Joseph Nye ile küresel güç değişimleri üzerine

Tarihçi ve Diplomat Joseph Nye, Çin ile Amerika arasinda ki güç değişiminin tüm açılarıyla anlatırken.Ekonomi Politka ve yumuşak güçün dunya üzerinde el değişimini ve hareketleri üzerine akademik bir konuşma.

Sizinle, 21. yüzyılda

güç hakkında konuşacağım.

Ve temel olarak, söylemek istediğim

güç değişiyor olmasi

ve iki çeşit degişim bulunuyor

konuşmak istediğim

Bir tanesi "güç geçişi",

güçün ülkeler arasında değişimi.

En basit söylemle,

güç Batı'dan Doğu'ya kayıyor.

Diğeri "güç yayılması"

güçün her devletten,

Batı ya da Doğu'dan,

devlet dışı aktörlere geçişi.

Bu ikisi,

yüzyılımızdaki iki büyük

güç değişimidir.

İkisini de ayrı ayrı tanımlamak,

birbirlerini nasıl etkilediklerini

ve sonunda neden iyi haberler olabileceğini belirtmek istiyorum.

Güç geçişinden bahsettiğimizde,

genellikle Asya'nın yükselişinden bahsederiz.

Hakikaten Asya'nın dirilişi

ya da geri dönüşü denilmeli.

1800'lerdeki dünyayı düşünürsek

Dünyayı düşünürsek

dünya nüfusunun yarısından fazlasının

Asya'da yaşadığını

ve dünyadaki üretimin yarısından fazlasını karşıladıklarını görürsünüz.

Çabucak 1900'lere ileri saralım:

dünya nüfusunun yarısı -- yarısından fazlası-- hala Asya'da yaşıyor,

ama toplam üretimin

sadece beşte birini karşılıyorlar.

Ne değişti? Endüstri Devrimi,

yani aniden,

Avrupa ve Amerika

dünyanın merkezi haline geldiler.

21. yüzyılda göreceğimiz şey ise,

Asya'nın giderek

dünya nüfusunun yarısından fazlası olmaya

ve üretimin yarısından fazlasını karşılamaya dönüşüdür.

Bu önemli bir değişimdir.

Şimdi biraz da belirttiğim

diğer değişimden bahsetmeme izin verin,

yani güç yayılması.

Güç yayılmasını anlamak için

şunu hatırınızda tutun:

bilgisayar ve iletişim maliyetleri

1970 ve bu yüzyılın

başları arasında

bin misli düştü.

Bu büyük ve soyut bir rakam,

daha gerçekçi yapmak için,

eğer bir otomobil fiyatı

bilgisayar fiyatları kadar

hızlı düşseydi,

bugün beş dolara

bir araba alabilirdiniz.

Şimdi herhangi bir teknolojinin fiyatı

bu kadar önemli bir şekilde düşerse,

giriş kısıtlamaları azalır;

herkes oyuna dahil olabilir.

Yani 1970'te,

Oxfod'dan Johannesburg'a

Yeni Delhi'ye,

Brezilya'ya ve

herhangi bir yere eşzamanlı

olarak ulaşmak isteseydiniz,

yapabilirdiniz,

gerekli teknoloji vardı.

Ama bunu yapabilmek için,

çok zengin olmalıydınız --

bir hükümet, uluslararası şirket,

belki de Katolik Kilisesi --

çok varlıklı olmalıydınız.

Şimdi ise herkes yapabilir,

ki eskiden fiyat sebebiyle

sadece birkaç kişi yapabiliyordu,

eğer bir internet kafeye girebilecek kadar paranız varsa --

en son baktığımda saati 2 liraydı sanırım --

ve Skype'niz varsa, ücretsiz.

Bir zamanlar sınırlanan

imkanlar

şimdi herkese açık.

Bunun anlamı ise,

artık ABD çağının bittiği değildir.

Devlet hala önemlidir.

Ama sahne kalabalıklaştı.

Devlet artık yalnız değil. Birçok aktör var.

Bazıları iyi.

Oxfam gibi.

büyük bir devlet-dışı aktör.

Bazıları ise kötü.

El-Kaide, diğer bir devlet-dışı aktör.

Ama bizim geleneksel terim ve konseptlerle

düşüncelerimize ne yaptığını bir düşünün.

Biz uluslararası savaş

terimleriyle düşünüyoruz.

Ve 1941'de Japon hükümetinin

ABD'ye Pearl Harbor'daki

saldırısını hatırlayın.

2001'de bir devlet dışı aktörün

ABD'ye saldırısı,

1941'de Japon hükümetinin

saldırısından daha çok

Amerikalı'yı öldürmesi kayda değerdir.

Bunu "savaşın özelleştirilmesi"

olarak düşünebilirsiniz.

Yani güç yayılması kapsamında

büyük bir değişim görüyüruz.

Sorun şu ki,

bunu yeniliğe açık bir biçimde düşünmüyoruz.

Şimdi size soruyorum:

Güç nedir?

Güç, istediğiniz sonuçları

almak adına,

diğerlerini etkileme becerisidir,

ve bunu üç yolla yapabilirsiniz.

Yaptırım tehdidiyle,

- sopa- yapabilirsiniz,

ödemelerle - havuç -,

yapabilirsiniz,

ya da diğerlerinin sizin istediğinizi

istemenizi sağlayarak yapabilirsiniz.

Ve diğerlerinin sizin istediklerinizi istemesini sağlama

becerisine, sizin istediğiniz sonuçları almasına

-- tehdit ya da ödeme olmaksızın --,

ben "yumuşak güç" diyorum.

Yumuşak güç genelde çok ihmal ediliyor

ve çok yanlış anlaşılıyor.

Ama yine de son derece önemli.

Hatta, yumuşak gücü

kullanmayı öğrenebilirseniz,

"havuç" ve "sopa"larınızdan

tasarruf edersiniz.

Geleneksel olarak, insanlar gücü

askeri güç kapsamında düşünürler.

Örneğin, bu okulda ders veren

önemli Oxford tarihçisi A.J.P. Taylor,

büyük gücü

savaşta galip gelebilen ülke olarak tanımlamıştır.

Ama 21. yüzyıldaki gücü anlamak istiyorsak

yeni bir açıklamaya ihtiyacımız var.

Güç sadece savaşta galip gelebilmek değildir,

savaşlar hala sürse de.

Kimin ordusunun kazandığı değil;

ayrıca kimin açıklamasının kazandığı önemlidir.

Ve açıklamalar kapsamında ve kimin açıklamasının etkili olacağı

konusunda daha çok düşünmeliyiz.

Şimdi tekrar

ülkeler arası

güç geçişi

sorusuna ve nelerin yaşandığına

geri dönelim.

Şu an kullandığımız açıklamalar

büyük güçlerin yükselişi

ve düşüşü şeklinde.

Şimdiki açıklama da tamamen

Çin'in yükselişi ve

ABD'nin düşüşü hakkında.

Hatta, 2008 mali kriziyle birlikte,

birçok kişi bunun Amerikan gücünün

sonunun başlangıcı olduğunu söyledi.

Dünya politikalarının tektonik

plakaları değişiyordu.

Ve Rusya Devlet Başkanı Medvedev, örneğin,

2008'de bunun ABD gücünün

sonunun başlangıcı olduğunu

telaffuz etti.

Ama aslında,

düşüş benzetmesi

çoğu kez yanıltıcıdır.

Eğer yakın geçmişe bakarsanız,

her 10 15 yılda bir ABD'nin

düşüşüyle ilgili bir inanç döngüsünün

ortaya çıktığını görürsünüz.

1958'de

Sovyetler Sputnik'i yerleştirdiğinde,

"Bu Amerika'nın sonu." denmişti.

1973'te petrol ambargosu ve

altın penceresinin kapanması,

Amerika'nın sonu olarak yorumlandı.

1980'lerde

Amerika'nın Reagan dönemindeki geçiş sürecine girdiğinde

Orta Batının ağır sanayisinin arasindan

Kaliforniyanın Silikon vadisinin ekonimisine kadar,

bu Amerikanin sonu demekti.

Fakat gördük ki

bunların hiçbiri doğru değildi.

Hakikaten, 2000'lerin başında

insanlar Amerika'nın, bizi

berbat dış-politika maceralarına sürükleyecek

her şeyi yapacağını düşünme konusunda

diş politika maceralarina.

her şeyi yapacağını düşünme konusunda çok heveslilerdi.

hikayeden çikartacağimiz ders

butün bu açıklamaların yükselişi ve düşüşü olduğu

ve bize pisikiloji konusunda cok şey anlatğı

gerçekliğinden çok.

Realiteye dikkat çekmeye çalışırsak,

gerçekte ne olup bitiğine

konsantre olmak gerekir

özelikle Çin ve Amerika bağlaminda.

Goldman Sachs ın tahminine göre

Çinin ekonomisi

Amerikan ekonomisini geçecektir.

2027' de

Geride ne kaldi

17 sene mı ne.

Çin büyümeden önce

şimdi birgün,

bir milyon nokta üç insanin zenginleşmesi demek,

Amerikadan daha büyük olmasi demektir.

Ama bu tahminlerinizde dikkatli olunuz

Goldman Sachs in yaptığı tahmin gibi

sanki size gerçek rakam veriyormuş gibi

özelikle Çin ve Amerika bağlaminda.

Basit olduğu konusunda musade edin size üç nedenden bahsedeyim

herşeyden önce bu bir doğrusal çizelgedir.

Hani, herşey der ya

işte Çinin büyme hizi işte Amerikanin büyme hizı

bu söyle dir --doğru çizgi.

Tarih çizgizel değildir.

daima kazaların meydana geldiği tümsekli yollar varç

ikinci neden ise

Çin ekonmisinin ki

ekonomide Amerikayı geçtiği diyelim 2030

belki olabilirde

bu toplam ekonomi hacminin ölçümü olacaktır,

ama kişi başına gelir değil

ekonominin bileşiminden kapsamayacak

Çin hala büyük alanlara sahip

gelişmemiş

ve kişi başina gelir en iyi ölçü sistemidir

karmaşik ekonominin

ve Çinliler Amerikalılari ne yakalaycak nede geçeçekler

belki beli bir zaman kadar

bu yüzyılın 2050 sonra

kayda değer diğer bir konu ise

bir boyutlu olması

oyle bir tahmin ki

yani ekonomik güç gibi

Gayri safi yurt içi hasila tarafindan ölçülen

Askeri güç hakkinda çok şey anlatmaz

Yumuşak güç hakkında çok şey anlatmaz.

Genelikle tek boyutludur.

Ve aslında Asyanın yükselişini düşündüğümüzde

yada Asyanin dönüşü

biraz önce de bahsettiğim gibi,

Asya'nin sadece birşeyden ibaret olmadığını hatırlamkta fayda var.

Japonyada yaşıyorsanız

yada Yeni Delhide

yada Hanoi de,

Çinin yükselişi ile alakalı bakış açınız

Pekin'de oturan birisinden daha farklı olacaktır.

Aslında Amerikalıların sahib olacağı

avantajlardan bir tanesi

Asya yada

diğer ülkelerde ki güç

Çine karşı Amerikanin

güven politikasını istemesidir.

Sanki Meksika ve Kanada

Amerikanin düşman komuşularıdır.

ki düşman değiler.

Yanı Golman Sach tarzı

kaale alınmayan tahminleri

--Güç yayılması-- konusunda

bilmek istediklerimizi anlatmiyor.

Şunu sorabilirsiniz aynı durumda olursa mı?

mesele olan ne? kimi ilgilenir?

Diplomat ve Akademisyenlerin

oynadığı bir oyun değilmidir?

Cevap çok şey ifade eder.

Çünkü düşüşe inaniyorsaniz

bunun için yanlış cevapları aliyorsunuz,

gerçekler, hayaller değil.

çok tehlikeli politikalarınız olabilir.

Müsade ediniz size tarihten bir örnek vereyim.

Pelopnonneşin savaşı

büyük bir çarpışma olan

bu savaşta Yunan şehir sistemi

yerle bir oldu

iki ve yarim bin yil önce.

Neydi savaş sebebi?

Peloponnesian savaşın büyük tarihçisi olan Thucydides,

Atina gücün yükselişi olduğunu söyledi

ve Spartada o korku oluştu

iki farkli açıklamayı farkedin.

Birçok insan

21.Yüzyılda

20.Yüzyılın tekrarı olacağını tartışıyor,

1.Dunya savaşı ki,

büyük afet

Avrupa devlet sistemi

yerle bir oldu

ve dunyadaki merkezini de yoketti,

bu Almanya güçünün yükselişinden dolayı

Almanyanin güçü yükseldiğinde

ve korku İngilterede oluşturdu.

ve bazı insanlar çıkıp

bugün aynı şey olacağını anlatıyorlar,

görmek istediğimiz şey

bu Yüzyilda halıhazırda görüyoruz.

Hayır. sanırım yanlış.

kötü bir tarih.

Sadece bir şey, oda Almanya Ingiltereyi

1900 'lerde sanayide geçti.

öncede belirtiğim gibi,

Çin Amerikayi geçmedi.

Ama aslinda bu inança sahibseniz

ve o inanç korkuyu geliştirir.

aşırı tepkimeye sebebiyet verir.

en büyük korkumuz

güç geçişi yönetiminin

değişmesinin doğuya kaydığı korkusudur.

değişik bir içerikle

Franklın Roosevelt ten alıntı yapayım,

"korkacağımız en büyük korku korkunun kendisi olmasıdır."

Çinin büyümesi korkusuna sahip değiliz

yada Asya nin dönüşüne

ve eğer beli politikalara sahipsek

ki biz genelde

tarihi bakiş açısıyla,

durumu yönetmeye

kadiriz.

güç dağılımı

ve güç yayılmasıyla nasıl ilişki

ve iki çeşit güçü birbirine çektiği ile alakalı

size bir şey söyliyeyim.

bu güçün şuan dunyada nasıl dağıldığını sorarsanız,

üç boyutlu satranç oyunu

gibi dağılır

yüksek tabaka:

ülkeler arasinda ki askeri güç.

Amerika tek süper güçtür.

ve mühtemelen de öyle kalacaktir

10 veya 20 sene daha

Çin bu yüksek tabakada -askeri güçte- Amerikayi geçmeyecektir.

bu üç boyutlu satranç oyunun orta tabaka:

Ülkeler arasında ki ekonomik güctür

Güç çok kutupludur.

dengeliyiciler vardir.

Amerika, Avrupa

Çin ve Japonya

birbirilerini dengeleybilirler.

bu üç boyutlunun en alt tabakası,

milletler üstü ilişkiler tabakası,

hükümet dışı hareket ederek sınırları geçen şeyler,

iklim değişikiği, ilaç ticareti,

malı akış,

salgın hastalıklar,

bütün bunlar hükümetin kontrol edemediği

ve sınırları aştığı şeylerdir.

kimsenin görevli olmadığı şeyler

buna tek kutuplu yada

çok kutuplu demek mantıksız olur.

Güç düzensiz birşekilde dağılır.

bu sorunları çözmenin tek yolu

ki bunun çok engeleri vardir

bu Yüzyılda meydana gelen

tek yol işbiriliği ve

beraber çalışmakla çözülür.

bundan dolayı yumuşak güç çok önemli olmaktadir.

ağları yönetme istidadı

bu sorunlarla ilgilenmek için

ve işbiriliğini elde edebilmek.

Diğer bir deyişle,

21. Yüzyılda güçü düşündüğümüzde,

o fikirden uzaklaşmak isteriz

güçün daima sıfır karı--

benim kazancım senin kaybındır yada tam tersi.

Güç bazen de olumlu kardır.

senin kazancın benim kazancım olduğu yer.

Eğer Çin karbon gazları sorunu ile

mücadele edecek

derecede enerji güvenliği yada kapasiteyi geliştirirse,

ki bizim için iyi olduğu gibi

Çin içinde iyi

ve başkalari içinde iyi olacaktir.

Çinin güçlenmesi

kendi karbon sorunlarıyla ilgilenmesi

herkes icin iyidir

ve bu sıfır kazanç değil, ben kazanayım, sen kaybet

hepimizin kazanacağı tek yol.

oyleyse güç konusunu düşünduğuzde

bu Yüzyılda,

bu bakiş açısında kaçmak isteriz

ki hepsini ben kazanayim, sen kaybet.

Bu konuda Polian olmak istemiyorum.

Savaşlar daim kalir.Güc daim kalir.

Askeri güç önemlidir.

dengeleri tutmak önemlidir.

Bütün bunlar daim kalir.

sert güç vardir.

ve kalacaktir.

kariştirmayi öğrenmedikçe

sert güç ve yumuşak güçü

benim tarif ettiğim zeki güç stratejilerin içine

yeni sorunlarla başa çikamayacaksiniz.

karşılaştiğimiz sorunlarla.

buna baktığımızda bizim üzerine düşüneceğimiz anahtar soru

beraber nasıl çalışacağımız

halkın faydalanacağı

global üretim geliştirmek

kendi milli çikarlarimizi nasıl tarif ediyoruz

sadece sıfır kazanç değildir.

ama olumlu kazanç.

bu bağlamda, eğer çikarlarımızı tarif edersek

örneğin Amerika,

İngilterinin 19.yüzyılda çikarlarini tarif ettiği gibi,

ticaret sistemini açık tutarak

para istikrarını ve denizlerin özgürluğunu açik tutarak

İngiltere için iyi olanlardı,

hata diğerleri içinde iyi olanıydı.

Ve 21.yüzyılda bir karşılaştirma yapmak zorundasınız.

global halk için nasıl üretim yapacağız,

bizim için iyi olan,

ayni zaman herkes için iyi olani.

Ve iyi bir haber boyutu olacağı

bizim ne düşünmemiz gerektiğini

21.Yüzyılda ki güçü düşündüğümüzde.

çıkarlarımızı tarif edeceğimiz yollar mevcuttur

ki sert güçle kendimizi koruduğumuzda,

ağlarlarin içinde diğerleriyle organize ettiğimizde

üretmek için sadece halkın malları değil

ayni zamanda yumuşak güçümüzü de geliştirecektir.

Yani biri bu konuda yaptığımız

ifadelere bakarsa,

Hillary Clinton'in

Obama yönetiminin dış politikası

tarifin'den dolayi etkilendim.

Obama yönetiminin -dış politikası-

akıllı güç olacağını söyledi,

ve şöyle dedi."diş ilişkilerin malzeme kutusunda ki

butun araçlari kulanarak"

eğer benim

tarif ettiğim bu iki güç değişimiyle ilgileneceksek

ülkeler arasındaki güç geçişinde sunulan güç değişimi,

ve bütün ülkelerden uzaklaşan

güç yayılmasında sunulan güç değişimi.

bizim yeni bir güç ifadesini geliştirmemiz lazim

-akılı güçün- stratejilerine

yumuşak ve sert güçü birleştirerek.

Bizim sahip olduğumuz iyi haber. Bunu başarabiliriz.

Çok teşekkürler.

(Alkış)