Jest dobre dla duszy.

Więc spoglądajcie w górę,

dziwujcie się ulotnym pięknem

i zawsze pamiętajcie,
żeby żyć z głową w chmurach.

Dziękuję bardzo.

(Brawa)