< Return to Video

Tarihin en başarılı korsanı - Dian Murray

  • 0:07 - 0:08
    Güçlerinin zirvesindeyken,
  • 0:08 - 0:12
    Karasakal ve Henry Morgan gibi
    kötülükleriyle ünlü Karayip korsanlarının
  • 0:12 - 0:16
    on kadar gemisi ve
    birkaç yüz adamı vardı.
  • 0:16 - 0:21
    Ama onların hikâyeleri tarihin
    en büyük korsanının yanında sönük kalır.
  • 0:21 - 0:25
    Madam Zheng 1800 deniz
    taşıtına hükmediyordu
  • 0:25 - 0:27
    birkaç imparatorluğun
    düşmanlığını kazanmıştı
  • 0:27 - 0:30
    ve yine de uzun bir ömür sürdü.
  • 0:30 - 0:32
    Madam Zheng, hayata bir liman şehri olan
  • 0:32 - 0:35
    Guangzhou'da, yüzer genelevler
    ya da diğer bir deyişle,
  • 0:35 - 0:38
    çiçek teknelerinde çalışan
    sıradan biri olarak başladı.
  • 0:38 - 0:41
    1801 yılında, yerel bir korsan olan
  • 0:41 - 0:46
    Zheng Yi'nin dikkatini çekti
    ve kısa süre sonra evlendiler.
  • 0:46 - 0:50
    Guangzhoulu balıkçılar, öteden beri
    ölü sezonda nafakalarını çıkarmak için
  • 0:50 - 0:53
    korsanlık da yaparlardı.
  • 0:53 - 0:56
    Ama komşu ülke Vietnam'da
    18. yüzyılın sonlarında
  • 0:56 - 0:59
    başarıya ulaşan bir köylü
    isyanı çıktı ve çıta yükseldi.
  • 0:59 - 1:03
    Zaferle sonuçlanan Tây Son
    isyanı sonunda ülke birleşti
  • 1:03 - 1:05
    ama Çin işgali ve yönetimden devirdikleri
  • 1:05 - 1:09
    Vietnamlı hükümdarlarla devam
    eden deniz savaşlarını bitirmeliydiler.
  • 1:09 - 1:12
    Bu nedenle Guangzholu korsanlara
    kıyılara baskınlar yapma
  • 1:12 - 1:15
    ve düşmanlara karşı
    savaşma görevi verdiler.
  • 1:15 - 1:19
    Vietnamlı efendilerinin hizmetine
    girmek, Zheng ve diğer korsanları
  • 1:19 - 1:21
    bir ayaktakımı olmaktan çıkarıp
  • 1:21 - 1:23
    denizde düzinelerce gemisi olan
  • 1:23 - 1:27
    profesyonel hukûmet
    korsanlarına dönüştürdü.
  • 1:27 - 1:30
    1802'de Tay Son isyanı bastırıldı
  • 1:30 - 1:33
    ve korsanlar Vietnam'daki
    güvenli limanlarını kaybetti.
  • 1:33 - 1:34
    Fakat sağa sola dağılmak yerine
  • 1:34 - 1:39
    Zheng takımı bu krize rakip Cantonese
    korsan grubuyla birleşerek cevap verdi
  • 1:39 - 1:41
    ve ciddi bir ittifak oluşturdular.
  • 1:41 - 1:44
    Bu ittifakın en güçlü döneminde
    70.000 gemici,
  • 1:44 - 1:46
    800 büyük yelkenli
  • 1:46 - 1:49
    ve yaklaşık 1000 küçük tekneleri vardı.
  • 1:49 - 1:53
    Farklı bayrak renkleri olan
    altı filo hâlinde organize olmuşlardı.
  • 1:53 - 1:57
    Zheng Korsanları, tarihte bilinen
    Henry Morgan ve Barbaros Hayreddin Paşa
  • 1:57 - 1:59
    gibi çeşitli deniz kuvvetleri
    adına çalışan
  • 1:59 - 2:02
    hukûmet korsanlarına benzemiyordu.
  • 2:02 - 2:04
    Zhengler gerçek haydutlardı,
  • 2:04 - 2:08
    hukûmetin desteği veya onayı
    olmadan faaliyet yapıyorlardı.
  • 2:08 - 2:11
    Zheng Yi 1807'de zamansız öldü
  • 2:11 - 2:14
    ama dul kalan karısı yerine
    geçmekte tereddüt etmedi.
  • 2:14 - 2:16
    Usta bir diplomasi güden
  • 2:16 - 2:19
    Madam Zheng konfederasyonun
    yönetimine geldi,
  • 2:19 - 2:23
    kaptanları, birliğin devam etmesinin
    onların çıkarına olduğuna ikna etti.
  • 2:23 - 2:27
    Bu arada merhum kocasının
    genç çırağı Zhang Bao'yu
  • 2:27 - 2:32
    en güçlü filo olan Kırmızı Bayrak Filosuna
    kumandan olarak atadı.
  • 2:32 - 2:37
    Zhang sadece sağ kolu olarak kalmadı
    çok geçmeden sevgilisi ve kocası oldu.
  • 2:37 - 2:40
    Madam Zheng, iktidarını katı bir
    askeri disiplinle pekiştirdi
  • 2:40 - 2:43
    ve şaşırtıcı ilericilikte kanunlar koydu.
  • 2:43 - 2:47
    Kadın esirleri korsanlar kendilerine
    eş olarak alabilse de, onlara
  • 2:47 - 2:49
    cinsel istismar yapmak teoride yasaktı
  • 2:49 - 2:53
    ve kötü davranış ve onlara sadakatsizliğin
    cezası ölüm olabiliyordu.
  • 2:53 - 2:55
    Madam Zheng'in liderliğinde
  • 2:55 - 2:57
    korsanlar güçlerini olağanüstü artırdı,
  • 2:57 - 3:01
    sadece Kırmızı Bayrak Filosu'nda
    200 top ve 1300 silah vardı.
  • 3:01 - 3:08
    Guandong Bölgesinde birkaç yıl içinde
    63 askeri gemiyi imha ettiler
  • 3:08 - 3:11
    ve kumandanları 30'dan fazla
    özel yelkenli kiralamaya zorladılar.
  • 3:11 - 3:15
    Madam Zheng, Çinli kumandanların
    onu yakalamayı kafalarına koydukları
  • 3:15 - 3:17
    korkusuyla zamanın çoğunu
    denizde geçiriyor
  • 3:17 - 3:21
    ve bazen savaştan kaçınmak için
    kendi teknelerini kundaklıyordu.
  • 3:21 - 3:23
    Onları durdurmak zordu
  • 3:23 - 3:25
    garnizonlara, köylere ve pazarlara
    bütün kıyı boyunca
  • 3:25 - 3:29
    başarılı ve genellikle zalim
    baskınlar yapıyorlardı.
  • 3:29 - 3:31
    Yönetim becerilerini kullanan
  • 3:31 - 3:35
    Madam Zheng, şehirlerde ve köylerde
    finans ofisleri kurdu
  • 3:35 - 3:39
    ve bu yolla korsanlarına deniz ve karada
    düzenli ödeme garantisi sağladı.
  • 3:39 - 3:41
    Bu çok etkili oldu,
    devlet içinde devlet gibiydi
  • 3:41 - 3:45
    ve etki alanı Güney Çin Denizi'nin
    çok ötelerine kadar ulaştı.
  • 3:45 - 3:46
    Gücünün zirvesindeyken
  • 3:46 - 3:49
    Madam Zheng'in birliği
    beş Amerikan guletini (yelkenli)
  • 3:49 - 3:51
    Macao yakınında güvenli bir limana çekti,
  • 3:51 - 3:53
    bir Portekiz yelkenlisini ele geçirdi
  • 3:53 - 3:55
    ve Tayland barış tazminatını
    ablukaya aldı
  • 3:55 - 3:57
    --- hepsi bir gün içinde.
  • 3:57 - 4:01
    Ama belki de Madam Zheng'in en büyük
    başarısı bırakacağı zamanı bilmekti.
  • 4:01 - 4:05
    1810 yılına gelindiğinde Kırmızı ve Siyah
    Bayrak Filoları arasındaki artan gerilim
  • 4:05 - 4:08
    konfederasyonu içeriden zayıflattı
  • 4:08 - 4:11
    ve dış saldırılara karşı
    zayıf bir hâle getirdi.
  • 4:11 - 4:14
    Böylece, baskınları durdurmaya
    çabalayan Çin hukûmeti
  • 4:14 - 4:16
    korsanların teslim olması
    şartıyla bir af teklif etti.
  • 4:16 - 4:21
    Madam Zheng ve Zhang Bao
    bunu kendi şartları altında kabul etti.
  • 4:21 - 4:25
    Birlik Nisan 1810'da başarıyla
    ve barış içinde dağıtılsa da
  • 4:25 - 4:30
    Zhang Bao'ya kişisel kullanım için
    120 yelkenliyi elde tutma
  • 4:30 - 4:32
    ve Çin donanmasında
    subay olma izni verildi.
  • 4:32 - 4:34
    Artık korsanlara karşı savaşıyordu.
  • 4:34 - 4:37
    Zhang Bao askeri rütbeleri
    hızla tırmandı
  • 4:37 - 4:41
    ve Madam Zheng kocasının bütün
    ayrıcalıklarının tadını çıkardı.
  • 4:41 - 4:43
    Zhang Bao'nun 1822'de ölümünden sonra
  • 4:43 - 4:46
    Madam Zheng ,11 yaşındaki oğluyla
    birlikte Guanzhou'ya döndü
  • 4:46 - 4:50
    ve orada bir kumarhane açarak
    kazandıklarıyla sessiz bir hayat sürdü.
  • 4:50 - 4:54
    69 yaşında öldüğünde hayatı bir
    korsan karısına göre çok huzurlu bitmişti.
Title:
Tarihin en başarılı korsanı - Dian Murray
Description:

Karasakal ve Henry Morgan gibi ünlü Karayip korsanları, güçlerinin zirvesindeyken 10 kadar gemiye ve birkaç yüz adama kumanda ediyordu. Ama onların bu gücü, 1800 deniz taşıtına hükmeden, birkaç imparatorluğun düşmanlığını kazanan ve buna rağmen uzun bir hayat süren tarihin en başarılı korsanının yanında sönük kalır. Dian Murray, müthiş Madam Zheng'in hayatını ayrıntılarıyla anlatıyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:17

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.