-
Doktor Poizeldən öyrəndiyimiz
müqavimət tənliyi
-
barədə bir az söhbət etdik.
-
Tənlik belə görünürdü.
-
Düsturu yenidən
təkrarlayım.
-
Müqavimət uzunluğun 8 mislinin
etaya hasilinin, pi ədədi ilə
-
radiusun dördüncü dərəcədən
qüvvətinə hasilinə
-
nisbətinə bərabərdir.
-
Bütün bunlar birləşdikdə
damarlardakı müqavimət yaranır.
-
Bir anlıq qanın sıxlığının
-
dəyişməyəcəyini
-
fərz edək.
-
Təbii ki, həmişə dəyişməyəcək.
-
Amma fərz edək ki,
qanın sıxlığı
-
olduqca sabitdir.
-
Müqaviməti dəyişmək istəsək,
geriyə dəyişdiriləsi
-
iki amil qalır.
-
Damarın uzunluğu və radiusunu
nəzərdə tuturam.
-
Tutaq ki,
-
r radiusuna və burada
-
göstərdiyim uzunluğa sahib
qan damarı mövcuddur.
-
Rəqəmlərdən istifadə edəcəyəm.
-
Müqavimətə 2 verək.
-
Müqaviməti dəyişmək üçün
bizim iki seçimimiz var.
-
Müqaviməti artıraraq
-
iki şey edə bilərəm.
-
Müqaviməti artırıram və
-
tənliyə baxaraq cavabı
-
deyə bilərik.
-
Bu iki şeyin
-
rəsmini çəkəcəyəm.
-
Birinci edəcəyimiz şey
radiusu eyni saxlamaqla
-
uzunluğu artırmaqdır.
-
Radiusu sabit saxlamaqla
uzunluğu indi olduğundan
-
iki dəfə çox artırsam,
-
müqavimət də
-
ikiqat artacaq.
-
iki dəfə iki dörd edir.
-
Müqavimət dörd olacaq.
-
İkinci versiyadan
-
danışaq.
-
Tutaq ki, uzunluğu
dəyişmək istəmirəm.
-
Eyni saxlayıram.
-
Onun əvəzində radiusda dəyişiklik
edərək
-
onu yarıya endirirəm.
-
İkiyə bölürəm.
-
Ötən videoda radiusu
-
yarıya bölməklə
-
müqavimətin 16 dəfə
yüksəlməsinə
-
nail olduq.
-
Müqavimətin r-in
dördüncü dərəcədən
-
qüvvətinə bərabər olduğunu görə bilərsiniz.
-
Ona görə də dördüncü dərəcədən
qüvvəti yarıya endirdikdə
-
on altı edir.
-
On altını yarıya endirərək
-
müqaviməti 32 alırıq.
-
Beləliklə bunlar qan damarlarında
müqaviməti artırmaq üçün
-
istifadə olunan
iki strategiyadır.
-
İkisindən birinin daha effektiv
-
olduğunu görə bilərik.
-
Dördüncü dərəcədən
qüvvətləndirmək
-
uzunluğu dəyişdirməkdən
daha çox
-
müqavimət artımına
-
səbəb olur.
-
Bunun praktiki olaraq
-
hamar əzələ üzərində
-
tətbiq olunduğunu
nəzərə alın.
-
Hamar əzələ üzərində
bunu gerçəkləşdirmək
-
daha asandır.
-
Halbuki birinci strategiya olan
uzunluğu dəyişdirmək
-
mümkün deyil.
-
Damarın uzunluğunun iki qat
artmasını gözləmək
-
çətindir. Çünki damarda
-
müqavimət artmağa başlayır.
-
Müxtəlif səbəblərdən
radiusu dəyişmək
-
daha vacibdir.
-
Bunu
-
bir qədər
mürəkkəbləşdirək.
-
Bir damar əvəzinə
üç damarımızın olduğunu fərz edək.
-
Bir damar buradadır.
-
Orada 5 ədəd var.
-
Uzun damar buradadır.
-
Daha uzun olduğu üçün bunun
-
müqavimətini 8 hesab edək.
-
Hər birinə daha qısa lakin
eyni radius qoyaq.
-
Burada 2dir.
-
Hər üçündən qanın axmasını
istəyirəm.
-
Yekun müqavimət nə qədərdir?
-
Burada biz üç ədəd
damardan bəhs edirik.
-
Bu damarlar və ya
-
borular vasitəsilə
qan axınını
-
müşahidə edirik.
-
Qan bu üç damardan keçdiyi üçün
-
yekun miqdarı toplamağımız
lazımdır.
-
Yəni ümumi müqavimət
müqavimətlət cəminə bərabərdir.
-
Yekun məbləği
kiçik t hərfi ilə
-
işarə edirik.
-
Yekun müqavimət birinci
ikinci və üçüncü
-
müqavimətlərin
cəminə bərabərdir.
-
Dördüncü və beşinci
müqavimətlər də
-
onları da əlavə edə bilərik.
-
Hazırda bizdə olan müqavimətlər
5, 8, və 2dir.
-
Onları toplasaq 15 alacağıq.
-
Beləliklə yekun müqavimət 15 edir.
-
Sizə ümumi qayda haqqında danışıram.
-
Yekun müqavimət hər zaman
hər hansı birindən
-
böyük olur.
-
Bunu asanlıqla
görə bilərsiniz.
-
Müqavimətlər cəmini
topladığımız üçün
-
müqavimətin mənfi
-
olacağını gözləyə
-
bilmərik.
-
Müsbət müqavimətləri topladığımız
üçün
-
əlbəttə yekun müqavimət
həmişə hər hansı
-
birindən böyük olacaq.
-
Nə demək istədiyimi sadə qaydada
izah etdim.
-
İndi isə insan bədənindəki
-
qan damarlarını təsvir edək.
-
Onun üç bərabər hissədən
-
təşkil olunduğunu düşünək.
-
Hər birində müqaviməti
2 olaraq hesab edək.
-
Bayaq etdiyim kimi onların
yekun cəmini hesablamaq istəyirəm.
-
İkiləri topladıqda yekun cəmim
altı olacaq.
-
Maraqlı bir şey baş verir.
-
Təkrar eyni damarın şəklini çəkim.
-
Həqiqətən olduqca maraqlıdır.
-
Eyni qan damarıdır, lakin
onda qan laxtalanması mövcuddur.
-
Bu qan laxtası qan damarlarından
keçir.
-
O öz yolu
-
ilə gedərək
-
burada yerləşir.
-
Burada yerləşən
-
qan laxtası
-
olduqca böyükdür və yalnız
ortadakı damarda
-
mövcuddur.
-
Deməli radius burada
kiçikdir.
-
Əvvəldə olduğu kimi radius
yarıya bərabərdir.
-
Yeni radius əvvəlki radiusun
yarısı qədərdir.
-
Keçən misaldan bildiyimiz kimi,
-
bu müqavimətin artaraq
16ya qalxmasına səbəb olacaq.
-
Deməli müqavimət burada 2dir.
-
Burada da 2 olur.
-
Lakin orta hissədə 2-dən
32-ə qalxır.
-
Çünki 16 dəfə çoxalır.
-
Orta hissədə qanın laxlalanması
müqavimətin
-
artması ilə nəticələnir.
-
Buraya qeyd edim.
-
2 dəfə 16 32 edir.
-
Müqavimət 32dir.
-
Yekun müqaviməti hesablamaq istəsək,
32 üstəgəl 2 üstəgəl 2
-
36 edir.
-
Qan laxtası damarın bir hissəsini
tıxadığı zaman yekun müqavimət
-
6-dan 36-a qalxdı.
-
Bunu yadımızda saxlayaq.
-
Bu barədə yenə danışacağıq.
-
Mən bu misaldan
istifadə etdim.
-
Amma müqaviməti artırmağın
başqa yollarını da
-
etmək mümkündür.
-
Bunu başqa situasiya ilə
müqayisə edək.
-
Bu paraleldəki
müqavimətdir.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Khan Academy
