Return to Video

Okyanusun en önemli anüsü - Cella Wright

  • 0:07 - 0:09
    Neye baktığınız tahmin edebilir misiniz?
  • 0:09 - 0:17
    Silik bir çorap mı? Olgun bir muz mu?
    Küflü bir diş macunu tüpü mü?
  • 0:17 - 0:21
    Aslında, bu deniz hıyarı
    ve tuhaf görünmekle birlikte,
  • 0:21 - 0:27
    günlük zahmeti tüm ekosistemlerin
    gelişmesine yol açar.
  • 0:27 - 0:31
    Deniz hıyarları;
    deniz kestaneleri, denizyıldızı
  • 0:31 - 0:36
    ve diğer radyal simetrik “dikenli tenli”
    deniz omurgasızlarının yanı sıra
  • 0:36 - 0:39
    Echinodermata filumunun üyeleridir.
  • 0:39 - 0:42
    Bazı deniz hıyarlarının
    ağızlarında tüylü kollar vardır,
  • 0:42 - 0:45
    bazıları kabarık balonlar gibi şişirilir
  • 0:45 - 0:48
    ve diğerleri sadece
    Başsız Tavuk Canavarı gibi görünür -
  • 0:48 - 0:53
    nadir bulunan derin deniz türlerine
    verilen gerçek isim.
  • 0:53 - 0:57
    Ancak genellikle uzun,
    silindirik şekilleri ile karakterizedir.
  • 0:57 - 1:02
    Deniz hıyarı, aslında bir ağız
    ve anüs tarafından tutulan
  • 1:02 - 1:06
    sindirim sistemini çevreleyen
    beyinsiz, etli bir formdur.
  • 1:06 - 1:09
    Yapışkan tüp ayakları,
    vücut uzunluğunu hareket ettirir
  • 1:09 - 1:12
    ve deniz tabanı boyunca
    kaymalarına izin verir.
  • 1:12 - 1:16
    Birçok deniz hıyarı, aslında
    anüslerinden nefes aldığı halde
  • 1:16 - 1:20
    özelleşmiş tüp ayakları
    beslenme ve solunum için kullanılabilir.
  • 1:20 - 1:23
    Ritmik olarak kaslarını kasar ve gevşetir,
  • 1:23 - 1:28
    deniz suyundan oksijen çeken
    solunum ağacı denilen
  • 1:28 - 1:32
    iç akciğer benzeri bir yapı üzerine
    su çekip çıkarıyorlar.
  • 1:32 - 1:34
    Bazı yengeç ve inci balığı türleri
  • 1:34 - 1:37
    bu ritmik eylemden yararlanır
  • 1:37 - 1:42
    ve deniz hıyarının anüsü
    genişlediğinde içeri girer ve sığınırlar.
  • 1:42 - 1:49
    Tek bir deniz hıyarının arka ucu
    bir seferde 15 inci balığı barındırabilir.
  • 1:49 - 1:51
    Bununla birlikte, tüm deniz hıyarlarının
  • 1:51 - 1:54
    bu müdahaleci davranışa
    katlanmadığı görülüyor.
  • 1:54 - 1:57
    Bazı türler anüslerinin etrafında
    beş diş ile donatılmıştır,
  • 1:57 - 1:59
    bu da istenmeyen konuklara karşı
  • 1:59 - 2:03
    evrimsel bir tutum almış
    olabileceğini düşündürmektedir.
  • 2:03 - 2:06
    Ancak anal dişleri olmayan
    deniz salatalıkları bile
  • 2:06 - 2:09
    kendilerini savunmak için
    aletlerle donatılmıştır.
  • 2:09 - 2:12
    Tehditlerden kaçınırlar
    ve kararsız kollajen dokularını
  • 2:12 - 2:15
    veya MCT'lerini kullanarak
    karşı saldırılar başlatırlar.
  • 2:15 - 2:20
    Bu jel benzeri doku, "iplikcik"
    adı verilen kolajen demetleri içerir.
  • 2:20 - 2:23
    Proteinler bu iplikciklerle
    etkileşime girerek
  • 2:23 - 2:27
    onları kaydırabilir, dokuyu
    sertleştirebilir veya yumuşatabilir.
  • 2:27 - 2:30
    Bu çok yönlü dokunun
    birçok avantajı vardır:
  • 2:30 - 2:33
    Etkin hareket kabiliyetine yardımcı olur,
  • 2:33 - 2:36
    deniz hıyarlarının
    küçük alanlara sığmasını sağlar
  • 2:36 - 2:39
    ve ayrışarak eşeysiz olarak
    çoğalmalarını sağlar.
  • 2:39 - 2:45
    Ancak MCT’nin en patlayıcı uygulaması
    bir avcı saldırdığında kullanılır.
  • 2:45 - 2:51
    İç dokuların eklerini gevşetip ardından
    kaslarını hızla yumuşatıp büzerek
  • 2:51 - 2:56
    birçok tür, anüslerinden
    çeşitli organlarını fırlatabilir.
  • 2:56 - 2:58
    Bu eyleme “bağırsaklarını çıkarma” denir
  • 2:58 - 3:01
    ve şaşırtıcı derecede
    etkili bir savunma mekanizmasıdır.
  • 3:01 - 3:04
    Şaşırtıcı ve dikkat dağıtıcı
    yırtıcılara ek olarak,
  • 3:04 - 3:08
    bazı deniz hıyarı türlerinin
    iç kısımları yapışkan ve toksiktir.
  • 3:08 - 3:11
    Bağırsakları çıkarmak
    şiddetli görünebilir
  • 3:11 - 3:14
    ancak deniz hıyarları
    sadece birkaç hafta içinde
  • 3:14 - 3:17
    bağırsak reaksiyonlarından
    kaybettiklerini yenileyebilir.
  • 3:17 - 3:20
    Yüzmek için evrimleşen
    ve hareket etmeden beslenen
  • 3:20 - 3:22
    birkaç türün yanı sıra,
  • 3:22 - 3:26
    bu hantal yaratıkların çoğu,
    zamanını deniz tabanını otlamakla geçirir.
  • 3:26 - 3:30
    Deniz hıyarları,
    sığ kıyılardan deniz seviyesinden
  • 3:30 - 3:33
    6000 metre aşağıda bulunan
    dipsiz siperlere kadar her yerde bulunur.
  • 3:33 - 3:38
    Derin deniz tabanında,
    bazı bölgelerde %95'e kadar ulaşan
  • 3:38 - 3:42
    hayvan biyokütlesinin
    çoğunluğunu oluştururlar.
  • 3:42 - 3:46
    Bu sosis şeklindeki harikalar
    ilerledikçe kumu vakumlar,
  • 3:46 - 3:50
    içerdiği organik maddeyi sindirir
    ve yan ürünü atarlar.
  • 3:50 - 3:55
    Bu işlemde deniz hıyarları,
    döküntüleri parçalayıp
  • 3:55 - 3:58
    besinleri geri dönüştürerek deniz
    tabanını temizler ve oksijenlendirir.
  • 3:58 - 4:03
    Kabuklu deniz hayvanları ve deniz otu
    yataklarının gelişmesi koşulunu yaratır.
  • 4:03 - 4:07
    Deniz hıyarı boşaltımı da
    mercan oluşumuna yardımcı olabilir
  • 4:07 - 4:09
    ve deniz ortamlarının
    okyanus asitlenmesinden,
  • 4:09 - 4:12
    tamponlanmasında rol oynayabilir.
  • 4:12 - 4:15
    Okyanusun elektrikli süpürgeleri olarak
    işlerinde çok iyidirler.
  • 4:15 - 4:18
    Kumlu deniz tabanının yaklaşık yarısının
  • 4:18 - 4:21
    bir deniz hıyarının sindirim kanalından
    geçtiği düşünülmektedir.
  • 4:21 - 4:25
    Bir dahaki sefere
    ayak parmaklarınız arasında
  • 4:25 - 4:28
    kum çatırtısı hissine sevinirseniz
    şunu düşünün:
  • 4:28 - 4:32
    Bu kum taneleri bir noktada,
  • 4:32 - 4:36
    kıçından nefes alan
    bir turşu tarafından atılmış olabilir.
Title:
Okyanusun en önemli anüsü - Cella Wright
Speaker:
Cella Wright
Description:

Tam dersi görüntüle: https://ed.ted.com/lessons/the-most-important-anus-in-the-ocean-cella-wright

Silik bir çorap mı? Olgunlaşmış bir muz mu? Küflü bir diş macunu tüpü? Aslında, mütevazı bir deniz salatalığı: sindirim sistemini çevreleyen ve ağız ve anüs tarafından tutulan beyinsiz, etli bir form. Tuhaf görünse de, günlük etkisi tüm ekosistemlerin gelişmesine zemin hazırlıyor. Cella Wright, sosis şeklindeki harikaların hayatlarını keşfetmek için okyanusun dibine yolculuk ediyor.

Guto BR, Flávia Godoy ve Lívia Serri Francoio'nun yönettiği Cella Wright'ın dersi.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:41

Turkish subtitles

Revisions