Return to Video

نەشتەرگەری لەیزەری چاو چۆن دەکرێت؟ دان ڕاینستاین

  • 0:07 - 0:12
    ساڵی ١٩٤٨، پزیشکی چاو لە ئیسپانیا
    جۆس ئیگناسیۆ باراکوێر مۆنەر
  • 0:12 - 0:14
    بێزار بوو لە چاویلکە.
  • 0:14 - 0:19
    چارەسەرێکی بۆ لێڵی چاو دەویست
    بینینێک کە چاوی چاک کرد،
  • 0:19 - 0:22
    بەبێ پشت بەستن بە یارمەتی دەرەکی.
  • 0:22 - 0:26
    بەڵام ئەو نەشتەرگەریەی لە کۆتای
    داینا بۆ دڵێکی کز نەبوو.
  • 0:26 - 0:31
    باراکوێر دەستیکرد بە لێکردنەوەی
    پێشی بیلبیلەی چاوی نەخۆشێک
  • 0:31 - 0:34
    و نقووم کردنی لە نێو نایترۆجینی شل.
  • 0:34 - 0:38
    بە بەکارهێنانی ئامێرێک،
    بیلبیلەی چاوی بەستووی دەھاڕی
  • 0:38 - 0:43
    بۆ ناو شێوە وردەکەی کە پێویستە بۆ
    سەرنجدانی بینینی نەخۆشەکە.
  • 0:43 - 0:47
    پاشان دیسکەکەی ئاو شل دەکرد،
    و دووبارە پێوەی دەبەست.
  • 0:47 - 0:50
    باراکوێر ئەم ڕێکارەی بە
    کێراتۆمیلوسیس ناوبرد،
  • 0:50 - 0:54
    لە وشە یۆنانیەکان بۆ
    "هەڵکردن" و "بیلبیلە."
  • 0:54 - 0:59
    و ئەگەر بە شێوەیەکی بەدکار بێت، ئەو
    تەکنیکەی ئەنجامی باوەڕپێکراوی بەرهەم هێنا.
  • 0:59 - 1:03
    کەواتە نەشتەرگەری باراکوێر چۆن کاری کرد؟
  • 1:03 - 1:08
    کیراتۆمیلێس ئەوە راست دەکات
    کە پێی دەگوترێت هەڵەی دووبارە:
  • 1:08 - 1:12
    ناتەواوی لە چاو کە سەرنج
    دەداتە ڕووناکی.
  • 1:12 - 1:16
    بەشێوەیەکی نمونەیی، کاری بیلبیلە و ھاوێنە
    پێکەوە تیشک بخەنە سەر ڕووناکی
  • 1:16 - 1:18
    لەسەر ڕووی تۆڕی چاو،
  • 1:18 - 1:24
    بەڵام چەندین جۆری هەڵەی شکێنەوە
    دەتوانێت ئەم سیستەمە ناسکە تێکبدات.
  • 1:24 - 1:27
    لە کەسانی میوپیومیا،
    یان کورتبینی،
  • 1:27 - 1:31
    کۆرنەیەکی لێژ تیشک دەخاتە سەر
    ڕووناکی تەنها کورت لە تۆڕی چاو.
  • 1:31 - 1:36
    ئەوانەی ھایپەرۆبیا و دوور بینن،
    کێشەی پێچەوانەیان هەیە:
  • 1:36 - 1:40
    ڕووناکی زۆر دوور تەرکیز
    کراو لە پشت تۆڕی چاو.
  • 1:40 - 1:44
    و لە خەڵکی بە ئەستیگماتیزم،
    بیلبیلە دوو کەوانەی جیاوازی هەیە
  • 1:44 - 1:49
    تیشک دەخاتە سەر دوو دووری و
    بینینی لێڵ بەرهەم دەهێنێت.
  • 1:49 - 1:54
    تەنانەت ئەوانەی بینینیان تەواوە لە کۆتای
    بەدەست نەخۆشی پریسبیۆپیەوە دەناڵێنن،
  • 1:54 - 1:55
    یان "چاوی پیر."
  • 1:55 - 2:01
    کاتێک پرۆتینەکانی ھاوێنە پیر دەبن،
    بە هێواشی قەبارەی خۆی زیاد دەکات.
  • 2:01 - 2:04
    لە ناوەڕاستی ٤٠ی پێگەیشتوو،
    ھاوێنە زۆر گەورەیە
  • 2:04 - 2:08
    بۆ گۆڕینی شێوە و گۆڕینی سەرنج.
  • 2:08 - 2:14
    چاویلکە و ھاوێنەی لکاو ڕووناکی دەچەمێنێت
    بۆ قەرەبووکردنەوەی ئەم هەڵە ناچالاکانە.
  • 2:14 - 2:17
    بەڵام، وەک چۆن ڕێکاری
    باراکوێر نیشانی دەدات،
  • 2:17 - 2:21
    هەروەها دەتوانین شێوەکە
    بگۆڕین لە خودی بیلبیلەکە؛
  • 2:21 - 2:24
    بۆ جوڵانی خاڵی تیشکۆیی
    بەرەو دواوە و پێشەوە،
  • 2:24 - 2:28
    یان وێنەی دابەشکراو پێکەوە ڕاکێشین.
  • 2:28 - 2:32
    و بە سوپاسەوە، نەشتەرگەری چاوی
    هاوچەرخ دەتوانێت بیلبەلەی چاو بتاشێت
  • 2:32 - 2:35
    بە ئامێرەکانی زۆر کەمتر هەڵاواسراو.
  • 2:35 - 2:40
    لە نەشتەرگەریی لەیزەری چاککەرەوە،
    نەشتەرگەر پشت بە لێزەری ئیکزیمەر دەبەستێت.
  • 2:40 - 2:46
    ئەم ئامرازانە تەواو دروستن بۆ
    هەڵکردنی وشە بۆ قژی مرۆڤ.
  • 2:46 - 2:50
    بۆ ئەوەی بە سەلامەتی ئەمانە بە
    دەست بهێنن بڕینێکی زۆر ورد،
  • 2:50 - 2:53
    تەکنیکێک بەکار ئەهینن
    پێی دەڵێن فۆتۆبلایشن.
  • 2:53 - 2:57
    ئەمە ڕێگە بە لێزەرەکە دەدات لە بنەڕەتدا
    شانەی ئەندامی بھەڵمێنێت
  • 2:57 - 3:01
    بەبێ گەرمبوونی زۆری
    دەوری شانەی چاو.
  • 3:01 - 3:04
    کەواتە چۆن نەشتەرگەری لەیزەری
    چاو بەڕاستی دەکرێت؟
  • 3:04 - 3:09
    یەکەم هەنگاو جیاکردنەوەی چینێکی
    تەنکە لە پێشەوەی بیلبیلەکە.
  • 3:09 - 3:14
    ئەمە دەکرێت بە پانتایی تەخت،
    پان یان لێزەری فێمتۆ-دووەم
  • 3:14 - 3:17
    کە ملیۆنان بڵقی پلازمای
    بچووک بەرهەم دەهێنێت
  • 3:17 - 3:22
    بۆ دروستکردنی ڕووتەختێک
    لە ژێرەوەی ڕووی بیلبەلە.
  • 3:22 - 3:26
    دواتر برینکارەکان کەتانەکە بەرزدەکەن
    بۆ ئاشکراکردنی لە ناو بیلبەلەکە.
  • 3:26 - 3:29
    بە هەڵەی شکێنەوە و
    شێوەی کۆرنەکە،
  • 3:29 - 3:33
    لێزەری ئیکزیمەر بە شێوەیەکی ڕۆبۆتیکی
    دەرئەچوو جێگەی بیلبەلەی ئاشکرا کرد
  • 3:33 - 3:35
    بۆ شێوە ڕاستەکەی.
  • 3:35 - 3:41
    ئەم پرۆسەیە بە زۆری کەمتر لە ٣٠
    چرکەی پێدەچێت بۆ هەر چاوێک.
  • 3:41 - 3:42
    لە کۆتایدا، کەتانەکە داخرا،
  • 3:42 - 3:46
    و لێوارەکانی خۆیان دادەخەن
    تەنها لە چەند کاتژمێرێکدا.
  • 3:46 - 3:50
    چونکە لێزەرەکە تەواو بوو
    چاوەکان بۆ خۆیان،
  • 3:50 - 3:53
    بە "لە سیتوو" یان "لە سایت" وەسف کراوە.
  • 3:53 - 3:58
    ناوی تەواوی "لەیزەر لە سیتو
    کێراتۆمیلوسیس"ە -
  • 3:58 - 4:01
    بەڵام تۆ لەوانەیە ئەوە بە لێزیک بناسیت.
  • 4:01 - 4:05
    لە بنەڕەتدا، ئەم تەکنیکە ھاوێنەی
    پەیوەندی نەخۆش دەنەخشێنێت
  • 4:05 - 4:07
    بۆ سەر بیلبیلەیان.
  • 4:07 - 4:09
    وەک هەر نەشتەرگەرییەک،
  • 4:09 - 4:11
    لێزیک چەندین مەترسی ھەیە.
  • 4:11 - 4:16
    هەندێک نەخۆش تووشی کەمێک لێڵ بوون
    دەبن کە بە چاویلکە چاک ناکرێتەوە.
  • 4:16 - 4:20
    بەڵام تەکنیکەکە لە ئێستادا وەک
    ئەوەیە چاوەکانت تێکبشکێنن
  • 4:20 - 4:24
    وەک بەکارھێنانی ھاوێنەی لکاوی
    ڕۆژانە بۆ ماوەی یەک ساڵ.
  • 4:24 - 4:28
    ئەمڕۆ، تەکنیکێک بەناوی سمایل توانای
    دەدات نەشتەرگەر بیلبیلە بتاشێت
  • 4:28 - 4:31
    تەنانەت لە ڕێگەی بڕینێکی بچوکتر -
  • 4:31 - 4:33
    کاتی چاکبوونەوە کەم دەکاتەوە.
  • 4:33 - 4:37
    و لەیزەرەکان تەنها سێ جۆر
    هەڵەی شکێنەر ڕاست ناکەنەوە -
  • 4:37 - 4:40
    ئەم تەکنەلۆژیایە دەتوانێت
    چاوە پیرەکان بگەڕێننەوە.
  • 4:40 - 4:43
    لە تەکنیکێک پێی دەوترێت لەیزەر،
    بینینێکی تێکەڵکراو،
  • 4:43 - 4:47
    نەشتەرگەرەکان یەک چاو ڕێک دەکەن
    بۆ ئەوەی کەمێک باشتر بن لە بینینی دوور
  • 4:47 - 4:51
    و ئەوەی تر بۆ بینینی باشتر لە نزیک.
  • 4:51 - 4:53
    جیاوازیەکە لە نێوان دوو چاوەکە زۆر بچووکە
  • 4:53 - 4:56
    کە زۆربەی نەخۆشەکان دەتوانن
    بینینەکانیان تێکەڵ بکەن،
  • 4:56 - 5:00
    ڕێگەدان بە کارکردنی هەردوو چاو
    بەیەکەوە لە هەموو دووریەکان.
  • 5:00 - 5:05
    پێشکەوتنەکان لە تەکنەلۆژیای لەیزەر
    بەردەوامە بۆ نەشتەرگەری ڕاستکردنەوەی بینین
  • 5:05 - 5:07
    کاریگەرتر و بەردەستتر.
  • 5:07 - 5:11
    ڕۆژێک بەم زووانە، بینینی باراکوێر
    بۆ جیهان بەبێ چاویلکە
  • 5:11 - 5:13
    لەوانەیە لە کۆتایی بێتە دی.
Title:
نەشتەرگەری لەیزەری چاو چۆن دەکرێت؟ دان ڕاینستاین
Speaker:
دان ڕاینستاین
Description:

بینینی وانەی تەواو: https://ed.ted.com/lessons/how-does-laser-eye-surgery-work-dan-reinstein

ساڵی ١٩٤٨ پزیشکی چاو و چاو جۆزێ ئیگناسیۆ باراکوێر مۆنێر لە چاویلکەی بێزار بوو. ئەو چارەسەری بۆ بینینی لێڵ دەویست کە خۆی چاوی چاک دەکرد، بێ ئەوەی پشت بە یارمەتی دەرەکی ببەستیت. ئەو نەشتەرگەریەی لە کۆتاییدا کردی ناوی لێنا بوو «کراتۆمیلۆسس»، تەکنیکەکەی سەرنجی خستە سەر دووبارە دروستکردنەوەی بیلبیلەکە— ئەوەی ئێستا بە لێزیک دەیناسین. کەواتە نەشتەرگەری لەیزەری چاو لە ڕاستیدا چۆن دەکرێت؟ دان ڕاینستاین ڕوونی دەکاتەوە.

وانە لەلایەن دان ڕاینستاین، دەرهێنانی هایپ سی گی.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:16

Kurdish (Central) subtitles

Revisions