Τα δαιδαλώδη οικονομικά της τρομοκρατίας

Η Λορέτα Ναπολεόνι περιγράφει τη σπάνια ευκαιρία που είχε να συνομιλήσει με τις εχέμυθες Ιταλικές Ερυθρές Ταξιαρχίες -- μια εμπειρία που προκάλεσε ένα μακρόχρονο ενδιαφέρον για την τρομοκρατία. Μας προσφέρει μία παρασκηνιακή εικόνα των περίπλοκων οικονομικών της, αποκαλύπτοντας μία απρόσμενη σύνδεση ανάμεσα στο ξέπλυμα χρημάτων και την Πατριωτική Νομοθεσία των Ηνωμένων Πολιτειών.

Θα σας δείξω πως η τρομοκρατία

αλληλεπιδρά με την καθημερινή μας ζωή.

Πριν από 15 χρόνια έλαβα
ένα τηλεφώνημα από κάποιο φίλο.

Εκείνη την εποχή ασχολούνταν
με τα δικαιώματα πολιτικών κρατουμένων

στις Ιταλικές φυλακές.

Με ρώτησε αν ήθελα να πάρω συνέντευξη από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες.

Όπως ίσως πολλοί από εσάς να θυμάστε,

οι Ερυθρές Ταξιαρχίες ήταν μία τρομοκρατική, Μαρξιστική οργάνωση

ιδιαίτερα ενεργή στην Ιταλία

από τη δεκαετία του 1960 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '80.

Ως μέρος της στρατηγικής τους

οι Ερυθρές Ταξιαρχίες δεν μιλούσαν με κανέναν, ούτε καν με τους δικηγόρους τους.

Κάθονταν σιωπηλοί στις δίκες τους,

κάνοντας καμιά φορά νοήματα στις οικογένειες και τους φίλους τους.

Το 1993 ανακήρυξαν το τέλος της ένοπλης πάλης.

Και έφτιαξαν μία λίστα με ανθρώπους στους οποίους θα μιλούσαν

για να πουν την ιστορία τους.

Ήμουνα ανάμεσα σε αυτούς τους ανθρώπους.

Όταν ρώτησα το φίλο μου για ποιο λόγο οι Ερυθρές Ταξιαρχίες ήθελαν να μιλήσουν σε μένα,

είπε ότι το όνομα μου είχε προταθεί

από τα θηλυκά μέλη της οργάνωσης.

Για την ακρίβεια ένα άτομο με είχε προτείνει.

Ήταν η παιδική μου φίλη.

Είχε γίνει μέλος των Ερυθρών Ταξιαρχιών

και εξελίχθηκε σε ηγετικό στέλεχος της οργάνωσης.

Φυσικά δεν το ήξερα

μέχρι τη μέρα που συνελήφθει.

Το διάβασα στην εφημερίδα.

Την εποχή του τηλεφωνήματος

είχα μόλις γίνει μητέρα,

είχα ολοκληρώσει με επιτυχία μία διευθυντική εξαγορά

στην εταιρεία όπου εργαζόμουν

και το τελευταίο πράγμα που ήθελα ήταν να γυρίσω σπίτι

και να περιφέρομαι σε φυλακές υψίστης ασφαλείας.

Αλλά αυτό ακριβώς έκανα

διότι ήθελα να μάθω

τι μετέτρεψε την καλύτερή μου φίλη

σε τρομοκράτη,

και γιατί δεν προσπάθησε ποτέ να με στρατολογήσει.

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)

Έκανα λοιπόν ακριβώς αυτό.

Βρήκα την απάντηση μου πολύ γρήγορα.

Είχα αποτύχει

ως προς το ψυχολογικό προφίλ ενός τρομοκράτη.

Η κεντρική επιτροπή των Ερυθρών Ταξιαρχιών

με είχε κρίνει ως υπερβολικά στενόμυαλη

και ισχυρογνώμων για να γίνω καλός τρομοκράτης.

Η φίλη μου, από την άλλη μεριά, ήταν καλός τρομοκράτης

γιατί ήταν πολύ καλή στο να υπακούει σε εντολές.

Επιπλέον επικροτούσε τη βία.

Διότι πίστευε πως ο μόνος τρόπος

για να απελευθερωθεί αυτό που την εποχή εκείνη

ήταν γνωστό ως "μπλοκαρισμένη δημοκρατία",

η Ιταλία, μία χώρα που κυβερνούνταν για 35 χρόνια από το ίδιο κόμμα,

ήταν η ένοπλη πάλη.

Συγχρόνως, καθώς έπαιρνα συνέντευξη από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες,

ανακάλυψα πως η ζωή τους δεν κυβερνούνταν

από την πολιτική ή την ιδεολογία,

αλλά από τα οικονομικά.

Τους έλειπαν μονίμως χρήματα.

Έψαχναν συνέχεια για μετρητά.

Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουν πολλοί άνθρωποι,

η τρομοκρατία είναι μία πολύ δαπανηρή επιχείρηση.

Θα σας δώσω μία ιδέα.

Τη δεκαετία του '70, ο τζίρος των Ερυθρών Ταξιαρχιών

σε ετήσια βάση

ήταν εφτά εκατομμύρια δολάρια.

Αυτό ισοδυναμεί περίπου με μεταξύ 100

και 150 εκατομμύρια, σε σημερινές τιμές.

Τώρα, ξέρετε, άμα ζεις στην παρανομία

είναι πολύ δύσκολο να παράγεις τόσα χρήματα.

Αλλά αυτό εξηγεί και το γιατί, ενώ έπαιρνα συνέντευξη από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες,

και αργότερα από άλλες ένοπλες ομάδες,

περιλαμβανομένων μελών της ομάδας του αλ-Ζαρκάουι στη Μέση Ανατολή,

όλοι ήταν εξαιρετικά απρόθυμοι

να μιλήσουν για ιδεολογία, ή πολιτική.

Δεν είχαν ιδέα.

Το πολιτικό όραμα μιας τρομοκρατικής οργάνωσης

καθορίζεται από την ηγεσία,

που συνήθως δεν ξεπερνά τα πέντε με εφτά άτομα.

Το μόνο που κάνουν οι υπόλοιποι, κάθε μέρα,

είναι να ψάχνουν για λεφτά.

Μια φορά, για παράδειγμα, έπαιρνα συνέντευξη

από κάποιο μέλος μερικής απασχόλησης από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες.

Ήταν ένας ψυχίατρος. Αγαπούσε την ιστιοπλοΐα.

Ήταν εξαιρετικός ναυτικός. Και είχε ένα πανέμορφο σκάφος.

Και μου είπε πως τα καλύτερα χρόνια της ζωής του

ήταν όταν ήταν μέλος των Ερυθρών Ταξιαρχιών

και έπλεε κάθε καλοκαίρι, πήγαινε έλα

από το Λίβανο, όπου παραλάμβανε

σοβιετικό οπλισμό από την ΟΑΠ (Οργάνωση Απελεθέρωσης Παλαιστίνης),

και το μετέφερε στη Σαρδινία

όπου άλλες ένοπλες οργανώσεις από την Ευρώπη πήγαιναν

και έπαιρναν το μερίδιό τους από τα όπλα.

Οι Ερυθρές Ταξιαρχίες χρέωναν τέλη γι' αυτή την υπηρεσία,

που χρηματοδοτούσαν κατόπιν την οργάνωσή τους.

Επειδή λοιπόν έχω εκπαιδευτεί ως οικονομολόγος

και σκέφτομαι σε οικονομικούς όρους,

ξαφνικά σκέφτηκα

πως ίσως υπάρχει κάτι εδώ.

Κάποιος συνδετικός κρίκος, ένας εμπορικός κρίκος,

ανάμεσα σε μία οργάνωση και κάποια άλλη.

Μόνο όμως όταν πήρα συνέντευξη

από το Μάριο Μορέτι, τον αρχηγό των Ερθυρών Ταξιαρχιών,

τον άνθρωπο που απήγαγε και σκότωσε τον Άλντο Μόρο,

τον Ιταλό πρώην πρωθυπουργό,

κατάλαβα επιτέλους

ότι η τρομοκρατία είναι στην πραγματικότητα μία επιχείρηση.

Τρώγαμε μαζί

σε μία φυλακή υψίστης ασφαλείας στην Ιταλία.

Και καθώς τρώγαμε,

είχα το έντονο συναίσθημα

πως βρισκόμουν πίσω στο City του Λονδίνο,

τρώγοντας μεσημεριανό με ένα συνάδερφο τραπεζίτη ή έναν οικονομολόγο.

Αυτός ο τύπος σκεφτόταν με τον ίδιο τρόπο που σκεφτόμουν εγώ.

Αποφάσισα λοιπόν ότι ήθελα να ερευνήσω τα οικονομικά της τρομοκρατίας.

Φυσικά κανείς δεν ήθελε να χρηματοδοτήσει την έρευνά μου.

Πολλοί άνθρωποι, νομίζω, θεωρούσαν πως ήμουν ελαφρώς τρελή.

Ξέρετε, αυτή η γυναίκα που τριγυρίζει σε ιδρύματα

ζητώντας χρήματα, αναλογιζόμενη για τα οικονομικά της τρομοκρατίας.

Στο τέλος πήρα μία απόφαση

που, κοιτώντας πίσω, άλλαξε τη ζωή μου.

Πούλησα την εταιρεία μου

και χρηματοδότησα την έρευνά μου μόνη μου.

Και αυτό που ανακάλυψα

είναι μία παράλληλη πραγματικότητα,

ένα διεθνές οικονομικό σύστημα,

παράλληλο με το δικό μας,

που έχει δημιουργηθεί από ένοπλες οργανώσεις

από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Και αυτό που είναι ακόμα πιο συνταρακτικό

είναι πως αυτό το σύστημα

έχει ακολουθήσει, βήμα βήμα, την εξέλιξη

του δικού μας συστήματος,

του Δυτικού καπιταλισμού.

Υπάρχουν τρία κύρια στάδια.

Το πρώτο είναι η κρατική στήριξη την τρομοκρατία.

Το δεύτερο είναι η ιδιωτικοποίηση της τρομοκρατίας.

Και το τρίτο, φυσικά, είναι η παγκοσμιοποίηση της τρομοκρατίας.

Λοιπόν, κρατική στήριξη την τρομοκρατία,

είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα του Ψυχρού Πολέμου.

Όταν οι δύο υπερδυνάμεις πολεμούσαν

μέσω τρίτων,

στην περιφέρεια των σφαιρών επιρροής τους,

χρηματοδοτώντας πλήρως ένοπλες οργανώσεις.

Χρησιμοποιούν ένα μείγμα από νόμιμες και παράνομες δραστηριότητες.

Έτσι, ο δεσμός ανάμεσα στο έγκλημα και την τρομοκρατία

δημιουργείται πολύ νωρίς.

Και αυτό είναι το καλύτερο παράδειγμα,

οι Κόντρας στη Νικαράγουα, δημιούργημα της CIA,

χρηματοδοτούμενοι νομίμως από το Αμερικανικό κονγκρέσο

και παράνομα χρηματοδοτούμενοι από την κυβέρνηση Ρήγκαν

μέσω μυστικών αποστολών, για παράδειγμα, η υπόθεση Ιράν-Κόντρα.

Στα τέλη του '70 και στις αρχές του '80

κάποιες ομάδες καταφέρνουν

να ιδιωτικοποιήσουν την τρομοκρατία.

Αποκτούν ανεξαρτησία από το χρηματοδότη,

και αρχίζουν να αυτοχρηματοδοτούνται.

Βλέπουμε ξανά ένα μείγμα από νόμιμες και παράνομες δραστηριότητες.

Ο Αραφάτ συνήθιζε να παίρνει ένα ποσοστό

από το λαθρεμπόριο χασίς

από την κοιλάδα Μπεκάα, που βρίσκεται ανάμεσα στο Λίβανο και τη Συρία.

Και ο ΙΡΑ, που ελέγχει το ιδιωτικό μεταφορικό δίκτυο

στη Βόρεια Ιρλανδία, έκανε ακριβώς το ίδιο πράγμα.

Κάθε φορά λοιπόν

που κάποιος έμπαινε σε ένα ταξί στο Μπέλφαστ

χωρίς να το γνωρίζει, πραγματικά,

χρηματοδοτούσε τον ΙΡΑ.

Αλλά η μεγάλη αλλαγή ήρθε, φυσικά,

με την παγκοσμιοποίηση και την άρση των ελέγχων.

Τότε είναι που οι ένοπλες οργανώσεις μπόρεσαν να συνδεθούν,

και οικονομικά, μεταξύ τους.

Κυρίως όμως, άρχισαν να έχουν

σοβαρά παρεδώσε με τον κόσμο του εγκλήματος.

Και μαζί ξέπλεναν

τις βρωμοδουλειές τους μέσω του ίδιου καναλιού.

Έτσι βλέπουμε τη γένεση της υπερεθνικής

ένοπλης οργάνωσης Αλ-Κάιντα.

Είναι μία οργάνωση που μπορεί να μαζέψει χρήματα ανεξάρτητα από σύνορα.

Και μπορεί να οργανώσει επιθέσεις

σε περισσότερες από μία χώρες.

Η χαλάρωση των ελέγχων επέφερε και την επιστροφή

των "αλητήριων οικονομικών".

Τι είναι αυτά τα οικονομικά;

Είναι μία δύναμη που ελλοχεύει

μονίμως στο φόντο της ιστορίας.

Επιστρέφει σε εποχές μεγάλων αλλαγών,

και η παγκοσμιοποίηση είναι μία από αυτές τις αλλαγές.

Σε αυτές τις εποχές

η πολιτική χάνει τον έλεγχο της οικονομίας,

και η οικονομία γίνεται μία κακοήθης δύναμη

που εργάζεται εναντίον μας.

Έχει ξανασυμβεί στην ιστορία.

Συνέβη κατά την πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Συνέβη με τη Βιομηχανική Επανάσταση.

Και συνέβη ξανά, με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.

Υπολόγισα πόσο μεγάλο ήταν αυτό το διεθνές

οικονομικό σύστημα εγκλήματος,

τρομοκρατίας και παράνομης οικονομίας,

πριν από την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους.

Το απίστευτο ποσό του 1,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Τρισεκατομμύρια, όχι δισεκατομμύρια.

Δύο φορές το μέγεθος του ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου,

και σύντομα θα είναι ακόμα μεγαλύτερο,

αν αναλογιστούμε που πηγαίνει αυτή η χώρα.

(Γέλια)

Τώρα, πριν από την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους,

το μεγαλύτερο μέρος αυτών των χρημάτων

εισέρεε στην αμερικανική οικονομία

γιατί το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων ήταν σε αμερικανικά δολάρια

και το ξέπλυμα χρήματος γινόταν

στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το σημείο εισόδου για αυτά τα χρήματα

ήταν οι υπεράκτιες εγκαταστάσεις.

Ήταν μία κρίσιμη εισροή μετρητών

στην αμερικανική οικονομία.

Όταν πήγα να κοιτάξω τα ποσά για την ποσότητα χρημάτων στις ΗΠΑ,

η προσφορά χρημάτων στις ΗΠΑ είναι το ποσό

δολαρίων που εκτυπώνει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα

σε ετήσια βάση

για να ικανοποιήσει

την αύξηση στη ζήτηση για δολάρια

που, φυσικά, αντανακλά την ανάπτυξη

της οικονομίας.

Όταν λοιπόν πήγα να κοιτάξω τους αριθμούς, διαπίστωσα πως από τα τέλη της δεκαετίας του '60

ένας αυξανόμενος αριθμός αυτών των δολαρίων

έφευγε από τις Ηνωμένες Πολιτείες

χωρίς ποτέ να επιστρέφει.

Ήταν χρήματα που εξάγονταν

σε βαλίτσες ή κοντέινερ, φυσικά σε μετρητά.

Αυτά ήταν χρήματα που εξάγονταν από εγκληματίες και ανθρώπους που ξέπλεναν χρήματα.

Ήταν χρήματα που χρησιμοποιούνταν για να χρηματοδοτήσουν

την ανάπτυξη της τρομοκρατίας,

της παράνομης και εγκληματικής οικονομίας.

Βλέπετε λοιπόν ποια είναι η σχέση;

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μία χώρα

που λειτουργεί ως το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα.

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως

έχει ένα προνόμιο που δεν έχουν άλλες χώρες.

Μπορεί να δανειστεί με ενέχυρο το συνολικό ποσό δολαρίων

σε κυκλοφορία παγκοσμίως.

Το προνόμιο αυτό λέγεται κυριαρχικό.

Καμιά άλλη χώρα δεν μπορεί να το κάνει αυτό.

Όλες οι άλλες χώρες, για παράδειγμα το Ηνωμένο Βασίλειο,

μπορούν να δανειστούν με ενέχυρο μόνο το ποσό χρημάτων

που κυκλοφορεί εντός των συνόρων τους.

Ιδού λοιπόν η επιπλοκή για τη σχέση

ανάμεσα στον κόσμο του εγκλήματος, της τρομοκρατίας, της παράνομης οικονομίας και της δικής μας οικονομίας.

Τη δεκαετία του '90 οι ΗΠΑ

δανείζονταν με ενέχυρο την ανάπτυξη

της τρομοκρατίας, της παράνομης και εγκληματικής οικονομίας.

Τόσο κοντά βρισκόμαστε με αυτό τον κόσμο.

Αυτή η κατάσταση άλλαξε φυσικά μετά τους Δίδυμους Πύργους,

γιατί ο Τζωρτζ Μπους ξεκίνησε τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας.

Μέρος του πολέμου αυτού

ήταν η εισαγωγή της Πατριωτικής Νομοθεσίας.

Τώρα, πολλοί από εσάς γνωρίζετε πως η Πατριωτική Νομοθεσία

είναι ένας νόμος που μειώνει αισθητά

τις ελευθερίες των Αμερικανών με σκοπό να τους προστατεύσει

από την τρομοκρατία.

Υπάρχει όμως ένα τμήμα της Πατριωτικής Νομοθεσίας

που αναφέρεται συγκεκριμένα στα οικονομικά.

Και είναι στην πραγματικότητα μία νομοθεσία ενάντια στο ξεπλύμα βρώμικου χρήματος.

Η Πατριωτική Νομοθεσία

απαγόρευσε στις αμερικανικές τράπεζες

και ξένες τράπεζες που είναι καταχωρημένες στις ΗΠΑ

να έχουν συναλλαγές με υπεράκτιες εγκαταστάσεις.

Έκλεισε αυτή την πόρτα ανάμεσα στο ξέπλυμα βρώμικου χρήματος

σε δολάρια, και την αμερικανική οικονομία.

Έδωσε επίσης στις νομισματικές αρχές των ΗΠΑ

το δικαίωμα να ελέγχουν κάθε συναλλαγή σε δολάρια

σε οποιοδήποτε μέρος στον κόσμο.

Μπορείτε να φανταστείτε ποια ήταν η αντίδραση του διεθνούς

οικονομικού και τραπεζικού συστήματος.

Όλοι οι τραπεζίτες είπαν στους πελάτες τους

"Αφήστε τα δολάρια και επενδύστε κάπου αλλού."

Το ευρώ ήταν ένα νεογέννητο νόμισμα

με πολλές δυνατότητες για τις επιχειρήσεις και φυσικά για επενδύσεις.

Και αυτό έκαναν οι άνθρωποι.

Κανείς δεν θέλει τις νομισματικές αρχές των ΗΠΑ

να ελέγχουν τη σχέση τους,

να επιτηρούν τη σχέση τους με την πελατεία τους,

Το ίδιο φυσικά συνέβη

και στον κόσμο του εγκλήματος και της τρομοκρατίας.

Οι άνθρωποι απλά μετακίνησαν τις δραστηριότητές τους

μακριά από τις Ηνωμένες Πολιτείες

προς την Ευρώπη.

Γιατί έγινε αυτό; Έγινε γιατί

η Πατριωτική Νομοθεσία ήταν μία μονομερής νομοθεσία.

Εισήχθει μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Και ισχύει μόνο για αμερικανικά δολάρια.

Στην Ευρώπη, παρόμοια νομοθεσία

δεν εισήχθει.

Έτσι, μέσα σε έξι μήνες

η Ευρώπη έγινε το επίκεντρο

ξεπλύματος βρώμικου χρήματος

για όλο τον κόσμο.

Τόσο απίστευτη είναι η σχέση

ανάμεσα στον κόσμο του εγκλήματος

και τον κόσμο της τρομοκρατίας,

και τη δική μας ζωή.

Γιατί σας είπα αυτή την ιστορία;

Σας είπα αυτή την ιστορία γιατί

πρέπει να καταλάβετε πως υπάρχει ένας κόσμος

που δεν τον αγγίζουν τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων,

συμπεριλαμβανομένων των προσωπικών σας σχέσεων

με φίλους και οικογένεια.

Πρέπει να ελέγχετε ο,τιδήποτε σας λένε

συμπεριλαμβανομένων αυτών που σας είπα σήμερα.

(Γέλια)

Είναι ο μόνος τρόπος για

να μπείτε στη σκοτεινή πλευρά και να ρίξετε μια ματιά.

Και πιστέψτε με,

θα είναι τρομακτικό.

Θα είναι τρομακτικό αλλά θα σας διαφωτίσει.

Και, κυρίως, δεν θα είναι βαρετό.

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)