Co kryje się pod skórą? - Emma Bryce

Pełna lekcja dostępna pod adresem: https://ed.ted.com/lessons/the-science-of-skin-emma-bryce

Między tobą a światem znajduje się powłoka stanowiąca 16% twojej wagi. To skóra i jest największym narządem ludzkiego ciała, który po rozłożeniu zajmowałby powierzchnię blisko 1,7 metra kwadratowego. Czy poza przechowywaniem wnętrzności ma jeszcze jakieś zadania? Żeby się tego dowiedzieć, Emma Bryce zabierze nas w podróż po układzie pokrywowym.

Lekcja: Emma Bryce. Animacja: Augenblick Studios.

Od świata oddziela cię powłoka

stanowiąca 16% wagi ciała.

To skóra, czyli twój największy narząd,

który po rozłożeniu zajmowałby
blisko 1,7 metra kwadratowego.

Jego zadanie wydaje się oczywiste:
ma chronić wnętrzności.

Jeśli spojrzeć głębiej,

okaże się, że to nie jedyne jej zadanie.

Zacznijmy od podstaw.

Skóra to podstawa układu pokrywowego,

w którego skład wchodzą również włosy,
paznokcie oraz specjalne gruczoły i nerwy.

Tworzą ją trzy warstwy:

naskórek,

skóra właściwa

i tkanka podskórna.

W najcieńszym odcinku
skóra ma grubość pół milimetra,

a w najgrubszym - do czterech milimetrów.

Skóra pełni także trzy ważne funkcje:

ochronę,

regulację

i czucie, nawet za cenę urazu.

Codziennie jej ogromna powierzchnia
przetwarza tysiące

bodźców fizycznych,

głównie polegając na dużych
i wrażliwych na dotyk

komórkach Merkla.

W samych opuszkach palców

na każdy centymetr kwadratowy skóry
przypada 750 komórek Merkla

razem z ponad 2500 receptorów
składających się na zmysł dotyku.

Powierzchnia skóry jest też
pierwszą linią obrony organizmu.

Bez niej człowiek byłby tylko
wilgotną masą tkanek i płynów

podatną na niebezpieczeństwa.

Skóra zabezpiecza wnętrzności

oraz pochłania ciśnienie i wstrząsy

za pomocą elastycznego kolagenu,
z którego składa się skóra właściwa.

Główne komórki naskórka
nazywają się keratynocytami

i są zastępowane nowymi
co cztery tygodnie.

Nowe komórki wypychają stare
do górnych części naskórka.

Wędrując do góry,

wypełniają się utwardzonym białkiem
nazywanym keratyną.

Po dotarciu na wierzch

tworzą ciasną, wodoodporną warstwę,

trudną do pokonania dla drobnoustrojów.

Jednak jeśli któryś z nich się przebije,

natrafia na komórki Langerhansa,

które wykrywają atak cząsteczek

i informują o nich limfocyty T
z układu odpornościowego,

a te inicjują odpowiedź odpornościową.

Kluczowym elementem tej odpowiedzi

są tysiące gatunków mikroorganizmów

na odkrytej skórze,

tej zgiętej

i tej popękanej.

Razem z bakteriami i grzybami

rozwijają się w łoju skórnym,

oleistej substancji wydzielanej
na powierzchnię skóry

przez gruczoły łojowe
mieszczące się w skórze właściwej.

Utrzymują one system odpornościowy
w stanie ciągłego czuwania,

żeby mógł zareagować,
kiedy organizm będzie zagrożony.

Poza ochroną

skóra pomaga też
w regulacji temperatury ciała,

co działa bardzo podobnie.

Nerwy wykrywają,
czy skóra jest ciepła, czy zimna,

i przekazują te informacje do mózgu.

Wtedy mózg każe odpowiednim
naczyniom krwionośnym

rozszerzyć się,
jeśli ciało jest za ciepłe,

co uwalnia przez skórę ciepło z krwi,

albo zwęzić się, jeśli ciało jest zimne,
co pozwala zachować ciepło.

Cały czas nawet 25% krwi organizmu
krąży w skórze właściwej,

dzięki czemu ten proces
jest bardzo efektywny.

W ciepłych warunkach

gruczoły potowe wydzielają
pot przez pory na powierzchnię,

oddając ciepło z organizmu.

Włosy też mogą służyć do utrzymywania
albo oddawania ciepła.

Średnio człowiek ma
5 milionów mieszków włosowych

osadzonych na całym ciele

z wyjątkiem powierzchni
przednich dłoni i podeszew stóp.

Od 90 do 150 tysięcy z nich
jest na twojej głowie,

gdzie pomaga chronić jej powierzchnię

przed uszkodzeniami
i oparzeniami słonecznymi.

Kiedy marzniesz, małe mięśnie
nazywane przywłośnymi

powodują wyprostowanie się
włosów na ciele.

Zjawisko to znane jest jako gęsia skórka
i pozwala ciepłu zostać pod skórą.

Skóra to nie tylko zwykła tarcza.

Pozwala też reagować na świat
i rozumieć jego działanie.

Jej wielofunkcyjna warstwa
chłodzi i utrzymuje ciepło.

Układ pokrywowy wydaje się powierzchowny,

ale tylko dlatego,
że nie znamy jego wnętrza.