Vắc-xin phòng COVID-19 nào tốt nhất? | DW Tin tức

Giới internet có vẻ như biết chính xác vắc-xin nào tốt nhất và tệ nhất.
Nhưng ta không thể dễ dàng so sánh các loại vắc-xin như thế. Và làm như vậy có khi còn lợi bất cập hại trong đại dịch.

Giọng đàn ông:
Chỉ Pfizer thôi!

Nếu họ cứ cố tiêm Johnson & Johnson,
tôi sẽ bảo họ cho tôi COVID còn hơn.

Giới Internet có vẻ biết chính xác
vắc-xin nào tốt nhất

và vắc-xin nào tệ nhất luôn!

Moderna ấy hả?

Tầm thường, trung bình thôi.

Chúng tôi không lấy hàng tầm trung đâu!

Mira Fricke: Loài người rất thích so sánh.

Bảo sao chúng ta cũng đang làm vậy
với vắc-xin phòng COVID-19.

Vấn đề là ta không thể dễ dàng
so sánh vắc-xin như thế được.

Làm thế có khi còn lợi bất cập hại
trong cơn đại dịch.

Chúng ta có xu hướng
nhìn vào những con số này:

tỷ lệ hiệu lực

bởi đó là thước đo
khả năng ta bị nhiễm COVID-19

sau khi tiêm vắc-xin.

Vấn đề là những con số đó không được thu thập / tính ra giống nhau

Thay vào đó, chúng phụ thuộc vào địa điểm và thời gian của các cuộc thử nghiệm hiệu lực.

Carlos Guzmán: Tôi nghĩ là

nếu ta cứ thế so sánh hiệu lực vắc-xin mà không xem xét bối cảnh

ta có thể sẽ rút ra những kết luận sai lầm.

Có những khác biệt chủ chốt trong nhóm dân số được nghiên cứu, chẳng hạn như

độ tuổi, giới tính, yếu tố môi trường di truyền, lịch sử bệnh lý

Vậy những thử nghiệm hiệu lực đó hoạt động thế nào?

Những người tham gia được chia thành hai nhóm.

Một nhóm được tiêm vắc-xin,
nhóm còn lại dùng giả dược.

Sau đó họ quay trở lại
cuộc sống thường nhật của mình.

Sau một khoảng thời gian nhất định,

các nhà nghiên cứu đếm xem bao nhiêu người trong số họ mắc COVID-19.

Nếu tất cả người mắc nằm trong nhóm giả dược,

không một ai trong nhóm vắc-xin,

thì vắc-xin đó có hiệu lực 100%.

Và nếu số người mắc ở cả hai nhóm như nhau

thì hiệu lực của vắc-xin đó là 0

vì nguy cơ bị nhiễm không thay đổi kể cả sau khi tiêm vắc-xin.

Nhưng khả năng người tham gia mắc bệnh trong một cuộc thử nghiệm

tương ứng với tỷ lệ nhiễm tổng quan trong môi trường của họ.

CG: Cũng có những khác biệt khi nói về sự hiện diện hay vắng mặt của biến thể vi-rút

mà bị trung hòa nhiều hơn hoặc kém hiệu quả hơn do các kháng thể

được kích thích bởi loại protein của virus SARS ‑ CoV ‑ 2 ban đầu

đó là một trong những đã được bao gồm trong các vắc-xin hiện tại.

MF: Nên là, trong lúc chúng ta nghĩ là chúng ta biết loại vắc-xin nào là tốt nhất,

quan điểm của chúng ta thực ra đã bị các yếu tố hoàn cảnh chi phối.

N: Hãy cùng xem một ví dụ.

Các thử nghiệm của Moderna và Pfizer được tiến hành chủ yếu ở Mỹ

trước khi xuất hiện những biến thể lây nhiễm nhanh hơn,

chẳng hạn như biến thể từ Anh hay Nam Phi.

Ngược lại, các thử nghiệm của AstraZeneca hay Johnson & Johnson

được tiến hành nếu không phải là muộn hơn

thì cũng là ở những nước

mà những biến thể lây nhanh hơn xuất hiện rồi trở thành loại lây nhiễm chủ yếu.

MF: Vậy nên tỷ lệ hiệu lực sẽ không bao giờ hoàn toàn bằng nhau

trong thực tế,

và chúng có thể thay đổi theo thời gian.

CG: Ví dụ, gần đây chúng tôi nhận được báo cáo từ Qatar,

đất nước có 50% và 45% ca nhiễm

lần lượt do biến thể Nam Phi và Anh.

Nghiên cứu này chỉ ra rằng hiệu lực của vắc-xin BioNTech/Pfizer

giảm xuống còn 89% và 75% đối với những ca nhiễm lần lượt do biến thể Anh và Nam Phi.

MF: Nhưng có lẽ đã có quá nhiều cố định về tính hiệu quả.

N: Hiệu quả thường là thước đo cho kết quả tốt nhất có thể:

hoàn toàn không có triệu chứng gì.

Thay vào đó, chúng ta có thể nhìn vào

việc vắc-xin đã phòng trường hợp phải nhập viện và tử vong do COVID-19 như thế nào

vì tất cả những vắc-xin này làm việc đó tốt như nhau.

MF: Bây giờ có một khía cạnh khác ảnh hưởng đến cách chúng ta đánh giá vắc-xin:

các tác dụng phụ.

N: Các báo cáo về cục máu đông hiếm gặp đã xuất hiện trên các tiêu đề

và khiến mọi người lo lắng.

EU cũng đã quyết định không gia hạn hợp đồng

với AstraZeneca và Johnson & Johnson.

Tất cả những việc này có thể tạo ấn tượng rằng một số loại vắc-xin kém hơn những loại khác.

MF: Nhưng một lần nữa, không đơn giản thế đâu

vì nguy cơ nhiễm bệnh của từng cá nhân

ảnh hưởng đến đánh giá mức độ lợi ích của từng loại vắc-xin

N: Hãy cùng xem ví dụ về vắc-xin AstraZeneca

và giả sử tỷ lệ nhiễm vừa phải là 55 trường hợp trên trăm nghìn.

Trong số 100.000 người ở độ tuổi dưới 29,

khoảng 2 người sẽ hình thành một cục máu đông hiếm sau khi tiêm vắc xin AstraZeneca,

nhưng không ai trong số 2 người này phải vào phòng chăm sóc tích cực vì nhiễm COVID-19.

Nhưng một ai đó trên 60 tổi

dễ phải vào đó do COVID-19 hơn rất nhiều

song lại ít có khả năng hình thành cục máu đông

MF: Đó là lý do tại sao một số chính phủ đề xuất vắc-xin AstraZeneca

chỉ cho nhóm trên 60 tuổi.

Tuy nhiên, đánh giá này thay đổi khi tỷ lệ nhiễm cao hơn.

N: Hãy cùng xem phép tính y hệt song tỷ lệ nhiễm cao hơn.

Ở đây, 401 ca phần trăm nghìn.

Giờ thì nguy cơ mọi người phải vào phòng chăm sóc tích cực do COVID cao hơn

so với nguy cơ hình thành cục máu đông sau khi tiêm vắc-xin.

Trong viễn cảnh này, lợi ích của việc tiêm vắc-xin AstraZeneca

lớn hơn nguy cơ hình thành cục máu đông đối với tất cả các nhóm tuổi.

CG: Và dương nhiên,

để can thiệp phòng ngừa nhằm vào những người khỏe mạnh, như vắc-xin,

điều cực kỳ quan trọng

là cán cân nguy cơ - lợi ích

được chấp nhận đối với nhóm dân số, nhóm người hoặc thậm chí các cá nhân khác nhau.

MF: Vậy có phải một số vắc-xin tệ hơn loại khác không?

Nếu chúng ta chỉ nhìn vào các tác dụng phụ,

thì một só vắc-xin có hiệu quả hơn chút,

ít nhất là từ những gì chúng tôi biết đến nay.

Nhưng đó chỉ là một khía cạnh

và ta không nên suy xét mỗi vậy.

CG: Tôi nghĩ vấn đề chủ chốt là

chương trình vắc-xin hay vắc-xin tốt nhất

là loại cho phép chúng ta phòng bệnh và phòng tử vong.

Và đương nhiên, giảm hậu quả trực tiếp và gián tiếp -

những hậu quả -

thiệt hại.

MF: Bất kỳ vắc-xin nào được WHO phê duyệt khẩn cấp

cũng bảo vệ ta khỏi các ca nghiêm trọng do COVID-19.

Chúng phòng tử vong và góp phần chấm dứt đại dịch này.

N: Cho nên, chừng nào vắc-xin còn khan hiếm,

chừng đó có một lý lẽ khá tốt để chọn cái nào có sẵn cho chúng tôi,

vì nếu chúng ta khăng khăng đòi một loại vắc-xin cụ thể nào đó,

ta có thể sẽ kéo dài toàn bộ đại dịch này,

và việc này sẽ lấy đi mạng sống.