< Return to Video

Những điều thú vị về da người - Emma Bryce

  • 0:06 - 0:10
    Ngăn cách giữa cơ thể bạn và thế giới
    bên ngoài là một "bức tường"
  • 0:10 - 0:13
    chiếm đến 16% trọng lượng cơ thể.
  • 0:13 - 0:17
    Đó là lớp da, cơ quan lớn nhất
    trên cơ thể bạn:
  • 0:17 - 0:22
    khi trải phẳng, nó chiếm
    diện tích lên đến 1,7 mét vuông.
  • 0:22 - 0:27
    Nhiệm vụ của da có vẻ khá rõ:
    bao bọc các bộ phận bên trong,
  • 0:27 - 0:32
    nhưng ngoài ra, nó còn đóng
    nhiều vai trò khác trong cuộc sống.
  • 0:32 - 0:34
    Đầu tiên là những vai trò cơ bản.
  • 0:34 - 0:38
    Da chính là nền tảng của hệ bì,
  • 0:38 - 0:44
    bao gồm tóc, móng,
    các tuyến chuyên biệt và dây thần kinh.
  • 0:44 - 0:46
    Với cấu tạo ba lớp:
  • 0:46 - 0:47
    lớp biểu bì,
  • 0:47 - 0:48
    lớp hạ bì,
  • 0:48 - 0:49
    và lớp mô dưới da,
  • 0:49 - 0:54
    da có độ dày dao động từ 0,5 milimet
    ở vùng da mỏng nhất
  • 0:54 - 0:57
    đến 4 milimet ở vùng da dày nhất.
  • 0:57 - 1:00
    Cơ quan này còn thực hiện
    ba chức năng chủ đạo:
  • 1:00 - 1:01
    bảo vệ,
  • 1:01 - 1:02
    điều hòa,
  • 1:02 - 1:05
    và cảm nhận thế giới bên ngoài.
  • 1:05 - 1:10
    Mỗi ngày, làn da rộng lớn phải tiếp nhận
    hàng trăm, thậm chí hàng ngàn,
  • 1:10 - 1:12
    cảm nhận xúc giác,
  • 1:12 - 1:16
    chủ yếu dựa vào rất nhiều thành phần
    lớn và nhạy cảm với áp lực trên da
  • 1:16 - 1:18
    được gọi là tế bào Merkel.
  • 1:18 - 1:20
    Chỉ riêng các đầu ngón tay
  • 1:20 - 1:25
    đã có đến 750 tế bào Merkel
    trên 1cm2
  • 1:25 - 1:30
    cùng với hơn 2.500 thụ quan giúp
    mang lại cảm nhận xúc giác.
  • 1:30 - 1:34
    Làn da cũng là lớp bảo vệ chính
    đầu tiên của cơ thể.
  • 1:34 - 1:38
    Nếu không có da, cơ thể ta chỉ là
    một đống tế bào nhầy nhụa,
  • 1:38 - 1:41
    phơi mình trước các tác động bên ngoài.
  • 1:41 - 1:44
    Làn da không chỉ bảo vệ hiệu quả
    phần còn lại của cơ thể
  • 1:44 - 1:47
    mà còn hấp thu áp lực và chấn động
  • 1:47 - 1:51
    nhờ collagen đàn hồi,
    thành phần chính của lớp hạ bì.
  • 1:51 - 1:56
    Lớp biểu bì chủ yếu gồm
    các tế bào da được gọi là tế bào sừng
  • 1:56 - 1:59
    chúng được thay thế liên tục và
    hoàn toàn theo chu kì 4 tuần.
  • 1:59 - 2:04
    Tế bào mới hình thành ở nền lớp biểu bì
    phát triển và đẩy tế bào già hơn lên trên.
  • 2:04 - 2:06
    Khi các tế bào dịch chuyển lên trên,
  • 2:06 - 2:10
    chúng sẽ được phủ một lớp
    protein cứng gọi là chất sừng.
  • 2:10 - 2:12
    Khi đến bề mặt da,
  • 2:12 - 2:15
    các tế bào này tạo nên một lớp chống nước
    xếp chồng và liên kết chặt chẽ
  • 2:15 - 2:19
    ngăn các vi sinh vật
    bên ngoài xâm nhập.
  • 2:19 - 2:22
    Bất kì vi sinh vật gây hại nào
    vượt qua lớp biểu bì
  • 2:22 - 2:24
    sẽ gặp phải các tế bào Langerhans.
  • 2:24 - 2:28
    Nhóm tế bào phòng vệ này
    phát hiện các yếu tố xâm nhập
  • 2:28 - 2:33
    và thông báo sự xuất hiện của chúng
    với tế bào miễn dịch T lân cận,
  • 2:33 - 2:36
    để chúng phản ứng
    bằng biện pháp miễn dịch.
  • 2:36 - 2:39
    Một nhân tố chính yếu cho
    cơ chế miễn dịch trên da
  • 2:39 - 2:44
    là hàng ngàn loài vi sinh vật
    sống trên bề mặt da,
  • 2:44 - 2:47
    ở các nếp gấp
    và trong các kẽ hở.
  • 2:47 - 2:50
    Các vi sinh vật này,
    gồm cả vi khuẩn và nấm,
  • 2:50 - 2:55
    sinh trưởng trong bã nhờn,
    một chất dầu được tiết ra trên bề mặt da
  • 2:55 - 2:59
    thông qua các tuyến nhờn
    nằm bên trong lớp hạ bì.
  • 2:59 - 3:04
    Vi sinh vật trên da duy trì hệ miễn dịch
    liên tục ở trạng thái bảo vệ,
  • 3:04 - 3:09
    bảo đảm hệ miễn dịch sẵn sàng phản ứng
    khi cơ thể gặp nguy hiểm.
  • 3:09 - 3:10
    Ngoài vai trò bảo vệ,
  • 3:10 - 3:15
    làn da còn là cơ quan thụ cảm
    giúp điều hòa thân nhiệt,
  • 3:15 - 3:18
    hai chức năng
    vốn liên kết chặt chẽ với nhau.
  • 3:18 - 3:21
    Các dây thần kinh sẽ
    xác định nhiệt độ trên da
  • 3:21 - 3:24
    và gửi thông tin đó đến não bộ.
  • 3:24 - 3:27
    Từ đó, não bộ sẽ điều khiển
    mạch máu ở vùng da đó
  • 3:27 - 3:30
    giãn ra nếu thân nhiệt cao,
  • 3:30 - 3:32
    giúp tỏa nhiệt từ máu qua da,
  • 3:32 - 3:37
    hoặc co lại để giữ nhiệt
    nếu thân nhiệt thấp.
  • 3:37 - 3:42
    Lúc nào cũng có đến 1/4 lượng máu
    trong cơ thể đi qua lớp hạ bì
  • 3:42 - 3:45
    khiến cho quá trình điều nhiệt
    diễn ra rất hiệu quả.
  • 3:45 - 3:51
    Khi trời nóng, tuyến mồ hôi sẽ
    tiết mồ hôi qua các ống dẫn lên bề mặt da,
  • 3:51 - 3:53
    nhờ đó, tỏa nhiệt ra khỏi cơ thể.
  • 3:53 - 3:58
    Lông cũng có thể được kích thích
    để giữ hoặc tỏa thân nhiệt.
  • 3:58 - 4:03
    Trung bình một người có 5 triệu nang lông
    trải khắp cơ thể
  • 4:03 - 4:07
    trừ lòng bàn tay và lòng bàn chân.
  • 4:07 - 4:10
    Khoảng 90.000 đến 150.000
    trong số đó nằm trên đỉnh đầu,
  • 4:10 - 4:14
    giúp bảo vệ vùng da khá lớn
    trên đầu
  • 4:14 - 4:16
    khỏi tác động vật lí và cháy nắng.
  • 4:16 - 4:20
    Khi trời lạnh, những cơ nhỏ li ti
    gọi là cơ dựng lông
  • 4:20 - 4:23
    sẽ làm lông chúng ta dựng đứng lên.
  • 4:23 - 4:29
    Hiện tượng này gọi là "nổi da gà",
    và giúp giữ nhiệt trên da.
  • 4:29 - 4:32
    Làn da rộng lớn
    không chỉ là một tấm bảo vệ;
  • 4:32 - 4:35
    mà còn là công cụ cho phép ta
    tương tác với thế giới bên ngoài.
  • 4:35 - 4:39
    Làn da đa năng vừa làm mát,
    vừa giữ ấm cơ thể.
  • 4:39 - 4:42
    Hệ bì có thể làm rất nhiều nhiệm vụ,
  • 4:42 - 4:46
    và tầm quan trọng của nó
    là không thể phủ nhận.
Title:
Những điều thú vị về da người - Emma Bryce
Description:

Xem bài giảng đầy đủ tại: https://ed.ted.com/lessons/the-science-of-skin-emma-bryce

Ngăn cách giữa cơ thể bạn và thế giới bên ngoài là một "bức tường" chiếm đến 16% trọng lượng cơ thể. "Bức tường" đó chính là lớp da, cơ quan lớn nhất trên cơ thể bạn: khi trải phẳng, nó chiếm diện tích lên đến 1,7 mét vuông. Ngoài chức năng bảo vệ nội tạng, lớp da còn có thể làm được những gì? Emma Bryce sẽ dẫn dắt chúng ta khám phá cơ quan thú vị này.

Bài giảng do Emma Bryce trình bày, hoạt hình do Augenblick Studios thực hiện.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:11

Vietnamese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.