< Return to Video

Czy można zniszczyć czarną dziurę? - Fabio Pacucci

  • 0:07 - 0:12
    Czarne dziury to najbardziej
    niszczycielskie obiekty we wszechświecie.
  • 0:12 - 0:16
    Wszystko, co zbliży się
    do ich osobliwości,
  • 0:16 - 0:19
    asteroida, planeta lub gwiazda,
  • 0:19 - 0:24
    może zostać rozerwane
    przez jej silne pole grawitacyjne.
  • 0:24 - 0:29
    Jeśli zbilżające się obiekty
    wejdą w jej horyzont zdarzeń,
  • 0:29 - 0:32
    znikną i nie wrócą,
  • 0:32 - 0:36
    zwiększając przy tym masę
    i średnicę czarnej dziury.
  • 0:36 - 0:41
    Nie ma niczego, co mogłoby
    uszkodzić czarną dziurę.
  • 0:41 - 0:44
    Nawet inna czarna dziura jej nie zniszczy,
  • 0:44 - 0:47
    połączą się, tworząc jeszcze
    większy obiekt,
  • 0:47 - 0:52
    wywołując ogromne fale grawitacyjne.
  • 0:52 - 0:53
    Niektóre teorie zakładają,
  • 0:53 - 0:57
    że wszechświat w przyszłości
    będzie się składał
  • 0:57 - 0:59
    wyłącznie z czarnych dziur.
  • 0:59 - 1:06
    Jednak jest sposób, żeby zniszczyć,
    lub "wyparować" czarne dziury.
  • 1:06 - 1:07
    Jeśli ta teoria się sprawdzi,
  • 1:07 - 1:10
    to wystarczy tylko czekać.
  • 1:10 - 1:11
    W 1974 roku
  • 1:11 - 1:14
    Stephen Hawking opisał proces,
  • 1:14 - 1:17
    w trakcie którego czarna dziura
    traci swoją masę.
  • 1:17 - 1:20
    Pojęcie promieniowania Hawkinga
  • 1:20 - 1:26
    opiera się na zjawisku
    kwantowej fluktuacji próżni.
  • 1:26 - 1:27
    Według mechaniki kwantowej,
  • 1:27 - 1:33
    punkt w czasoprzestrzeni oscyluje między
    wieloma stanami energetycznymi.
  • 1:33 - 1:37
    Związane jest to z ciągłym
    łączeniem i rozpadem
  • 1:37 - 1:40
    par cząstek wirtualnych
  • 1:40 - 1:44
    składających się z dodatnio
    i ujemnie naładowanych cząstek.
  • 1:44 - 1:49
    Zazwyczaj pary zderzają się
    i natychmiast niszczą nawzajem,
  • 1:49 - 1:51
    tracąc całą energię.
  • 1:51 - 1:57
    Co się stanie, gdy pojawią się na skraju
    horyzontu wydarzeń czarnej dziury?
  • 1:57 - 1:59
    Jeśli znajdą się w odpowiednim miejscu,
  • 1:59 - 2:02
    jedna z cząstek będzie poza zasięgiem
    przyciągania czarnej dziury,
  • 2:02 - 2:04
    a druga w nim zostanie,
  • 2:04 - 2:08
    to ta cząstka zniszczy inną
    przeciwnie naładowaną cząstkę
  • 2:08 - 2:10
    na skraju horyzontu
    wydarzeń czarnej dziury,
  • 2:10 - 2:13
    co zmniejszy jej masę.
  • 2:13 - 2:15
    Z zewnątrz wyglądałoby to tak,
  • 2:15 - 2:19
    jakby czarna dziura wyrzucała cząstki.
  • 2:19 - 2:25
    Więc jeśli czarna dziura nie będzie
    wchłaniać materii i cząstek,
  • 2:25 - 2:30
    każda jej cząstka wyparuje
    w potwornie wolnym tempie.
  • 2:30 - 2:31
    Jak wolnym?
  • 2:31 - 2:37
    Dziedzina fizyki, zwana termodynamiką
    czarnej dziury daje nam odpowiedź.
  • 2:37 - 2:42
    Gdy przedmioty lub ciała niebieskie
    uwalniają energię do swojego środowiska,
  • 2:42 - 2:44
    postrzegamy to jako ciepło
  • 2:44 - 2:47
    i możemy wykorzystać tę emisję energii
    do pomiaru temperatury.
  • 2:47 - 2:49
    Termodynamika czarnej dziury sugeruje,
  • 2:49 - 2:53
    że możemy podobnie zdefiniować
    "temperaturę” czarnej dziury.
  • 2:53 - 2:56
    Teoretyzuje, że im masywniejsza
    jest czarna dziura,
  • 2:56 - 2:58
    tym niższa jest jej temperatura.
  • 2:58 - 3:00
    Największe czarne dziury wszechświata
  • 3:00 - 3:06
    wydzielają temperatury
    rzędu 10 do -17 potęgi kelwinów,
  • 3:06 - 3:09
    czyli bardzo blisko zera absolutnego.
  • 3:09 - 3:13
    Tymczasem ciało o masie asteroidy Vesta
  • 3:13 - 3:16
    mające temperaturę bliską
    200 stopni Celsjusza,
  • 3:16 - 3:21
    uwalnia przez to dużo energii
    w postaci promieniowania Hawkinga
  • 3:21 - 3:23
    do zimnego środowiska zewnętrznego.
  • 3:23 - 3:25
    Im mniejsza czarna dziura,
  • 3:25 - 3:27
    tym goręcej wydaje się spalać,
  • 3:27 - 3:30
    i tym szybciej wypali się całkowicie.
  • 3:30 - 3:31
    Jak szybko?
  • 3:31 - 3:32
    Nie wstrzymuj oddechu.
  • 3:32 - 3:37
    Większość czarnych dziur rośnie
    lub absorbuje materię i energię
  • 3:37 - 3:41
    szybciej niż emituje
    promieniowanie Hawkinga.
  • 3:41 - 3:45
    Nawet jeśli czarna dziura
    z masą naszego Słońca przestanie rosnąć,
  • 3:45 - 3:49
    zajmie to 10 do potęgi 67 lat,
  • 3:49 - 3:53
    o wiele więcej czasu
    niż obecny wiek Wszechświata,
  • 3:53 - 3:55
    żeby w pełni wyparować.
  • 3:55 - 3:59
    Gdy czarna dziura osiągnie
    około 230 ton metrycznych,
  • 3:59 - 4:02
    będzie istnieć jeszcze
    tylko przez jedną sekundę.
  • 4:02 - 4:04
    W tej ostatniej sekundzie
  • 4:04 - 4:07
    jej horyzont zdarzeń
    stanie się coraz mniejszy,
  • 4:07 - 4:11
    aż w końcu uwolni całą energię
    z powrotem do wszechświata.
  • 4:11 - 4:15
    Choć promieniowania Hawkinga
    nigdy bezpośrednio nie obserwowano,
  • 4:15 - 4:20
    niektórzy naukowcy uważają,
    że pewne błyski gamma wykryte na niebie
  • 4:20 - 4:23
    są w rzeczywistości
    śladami ostatnich chwil
  • 4:23 - 4:28
    małych, pierwotnych czarnych dziur
    utworzonych na początku czasu.
  • 4:28 - 4:32
    W niemal niewyobrażalnie
    odległej przyszłości,
  • 4:32 - 4:36
    wszechświat może być zimnym
    i ciemnym miejscem.
  • 4:36 - 4:38
    Ale jeśli Stephen Hawking miał rację,
  • 4:38 - 4:39
    to zanim to nastąpi,
  • 4:39 - 4:44
    zwykle przerażające
    i nieprzenikliwe czarne dziury
  • 4:44 - 4:48
    przestaną istnieć
    w ostatecznym blasku chwały.
Title:
Czy można zniszczyć czarną dziurę? - Fabio Pacucci
Speaker:
Fabio Pacucci
Description:

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/can-a-black-hole-be-destroyed-fabio-pacucci

Czarne dziury to najbardziej niszczycielskie obiekty we wszechświecie. Wszystko, co zbliży się do ich osobliwości, asteroida, planeta lub gwiazda, może zostać rozerwane przez jej silne pole grawitacyjne. Niektóre teorie zakładają, że wszechświat w przyszłości będzie się składał wyłącznie
z czarnych dziur. Czy jest sposób, żeby zniszczyć czarne dziury? Fabio Pacucci opowiada o takiej możliwości.

Lekcja: Fabio Pacucci, reżyseria: Provincia Studio.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:49
Marta Konieczna approved Polish subtitles for Can a black hole be destroyed?
Marta Konieczna accepted Polish subtitles for Can a black hole be destroyed?
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Can a black hole be destroyed?
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Can a black hole be destroyed?
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for Can a black hole be destroyed?
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for Can a black hole be destroyed?
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for Can a black hole be destroyed?
Agnieszka Fijałkowska edited Polish subtitles for Can a black hole be destroyed?
Show all

Polish subtitles

Revisions