Nathaniel Kahn o filmie "Mój architekt"

Nathaniel Kahn prezentuje fragmenty filmu dokumentalnego "Mój architekt" który poświęcił swemu ojcu – owianemu legendą architektowi Louisowi Kahnowi. Film da do myślenia wszystkim, którzy próbują zrozumieć jaka jest zależność między sztuką i miłością.

Jedna rzecz, jeśli chodzi o filmy i o mój film --

przyszło mi to do głowy podczas tych wspaniałych wykładów,

Michaela Moschena i innych dotyczących muzyki.

Chodzi o to, że istnieje narracja.

I że muzyka istnieje w czasie.

Film również istnieje w czasie. Jest doświadczeniem,

które odwołuje się do emocji.

Kręcąc ten film miałem świadomość, że większość dokumentów,

które widziałem, przekazuje nam jakąś wiedzę --

występują w nich gadające głowy, pojawiają się idee.

A ja chciałem, by mój film odwoływał się do emocji,

by był zapisem podróży.

Dlatego nie ma w nim gadających głów. Zamiast tego są sceny,

a ludzi spotykamy po drodze.

Pojawiają się tylko raz.

Potem już ich nie widzimy, więc naprawdę jest to zapis podróży.

Trochę jak w życiu. Jak raz coś zaczniesz,

to nie możesz się już cofnąć.

Chciałbym wam pokazać dwa fragmenty.

Pierwszy to taki trochę miszmasz.

Trzy, cztery zaledwie momenty,

w których pojawiają się trzy osoby obecne tu dziś z nami.

W filmie wygląda to wszystko trochę inaczej

bo są to fragmenty znacznie obszerniejszych scen.

I oni doskonale ze sobą współgrają.

Na samym końcu pojawia się mój ojciec, Lou,

który opowiada o czymś, co jest dla niego bardzo ważne --

o roli przypadku w życiu.

Czuł, że najważniejsze rzeczy w życiu,

były dziełem przypadku, nie zostały zaplanowane.

Po tych trzech fragmentach, pojawia się

najważniejszy moim zdaniem budynek ojca,

W Dhace, w Bangladeszu.

Wybudował tam parlament.

Myślę, że obejrzycie go z przyjemnością -- nie był nigdy pokazywany.

Często go fotografowano,

ale my byliśmy pierwszą ekipą, która go sfilmowała.

Więc zobaczycie ten niezwykły budynek.

Warto mieć na uwadze kilka rzeczy.

Był on w całości zbudowany ręcznie.

Zdaje się, że w ostatnim roku pojawił się tam dźwig.

Więc był budowany ręcznie na rusztowaniach z bambusa,

po których ludzie wnosili na swoich głowach kosze z cementem,

który wlewali w formy.

To stolica kraju.

Budowa trwała 23 lata,

z czego mieszkańcy tego kraju są bardzo dumni.

Trwało to tyle co budowa Taj Mahal.

Niestety ojciec nigdy nie zobaczył ukończonego budynku.

Zmarł w 1974 roku.

Budowę skończono w 1983.

Więc trwało to jeszcze długo

po jego śmierci.

Pomyślcie, kiedy będziecie oglądać ten budynek,

że czasem to, o co bardzo zabiegamy, nie zostaje za naszego życia ukończone.

Coś, co uderzało mnie, jeśli chodzi o życie ojca,

to jego głębokie przekonanie,

że kiedy coś z siebie dajemy,

tak jak on to robił, to coś dobrego po nas pozostanie.

W którymś momencie z powodu wojny z Pakistanem

ta budowa została wstrzymana. Ale on nadal pracował,

myśląc sobie, że kiedy skończy się wojna,

ten budynek będzie potrzebny.

Więc to są dwa fragmenty, które wam zaraz pokażę.

Proszę przewinąć taśmę.

(Brawa)

Richard Saul Wurman: Pamiętam jego wykład na Uniwersytecie Penn.

Przyszedłem do domu i powiedziałem do moich rodziców

"Spotkałem człowieka, który nie ma zbyt wielu zleceń,

jest brzydki, mówi śmiesznym głosem

i jest wykładowcą na uczelni.

Wiem, że nigdy żeście o nim nie słyszeli, ale zapamiętajcie ten dzień,

bo jeszcze kiedyś usłyszycie.

Jest naprawdę niezwykłym człowiekiem".

Frank Gehry: Słyszałem, że miał jakiś epizod z Ingrid Bergman. Czy to prawda?

Nathaniel Kahn: Jeśli tak, to był farciarzem.

(Śmiech)

NK: Naprawdę tak słyszałeś?

FG: Tak, kiedy był w Rzymie.

Moshe Safdie: Był prawdziwym nomadą.

W czasach kiedy z nim pracowałem,

wracał z podróży, przychodził do biura,

i przez dwa czy trzy dni intensywnie pracował,

siedząc do trzeciej nad ranem. A potem się pakował i wyjeżdżał.

Zawsze było w nim coś z nomady.

Jakkolwiek tragiczna była jego śmierć na stacji kolejowej,

to to bardzo pasowało do jego życia.

Myślę często, że ja pewnie umrę w samolocie,

albo na jakimś lotnisku,

albo podczas uprawiania joggingu, nie mając przy sobie żadnych papierów.

Nie wiem czemu, ale gdy myślę o jego śmierci

zawsze przychodzi mi to na myśl.

On w głębi duszy był nomadą.

Louis Kahn: Jakże zależne od przypadku jest nasze życie

jak wielki wpływ mają nań okoliczności.

Mężczyzna: My robotnicy porannej zmiany bardzo lubimy tu przychodzić.

Cieszyć się pięknem tego miasta.

To jest najpiękniejsze miejsce w Bangladeszu.

Jesteśmy z niego dumni.

NK: Jesteście dumni?

Mężczyzna: Tak, to symbol narodowy Bangladeszu.

NK: Wiesz cokolwiek o architekcie?

Mężczyzna: Architekt? Słyszałem o nim, że jest [niewyraźne słowo]

NK: Tak się składa, że jestem jego synem.

To był mój ojciec.

Mężczyzna: Naprawdę? Twoim ojcem jest Louis Farrakhan?

NK: Tak. Ale nie Louis Farrakhan, tylko Louis Kahn.

Mężczyzna: Louis Kahn! Tak!

(Śmiech)

Mężczyzna: Czy twój ojciec jeszcze żyje?

NK: Nie, zmarł 25 lat temu.

Mężczyzna: Z radością cię tu witamy.

NK: Dziękuję.

NK: Tata nigdy nie zobaczył ukończonego budynku.

Nigdy go nie widział.

Shamsul Wares: Budowanie w takim kraju jak nasz graniczyło z niemożliwością.

Pięćdziesiąt lat temu, nie było tu nic oprócz pól ryżowych.

Zaprosiliśmy go tu

i on miał poczucie, że coś jest nam winien.

Chciał być niczym Mojżesz. Zawdzięczamy mu nasza demokrację.

Nie był politykiem.

A mimo to przyczynił się do tego,

że powstały tu instytucje demokratyczne. Mieliśmy od czego zacząć.

Dlatego to było tak ważne.

Nie obchodziło go za bardzo, ile w tym kraju jest pieniędzy.

Ani czy będzie w stanie doprowadzić tą budowę do końca.

Ale jakoś mu się udało. Wybudować to tutaj.

To był jego największy projekt. W najbiedniejszym kraju świata.

NK: Zapłacił za to życiem.

SW: Tak. Zapłacił za to własnym życiem

i dlatego jest wielki i będziemy go pamiętać.

Był bardzo ludzki.

Jego niepowodzenia w życiu rodzinnym

to coś, co jest nieuniknione w przypadku wielkich ludzi.

Ale myślę, że jego syn potrafi to zrozumieć

i nie mieć do niego żalu.

Nie mieć poczucia odrzucenia.

On nie był obojętny, choć do uczuć podchodził w inny sposób.

Trzeba dużo czasu, by to zrozumieć.

Jeśli chodzi o kontakty z ludźmi,

on był trochę jak dziecko. Nie do końca dojrzały.

Nigdy nie potrafił powiedzieć "nie".

Ale właśnie dzięki temu,

mamy tu dziś jego budynek.

Tylko w ten sposób można go zrozumieć.

Nie ma innego sposobu,

żeby go zrozumieć.

Dając nam ten budynek --

czujemy to przez cały czas –

dał nam swoją miłość.

Być może tobie nie potrafił dać takiej miłości, na jaką czekałeś.

Ale naszemu narodowi dał miłość, o jakiej marzyliśmy.

I to jest bardzo ważne.

Musisz to zrozumieć.

Był pełen miłości.

Kochał wszystkich.

Ale czasem, kiedy kocha się wszystkich,

zaniedbuje się tych najbliższych.

To nieuniknione w przypadku ludzi takiego kalibru jak on.

(Brawa)