< Return to Video

Introduction to Conic Sections

  • 0:01 - 0:03
    Nauczmy się czegoś
  • 0:03 - 0:04
    o krzywych stożkowych.
  • 0:04 - 0:06
    Na początku zastanówmy się czym są i dlaczego
  • 0:06 - 0:08
    nazywa się je krzywymi stożkowymi?
  • 0:08 - 0:09
    Znacie już pewnie kilka,
  • 0:09 - 0:11
    więc wypiszę je.
  • 0:11 - 0:22
    Okrąg, elipsa, parabola
  • 0:22 - 0:29
    i hiperbola.
  • 0:29 - 0:30
    To jest p.
  • 0:30 - 0:31
    Hiperbola.
  • 0:31 - 0:34
    Wiecie już, co to za obiekty.
  • 0:34 - 0:36
    Gdy się uczyłem o krzywych stożkowych
  • 0:36 - 0:37
    wiedziałem, co to okrąg.
  • 0:37 - 0:38
    Wiedziałem co to parabola.
  • 0:38 - 0:40
    I nawet wiedziałem co nieco o elipsach i hiperbolach.
  • 0:40 - 0:43
    Jakim prawem one nazywają się krzywymi stożkowymi?
  • 0:43 - 0:46
    Mówiąc prosto, ponieważ są przecięciem
  • 0:46 - 0:48
    płaszczyzny i stożka.
  • 0:48 - 0:49
    Narysuję wam to za sekundę,
  • 0:49 - 0:51
    ale wcześniej sensownie będzie
  • 0:51 - 0:53
    narysować je wszystkie.
  • 0:53 - 0:55
    Zmienię kolor.
  • 0:55 - 0:57
    Okrąg, wiemy jak wygląda.
  • 0:57 - 0:59
  • 0:59 - 1:01
    W zasadzie spróbuję wybrać grubszą
  • 1:01 - 1:02
    linię dla moich okręgów.
  • 1:03 - 1:05
    Okrąg wygląda jakoś tak.
  • 1:05 - 1:09
    To wszystkie punkty równoodległe od jakiegoś środka,
  • 1:09 - 1:13
    a ta odległość to promień.
  • 1:13 - 1:17
    Więc jeśli to jest r, a to jest środek, to okrąg
  • 1:17 - 1:20
    to wszystkie punkty odległe o r od środka.
  • 1:20 - 1:22
    Nauczyliśmy się wcześniej czym jest okrąg,
  • 1:22 - 1:25
    sprawia, że świat się kręci, dosłownie.
  • 1:25 - 1:29
    Elipsa, jak mówią laicy, to spłaszczony okrąg.
  • 1:29 - 1:33
    Wygląda mniej więcej tak. Może być...
  • 1:33 - 1:36
    Narysuję ją innym kolorem.
  • 1:36 - 1:38
    Elipsa może być taka.
  • 1:38 - 1:40
    Może być taka.
  • 1:40 - 1:42
    Trudniej jest rysować używając narzędzi do rysowania,
  • 1:42 - 1:43
    ale może być też pochylona i obrócona.
  • 1:43 - 1:45
    Ale tak to ogólnie wygląda.
  • 1:45 - 1:48
    W zasadzie okręgi, to szczególne przypadki elips.
  • 1:48 - 1:50
    To jest elipsa, która nie jest wyciągnięta
  • 1:50 - 1:52
    w żadnym kierunku.
  • 1:52 - 1:55
    Jest jakby perfekcyjnie symetryczna w każdą stronę.
  • 1:55 - 1:56
    Parabola.
  • 1:56 - 2:00
    Uczyliście się o tym w dziale algebra II, który pewnie
  • 2:00 - 2:03
    mieliście, skoro uczycie się o krzywych stożkowych.
  • 2:03 - 2:08
    Ale parabola -- narysuję tu linię, aby oddzielić te rzeczy.
  • 2:08 - 2:12
    Parabola wygląda jakoś tak. Trochę przypomina U.
  • 2:12 - 2:14
    Typowa parabola.
  • 2:14 - 2:16
    Nie chcę wypisywać równań w tym momencie,
  • 2:16 - 2:19
    albo czemu nie, ponieważ pewnie je znacie.
  • 2:19 - 2:20
    y równa się x do kwadratu.
  • 2:20 - 2:24
    Możecie ja przesunąć, obrócić i możecie
  • 2:24 - 2:25
    otrzymać taką parabolę.
  • 2:25 - 2:28
    To będzie x równe y do kwadratu.
  • 2:28 - 2:31
    I możecie obrócić to jeszcze bardziej, ale myślę,
  • 2:31 - 2:33
    że znacie ogólny kształt paraboli.
  • 2:33 - 2:36
    Porozmawiamy później o tym, jak ją rysować, albo
  • 2:36 - 2:39
    które punkty na paraboli są interesujące.
  • 2:39 - 2:41
    Ostatnia jest, mogliście już ją widzieć
  • 2:41 - 2:42
    wcześniej, to hiperbola.
  • 2:42 - 2:46
    Wygląda prawie jak dwie parabole, ale nie do końca,
  • 2:46 - 2:49
    ponieważ krzywe trochę mniej przypominają
  • 2:49 - 2:52
    literę U, są bardziej otwarte.
  • 2:52 - 2:54
    Wytłumaczę, co przez to rozumiem.
  • 2:54 - 2:56
    Hiperbola wygląda mniej więcej tak.
  • 2:56 - 2:59
    Niech to będą dwie osie.
  • 2:59 - 3:02
    To są osie współrzędnych.
  • 3:02 - 3:06
    Narysuję asymptoty.
  • 3:06 - 3:08
    Narysuję asymptoty.
  • 3:08 - 3:13
    Chcę przejść idealnie przez -- całkiem nieźle.
  • 3:13 - 3:15
    To są asymptoty.
  • 3:15 - 3:17
    To nie jest hiperbola.
  • 3:17 - 3:20
    Hiperbola wygląda jakoś tak.
  • 3:20 - 3:22
    Będzie wyglądać...
  • 3:22 - 3:25
    Może wyglądać tak i przechodzić tutaj
  • 3:25 - 3:26
    bardzo blisko asymptot.
  • 3:26 - 3:30
    Coraz bardziej się zbliża do tych niebieskich linii
  • 3:30 - 3:32
    i to samo dzieje się po tej stronie.
  • 3:32 - 3:35
    Wykres pojawia się tu, wystrzela w górę
  • 3:35 - 3:36
    i pojawia się w tym miejscu.
  • 3:36 - 3:39
    Ta karmazynowa linia mogłaby być hiperbolą.
  • 3:40 - 3:42
    Inną hiperbolą mogłaby być, tak zwana
  • 3:42 - 3:44
    pionowa hiperbola.
  • 3:44 - 3:46
    To nie do końca dobra nazwa, ale wygląda to
  • 3:46 - 3:50
    mniej więcej tak, że znajduje się ona pod asymptotą
  • 3:50 - 3:53
    i nad asymptotą tutaj.
  • 3:53 - 3:57
    Zatem ta niebieska mogłaby być jedną hiperbolą,
  • 3:57 - 3:59
    a ta karmazynowa drugą.
  • 3:59 - 4:00
    To są oddzielne wykresy.
  • 4:00 - 4:03
    Domyślam się, że zadajecie pytanie dlaczego
  • 4:03 - 4:05
    nazywamy je krzywymi stożkowymi?
  • 4:05 - 4:08
    Dlaczego nie nazywają się bolasy, albo rodzaje
  • 4:08 - 4:10
    okręgów, albo cokolwiek innego?
  • 4:10 - 4:12
    I jakie one mają wspólne cechy?
  • 4:12 - 4:14
    Jasne jest, że okręgi i elipsy
  • 4:14 - 4:15
    są jakoś spokrewnione.
  • 4:15 - 4:17
    Elipsy to takie spłaszczone okręgi.
  • 4:17 - 4:20
    I nawet wydaje się, że parabole i hiperbole
  • 4:20 - 4:22
    są jakoś spokrewnione.
  • 4:22 - 4:23
    To jest p.
  • 4:23 - 4:26
    Obie mają bola w swojej nazwie i obie
  • 4:26 - 4:28
    wyglądają podobnie do U.
  • 4:28 - 4:31
    Chociaż hiperbola ma dwa takie i otwiera się
  • 4:31 - 4:32
    w dwie różne strony, ale są podobne.
  • 4:32 - 4:34
    Ale co je wszystkie łączy?
  • 4:34 - 4:37
    I tu w zasadzie pojawia się słowo stożek.
  • 4:38 - 4:42
    Spróbuję narysować trójwymiarowy stożek.
  • 4:42 - 4:45
    To jest stożek
  • 4:45 - 4:47
    Więc...
  • 4:47 - 4:49
    Tu jest góra.
  • 4:49 - 4:53
    Narysuję...
  • 4:53 - 4:56
    Mogłem użyć elipsy do narysowania góry.
  • 4:56 - 4:57
    Wygląda jakoś tak.
  • 4:57 - 4:58
    W zasadzie on nie ma góry.
  • 4:58 - 5:02
    W zasadzie on może się ciągnąć w nieskończoność w tym kierunku.
  • 5:02 - 5:04
    Ścinam go jakby, żebyście zobaczyli, że to stożek.
  • 5:04 - 5:06
    To mógłby być dół.
  • 5:07 - 5:11
    Spróbujmy wziąć jakieś przecięcia płaszczyzny
  • 5:11 - 5:14
    ze stożkiem, żeby zobaczyć czy uda nam się stwożyć
  • 5:14 - 5:16
    kształty, o których mówiliśmy.
  • 5:16 - 5:20
    Jeśli weźmiemy płaszczyznę idącą dokładnie -- myślę,
  • 5:20 - 5:23
    że możemy nazwać to osią trójwymiarowego stożka,
  • 5:23 - 5:24
    więc to jest oś.
  • 5:24 - 5:27
    Zatem, jeśli mamy płaszczyznę, która jest dokładnie prostopadła
  • 5:27 - 5:30
    do tej osi -- zobaczmy, czy uda mi się to narysować w trzech wymiarach.
  • 5:30 - 5:32
    Płaszczyzna będzie wyglądać jakoś tak.
  • 5:32 - 5:35
    Będzie miała tu linię.
  • 5:35 - 5:38
    To jest frontowa linia, ta bliższa nas,
  • 5:38 - 5:42
    i będzie jeszcze jedna z tyłu.
  • 5:43 - 5:45
    Prawie wyszło.
  • 5:45 - 5:47
    Oczywiście wiecie, że to są nieskończone płaszczyzny,
  • 5:47 - 5:50
    więc one rozchodzą się w każdym kierunku.
  • 5:50 - 5:53
    Jeśli ta płaszczyzna jest dokładnie prostopadła do osi
  • 5:53 - 5:55
    i idzie tutaj z tyłu,
  • 5:55 - 5:58
    to przecięcie tej płaszczyzny ze stożkiem
  • 5:58 - 6:01
    będzie wyglądać jakoś tak.
  • 6:01 - 6:04
    Patrzymy na to z jakiegoś kąta, ale jeśli byśmy patrzyli
  • 6:04 - 6:06
    prosto w dół -- jeśli byście siedzieli tu i patrzyli
  • 6:06 - 6:09
    na płaszczyznę -- jeśli byście patrzyli na nią od góry.
  • 6:09 - 6:12
    Jeśli bym ją obrócił w ten sposób,
  • 6:12 - 6:15
    to byśmy patrzyli na nią prosto w dół, a przecięcie
  • 6:15 - 6:18
    byłoby okręgiem.
  • 6:18 - 6:23
    Teraz, jeśli weźmiemy płaszczyznę i pochylimy ją trochę,
  • 6:23 - 6:28
    więc zamiast takiej sytuacji mielibyśmy taką...
  • 6:28 - 6:31
    Spróbuję zrobić to odpowiednio.
  • 6:31 - 6:36
    Mamy sytuację, że -- łoops
  • 6:36 - 6:37
    Cofnę to.
  • 6:37 - 6:38
    Edycja.
  • 6:38 - 6:39
    Cofnij.
  • 6:39 - 6:45
    Mamy coś takiego, i z drugiej strony.
  • 6:45 - 6:47
    Łączymy je.
  • 6:48 - 6:50
    I mamy płaszczyznę.
  • 6:50 - 6:55
    Przecięcie tej płaszczyzny, która nie jest
  • 6:55 - 6:58
    prostopadła do osi
  • 6:58 - 7:00
    tego trójwymiarowego stożka.
  • 7:00 - 7:03
    Jeśli weźmiemy przecięcie tej płaszczyzny ze stożkiem --
  • 7:03 - 7:04
    w następnych filmach -- nie będziecie tego robić
  • 7:04 - 7:05
    na algebrze II,
  • 7:05 - 7:06
    ale ewentualnie zrobimy jakieś trójwymiarowe
  • 7:06 - 7:09
    przecięcia i dowiedziemy, że to rzeczywiście jest ten przypadek,
  • 7:09 - 7:11
    że dostajemy równania, które pokażę wam
  • 7:11 - 7:13
    w niedalekiej przyszłości.
  • 7:13 - 7:15
    To przecięcie będzie wyglądać jakoś tak.
  • 7:15 - 7:16
    Myślę, że już to sobie wyobraziliście.
  • 7:16 - 7:19
    Wygląda jakoś tak.
  • 7:20 - 7:24
    Jeśli byśmy popatrzyli prosto w dół na tę płaszczyznę,
  • 7:24 - 7:27
    jeśli byście patrzyli z góry na nią, to to wyglądałoby --
  • 7:27 - 7:29
    tę figurę narysuję na fioletowo -- będzie
  • 7:29 - 7:32
    wyglądać jakoś tak.
  • 7:32 - 7:34
    Nie narysowałem tego dokładnie.
  • 7:34 - 7:35
    To będzie elipsa.
  • 7:35 - 7:37
    Wiecie, jak wygląda elipsa.
  • 7:37 - 7:40
    Jeśli nachylę to w inną stronę, to elipsa
  • 7:40 - 7:42
    wyciągnie się w inny sposób.
  • 7:42 - 7:45
    Ale macie już pojęcie dlaczego obie te figury
  • 7:45 - 7:46
    należą do krzywych stożkowych.
  • 7:46 - 7:48
    Teraz coś bardzo interesującego.
  • 7:48 - 7:52
    Jeśli będziemy dalej obracać tę płaszczyznę, aż
  • 7:52 - 7:55
    -- powiedzmy, że obracamy wokół tego punktu.
  • 7:55 - 8:00
    Moja płaszczyzna -- zobaczę, czy mi się uda.
  • 8:00 - 8:03
    To dobre ćwiczenie na rysowanie w trzech wymiarach.
  • 8:03 - 8:06
    Powiedzmy, że wygląda mniej więcej tak.
  • 8:06 - 8:09
    Chcę przejść przez ten punkt.
  • 8:09 - 8:12
    To jest moja trójwymiarowa płaszczyzna.
  • 8:13 - 8:16
    Rysuję ją tak, aby tylko przecinała
  • 8:16 - 8:21
    tą dolną część stożka, i by była równoległa
  • 8:21 - 8:23
    do boku górnej części.
  • 8:23 - 8:26
    Tym razem przecięcie płaszczyzny ze stożkiem...,
  • 8:26 - 8:28
    ten punkt będzie należał do przecięcia.
  • 8:28 - 8:32
    Możecie prawie zobaczyć jak obracam to wokół tego punktu,
  • 8:32 - 8:36
    przecięcie w tym punkcie, płaszczyzny ze stożkiem.
  • 8:36 - 8:38
    To przecięcie będzie wyglądać
  • 8:38 - 8:39
    w ten sposób.
  • 8:39 - 8:41
    Będzie wyglądać jakoś tak.
  • 8:41 - 8:43
    I będzie ciągnąć się tu w dół.
  • 8:43 - 8:45
    Więc jeśli narysuję, to będzie wyglądać jakoś tak.
  • 8:45 - 8:47
    Gdybym był nad płaszczyzną, gdybym
  • 8:47 - 8:49
    rysował tylko płaszczyznę.
  • 8:49 - 8:51
    I dostajemy parabolę.
  • 8:51 - 8:52
    To interesujące.
  • 8:52 - 8:55
    Jeśli będziemy dalej przechylać -- zaczęliśmy
  • 8:55 - 8:58
    z okręgiem, przechyliliśmy i dostaliśmy elipsę.
  • 8:58 - 9:01
    Elipsa coraz bardziej się przekrzywiała.
  • 9:01 - 9:04
    W pewnym miejscu elipsa -- elipsa coraz bardziej
  • 9:04 - 9:05
    się wydłuża w ten sposób.
  • 9:05 - 9:10
    Jakby pęka gdy staje się dokładnie równoległa
  • 9:10 - 9:12
    do boku górnej części stożka.
  • 9:12 - 9:14
    Robię to dosyć niedokładnie w tym momencie,
  • 9:14 - 9:15
    ale myślę, że to łapiecie.
  • 9:15 - 9:17
    Pęka i zmienia się w parabolę.
  • 9:17 - 9:19
    Możecie zobaczyć parabolę -- i to jest
  • 9:19 - 9:20
    relacja między nimi.
  • 9:20 - 9:24
    Parabola powstaje gdy jeden bok elipsy pęka
  • 9:24 - 9:26
    otwiera się i dostajecie parabolę.
  • 9:26 - 9:30
    I jeśli będziemy dalej przechylać płaszczyznę -- zrobię to
  • 9:30 - 9:33
    innym kolorem -- to będzie się przecinać
  • 9:33 - 9:36
    z obydwiema częściami stożka.
  • 9:36 - 9:37
    Spróbuję to narysować.
  • 9:37 - 9:42
    To będzie moja nowa płaszczyzna -- łoops.
  • 9:42 - 9:44
    Prawie idealnie.
  • 9:44 - 9:47
    Jeśli moja płaszczyzna będzie taka -- wiem,
  • 9:47 - 9:51
    że mało teraz widać -- i chcemy przecięcie tej płaszczyzny,
  • 9:51 - 9:53
    tej zielonej płaszczyzny ze stożkiem -- pewnie powinienem
  • 9:53 - 9:56
    wszystko przerysować, ale mam nadzieję, że to was
  • 9:56 - 9:59
    nie przytłacza -- przecięcie będzie wyglądać tak.
  • 9:59 - 10:01
    Będzie przecinać i dół stożka
  • 10:01 - 10:05
    oraz górę stożka w tym miejscu.
  • 10:05 - 10:08
    I otrzymamy coś takiego.
  • 10:08 - 10:11
    To będzie przecięcie płaszczyzny z dołem.
  • 10:11 - 10:13
    A potem tutaj przecięcie płaszczyzny
  • 10:13 - 10:14
    z górną częścią.
  • 10:14 - 10:19
    Pamiętajcie, płaszczyzna rozchodzi się w każdą stronę w nieskończoność.
  • 10:19 - 10:22
    To tylko ogólny zarys krzywych stożkowych
  • 10:22 - 10:25
    i powód, dlaczego nazywamy je krzywymi stożkowymi.
  • 10:25 - 10:28
    Dajcie mi znać, czy to jest jasne, bo mogę
  • 10:28 - 10:29
    zrobić inny film, w którym to ładnie przerysuję.
  • 10:29 - 10:33
    Może uda mi się znaleźć jakąś ładną aplikację 3D,
  • 10:33 - 10:35
    która zrobi to lepiej niż ja.
  • 10:35 - 10:38
    To jest tylko powód, dlaczego to są krzywe
  • 10:38 - 10:40
    stożkowe, i dlaczego są spokrewnione.
  • 10:40 - 10:42
    Omówię ten temat bardziej matematycznie
  • 10:42 - 10:43
    w kilku następnych filmikach,
  • 10:43 - 10:45
    ale w następnym filmie -- teraz wiecie dlaczego
  • 10:45 - 10:47
    nazywamy je krzywymi stożkowymi -- opowiem
  • 10:47 - 10:50
    o wzorach na te krzywe, jak rozpoznawać te wzory,
  • 10:50 - 10:54
    i jak, mając dany wzór, narysować każdą
  • 10:54 - 10:56
    z tych krzywych stożkowych.
  • 10:56 - 10:58
    Do zobaczenia w następnym filmie.
Title:
Introduction to Conic Sections
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
10:58

Polish subtitles

Revisions