Sosyal medya çağında nasıl insan olunur | Michael Casey | TEDxLausanne

Sosyal medya, bilgiyi paylaşma ve tüketme yöntemimizi birkaç yıl içinde kökten değiştirdi. Bu özgür ve kaotik fikir pazarı, objektif (nesnel) gerçeğin, tarihten süzülerek gelen bilgilere dayanması gerektiği görüşünü sarsıyor. Sosyal medya, ortaklaşa yenilik yaratmanın da, korkunç bir yabancılaşma, nefret ve şiddet yaratmanın da motoru olabilir. Onun algoritmalarının,trend olanı erdemli olana dönüştürmesini sağlamak için hangi reformları yapabiliriz? The Wall Street Journal gazetesindeki kariyerini sonlandıran Michael, artık zamanını dijital teknolojilerin sosyal, ekonomik ve politik etkilerini dizginleyecek projeler üzerinde harcıyor. MIT Media Lab's Digital Currency Initiative de üst düzey danışmandır ve firmalara blockchain teknolojisinin zorlukları ve fırsatları konusunda danışmanlık yapmaktadır. Oliver Luckett ile ortaklaşa yazdığı, hayranlık verici "The Social Organism: A Radical Understanding of Social Media to Transform Your Business and Life" adlı kitapta, neden sosyal medyayı canlı bir organizma gibi gördüğünü anlatıyor.

Gerçek-sonrası bir toplumda mı yaşıyoruz?

Bazen dünyada yaşadığımız
bütün sorunlar konusunda

anlaşmak bir yana, bu sorunların
varlığı konusunda bile

hemfikir değiliz gibi görünüyor.

İklim değişikliği ve suç istatistikleri

konusundaki şu tartışmaları düşünün.

Gerçekleri saptamadaki
bu beceriksizliğimiz

sanıyorum sosyal medyadaki
bölünmüşlükten kaynaklanıyor.

İster sevelim, ister sevmeyelim,

sosyal medya, kamuoyu tartışmalarının
en büyük forumu haline geldi

ve kitle iletişim araçlarını
sonsuza dek değiştirdi.

Ama trollerin sürekli saldırıları
ve bitmeyen online tartışmalar

bizi fikir birliğine
varmaktan alıkoyuyor

ve mutabakat sağlayamayan toplum
ortaklaşa bilgi üretemiyor.

Ortaklaşa üretim dedim

çünkü bilgi daima toplumsal
bir sürecin sonucunda,

diyaloglar ve yapıcı tartışmaların
sonucunda üretilir

fakat yeni fikirlere de
açık olunması gerekir.

Bizimkinden farklı olan fikirlere saygı
göstermeye de istekli olmalıyız.

Bilgi, empatiyle ve insancıl
olmakla gelir.

Beni şu anda en çok rahatsız
eden şey de galiba bu.

Bana insanlığımızı kaybetmenin
eşiğindeyiz gibi geliyor.

Eğer durum buysa,

iktidar sahiplerine gerçeği dikte
etme iznini kendimiz veriyoruz.

Arjantin'de gazetecilik

yaptığım günleri hatırlıyorum.

O zaman iktidarda Nestor Kirchner vardı

ve o günlerde pek mutlu değildi
çünkü Ulusal İstatistik Kurumu INDEC

enflasyonun hızla yükseldiğini rapor
ediyordu. Kirchner acilen harekete geçti

ve INDEC yöneticilerini görevden aldı,
bütün üst kademeyi

ve yerlerine sadık ve daha düşük
rakamlar verecek kişiler atadı.

İşte bu! Enflasyon sorunu çözülüvermişti.

Tabii markete alışverişe
giden herkes

fiyatların hâlâ yükseldiğini görüyordu.

Bağımsız ekonomistler enflasyonun %25
civarında olduğunu tahmin ediyor

fakat INDEC, %8 olduğunda ısrar ediyordu.

Bu bir gazeteci için rahatsız
edici olabiliyordu

çünkü ne zaman hükümetin gerçeklerini
veya rakamlarını bildirsem

kendimi bu yalanlara ortak
olmuş gibi hissediyordum.

Dow Jones Haber Hattındaki
haberimin başlığı şöyleydi;

artık umurumda değildi ve
şu kadarını söyleyeyim dedim:

[ Başkan Kirchner: Zürafa bir kuştur. ]

Kirchner şaibeli bilgiler yayan

ne ilk ne de son lider olacak.

Şimdilerde de Amerikalı gazeteciler
çok benzer bir sorunla cebelleşiyor.

Oysa Arjantin örneği,

bize neleri tehlikeye attığımız
konusunda sert bir uyarıdır.

Kirchner'in gerçekleri
hovardaca hiçe sayması

Arjantin ekonomisine duyulan
bütün güveni o derece sıfırladı ki

enflasyon daha da kötüye gitti.

On yıl sonra bugün,

yeni hükümetin yüz yüze
kaldığı enflasyon oranı %45.

Katı gerçek şudur;

hükümetler bilimsel bilgi
kaynaklarını terkedip

işportacı mantığı ile alternatif
gerçekler pazarlamaya giriştiğinde

ülkedeki hasar kalıcı hâle gelir.

İyi de, sosyal medya çağında gerçek nedir?

Eskiden ana akım medya
bir tür filtre görevi görürdü:

Dar bir aralıktan seçtiği

kabul edilebilir fikirleri belirler,
dikte eder ve halka

söylem ve bilgi üretme adına
bunları sunardı.

Yani örneğin, aşırı sağcı bir
Aryan (beyaz) ırkçısı isen

veya aşırı solcu Marksist bir devrimciysen

senin fikirlerin hiç gündeme gelmezdi.

Ama artık patron yok,
herkes sesini duyuruyor.

Artık herkes her şeyin bir haber
olduğunu iddia edebiliyor

ve beğenmediği her habere
yalan (çakma) haber diyebiliyor.

Yani artık iş bize düşüyor, biz insanlara,

neye inanacağız, kime güveneceğiz

artık buna ana akım medya karar veremez.

Galiba bu yeni ve kaotik
online toplum

kültürünü geliştirmeye muhtaç.

İnternetten önceki uygarlık

kural ve ahlaki değerler oluşturmak
için bin yıl harcamıştı:

Ne zaman "lütfen veya teşekkürler" demeli
ne zaman konuşup ne zaman dinlemeliyiz

hangi sözler yakışık alır ve
hangi sözler çok kırıcı olur

ve yapıcı bir sohbet yapma
şansını bir anda yok eder.

Bu yeni toplumun 21. yüzyıla
kazasız belasız gitmesini istiyorsak

benzer bir gelişim süreci
-hatta daha hızlısı-

bu yeni online toplumun
kültüründe de yaşanmalı.

Eğer bunu yapabilirsek,

eğer açık fikirli ve saygılı, olumlu
geribildirim kanalları oluşturabilirsek

sanırım o zaman, sosyal medya
düşünce özgürlüğü,

yenilik ve refah için
güçlü bir aygıta dönüşür.

Bunu nasıl yapabiliriz?

Cevap dijital para birimleri ve
veritabanı teknolojisinde olabilir,

şu anda çalıştığım alan bu.

Buradaki araştırmalar

yazılım algoritmaları ve özendiricileri
toplumda mutabakat

sağlamada nasıl
kullanabileceğimize yoğunlaşıyor

ve belki bir gün, sosyal medyanın
daha adil, demokratik ve açık olmasını

sağlayan bir algoritma
yaratmayı umut ediyoruz.

Ama şu gerçeği bilelim;

hiçbir teknoloji tek başına
daha iyi bir toplum yaratamaz.

Bu insani bir problem,

yani çözüm sende, bende, bizde.

Peki, nereden başlamalıyız?

Öncelikle düşünülülmesi
doğru olacak şeylerden biri

bu yeni kitle iletişim sisteminin

öncekinden temelde ne kadar
farklı olduğunu düşünmektir.

Şunu söyleyebilirim ki; aslında
Gütenberg'in İncilinden bu yana

bilgi paylaşımında en büyük
kargaşayı yaratan şey sosyal medyadır.

Önceki endüstriyel sistemi,
geleneksel haber kuruluşlarının

bilgiyi yaydığı sisteme bakalım:

Fiziksel altyapıları vardı, yani matbaa
binaları, TV'leri ve radyo istasyonları

kabloları, çanak antenleri
ve benzeri şeyleri vardı.

Ama bilgi yayma artık tamamen
psikolojik bağlantılarla ilgili.

Sosyal medyada verdiğiniz mesajın
geniş bir kitleye ulaşmasını istiyorsanız

sadece geniş bir sosyal çevreye
sahip olmanız yetmiyor

ayrıca mesajınızı, insanların
duygusal bir bağ hissedeceği biçimde

kurgulamanız da gerekiyor ki
böylece o mesajı

retweetlesinler, paylaşsınlar
ve bloglarına alsınlar.

Bilginin izlediği yol artık
beynimizin nöron kavşaklarının

dokuduğu girift bir rotadan,

duygusal bağlanmışlıklar
ve biyokimyasal tetikleyicilerden geçiyor.

Bu tamamen farklı bir
medya yapılanması düzlemi.

Bunu iyi anlamamız gerekiyor,
bu devasa ve şekilsiz bir ağ.

Burada hangi haberin ne zaman

ve nasıl verileceğini söyleyen
yetkili bir editör yok.

Hangi içeriğin ne zaman, nerede

yayınlanacağını belirleyen
milyonlarca özerk aktör var

ve bu süreç esnasında

yeni mesajlar, yeni izlekler
ve yeni işaretler vb. üretiyorlar.

Bu sistemi gözümüzde
canlandırmak gerçekten zor,

ustalaşmak ise çok daha zor.

Yine de birileri bu yeni
sitemde ustalaşmayı öğrendi.

Ancak bu yeni dünya ile baş etmede

bize liderlik edecek insanları
seçme şansımız olsaydı

onlar bu insanlar olmazdı.

Eğer Twitterdaki takipçi sayısı

bu dünyayı dönüştürme
ve etkilemede temel araç ise

o zaman, şu anda dünyadaki
en önemli kişi galiba Katy Perry,

97 milyon Twitter takipçisi var,

bu Almanya'nın nüfusundan fazla.

Bu arada geriye kalanlarımız ise

kafa dengi odalarda bir araya geliyor

fikirlerimizi paylaşıyor, onları
onaylıyor veya doğruluyor

ancak bu fikirleri grup dışından
birileriyle konuşmuyor

ve sonuçta ortaklaşa bilgi üretmiyoruz.

Ama ben bu platformun
herkesin masada kendine

bir sandalye bulabildiği bir
ortam sağlayacağına

ve böylece biz çoğunluğun sesinin,
Nestor Kirchner gibi

iktidar düşkünlerinin sesini
bastırabileceğine inanıyorum.

Ayrıca yenilik için çok güçlü
bir yönlendirici olabilir.

Sosyal medyayı dev bir küresel
fikir pazarı gibi görüyorum;

bütün pazarcılar dikkatimizi
kendine çekmeye çalışıyor.

Britanyalı yazar Matt Ridley
şöyle söylüyor:

Fikirler bu şekilde bir araya gelince
sevişirler ve ilginç yavruları olur.

Bunu aslında şu anda görüyoruz;
bilgisayar mühendisleri, bilim insanları

ve girişimciler daha önce
görülmemiş bir hızda

yeni fikirler ve bilimsel ilerlemeler
elde etmekte

açık yazılım kaynaklarından yararlanıyor

ve bu küresel beyin havuzunu kullanıyor.

Biyotek fütürist Andrew Hessel, Pink
Army Cooperative adlı bir oluşum başlattı.

Bu oluşum meme kanseri için
yeni bir açık kaynak tedavi

kodlaması yapan gönüllü genetik
mühendislerinden oluşan bir ağdır.

Bu yenilikçi havuzdan yararlandığımızda
olasılıklar inanılmazdır

ama önemli nokta bu çok karmaşık
ve yöneticinin olmadığı sistemde

bilginin nasıl gezindiği, değiştiği ve
hareket ettiğini çözmektir.

Bütün bu kaosta düzen nasıl?

Bunun kadar karmaşık ve lideri
olmayan bir düzeni anlamak için

elimizdeki en iyi örnek doğanın kendisi.

Oliver Luckett ve ben

doğanın yedi temel

biyolojik yasasına baktığımızda:

Canlıların hücresel yapıları vardır,

besin emilimi yaparlar,

uyaranlara tepki verirler,

fizyolojik dengelerini korurlar (hemostaz)

büyürler, uyum sağlarlar
ve evrimleşirler,

sosyal medyaya

ciddi derecede benzediğini gördük.

Aslında, bu yasalar

bize bilginin nasıl arttığını,

ağın nasıl genişlediğini

ve oluşturduğumuz bu online toplumun

nasıl canlı bir organizma
gibi davrandığını,

sosyal bir organizma olduğunu gösteriyor.

Buradan alacağımız önemli bir ders

hoşlanmadığımız içerikleri

yasaklama arzusuna karşı koymaktır.

Yani kültürümüzü vücudumuzun
savunma sistemi gibi düşünebiliriz

bu sitemin zararlı bakteri ve virüslerle
karşılaşması gereklidir,

tabii vücudun onları tehdit olarak
algılamasını, antikor geliştirmesini

ve onları geri püskürtmeyi
öğrenmesini istiyorsak.

Aynı şey toplum için de söylenebilir.

Kendimizi bütün fikirlere açmalıyız,

yabancı düşmanlığı ve ırkçılık
gibi gerçekten kötü olanlara bile.

Aslında eğer bu fanatikleri

yasaklar ve sansürlersek

onların tıpkı antibiyotiğe dirençli
süper mikroplar gibi

daha güçlü bir şekilde
döneceklerini söyleyebilirim.

Ama sansürleme isteğine direnmek çok zor.

Bu durum geçen yılki büyük
Twitter savaşında açıkça görüldü,

savaş Amerikalı siyahi aktör
ve komedyen Leslie Jones ile

ultra sağcı provokatör
Mila Yiannapoulos arasındaydı.

Jones, Yiannopoulos'un 300.000
kudurmuş destekçisinden gelen

korkunç bir hakaret sağnağına
maruz kaldı.

Ona karşı kullanılan dil
ve söylenenler öyle iğrençti ki

o gün şu mesajla Twitter'dan ayrıldı.

[ Peki, maymun dediniz, maymun kıçı hatta
yüzümde sperm olan resimler gönderdiniz.

İnsan ne anlama gelir anlamaya çalışıyorum
haydi eyvallah]. Eğer siz de benim

gibiyseniz böyle bir olayın ardından insan
ne anlama gelir diye merak etmiş ve hatta

Yiannopoulos'un bu nedenle Twitter'dan
atılmasını alkışlamış olabilirsiniz.

Fakat bu yasak geri tepti.

Kısa bir süre sonra 'freemilo' etiketi
trend olmaya başladı

ve ünlüler yüzünden bir konuşma özgürlüğü

kahramanına dönüştü.

Hatta Simon ve Schuster ile 250.000
dolarlık kitap anlaşması imzaladı.

Sanki cinsiyet ayrımcılığı
ve ırkçılık kazanmış gibiydi.

Siz de benim gibiyseniz,
bunu kabullenmek çok zor.

Peki ne yapmamız gerekiyor?

Online dünyamızda

açıklık, tolerans ve çeşitlilik isteyen

ve böylece devasa bir fikir havuzu

oluşturmak isteyen bizler
ne yapmalıyız?

Pasif bir şekilde oturup, bu kültürün
gelişmesini mi bekleyeceğiz?

Hayır.

Daha sağlıklı bir online kültür

oluşturmak için yapabileceğimiz

aslında yapmamız gereken
proaktif işler var.

Çeşitlilik ve tolerans etrafınada
toplum yararını gözeten fikirlerin

bu anti-sosyal rakiplerle bu fikir
pazarında rekabet edebilmesi için

bu birbirine bağlı duygusal sistemi

kullanmayı öğrenmeliyiz.

Empati makinaları yapmalıyız.

Bundan ne kastediyorum?

Sözlerimi favori sosyal medya sitemden
bahsederek bitireyim

birilerine çok anlam ifade ediyor

ve onlar bu muhteşem New York
şehrinde çok zaman geçiriyor.

"Humans of New York" bir Facebook sayfası,

ve sıradan insanların kısa öykü
ve fotoğraflarından oluşuyor.

Her birinin yanında, konusu
onların hayatları, aşkları, başarıları

başarısızlıkları, umutları ve
ve korkuları olan bir metin var

ve her başlık bütün dünyadan

sürekli binlerce yorum alıyor

tamamen yabancı kişiler o insana
iyi dileklerini ve desteklerini yazıyor,

kısaca HONY diye bilinir,
18 milyon takipçisi vardır.

Empati makinası dediğim şey bu.

HONY'nin kurucusu Brandon Stanton
herkesin kahramanı.

Neden?

Çünkü o, böyle bir şey yapmasını
ummayacağınız birisi,

eski bir Wall Street borsa simsarı

ama finans krizinde işini kaybedince,

yani insanlığımızı kaybettiren
o büyük küresel olayda,

yapmaya karar verdiği şey bu oldu.

Toplum, yeni fikirleri özümseme

ve ortaklaşa bilgi üretme işini çözmeli.

Brandon Stanton gibi empati oluşturucu
daha çok kişiye ihtiyacımız var.

Yani bunu bir çağrı olarak görebilirsiniz,

hepimiz insan olmakla sorumluyuz.

Biz değişimin temsilcileri olmalıyız.

Dünyamızda empati oluşturmalıyız,
dijital dünyada, sosyal medyada

ve buna şimdi başlamalıyız.

Teşekkürler.

(alkışlar)