< Return to Video

Nowa superbroń w walce przeciwko nowotworom złośliwym

  • 0:01 - 0:03
    Nowotwór złośliwy dotyka nas wszystkich,
  • 0:03 - 0:06
    szczególnie te jego postaci,
    które ciągle nawracają,
  • 0:06 - 0:09
    bardzo inwazyjne, lekooporne,
  • 0:09 - 0:12
    które nie poddają się leczeniu medycznemu,
  • 0:12 - 0:14
    nawet jeśli atakujemy najlepszymi lekami.
  • 0:15 - 0:18
    Inżynieria na poziomie molekularnym,
  • 0:18 - 0:21
    praca na najmniejszej ze skal,
  • 0:21 - 0:23
    daje fascynujące, nowe możliwości
  • 0:23 - 0:26
    zwalczania najbardziej agresywnych
    rodzajów nowotworów złośliwych.
  • 0:27 - 0:30
    Nowotwór złośliwy to przebiegła choroba.
  • 0:30 - 0:32
    Na szczęście z pewnymi jego postaciami
  • 0:32 - 0:37
    radzimy sobie relatywnie dobrze
  • 0:37 - 0:40
    za pomocą znanych i skutecznych leków
    i zabiegów chirurgicznych.
  • 0:41 - 0:43
    Są jednak rodzaje nowotworów złośliwych,
  • 0:43 - 0:45
    które nie reagują na te sposoby leczenia,
  • 0:45 - 0:48
    dlatego nowotwór pozostaje lub wraca,
  • 0:48 - 0:50
    nawet po ataku lekami.
  • 0:50 - 0:54
    Można sobie wyobrazić,
    że bardzo agresywne rodzaje nowotworów
  • 0:54 - 0:57
    są niczym szwarccharaktery z komiksu.
  • 0:57 - 1:00
    Są przebiegli, łatwo się przystosowują
  • 1:00 - 1:03
    i doskonale posiedli sztukę przetrwania.
  • 1:04 - 1:06
    Jak w przypadku większości
    dzisiejszych szwarccharakterów,
  • 1:07 - 1:11
    ich niezwykłe moce pochodzą
    z mutacji genetycznych.
  • 1:13 - 1:16
    Geny, które uległy zmianie
    wewnątrz komórek nowotworowych,
  • 1:16 - 1:21
    umożliwiają i kodują nowe,
    niewyobrażalne sposoby przetrwania,
  • 1:21 - 1:23
    co umożliwia nowotworowi złośliwemu
  • 1:23 - 1:26
    przetrwać najlepsze zabiegi chemioterapii.
  • 1:27 - 1:31
    Jednym z przykładów jest sztuczka,
    w której gen pozwala komórce,
  • 1:31 - 1:34
    już wtedy, kiedy zbliża się do niej lek,
  • 1:34 - 1:37
    wypchnąć ten lek,
  • 1:38 - 1:40
    zanim przyniesie jakikolwiek skutek.
  • 1:40 - 1:44
    Komórka skutecznie "wypluwa" lek.
  • 1:44 - 1:47
    To tylko jeden z przykładów
    wielu genetycznych sztuczek,
  • 1:47 - 1:50
    które ma w zanadrzu
    szwarccharakter, nowotwór złośliwy.
  • 1:50 - 1:52
    Wszystko dzięki zmutowanym genom.
  • 1:53 - 1:57
    Mamy przed sobą szwarccharakter
    o niesamowitych mocach.
  • 1:57 - 2:01
    Dlatego potrzeba nowego
    i potężnego sposobu ataku.
  • 2:02 - 2:05
    Możemy wyłączyć gen.
  • 2:05 - 2:09
    Kluczem jest zbiór cząsteczek
    zwanych siRNA,
  • 2:09 - 2:13
    krótkich sekwencji genetycznego kodu,
  • 2:13 - 2:16
    które nakierowują komórkę
    na zablokowanie określonego genu.
  • 2:17 - 2:21
    Każda cząsteczka siRNA
    potrafi wyłączyć konkretny gen
  • 2:21 - 2:22
    wewnątrz komórki.
  • 2:23 - 2:25
    Od czasu tego odkrycia
  • 2:25 - 2:27
    naukowcy są bardzo zainteresowani tym,
  • 2:27 - 2:31
    jak wykorzystać w medycynie
    cząsteczki hamujące ekspresję genów.
  • 2:31 - 2:33
    Problem w tym,
  • 2:33 - 2:35
    że siRNA działa skutecznie
    wewnątrz komórki.
  • 2:36 - 2:39
    Jeśli zostanie poddany działaniu enzymów,
  • 2:39 - 2:41
    które są w krwiobiegu lub tkankach,
  • 2:41 - 2:43
    wtedy od razu się rozpada.
  • 2:44 - 2:48
    Musi zostać zapakowany i chroniony
    podczas podróży w organizmie
  • 2:48 - 2:51
    w drodze do punktu docelowego
    wewnątrz komórki nowotworowej.
  • 2:52 - 2:54
    Oto nasza strategia.
  • 2:54 - 2:58
    Najpierw podamy komórce nowotworowej
    dawkę siRNA hamującego ekspresję genów,
  • 2:58 - 3:00
    i wyciszymy geny
    odpowiedzialne za przeżycie,
  • 3:00 - 3:03
    a potem pokonamy ją za pomocą
    leku antynowotworowego.
  • 3:03 - 3:04
    Jak tego dokonamy?
  • 3:05 - 3:07
    Przy użyciu inżynierii molekularnej
  • 3:08 - 3:11
    możemy zaprojektować superbroń,
  • 3:12 - 3:14
    która może się przemieszczać
    po krwiobiegu,
  • 3:14 - 3:17
    ale musi być bardzo mała.
  • 3:17 - 3:20
    Musi być tak mała, żeby wniknąć
    w tkankę nowotworu,
  • 3:20 - 3:25
    i odpowiednio mała, żeby zostać pobrana
    przez komórkę nowotworową.
  • 3:25 - 3:27
    Żeby zrobić to dobrze,
  • 3:27 - 3:31
    musi mierzyć około jednej setnej
    wielkości ludzkiego włosa.
  • 3:32 - 3:36
    Przyjrzyjmy się temu,
    jak można zbudować taką nanocząsteczkę.
  • 3:37 - 3:40
    Zacznijmy od jej rdzenia.
  • 3:40 - 3:43
    To mała kapsułka zawierająca
    lek antynowotworowy.
  • 3:44 - 3:48
    To trucizna, która uśmierci
    komórkę nowotworową.
  • 3:48 - 3:52
    Wokół rdzenia owiniemy cienką powłokę,
  • 3:52 - 3:55
    nanometrowej wielkości warstwę siRNA.
  • 3:55 - 3:56
    To zahamuje ekspresję genów.
  • 3:57 - 4:01
    siRNA jest silnie elektroujemny,
  • 4:01 - 4:02
    dlatego możemy go ochronić
  • 4:02 - 4:07
    warstwą pozytywnie naładowanego polimeru.
  • 4:08 - 4:11
    Dwie przeciwnie naładowane
    cząsteczki przyciągną się do siebie
  • 4:11 - 4:12
    dzięki przyciąganiu się ładunków,
  • 4:12 - 4:14
    które zapewnia nam ochronną warstwę
  • 4:14 - 4:17
    zapobiegającą rozpadowi siRNA we krwi.
  • 4:18 - 4:19
    Prawie skończyliśmy.
  • 4:19 - 4:21
    (Śmiech)
  • 4:21 - 4:25
    Jest jeszcze jedna duża przeszkoda,
    o której należy pomyśleć.
  • 4:25 - 4:27
    To chyba największa z przeszkód.
  • 4:27 - 4:29
    Jak użyjemy tej superbroni?
  • 4:29 - 4:32
    Każda dobra broń musi mi mieć cel.
  • 4:32 - 4:36
    Musimy skierować tę superbroń
    przeciwko komórkom szwarccharakterów,
  • 4:36 - 4:38
    które znajdują się w nowotworze.
  • 4:38 - 4:41
    Nasze ciało ma naturalny,
    immunologiczny system ochrony,
  • 4:42 - 4:44
    komórki znajdujące się w krwiobiegu,
  • 4:44 - 4:46
    które wyłapują ciała obce,
  • 4:46 - 4:49
    żeby je zniszczyć i wyeliminować.
  • 4:49 - 4:53
    Nasza nanocząsteczka
    jest uznana za ciało obce.
  • 4:54 - 4:58
    Musimy ją przemycić,
    omijając system ochronny nowotworu.
  • 4:58 - 5:04
    Musimy ominąć mechanizm
    eliminacji obcego ciała,
  • 5:04 - 5:06
    maskując ją.
  • 5:06 - 5:10
    Dodajemy jeszcze jedną
    elektroujemną warstwę
  • 5:10 - 5:11
    wokół nanocząsteczki,
  • 5:11 - 5:13
    co służy dwóm celom.
  • 5:13 - 5:17
    Po pierwsze, zewnętrzna warstwa
    składa się z naturalnie naładowanych,
  • 5:17 - 5:21
    wysoko uwodnionych polisacharydów,
    które występują w organizmie.
  • 5:21 - 5:26
    Tworzy to chmurę cząsteczek wody
    wokół nanocząsteczki,
  • 5:26 - 5:29
    która daje efekt "szaty niewidzialności".
  • 5:30 - 5:33
    "Szata niewidzialności"
    pozwala nanocząsteczce
  • 5:33 - 5:35
    przemieszczać się po krwiobiegu
  • 5:35 - 5:37
    wystarczająco długo i daleko,
    żeby dostać się do nowotworu,
  • 5:37 - 5:40
    nie zostając wyeliminowaną z organizmu.
  • 5:40 - 5:45
    Po drugie, warstwa zawiera cząsteczki,
  • 5:45 - 5:48
    które łączą się z komórką nowotworową.
  • 5:48 - 5:53
    Kiedy się połączą, komórka nowotworowa
    wchłania nanocząsteczkę,
  • 5:53 - 5:57
    i dzięki temu mamy nanocząsteczkę
    wewnątrz komórki nowotworowej,
  • 5:57 - 5:59
    gotową do ataku.
  • 5:59 - 6:02
    Dobrze! Czuję to samo. Idziemy dalej!
  • 6:02 - 6:08
    (Brawa)
  • 6:08 - 6:11
    Najpierw zostaje wykorzystane siRNA.
  • 6:12 - 6:14
    Działa przez wiele godzin,
  • 6:14 - 6:19
    dając czas na wyciszenie i zahamowanie
    genów odpowiedzialnych za przeżycie.
  • 6:19 - 6:23
    Unieruchomiliśmy
    genetyczne supermocarstwo.
  • 6:24 - 6:27
    Pozostaje komórka nowotworowa
    bez specjalnych mechanizmów obrony.
  • 6:27 - 6:30
    Następnie lek antynowotworowy
    wydostaje się z rdzenia
  • 6:30 - 6:33
    i niszczy komórkę nowotworową
    gładko i skutecznie.
  • 6:34 - 6:37
    Dzięki odpowiedniej liczbie
    cząsteczek hamujących ekspresję genów
  • 6:37 - 6:40
    można walczyć z różnymi rodzajami mutacji,
  • 6:40 - 6:42
    dając szansę na pozbycie się nowotworów,
  • 6:42 - 6:44
    bez pozostawienia jakichkolwiek śladów.
  • 6:45 - 6:48
    Jak działa nasza strategia?
  • 6:50 - 6:54
    Przetestowaliśmy
    nanocząsteczki na zwierzętach,
  • 6:54 - 6:57
    wykorzystując bardzo agresywny rodzaj
    potrójnie negatywnego raka piersi,
  • 6:57 - 7:00
    którego gen
  • 7:00 - 7:03
    usuwa lek antynowotworowy
    zaraz po jego podaniu.
  • 7:04 - 7:09
    Zazwyczaj doxorubicyna, w skrócie "dox",
    jest lekiem antynowotworowym
  • 7:09 - 7:12
    używanym w pierwszej linii obrony
    przeciwko rakowi piersi.
  • 7:12 - 7:18
    Najpierw podaliśmy zwierzętom rdzeń z dox.
  • 7:19 - 7:21
    Guz spowolnił tempo wzrostu,
  • 7:21 - 7:22
    ale nadal rósł szybko,
  • 7:22 - 7:25
    podwajając wielkość w ciągu dwóch tygodni.
  • 7:25 - 7:28
    Następnie spróbowaliśmy
    naszej połączonej superbroni.
  • 7:29 - 7:34
    Nanowarstwowa cząsteczka z siRNA
    przeciwko pompie infuzyjnej,
  • 7:34 - 7:37
    a dodatkowo w jej rdzeniu dox.
  • 7:37 - 7:41
    Odkryliśmy, że nie tylko
    guzy przestały rosnąć,
  • 7:41 - 7:44
    ale zmniejszyły rozmiar,
  • 7:44 - 7:46
    i zostały wyeliminowane
    w niektórych przypadkach.
  • 7:46 - 7:49
    Guzy ulegały reemisji.
  • 7:50 - 7:56
    (Brawa)
  • 7:58 - 8:02
    Co ważne w tej metodzie,
    można to personalizować.
  • 8:02 - 8:04
    Możemy dodać wiele różnych warstw siRNA,
  • 8:05 - 8:08
    żeby skierować je przeciwko wielu mutacjom
    i mechanizmom obronnym nowotworu.
  • 8:08 - 8:11
    Możemy umieścić różne leki
    w rdzeniu nanocząsteczki.
  • 8:12 - 8:15
    Lekarze uczą się, jak badać pacjentów,
  • 8:15 - 8:19
    i rozumieć genetyczne typy nowotworów,
  • 8:19 - 8:23
    co pozwoli określić, którzy pacjenci
    mogą skorzystać z tej strategii,
  • 8:23 - 8:25
    i które cząsteczki hamujące geny
    można wykorzystać.
  • 8:26 - 8:29
    Rak jajnika porusza mnie szczególnie.
  • 8:29 - 8:31
    To agresywna forma nowotworu złośliwego,
  • 8:31 - 8:34
    po części dlatego,
    że wykrywa się go bardzo późno,
  • 8:34 - 8:36
    kiedy jest bardzo zaawansowany,
  • 8:36 - 8:38
    i wstępują liczne mutacje genetyczne.
  • 8:39 - 8:42
    Po pierwszym cyklu chemioterapii
  • 8:42 - 8:46
    rak powraca u 75% pacjentek.
  • 8:46 - 8:49
    Zazwyczaj powraca
    w postaci odpornej na lek.
  • 8:50 - 8:52
    Bardzo złośliwa forma raka jajnika
  • 8:52 - 8:54
    to jeden z największych szwarccharakterów.
  • 8:54 - 8:56
    Teraz kierujemy przeciw niemu superbroń,
  • 8:56 - 8:57
    żeby go pokonać.
  • 8:59 - 9:01
    Jako badaczka
  • 9:01 - 9:04
    nie mam zazwyczaj kontaktu z pacjentami.
  • 9:04 - 9:07
    Jednak niedawno spotkałam
    matkę o imieniu Mimi,
  • 9:07 - 9:12
    która przeżyła raka jajnika,
    i jej córkę Paige.
  • 9:12 - 9:16
    Głęboko zainspirował mnie optymizm i siła,
  • 9:16 - 9:18
    którą miała matka i córka,
  • 9:19 - 9:22
    i ich opowieść o odwadze i wsparciu.
  • 9:23 - 9:26
    Podczas tego spotkania
    mówiłyśmy o różnych technologiach
  • 9:26 - 9:28
    skierowanych przeciw nowotworom złośliwym.
  • 9:28 - 9:30
    Mimi miała łzy w oczach,
  • 9:30 - 9:33
    kiedy tłumaczyła,
    jak wiedza o tych wysiłkach
  • 9:33 - 9:35
    daje nadzieję dla przyszłych pokoleń,
  • 9:35 - 9:37
    włączając w to jej córkę.
  • 9:37 - 9:39
    Poruszyło mnie to.
  • 9:40 - 9:43
    Nie chodzi jedynie o tworzenie
    "eleganckiej" nauki.
  • 9:43 - 9:45
    Chodzi o poprawę życia.
  • 9:46 - 9:50
    Chodzi o zrozumienie potęgi inżynierii
  • 9:50 - 9:51
    w skali molekularnej.
  • 9:51 - 9:56
    Kiedy studenci tacy jak Paige
    będą rozwijać się zawodowo,
  • 9:56 - 9:57
    stworzą nowe możliwości walki
  • 9:57 - 10:00
    z poważnymi problemami
    zdrowotnymi na świecie,
  • 10:00 - 10:05
    włączając w to raka jajnika,
    choroby neurologiczne i zakaźne.
  • 10:06 - 10:10
    Tak jak inżynieria chemiczna
    otworzyła przede mną drzwi
  • 10:10 - 10:13
    i pokazała sposób na inżynierię
  • 10:13 - 10:17
    na najmniejszej ze skal,
    molekularnej skali,
  • 10:17 - 10:19
    żeby leczyć na skalę człowieka.
  • 10:20 - 10:21
    Dziękuję.
  • 10:21 - 10:30
    (Brawa)
Title:
Nowa superbroń w walce przeciwko nowotworom złośliwym
Speaker:
Paula Hammond
Description:

Nowotwór złośliwy to bardzo przebiegła i łatwo przystosowująca się choroba. Żeby go pokonać, jak uważa Paula Hammond, naukowiec zajmujący się badaniami medycznymi i wykładowczyni, potrzebujemy nowego i potężnego sposobu ataku. Hammond, razem z kolegami z MIT, stworzyła nanocząsteczkę jednej setnej wielkości włosa, żeby walczyć z najbardziej agresywnymi, odpornymi na leki rodzajami nowotworów złośliwych. Dowiedz się więcej o tej molekularnej superbroni i dołącz do poszukiwania prowadzonego przez Hammond, mającego na celu pokonanie choroby, która dotyka nas wszystkich.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:42

Polish subtitles

Revisions