< Return to Video

Vì sao sự riêng tư quan trọng?

  • 0:01 - 0:04
    Có cả một thể loại video trên YouTube
  • 0:04 - 0:06
    liên quan đến một trải nghiệm
  • 0:06 - 0:08
    mà tôi chắc mọi người ở đây đã từng có.
  • 0:08 - 0:10
    Đó là về những người
  • 0:10 - 0:12
    nghĩ họ đơn độc,
  • 0:12 - 0:15
    tham gia vào một số hành vi phô trương -
  • 0:15 - 0:18
    ca hát, nhảy múa điên dại,
  • 0:18 - 0:20
    hay một vài hành động gợi tình -
  • 0:20 - 0:23
    sau đó nhận ra,
    thực ra họ không đơn độc,
  • 0:23 - 0:26
    mà có ai đó đang quan sát và do thám họ,
  • 0:26 - 0:28
    Phát hiện này làm họ
  • 0:28 - 0:30
    ngay lập tức dừng việc đang làm
  • 0:30 - 0:31
    trong sợ hãi.
  • 0:31 - 0:34
    Cảm giác xấu hổ và bị sỉ nhục
  • 0:34 - 0:36
    hiện rõ ràng trên gương mặt họ.
  • 0:36 - 0:38
    Lý do là,
  • 0:38 - 0:39
    "Có những thứ tôi sẵn sàng làm
  • 0:39 - 0:43
    khi không bị ai theo dõi."
  • 0:43 - 0:45
    Đây là điểm then chốt của công việc
  • 0:45 - 0:47
    mà tôi đang tập trung vào
  • 0:47 - 0:49
    trong suốt 16 tháng qua,
  • 0:49 - 0:51
    câu hỏi liên quan đến vấn đề riêng tư,
  • 0:51 - 0:53
    một câu hỏi đã được nêu lên
  • 0:53 - 0:56
    trong bối cảnh của một thảo luận toàn cầu,
  • 0:56 - 0:59
    được bắt đầu bằng việc tiết lộ của Edward Snowden
  • 0:59 - 1:01
    rằng nước Mỹ và các nước đồng minh,
  • 1:01 - 1:03
    cả thế giới không hề biết,
  • 1:03 - 1:05
    họ đã biến Internet,
  • 1:05 - 1:08
    một thời được xem là
  • 1:08 - 1:11
    công cụ của tự do và dân chủ,
  • 1:11 - 1:13
    thành một hệ thống giám sát
  • 1:13 - 1:17
    khổng lồ và không khoan nhượng.
  • 1:17 - 1:19
    Có một tâm lý chung
  • 1:19 - 1:21
    trong cuộc tranh luận này,
  • 1:21 - 1:23
    thậm chí cả giữa những người
  • 1:23 - 1:25
    phản đối giám sát đại chúng,
  • 1:25 - 1:27
    họ nói rằng,
    thật ra cũng không có hại gì
  • 1:27 - 1:29
    nếu giám sát toàn diện như vậy
  • 1:29 - 1:33
    bởi vì chỉ có những người làm việc xấu
  • 1:33 - 1:35
    mới muốn giấu diếm
  • 1:35 - 1:37
    và quan tâm đến sự riêng tư mà thôi.
  • 1:37 - 1:40
    Quan điểm này căn cứ vào
  • 1:40 - 1:42
    giả định rằng trên thế giới
    có 2 loại người,
  • 1:42 - 1:44
    người tốt và người xấu.
  • 1:44 - 1:47
    Người xấu là người có âm mưu tấn công khủng bố
  • 1:47 - 1:49
    hoặc tội phạm bạo lực
  • 1:49 - 1:52
    nên mong muốn giấu diếm
    điều họ đang làm,
  • 1:52 - 1:54
    và muốn bảo vệ sự riêng tư của họ.
  • 1:54 - 1:57
    Nhưng ngược lại, người tốt
  • 1:57 - 1:59
    là những người đi làm,
  • 1:59 - 2:02
    về nhà, chăm sóc con cái, xem tivi.
  • 2:02 - 2:04
    Họ dùng Internet không phải để âm mưu đánh bom
  • 2:04 - 2:07
    mà là để xem tin tức
    hay trao đổi công thức nấu ăn
  • 2:07 - 2:09
    hoặc để cho con cái họ
    chơi trò Little League,
  • 2:09 - 2:12
    và những người này không làm gì sai
  • 2:12 - 2:14
    nên chẳng có gì đểi giấu diếm
  • 2:14 - 2:16
    và cũng có lý do gì để sợ
  • 2:16 - 2:18
    việc chính phủ muốn giám sát họ.
  • 2:18 - 2:20
    Những người nói như vậy thật sự lại
  • 2:20 - 2:23
    tự đưa mình vào một hành động cực đoan
  • 2:23 - 2:25
    chống lại chính bản thân họ.
  • 2:25 - 2:26
    Điều mà họ thực sự muốn nói là,
  • 2:26 - 2:29
    "Tôi để cho bản thân thành
  • 2:29 - 2:31
    một người vô hại, không đe doạ ại
  • 2:31 - 2:34
    và không đáng để ý, mà tôi không hề sợ
  • 2:34 - 2:38
    chính phủ biết tôi đang làm gì."
  • 2:38 - 2:40
    Cách nghĩ này
    tạo nên điều mà tôi cho là
  • 2:40 - 2:42
    là một dạng biểu cảm thuần tuý nhất.
  • 2:42 - 2:44
    Trong buổi phỏng vấn năm 2009
  • 2:44 - 2:47
    với CEO lâu năm của Google,
    Eric Schmidt, người mà
  • 2:47 - 2:49
    khi được hỏi về việc
    bằng nhiều cách khác nhau
  • 2:49 - 2:52
    công ty anh ấy đã liên quan tới
    việc xâm phạm quyền riêng tư
  • 2:52 - 2:54
    của hàng triệu người trên thế giới,
  • 2:54 - 2:56
    Ông đã trả lời rằng:
  • 2:56 - 2:58
    "Nếu bạn đang làm gì mà không muốn
  • 2:58 - 3:00
    người khác biết,
  • 3:00 - 3:04
    thì có lẽ ngay từ đầu bạn không nên làm thì hơn."
  • 3:04 - 3:06
    Giờ đây, có rất nhiều điều để giải thích
  • 3:06 - 3:08
    về tâm trạng đó,
  • 3:08 - 3:11
    thứ nhất là, những người mà họ nói rằng,
  • 3:11 - 3:14
    họ cho rằng quyền riêng tư
    không thật sự quan trọng,
  • 3:14 - 3:17
    họ không thật sự nghĩ như thế,
  • 3:17 - 3:18
    và cách mà chúng ta biết được
    họ không thật sự nghĩ thế
  • 3:18 - 3:21
    là vì khi họ nói sự riêng tư
    không quan trọng,
  • 3:21 - 3:24
    đối với cách hành động của họ,
    thì họ lại tìm mọi cách
  • 3:24 - 3:27
    để bảo vệ sự riêng tư của họ.
  • 3:27 - 3:29
    Họ đặt mật mã cho email
  • 3:29 - 3:31
    và cho các tài khoản mạng xã hội,
  • 3:31 - 3:33
    họ khóa cửa phòng ngủ
  • 3:33 - 3:34
    và phòng tắm,
  • 3:34 - 3:37
    làm mọi cách để ngăn cản người khác
  • 3:37 - 3:40
    tiến vào khu vực họ xem là riêng tư
  • 3:40 - 3:43
    và biết được
    điều mà họ không muốn người khác biết.
  • 3:43 - 3:46
    Cũng chính Eric Schmidt,
    CEO của Google,
  • 3:46 - 3:49
    đã yêu nhân viên Google của ông
  • 3:49 - 3:51
    dừng trao đổi với
  • 3:51 - 3:53
    với tạp chí mạng CNET
  • 3:53 - 3:56
    sau khi CNET đăng bài báo
  • 3:56 - 3:58
    với những thông tin cá nhân, riêng tư
  • 3:58 - 4:00
    của Eric Schmidt,
  • 4:00 - 4:03
    mà chúng đều được thu thập
    chỉ từ hệ thống tìm kiếm của Google
  • 4:03 - 4:06
    và những sản phẩm Google khác. (Cười)
  • 4:06 - 4:08
    Một ví dụ khác có thể kể đến
  • 4:08 - 4:11
    là CEO của Facebook, Mark Zuckerberg,
  • 4:11 - 4:14
    trong cuộc phỏng vấn đáng xấu hổ năm 2010
  • 4:14 - 4:17
    đã tuyên bố rằng sự riêng tư
  • 4:17 - 4:20
    đã không còn là một "chuẩn mực xã hội" nữa.
  • 4:20 - 4:22
    Năm ngoái, Mark Zuckerberg và vợ mới cưới
  • 4:22 - 4:24
    không chỉ mua một căn nhà để ở
  • 4:24 - 4:28
    mà còn mua luôn
    cả 4 căn nhà liền kề ở Palo Alto
  • 4:28 - 4:30
    tổng cộng hết 30 triệu đô la
  • 4:30 - 4:33
    chỉ để bảo đảm họ có khu vực riêng tư
  • 4:33 - 4:36
    qua đó không cho người khác theo dõi
  • 4:36 - 4:39
    nhưng việc họ làm trong đời tư của họ.
  • 4:39 - 4:42
    16 tháng vừa qua, tôi đi đã thảo luận
    về vấn đề này tại nhiều nơi trên thế giới,
  • 4:42 - 4:44
    mỗi khi có ai nói với tôi,
  • 4:44 - 4:46
    "Tôi không mấy quan tâm
    đến việc xâm phạm quyền riêng tư
  • 4:46 - 4:47
    vì tôi không có gì
    phải che giấu cả."
  • 4:47 - 4:49
    Tôi luôn nói với họ như thế này.
  • 4:49 - 4:51
    Tôi lấy 1 cây bút ra,
    viết địa chỉ email của mình,
  • 4:51 - 4:53
    rồi nói,
    "Đây là địa chỉ email của tôi.
  • 4:53 - 4:55
    Tôi muốn bạn về nhà
  • 4:55 - 4:57
    gửi cho tôi toàn bộ mật mã
  • 4:57 - 4:58
    của các tài khoản email của bạn,
  • 4:58 - 5:01
    không chỉ email công việc,
  • 5:01 - 5:02
    mà là toàn bộ,
  • 5:02 - 5:04
    bởi vì tôi muốn biết hết
  • 5:04 - 5:06
    mọi hoạt động trên mạng của bạn,
  • 5:06 - 5:09
    đọc hết những thứ tôi muốn và
    công bố hết những thứ tôi thấy thích.
  • 5:09 - 5:11
    Dù sao đi nữa,
    nếu bạn không phải người xấu,
  • 5:11 - 5:12
    không làm gì sai,
  • 5:12 - 5:15
    thì bạn không nên che giấu gì cả."
  • 5:15 - 5:19
    Vậy mà chưa có ai làm điều đó với tôi cả.
  • 5:19 - 5:23
    Tôi kiểm tra - (Vỗ tay)
  • 5:23 - 5:26
    Tôi kiểm tra email của tôi liên tục.
  • 5:26 - 5:29
    Hộp thư hoàn toàn trống rỗng.
  • 5:29 - 5:31
    Và có lý do đối với điều đó,
  • 5:31 - 5:33
    là vì chúng ta là con người,
  • 5:33 - 5:35
    cho dù chúng ta nói ngoài miệng
  • 5:35 - 5:38
    không xem trọng sự riêng tư,
  • 5:38 - 5:40
    nhưng theo bản năng
  • 5:40 - 5:42
    chúng ta luôn nhìn nhận
    tầm quan trọng sâu xa của nó.
  • 5:42 - 5:45
    Thực tế là con người, chúng ta là động vật xã hội,
  • 5:45 - 5:47
    có nghĩa là chúng ta có nhu cầu cho người khác biết
  • 5:47 - 5:50
    chúng ta đang làm gì, nói gì, nghĩ gì,
  • 5:50 - 5:54
    đó cũng là nguyên nhân chúng ta muốn
    đưa thông tin của mình lên mạng.
  • 5:54 - 5:57
    Nhưng khá quan trọng liên quan đến
  • 5:57 - 5:59
    ý nghĩa về con người tự do và trọn vẹn
  • 5:59 - 6:01
    là có một nơi mà chúng ta có thể tới
  • 6:01 - 6:05
    để tránh sự nhòm nghó và phán xét của người khác.
  • 6:05 - 6:07
    Đó là lý do vì sao chúng ta tìm kiếm điều đó,
  • 6:07 - 6:10
    và lý do đó là, tất cả chúng ta -
  • 6:10 - 6:14
    không chỉ phần tử khủng bố và tội phạm,
    mà tất cả chúng ta -
  • 6:14 - 6:16
    đều có những thứ cần phải che giấu.
  • 6:16 - 6:18
    Có rất nhiều thứ chúng ta nghĩ và làm
  • 6:18 - 6:21
    mà chúng ta sẵn sàng kể với bác sĩ ,
  • 6:21 - 6:25
    luật sư, bác sĩ tâm lý, hoặc vợ/chồng chúng ta
  • 6:25 - 6:27
    hoặc bạn thân của chúng ta
  • 6:27 - 6:29
    như sẽ thấy xấu hổ
    nếu phải nói ra bên ngoài.
  • 6:29 - 6:31
    Chúng ta suy xét từng ngày
  • 6:31 - 6:34
    về những thứ chúng ta nói, nghĩ hay làm
  • 6:34 - 6:36
    mà có thể cho người khác biết,
  • 6:36 - 6:38
    và những thứ chúng ta nói, nghĩ hay làm
  • 6:38 - 6:40
    mà không muốn cho bất cứ ai biết.
  • 6:40 - 6:43
    Mọi người có thể dễ dàng nói ngoài miệng
  • 6:43 - 6:45
    rằng họ không quan tâm
    đến sự riêng tư,
  • 6:45 - 6:50
    nhưng hành động của họ
    lại phủ nhận điều họ nói.
  • 6:50 - 6:54
    Giờ đây, đó là lý do vì sao sự riêng tư luôn được đòi hỏi
  • 6:54 - 6:56
    một cách tự nhiên và rộng rãi.
  • 6:56 - 6:58
    Nó không chỉ là một hoạt đông theo phản xạ
  • 6:58 - 7:00
    như hít thở hay uống nước.
  • 7:00 - 7:03
    Lý do là khi chúng ta trong một tình huống
  • 7:03 - 7:06
    mà ở đó chúng ta bị theo dõi,
    mà ở đó chúng ta bị nhòm ngó,
  • 7:06 - 7:08
    hành vi của chúng ta sẽ thay đổi đột ngột.
  • 7:08 - 7:11
    Phạm vi biểu cảm khi mà chúng ta cho rằng
  • 7:11 - 7:13
    chúng ta bị theo dõi
  • 7:13 - 7:15
    giảm đi đáng kể.
  • 7:15 - 7:17
    Điều này là một thực tế về bản chất con người
  • 7:17 - 7:20
    mà đã được nhìn nhận trong khoa học xã hội,
  • 7:20 - 7:22
    trong văn học và tôn giáo,
  • 7:22 - 7:24
    và trong các lĩnh vực khác.
  • 7:24 - 7:27
    Có rất nhiều các nghiên cứu tâm lý
  • 7:27 - 7:29
    chứng minh rằng khi một ai đó biết rằng
  • 7:29 - 7:31
    khi họ bị theo dõi,
  • 7:31 - 7:32
    thái độ mà họ thể hiện
  • 7:32 - 7:36
    trở nên tuân thủ và chấp hành hơn rất nhiều.
  • 7:36 - 7:39
    Sự hổ thẹn của con người
    là một động lực mạnh mẽ,
  • 7:39 - 7:42
    cũng như ước muốn
    tránh không bị hổ thẹn,
  • 7:42 - 7:44
    và đó là nguyên nhân tại sao,
  • 7:44 - 7:46
    khi bị theo dõi, đưa ra các quyết định
  • 7:46 - 7:49
    không phải là của họ
  • 7:49 - 7:51
    mà là theo sự kỳ vọng
  • 7:51 - 7:53
    của những người khác
  • 7:53 - 7:57
    hoặc sự bắt buộc của chuẩn mực xã hội.
  • 7:57 - 8:00
    Nhận thức này
    được tận dụng mạnh mẽ nhất
  • 8:00 - 8:04
    vào khoảng thế kỷ 18
    bởi nhà triết học Jeremy Bentham,
  • 8:04 - 8:06
    người đã giải quyết
    một vấn đề quan trọng
  • 8:06 - 8:08
    trong thời kỳ công nghiệp,
  • 8:08 - 8:11
    khi, lần đầu tiên, các định chế
  • 8:11 - 8:13
    đã trở nên quá lớn và tập trung
  • 8:13 - 8:14
    mà đến nỗi họ không thể theo dõi được
  • 8:14 - 8:17
    và vì thế không thể kiểm soát được
    từng cá nhân của họ,
  • 8:17 - 8:19
    và giải pháp mà ông đã đề ra
  • 8:19 - 8:22
    là môt thiết kế kiến trúc
  • 8:22 - 8:24
    lúc đầu chỉ định để triển khai tại các nhà tù
  • 8:24 - 8:27
    mà ông gọi là nhà tù xây tròn,
  • 8:27 - 8:29
    thuộc tính tiêu biểu của nhà tù này
  • 8:29 - 8:32
    là tòa tháp lớn ở ngay vị trí trung tâm
  • 8:32 - 8:34
    nơi mà bất cứ ai kiểm soát nhà tù
  • 8:34 - 8:37
    có thể nhìn thấy những tù nhân
    bất cứ lúc nào,
  • 8:37 - 8:40
    dù rằng họ không thể
    quan sát hết mọi người mọi lúc mọi nơi.
  • 8:40 - 8:42
    Điểm mấu chốt của thiết kế này
  • 8:42 - 8:44
    là những tù nhân không thể
  • 8:44 - 8:47
    không thể nhìn vào trong nhà tù vòng,
    vào trong tháp,
  • 8:47 - 8:49
    và vì thế họ không bao giờ biết
  • 8:49 - 8:51
    họ có đang bị theo dõi
    hay thậm chí là khi nào họ bi theo dõi hay không.
  • 8:51 - 8:54
    Và điều làm ông hứng thú nhất đối với khám phá này
  • 8:54 - 8:56
    đó là nó có nghĩa rằng
  • 8:56 - 8:59
    những tù nhân luôn cảm thấy họ bị theo dõi
  • 8:59 - 9:01
    bất cứ lúc nào,
  • 9:01 - 9:03
    điều này trở thành động lực cơ bản
  • 9:03 - 9:06
    để họ nghe lời và tuân thủ quy định.
  • 9:06 - 9:09
    Nhà triết học thế kỷ 20
    Michel Foucault
  • 9:09 - 9:11
    đã nhận ra rằng mô hình này
    không chỉ có thể dùng cho nhà tù
  • 9:11 - 9:14
    mà còn có thể cho các định chế khác
  • 9:14 - 9:16
    cần kiểm soát hành vi con người như:
  • 9:16 - 9:19
    trường học, bệnh viện, nhà máy, cơ quan.
  • 9:19 - 9:21
    Và ông ấy cho rằng tư tưởng này,
  • 9:21 - 9:24
    với nguyên lý phát hiện bởi Bentham,
  • 9:24 - 9:27
    chính là cách thức kiểm soát xã hội chủ yếu
  • 9:27 - 9:29
    dành cho các xã hội phương Tây hiện đại,
  • 9:29 - 9:31
    khi mà không cần đến
  • 9:31 - 9:33
    các vũ khí công khai của chế độ độc tài -
  • 9:33 - 9:35
    bằng trừng phạt, giam giữ hay
    thủ tiêu các phần tử chống đối,
  • 9:35 - 9:39
    hay dùng luật pháp để khuất phục một đảng phái -
  • 9:39 - 9:41
    bởi vì giám sát toàn diện tạo nên
  • 9:41 - 9:44
    một nhà tù trong tinh thần
  • 9:44 - 9:45
    điều này trở nên khôn khéo hơn
  • 9:45 - 9:47
    mà lại mang đến hiệu quả tốt hơn
  • 9:47 - 9:50
    việc tăng cường tuân thủ các quy tắc xã hội
  • 9:50 - 9:52
    hoặc đối với chuẩn mực xã hội,
  • 9:52 - 9:53
    có hiệu quả hơn nhiều
  • 9:53 - 9:56
    so với việc sử dụng vũ lực.
  • 9:56 - 9:59
    Công trình văn học tiêu biểu nhất
    về giám sát và sự riêng tư
  • 9:59 - 10:03
    là tiểu thuyết của George Orwell "1984",
  • 10:03 - 10:06
    mà chúng ta đều học ở trường, và vì thế
    gần như trở thành khuôn mẫu.
  • 10:06 - 10:08
    Thực tế, mỗi khi bạn đề cập
    đến nó khi tranh luận về giám sát,
  • 10:08 - 10:11
    người ta lập tức gạt bỏ nó
  • 10:11 - 10:13
    bởi vì không thích hợp, và họ nói thế này,
  • 10:13 - 10:16
    "Ồ, trong "1984",
    người ta bị giám sát cả khi ở nhà,
  • 10:16 - 10:18
    bị giám sát bất cứ lúc nào,
  • 10:18 - 10:22
    nên nó chẳng liên quan gì đến
    điều mà chúng ta đang nói cả."
  • 10:22 - 10:25
    Đây là một hiểu lầm cơ bản
  • 10:25 - 10:28
    về lời cảnh báo
    mà Orwell đưa ra trong "1984".
  • 10:28 - 10:30
    Ông đưa ra lời cảnh báo
  • 10:30 - 10:31
    về sự giám sát
  • 10:31 - 10:33
    không phải tất cả mọi người vào mọi thời điểm,
  • 10:33 - 10:35
    nhưng ở đó người ta lại cho rằng
  • 10:35 - 10:37
    họ có thể bị giám sát bất cứ lúc nào.
  • 10:37 - 10:40
    Người phát ngôn của Orwell,
    Winston Smith,
  • 10:40 - 10:42
    mô tả hệ thống giám sát
  • 10:42 - 10:44
    mà họ từng gặp:
  • 10:44 - 10:46
    "Chắc chắn không có cách nào
  • 10:46 - 10:48
    để biết bạn có đang bị theo dõi hay không."
  • 10:48 - 10:50
    Ông nói tiếp,
  • 10:50 - 10:51
    "Họ luôn có thể quan sát bạn
  • 10:51 - 10:53
    nếu họ muốn.
  • 10:53 - 10:56
    Bạn phải sống, và đúng là bạn sống,
  • 10:56 - 10:58
    quen dần đến trở thành bản năng,
  • 10:58 - 11:00
    luôn cho rằng mỗi âm thanh mà bạn phát ra
  • 11:00 - 11:03
    đều có người nghe
    và ngoại trừ trong bóng tối
  • 11:03 - 11:05
    mỗi hành động đều bị dò xét kỹ lưỡng."
  • 11:05 - 11:09
    Các tôn giáo Abraham thừa nhận rằng
  • 11:09 - 11:12
    có một lực lượng toàn năng, vô hình,
  • 11:12 - 11:13
    bởi vì sự thông thái của nó,
  • 11:13 - 11:15
    luôn theo dõi điều bạn đang làm,
  • 11:15 - 11:18
    nghĩa là bạn không bao giờ riêng tư,
  • 11:18 - 11:20
    đây là nhân tố quyền lực
  • 11:20 - 11:23
    thúc đẩy tuân theo tôn giáo.
  • 11:23 - 11:26
    Có môt điều dường như khác thường
  • 11:26 - 11:29
    cuối cùng mà họ đều đạt được,
  • 11:29 - 11:31
    nhận ra là một xã hội mà trong đó
  • 11:31 - 11:34
    mọi người bị bị theo dõi toàn bộ thời gian
  • 11:34 - 11:36
    là xã hội tạo nên sự chấp hành,
  • 11:36 - 11:39
    tuân thủ, khuất phục,
  • 11:39 - 11:40
    đó là lý do mỗi nhà độc tài,
  • 11:40 - 11:42
    từ công khai
    cho đến khéo che giấu nhất,
  • 11:42 - 11:44
    đều muốn xây dựng hệ thống như vậy.
  • 11:44 - 11:47
    Ngược lại, nhưng còn quan trọng hơn,
  • 11:47 - 11:49
    nó là một khu vực riêng tư,
  • 11:49 - 11:52
    năng lực để đi đến một nơi
  • 11:52 - 11:56
    mà ở đó chúng ta có thể suy nghĩ,
    giao tiếp, trò chuyện
  • 11:56 - 11:59
    mà không chạm phải
    ánh mắt đánh giá của người khác,
  • 11:59 - 12:03
    nơi sự sáng tạo, khám phá
  • 12:03 - 12:06
    và bất đồng ý kiến thật sự tồn tại,
  • 12:06 - 12:08
    và đó là lý do tại sao,
  • 12:08 - 12:10
    khi chúng ta cho phép một xã hội tồn tại
  • 12:10 - 12:12
    mà trong đó chúng ta bị giám sát thường xuyên,
  • 12:12 - 12:15
    chúng ta cho phép bản chất tự do của con người
  • 12:15 - 12:18
    bị tê liệt hoàn toàn.
  • 12:18 - 12:21
    Điều cuối cùng tôi muốn nói liên quan đến tư duy này,
  • 12:21 - 12:23
    quan điểm cho rằng chỉ có người làm việc xấu
  • 12:23 - 12:27
    mới có thứ cần phải che giấu và
    mới quan tâm đến sự riêng tư,
  • 12:27 - 12:31
    nó tạo nêu hai thông điệp tai hại,
  • 12:31 - 12:33
    hai bài học tại hại,
  • 12:33 - 12:35
    thứ nhất là
  • 12:35 - 12:37
    chỉ những người quan tâm sự riêng tư,
  • 12:37 - 12:39
    chỉ những người tìm kiếm sự riêng tư,
  • 12:39 - 12:43
    được cho là người xấu.
  • 12:43 - 12:45
    Đây là kết luận
  • 12:45 - 12:48
    mà chúng ta cần phải tránh xa,
  • 12:48 - 12:51
    điều quan trọng nhất của nó là khi bạn nói,
  • 12:51 - 12:53
    "ai đó đang làm việc xấu,"
  • 12:53 - 12:56
    có thể ý bạn là âm mưu tấn công khủng bố
  • 12:56 - 12:58
    hay tội phạm bạo lực,
  • 12:58 - 13:01
    một khái niệm hết sức hạn hẹp
  • 13:01 - 13:03
    xuất phát từ những người nắm quyền
  • 13:03 - 13:05
    khi họ đề cập đến "làm việc xấu".
  • 13:05 - 13:07
    Đối với họ, "làm việc xấu" nghĩa là
  • 13:07 - 13:10
    làm những việc chống đối đáng kể
  • 13:10 - 13:14
    đến việc thực thi quyền lực của họ.
  • 13:14 - 13:15
    Một bài học tai hại khác, và tôi nghĩ,
  • 13:15 - 13:17
    còn nguy hiểm hơn
  • 13:17 - 13:20
    nếu chấp nhận tư duy này
  • 13:20 - 13:23
    đó là có một sự mặc cả ngầm
  • 13:23 - 13:26
    mà những người đồng ý với tư duy này
    đã chấp nhận,
  • 13:26 - 13:28
    sự mặc cả ngầm này như sau:
  • 13:28 - 13:30
    Nếu bạn sẵn sàng khiến cho bản thân
  • 13:30 - 13:32
    đủ vô hại,
  • 13:32 - 13:34
    không mang tính đe dọa
  • 13:34 - 13:36
    đối với người có quyền lực chính trị,
  • 13:36 - 13:39
    chỉ khi đó bạn mới được giải phóng
  • 13:39 - 13:41
    khỏi những theo dõi giám sát.
  • 13:41 - 13:43
    Chỉ có những phần tử chống đối,
  • 13:43 - 13:45
    thách thức quyền lực,
  • 13:45 - 13:47
    mới phải lo lắng.
  • 13:47 - 13:50
    Có các nguyên nhân
    mà bạn cũng nên tránh xa bài học này.
  • 13:50 - 13:52
    Có thể bạn là người, ngay bây giờ,
  • 13:52 - 13:54
    không có hành vi đó,
  • 13:54 - 13:57
    nhưng có thể bạn sẽ có
    tại một thời điểm trong tương lai.
  • 13:57 - 13:58
    Ngay cả khi bạn quyết định rằng
  • 13:58 - 14:00
    bạn không bao giờ muốn chống đối,
  • 14:00 - 14:02
    sự thật là có những người
  • 14:02 - 14:04
    có thể và sẵn sàng
  • 14:04 - 14:06
    thách thức những người có quyền lực -
  • 14:06 - 14:08
    phe đối lập, phóng viên,
  • 14:08 - 14:10
    nhà hoạt động và những người khác -
  • 14:10 - 14:12
    họ có thể mang điều tốt đến cho chúng ta
  • 14:12 - 14:15
    và cần phải được bảo vệ.
  • 14:15 - 14:17
    Điều không kém quan trọng là
  • 14:17 - 14:20
    sự đo lường tự do của mỗi xã hội
  • 14:20 - 14:22
    không phải ở việc nó đối xử thế nào
  • 14:22 - 14:24
    với các công dân nghe lời,
  • 14:24 - 14:26
    mà là cách nó đối xử với phe đối lập
  • 14:26 - 14:29
    và những người có ý kiến bất đồng.
  • 14:29 - 14:31
    Nhưng lý do quan trọng nhất
  • 14:31 - 14:33
    là hệ thống giám sát toàn diện
  • 14:33 - 14:36
    đàn áp tự do của chúng ta theo mọi cách.
  • 14:36 - 14:38
    Nó khống chế
  • 14:38 - 14:40
    mọi lựa chọn hành vi của chúng ta
  • 14:40 - 14:43
    mà ta lại không biết điều đó đang diễn ra.
  • 14:43 - 14:46
    Nhà hoạt động xã hội chủ nghĩa nổi tiếng
    Rosa Luxemburg
  • 14:46 - 14:48
    từng nói, "Người không di chuyển
  • 14:48 - 14:51
    sẽ không nhận thấy
    xiêng xích trên thân thể họ".
  • 14:51 - 14:53
    Người ta có thể cố gắng khiến cho
    sợi dây xích giám sát toàn diện
  • 14:53 - 14:56
    trở nên vô hình
    và không thể phát hiện,
  • 14:56 - 14:59
    nhưng sự kiềm hãm của nó
    trên mỗi chúng ta
  • 14:59 - 15:01
    không hề nhẹ đi chút nào.
  • 15:01 - 15:03
    Xin cảm ơn rất nhiều.
  • 15:03 - 15:04
    (Khán giả vỗ tay)
  • 15:04 - 15:06
    Xin cảm ơn.
  • 15:06 - 15:11
    (Khán giả vỗ tay)
  • 15:11 - 15:13
    Cảm ơn.
  • 15:13 - 15:16
    (Khán giả vỗ tay)
  • 15:19 - 15:22
    Bruno Giussani: Glenn, cảm ơn.
  • 15:22 - 15:24
    Phải nói rằng
    bài thuyết trình rất thuyết phục,
  • 15:24 - 15:25
    nhưng tôi muốn hỏi 1 chút
  • 15:25 - 15:29
    về 16 tháng vừa qua
    và về Edward Snowden,
  • 15:29 - 15:31
    nếu anh không phiền.
  • 15:31 - 15:33
    Câu hỏi đầu hơi cá nhân.
  • 15:33 - 15:36
    Chúng ta đều đọc
    về việc bắt giữ cộng sự của anh,
  • 15:36 - 15:40
    David Miranda tại Luân Đôn,
    và những khó khăn khác,
  • 15:40 - 15:42
    nhưng tôi cho rằng
  • 15:42 - 15:45
    về ràng buộc và rủi ro cá nhân,
  • 15:45 - 15:47
    để chống lại
    các tổ chức quyền lực nhất thế giới
  • 15:47 - 15:50
    là không hề dễ dàng.
  • 15:50 - 15:52
    Anh có thể nói một chút về điều này không?
  • 15:52 - 15:54
    Glenn Greenwald: Anh biết đấy, tôi nghĩ
  • 15:54 - 15:56
    lòng dũng cảm của con người
  • 15:56 - 15:58
    thật sự lan truyền,
  • 15:58 - 16:01
    và mặc dù tôi
    và các cộng sự
  • 16:01 - 16:03
    chắc chắn nhận thấy rủi ro đó -
  • 16:03 - 16:05
    nước Mỹ tiếp tục
    là quốc gia quyền lực nhất thế giới
  • 16:05 - 16:07
    và họ không vui chút nào
  • 16:07 - 16:09
    khi bạn công bố hàng nghìn bí mật của họ
  • 16:09 - 16:12
    trên mạng Intenet -
  • 16:12 - 16:15
    nhìn thấy một thường dân 29 tuổi
  • 16:15 - 16:17
    lớn lên
  • 16:17 - 16:20
    trong một môi trường bình thường
  • 16:20 - 16:23
    thể hiện sự dũng cảm
    mà Edward Snowden thể hiện,
  • 16:23 - 16:26
    dù biết là mình sẽ phải vào tù cả đời
  • 16:26 - 16:27
    hoặc là cuộc đời sẽ hoàn toàn thay đổi,
  • 16:27 - 16:29
    tạo cảm hứng cho tôi
    và các phóng viên khác
  • 16:29 - 16:31
    và tạo cảm hứng cho,
    tôi nghĩ, mọi người trên thế giới,
  • 16:31 - 16:33
    bao gồm các thế hệ tương lai,
  • 16:33 - 16:36
    để nhận ra rằng họ
    cũng có thể thực hiện như vậy.
  • 16:36 - 16:39
    BG: Tôi tò mò về mối quan hệ của anh
    và Ed Snowden,
  • 16:39 - 16:42
    bởi vì anh trò chuyện khá nhiều với anh ấy,
  • 16:42 - 16:44
    và chắc rằng anh sẽ tiếp tục làm thế,
  • 16:44 - 16:46
    nhưng trong sách của anh,
    anh chưa bao giờ gọi anh ấy là Edward,
  • 16:46 - 16:50
    hay là Ed, mà là "Snowden". Vì sao thế?
  • 16:50 - 16:51
    GG: Anh biết đấy, tôi cho rằng đây có thể
    trở thành
  • 16:51 - 16:55
    đề tài kiểm tra
    của một nhóm tâm lý học. (Cười)
  • 16:55 - 16:58
    Tôi cũng không chắc nữa. Nguyên nhân có thể là,
  • 16:58 - 17:02
    một trong những mục tiêu quan trọng
    của anh ấy
  • 17:02 - 17:04
    cũng có thể là thủ thuật quan trọng nhất,
  • 17:04 - 17:07
    là anh ấy biết rằng một trong những cách
  • 17:07 - 17:09
    phân tán sự chú ý
    ra khỏi việc công bố thông tin
  • 17:09 - 17:12
    là để cố gắng và cá nhân hoá
    sự tập trung lên bản thân anh ta.
  • 17:12 - 17:14
    và đó là lý do, anh ấy không tiếp xúc với truyền thông.
  • 17:14 - 17:16
    Anh ấy đã cố gắng
  • 17:16 - 17:18
    để đời sống cá nhân không bị đề cập,
  • 17:18 - 17:21
    và vì thế tôi nghĩ
    tôi gọi anh ấy là Snowden
  • 17:21 - 17:24
    là môt cách để xác địnhanh ấy
    như một nhân vật lịch sử quan trọng
  • 17:24 - 17:26
    hơn là cá nhân hóa anh ấy
  • 17:26 - 17:29
    và phân tán sự tập trung vào vật chất.
  • 17:29 - 17:31
    Người điều tiết: Sự công bố thông tin của anh ấy,
    bài phân tích của anh,
  • 17:31 - 17:32
    công việc của các phóng viên khác,
  • 17:32 - 17:35
    thật sự đã sự tranh cãi,
  • 17:35 - 17:38
    và nhiều chính phủ đã có phản ứng,
  • 17:38 - 17:40
    trong đó Brazil, với các dự án và chương trình
  • 17:40 - 17:43
    để chuyển đổi lại thiết kế của internet, v.v.
  • 17:43 - 17:46
    Nhiều thứ đang tiến triển theo hướng đó.
  • 17:46 - 17:48
    Nhưng tôi tự hỏi, với cá nhân anh,
  • 17:48 - 17:50
    kết thúc sẽ như thế nào?
  • 17:50 - 17:51
    Khi nào thì anh nghĩ,
  • 17:51 - 17:54
    chúng ta thực sự thành công?
  • 17:54 - 17:57
    GG: Kết thúc đối với một phóng viên như tôi
  • 17:57 - 17:59
    thật ra rất đơn giản,
  • 17:59 - 18:01
    đó là mỗi hồ sơ có giá trị đưa tin
  • 18:01 - 18:03
    và nên được công bố
  • 18:03 - 18:04
    cuối cùng sẽ được công bố,
  • 18:04 - 18:06
    và những bí mật
    không nên được giữ
  • 18:06 - 18:08
    cuối cùng sẽ hé lộ.
  • 18:08 - 18:10
    Với tôi, đó là bản chất nghề báo
  • 18:10 - 18:11
    và đó là điều tôi cam kết thực hiện.
  • 18:11 - 18:14
    Tôi cho rằng giám sát toàn diện thật đáng sợ
  • 18:14 - 18:16
    vì những lý do tôi nêu ở trên
    và những lý do khác,
  • 18:16 - 18:18
    Tôi sẽ tiếp tục và không bao giờ ngừng lại
  • 18:18 - 18:21
    cho đến khi chính phủ khắp thế giới
  • 18:21 - 18:23
    không còn can thiệp và giám sát
  • 18:23 - 18:25
    toàn bộ dân số
  • 18:25 - 18:27
    trừ khi họ có lý do thuyết phục
  • 18:27 - 18:29
    rằng người họ nhắm đến
  • 18:29 - 18:32
    thực sự đã làm việc sai trái.
  • 18:32 - 18:35
    Đối với tôi, đó là
    cách hồi sinh sự riêng tư.
  • 18:35 - 18:37
    BG: Snowden thật sự,
    như ta thấy ở TED,
  • 18:37 - 18:40
    lưu loát khi trình bày quan điểm bản thân
  • 18:40 - 18:42
    và biện hộ cho các giá trị
  • 18:42 - 18:44
    và nguyên tắc dân chủ.
  • 18:44 - 18:47
    Nhưng nhiều người không tin
  • 18:47 - 18:49
    đó là động lực duy nhất của anh ấy.
  • 18:49 - 18:51
    Họ cũng không tin
  • 18:51 - 18:52
    rằng tiền không có liên quan,
  • 18:52 - 18:54
    và anh ấy không hề bán một số
    thông tin mật
  • 18:54 - 18:56
    thậm chí cho Trung Quốc và Nga,
  • 18:56 - 18:59
    vốn rõ ràng
  • 18:59 - 19:01
    chẳng phải bạn tốt của nước Mỹ.
  • 19:01 - 19:03
    Và tôi chắc nhiều người trong phòng này
  • 19:03 - 19:05
    cũng đang tự hỏi như thế.
  • 19:05 - 19:07
    Anh có nghĩ rằng
  • 19:07 - 19:09
    có 1 phần của Snowden
    mà chúng ta chưa rõ không?
  • 19:09 - 19:13
    GG: Không, tôi thấy thật kỳ cục và buồn cườI.
  • 19:13 - 19:15
    (Cười) Nếu anh muốn,
  • 19:15 - 19:17
    tôi biết anh chỉ thử vai phản diện thôi,
  • 19:17 - 19:21
    nhưng nếu anh muốn bán thông tin mật
  • 19:21 - 19:23
    cho quốc gia khác,
  • 19:23 - 19:24
    điều mà nếu anh ấy có thể đã làm
  • 19:24 - 19:26
    và trở nên giàu có nhờ đó,
  • 19:26 - 19:28
    điều cuối cùng anh muốn làm
  • 19:28 - 19:31
    đó là đưa thông tin đó cho phóng viên
    và yêu cầu họ công bố,
  • 19:31 - 19:33
    bởi vì thông tin đó sẽ chẳng còn giá trị gì nữa.
  • 19:33 - 19:34
    Những người mong muốn giàu có
  • 19:34 - 19:36
    bán thông tin cho chính phủ
    một cách bí mật,
  • 19:36 - 19:38
    nhưng tôi nghĩ có 1 điểm đáng lưu ý,
  • 19:38 - 19:40
    đó là, lời buộc tội kiểu này
  • 19:40 - 19:42
    đến từ những người trong chính phủ Mỹ,
  • 19:42 - 19:44
    từ giới truyền thông
  • 19:44 - 19:46
    trung thành với các chính phủ này,
  • 19:46 - 19:49
    và trong nhiều trường hợp
    người ta thường buộc tội người khác như vậy -
  • 19:49 - 19:51
    "Ồ, anh ta không thể làm thế
  • 19:51 - 19:52
    vì mục đích tốt,
  • 19:52 - 19:54
    chắc chắn phải có tham nhũng
    hay lý do bất chính nào đó" -
  • 19:54 - 19:57
    Họ đang nói nhiều về họ
  • 19:57 - 19:58
    hơn là người mà họ buộc tội,
  • 19:58 - 20:03
    bởi vì - (Khán giả vỗ tay) -
  • 20:03 - 20:05
    những người đó, những người buộc tội,
  • 20:05 - 20:07
    chính họ chưa bao giờ hành động
  • 20:07 - 20:09
    vì lý do nào khác hơn là lý do bất chính,
  • 20:09 - 20:11
    nên họ cho rằng
  • 20:11 - 20:13
    mọi người khác
  • 20:13 - 20:15
    cũng nhiễm chứng bệnh vô cảm giống họ,
  • 20:15 - 20:17
    và đó chỉ là giả định của họ mà thôi.
  • 20:17 - 20:19
    (Khán giả vỗ tay)
  • 20:19 - 20:21
    BG: Glenn, cảm ơn rất nhiều.
    GG: Cảm ơn rất nhiều.
  • 20:21 - 20:24
    BG: Clenn Greenwald.
  • 20:24 - 20:25
    (Khán giả vỗ tay)
Title:
Vì sao sự riêng tư quan trọng?
Speaker:
Glenn Greenwald
Description:

Glenn Greenwald là một trong những phóng viên đầu tiên quan sát thấy - và viết về - những hồ sơ của Edward Snowden, và những khám phá của họ về hệ thống giám sát công dân đại chúng của Hoa Kỳ. Trong buổi nói chuyện này, Greenwald đề cập tới lý do tại sao bạn cần phải quan tâm về sự riêng tư, ngay cả khi bạn đang "không làm bất cứ điều gì mà bạn cần che giấu."

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
20:37
Dimitra Papageorgiou approved Vietnamese subtitles for Why privacy matters
Vu Duy Kien edited Vietnamese subtitles for Why privacy matters
Vu Duy Kien accepted Vietnamese subtitles for Why privacy matters
Vu Duy Kien edited Vietnamese subtitles for Why privacy matters
Vu Duy Kien edited Vietnamese subtitles for Why privacy matters
Vu Duy Kien edited Vietnamese subtitles for Why privacy matters
Vu Duy Kien edited Vietnamese subtitles for Why privacy matters
Vu Duy Kien edited Vietnamese subtitles for Why privacy matters
Show all

Vietnamese subtitles

Revisions