< Return to Video

Elizabeth Pisani: Tình dục, Thuốc kích thích và HIV -- Hãy dùng lý trí

  • 0:01 - 0:03
    "Mọi người làm những việc ngu ngốc.
  • 0:03 - 0:05
    Làm cho HIV lan tràn"
  • 0:05 - 0:07
    Đó là tiêu đề ở một tờ báo của Anh,
  • 0:07 - 0:09
    Người Bảo Vệ, cách đây không lâu.
  • 0:09 - 0:12
    Tôi rất tò mò --giơ tay -- ai đồng ý với điều này?
  • 0:14 - 0:16
    Ồ, một hay hai tâm hồn dũng cảm.
  • 0:16 - 0:19
    Đây thật ra là một câu nói từ một bác sĩ dịch tễ học
  • 0:19 - 0:21
    đã hoạt động trong lĩnh vực này 15 năm qua,
  • 0:21 - 0:23
    làm việc ở 4 châu lục,
  • 0:23 - 0:25
    và bạn đang nhìn vào cô ấy.
  • 0:25 - 0:27
    Và bây giờ tôi bắt đầu phản biện
  • 0:27 - 0:29
    rằng điều này chỉ đúng một nửa.
  • 0:29 - 0:32
    Mọi người mắc HIV vì họ làm những điều ngu ngốc,
  • 0:32 - 0:34
    Nhưng phần lớn đang làm những điều ngu ngốc
  • 0:34 - 0:37
    vì những lý do hợp lý một cách hoàn hảo .
  • 0:37 - 0:40
    Hiện thời, "lý trí" là một mẫu thức mạnh
  • 0:40 - 0:42
    trong y tế cộng đồng.
  • 0:42 - 0:45
    Và nếu bạn đeo cặp kính mọt sách y tế cộng đồng lên,
  • 0:45 - 0:48
    bạn sẽ thấy rằng nếu chúng ta cung cấp cho mọi người những thông tin mà họ cần
  • 0:48 - 0:50
    cái mà có lợi cho họ hay có hại cho họ,
  • 0:50 - 0:52
    nếu bạn cung cấp cho họ những dịch vụ
  • 0:52 - 0:54
    nếu bạn cung cấp cho họ những dịch vụ,
  • 0:54 - 0:56
    và một chút động lực,
  • 0:56 - 0:58
    mọi người sẽ có những quyết định "lý trí"
  • 0:58 - 1:00
    sống một cuộc sống lâu dài và khoẻ mạnh.
  • 1:00 - 1:02
    Tuyệt vời.
  • 1:02 - 1:05
    Điều đó là vấn đề cho tôi vì tôi làm việc với HIV,
  • 1:05 - 1:07
    và mặc dù tôi chắc là bạn đều biết
  • 1:07 - 1:10
    rằng HIV là về sự nghèo khổ và thiếu công bằng giới tính,
  • 1:10 - 1:12
    và nếu bạn tham gia TED'07,
  • 1:12 - 1:14
    nó về giá cà -fê;
  • 1:14 - 1:17
    thật ra, HIV là về tình dục và thuốc kích thích,
  • 1:17 - 1:19
    Và nếu tồn tại 2 thứ làm cho
  • 1:19 - 1:21
    con người một chút thiếu lý trí,
  • 1:21 - 1:24
    đó là trạng thái cương và sự nghiện ngập
  • 1:24 - 1:26
    [Tiếng cười]
  • 1:26 - 1:29
    Vậy nên, chúng ta cùng bắt đầu với thứ mà lý trí cho một người nghiện.
  • 1:29 - 1:32
    Lúc này, tôi nhớ cuộc nói chuyện với người bạn Indonesia của tôi, Frankie.
  • 1:32 - 1:34
    Chúng tôi ăn trưa và anh ấy kể cho tôi
  • 1:34 - 1:37
    về khoảng thời gian anh ấy trong tù ở Bali vì tiêm chích.
  • 1:37 - 1:39
    Đó là sinh nhật một ai đó, và họ
  • 1:39 - 1:41
    tuồn một ít hê-rô-in vào trại giam,
  • 1:41 - 1:44
    và anh ấy đã hào phóng chia sẻ
  • 1:44 - 1:46
    với tất cả bạn bè.
  • 1:46 - 1:48
    Thế là tất cả mọi người xếp hàng,
  • 1:48 - 1:50
    tất cả kẻ nghiện trong một hàng.
  • 1:50 - 1:52
    và kẻ sinh nhật
  • 1:52 - 1:55
    làm đầy ống,
  • 1:55 - 1:57
    và hắn đi xuống và bắt đầu tiêm mọi người.
  • 1:57 - 1:59
    Hắn tiêm kẻ đầu tiên,
  • 1:59 - 2:02
    và sau đó hắn lau kim vào áo,
  • 2:02 - 2:04
    và tiêm những kẻ kế tiếp
  • 2:04 - 2:08
    Và Frankie nói, "Tớ là kẻ thứ 22 trong hàng,
  • 2:08 - 2:11
    và tớ có thể thấy cái kim đang xuống chỗ tớ,
  • 2:11 - 2:13
    và máu me ở khắp nơi.
  • 2:13 - 2:15
    Nó càng lúc càng ngu xuẩn,
  • 2:15 - 2:18
    Và một góc nhỏ trong đầu tớ nghĩ,
  • 2:18 - 2:20
    Cái này thật là gớm ghiếc
  • 2:20 - 2:22
    Và thực sự nguy hiểm,
  • 2:22 - 2:24
    Và thực sự nguy hiểm,
  • 2:24 - 2:26
    'Làm ơn hãy còn sót lại chút thuốc
  • 2:26 - 2:28
    lúc nó đến chỗ tớ
  • 2:28 - 2:30
    Làm ơn hãy để lại một chút.
  • 2:30 - 2:32
    Và sau đó, kể cho tôi câu chuyện này,
  • 2:32 - 2:34
    Frankie nói,
  • 2:34 - 2:36
    "Bạn biết đấy,
  • 2:36 - 2:39
    thuốc kích thích làm bạn ngu ngốc."
  • 2:40 - 2:43
    Và bạn biết đấy, bạn không thể chê trách anh ấy vì tính chính xác
  • 2:43 - 2:46
    nhưng thật ra, Frankie lúc đó
  • 2:46 - 2:48
    là một con nghiện heroin, và ở trong tù.
  • 2:48 - 2:50
    Nên sự lựa chọn của anh không phải
  • 2:50 - 2:53
    là chấp nhận cây kim bẩn thỉu đó hay là trạng thái bay bổng
  • 2:53 - 2:55
    Và nếu có một nơi mà bạn thực sự muốn thăng hoa
  • 2:55 - 2:57
    Đó là khi bạn ở trong tù.
  • 2:57 - 2:59
    Nhưng tôi là một nhà khoa học,
  • 2:59 - 3:01
    Và tôi không thích tạo dữ liệu từ những câu chuyện vặt,
  • 3:01 - 3:03
    nên hãy cùng nhìn vào một số dữ liệu.
  • 3:03 - 3:06
    Chúng ta đã nói về 600 kẻ nghiện
  • 3:06 - 3:08
    ở 3 thành phố ở Indonesia,
  • 3:08 - 3:10
    và chúng ta đã nói, "Bạn có biết bạn mắc HIV như thế nào không?"
  • 3:10 - 3:12
    "Ồ vâng. Bằng việc dùng chung kim tiêm."
  • 3:12 - 3:15
    Ý tôi là, gần 100%. Vâng, bằng việc dùng chung kim tiêm.
  • 3:15 - 3:17
    Và, "Bạn có biết nơi bạn có thể lấy kim sạch
  • 3:17 - 3:19
    với giá mà bạn có thể trả để tránh việc đó không?"
  • 3:19 - 3:21
    "Ồ, vâng tôi biết". 100 %.
  • 3:21 - 3:23
    "Chúng tôi là những kẻ nghiện nặng; chúng tôi biết nơi để lấy kim sạch."
  • 3:23 - 3:25
    "Thế bạn có đang mang một cây kim theo mình không?"
  • 3:25 - 3:27
    Chúng tôi thực sự phỏng vấn mọi người trên đường phố,
  • 3:27 - 3:29
    ở những nơi mà họ tụ tập và tiêm chích.
  • 3:29 - 3:31
    "Bạn có mang theo kim sạch không?"
  • 3:31 - 3:34
    Một trên bốn, tối đa.
  • 3:34 - 3:36
    Thế nên không có gì là đáng ngạc nhiên
  • 3:36 - 3:38
    phần mà sử dụng kim tiêm sạch
  • 3:38 - 3:40
    để tiêm chích tuần trước
  • 3:40 - 3:43
    chỉ khoảng 1 trên 10,
  • 3:43 - 3:46
    và 9 phần còn lại là dùng chung.
  • 3:46 - 3:48
    Vậy là bạn có sự không tương xứng lớn này.
  • 3:48 - 3:50
    Tất cả mọi người đều biết rằng
  • 3:50 - 3:52
    Nếu họ dùng chung kim tiêm, họ sẽ nhiễm HIV,
  • 3:52 - 3:54
    nhưng họ vẫn cứ dùng chung như thường.
  • 3:54 - 3:57
    Thế điều đó là về cái gì. Có phải là bạn sẽ thăng hoa hơn nếu bạn dùng chung hay gì?
  • 3:57 - 4:00
    Chúng tôi đã hỏi một phần tử tạp nham và họ trả lời, "Bạn điên à?
  • 4:00 - 4:02
    Bạn không muốn chung kim tiêm hơn là bạn muốn
  • 4:02 - 4:05
    chung bàn chải với người mà bạn ngủ cùng.
  • 4:05 - 4:07
    Có một vấn đề ở đó.
  • 4:07 - 4:10
    Không, không. Chúng tôi dùng chung kim tiêm vì chúng tôi không muốn vào tù."
  • 4:11 - 4:14
    Ở Indonesia hiện thời,
  • 4:14 - 4:17
    nếu bạn mang theo kim tiêm và bị cảnh sát tóm,
  • 4:17 - 4:19
    họ sẽ tống bạn vào tù.
  • 4:19 - 4:21
    Và nó thay đổi phương trình một chút đúng không.
  • 4:21 - 4:24
    Bởi vì lựa chọn của bạn giờ không phải là,
  • 4:24 - 4:28
    bây giờ tôi sử dụng kim tiêm của riêng tôi,
  • 4:28 - 4:30
    hay là tôi dùng chung kim tiêm
  • 4:30 - 4:32
    và mắc bệnh mà
  • 4:32 - 4:34
    có thể sẽ giết chết tôi 10 năm nữa,
  • 4:34 - 4:37
    hay là tôi có thể sử dụng kim tiêm riêng bây giờ
  • 4:37 - 4:40
    và vào tù ngày mai.
  • 4:40 - 4:42
    và khi mà những phần tử tạp nham nghĩ thế
  • 4:42 - 4:45
    Mặc dù đó là ý kiến tồi khi đối mặt với HIV,
  • 4:45 - 4:47
    họ nghĩ rằng còn tồi tệ hơn
  • 4:47 - 4:49
    khi phải ngồi tù vào năm tới,
  • 4:49 - 4:51
    Nơi mà họ sẽ có thể ở trong tình huống của Frankie
  • 4:51 - 4:54
    và đối mặt với HIV.
  • 4:54 - 4:56
    Đột nhiên, nó trở nên rất logic
  • 4:56 - 4:58
    nên dùng chung kim tiêm.
  • 4:58 - 5:00
    Bây giờ, chúng ta cùng nhìn vào điều này từ góc nhìn của một nhà lập pháp.
  • 5:00 - 5:02
    Đây thực sự là vấn đề đơn giản .
  • 5:02 - 5:05
    Bỗng nhiên, động cơ của bạn thẳng hàng.
  • 5:05 - 5:08
    Chúng ta có điều mà logic với y tế cộng đồng.
  • 5:08 - 5:10
    Bạn muốn mọi người dùng kim tiêm sạch,
  • 5:10 - 5:12
    và người nghiện muốn dùng kim tiêm sạch.
  • 5:12 - 5:14
    Vì vậy chúng ta có thể giải quyết vấn đề này
  • 5:14 - 5:17
    đơn giản bằng cách làm cho kim tiêm sẵn có với tất cả mọi người
  • 5:17 - 5:19
    và xoá đi lỗi sợ bị bắt
  • 5:19 - 5:21
    Giờ, người đầu tiên nhận ra điều này
  • 5:21 - 5:23
    và làm điều gì đó về nó ở cấp quốc gia
  • 5:23 - 5:26
    là một người rộng mở và nổi tiếng
  • 5:26 - 5:28
    Margaret Thatcher
  • 5:28 - 5:30
    và bà ấy đã thi hành
  • 5:30 - 5:32
    chương trình thay đổi kim tiêm quốc gia đầu tiên của thế giới
  • 5:32 - 5:35
    và một vài nước khác đã noi theo, Úc, Hà Lan và một vài nước khác,
  • 5:35 - 5:37
    và ở tất cả những nước này, bạn có thể thấy
  • 5:37 - 5:39
    không hơn 4 phần trăm dân số
  • 5:39 - 5:42
    mắc phải HIV do dụng cụ tiêm
  • 5:42 - 5:45
    Ở những nơi không làm việc nay, ví dụ như New York
  • 5:45 - 5:47
    Mát-xcơ-va, Jakarta,
  • 5:47 - 5:49
    đỉnh cao là
  • 5:49 - 5:52
    một trong hai dụng cụ tiêm
  • 5:52 - 5:55
    bị nhiễm thứ bệnh dịch chết người này
  • 5:55 - 5:57
    Margaret Thatcher không làm việc này vì
  • 5:57 - 6:00
    bà ấy có tình yêu lớn với những người nghiện
  • 6:00 - 6:03
    Bà làm vậy vì bà điều hành một đất nước
  • 6:03 - 6:05
    có một dịch vụ y tế quốc dân
  • 6:05 - 6:08
    Vì vậy, nếu bà không đầu tư vào một biện pháp phòng trừ có hiệu quả
  • 6:08 - 6:10
    thì bà sẽ phải đối mặt với chi phí
  • 6:10 - 6:12
    của việc điều trị sau này,
  • 6:12 - 6:14
    và rõ ràng rằng những chi phí đó cao hơn nhiều
  • 6:14 - 6:17
    Vậy nên bà ấy đã đưa ra một quyết định phù hợp với logic chính trị
  • 6:17 - 6:19
    Giờ, nếu tôi mang ra
  • 6:19 - 6:21
    cặp kính mọt sách y tế cộng đồng của tôi ở đây
  • 6:21 - 6:24
    và nhìn vào những số liệu này
  • 6:24 - 6:27
    nó có vẻ như một kẻ không có não, phải không.
  • 6:27 - 6:29
    Nhưng ở đất nước này.
  • 6:29 - 6:32
    nơi chính phủ rõ ràng là không cảm thấy bị ép buộc
  • 6:32 - 6:34
    khi đưa ra sự chăm sóc sức khoẻ cho người dân,
  • 6:34 - 6:37
    chúng ta đã lựa chọn một con đường hoàn toàn khác
  • 6:37 - 6:39
    Tất cả những gì chúng ta đã từng làm ở Mỹ
  • 6:39 - 6:42
    là xem xét số liệu, không ngừng xem xét số liệu
  • 6:42 - 6:45
    Vậy đây là những bản tổng kết của hàng trăm cuộc nghiên cứu
  • 6:45 - 6:47
    bởi những người quan trọng
  • 6:47 - 6:50
    của đền thờ khoa học tại Hoa Kỳ
  • 6:50 - 6:52
    và đây là những nghiên cứu cho thấy rằng
  • 6:52 - 6:54
    rất nhiều những chương trình kim tiêm hiệu quả
  • 6:54 - 6:57
    Giờ, những cái chỉ ra rằng chương trình kim tiêm không hiệu quả
  • 6:57 - 7:00
    bạn cho rằng đó là một trong những cái slide khó chịu này
  • 7:00 - 7:02
    và tôi nhấn cái điều khiển của tôi và nó sẽ hiện lên
  • 7:02 - 7:05
    nhưng mà không phải, thế là hết cái slide rồi.
  • 7:05 - 7:07
    (Tiếng cười)
  • 7:07 - 7:10
    Không có gì ở phía bên kia.
  • 7:12 - 7:14
    Vì thế, hoàn toàn vô lý
  • 7:14 - 7:16
    bạn sẽ nghĩ vậy
  • 7:16 - 7:19
    ngoài ra, chờ chút, chính trị gia cũng có lý trí
  • 7:19 - 7:22
    và họ đang trả lời những gì mà họ nghĩ cử tri mong muốn
  • 7:22 - 7:24
    Vậy cái ta thấy là cử tri trả lời
  • 7:24 - 7:26
    rất tốt cho những vấn đề như thế này
  • 7:26 - 7:29
    và không tốt lắm cho những thứ như thế này
  • 7:29 - 7:36
    (Tiếng cười)
  • 7:36 - 7:39
    Vì vậy nó trở nên khá logic
  • 7:39 - 7:42
    khi từ chối dịch vụ cho dụng cụ tiêm
  • 7:42 - 7:44
    Giờ hãy nói về tình dục
  • 7:44 - 7:47
    Chúng ta có có lý trí hơn về tình dục không?
  • 7:47 - 7:49
    Dù sao, tôi cũng sẽ chẳng nhắm vào
  • 7:49 - 7:51
    vị trí vô lý rõ ràng
  • 7:51 - 7:53
    của những người như nhà thờ Catholic
  • 7:53 - 7:56
    người nghĩ rằng bằng một cách nào đó nếu bạn đưa ra một bao cao su
  • 7:56 - 8:00
    mọi người sẽ chạy ra và quan hệ
  • 8:00 - 8:02
    Tôi không biết nếu giáo hoàng Benedict có
  • 8:02 - 8:04
    xem TEDTalks trực tuyến không
  • 8:04 - 8:07
    nhưng nếu ông có, tôi có tin cho ông Benedict
  • 8:07 - 8:10
    Tôi lúc nào cũng mang bao cao su
  • 8:10 - 8:12
    và tôi không bao giờ làm thế
  • 8:12 - 8:14
    (Tiếng cười)
  • 8:14 - 8:16
    Nó không dễ thế đâu
  • 8:16 - 8:18
    Đây, có thể bạn sẽ may mắn hơn.
  • 8:18 - 8:24
    (Tiễng vỗ tay)
  • 8:24 - 8:26
    Okay, không đùa nữa,
  • 8:26 - 8:29
    HIV thật ra không dễ
  • 8:29 - 8:31
    để truyền qua đường tình dục thế đâu
  • 8:31 - 8:33
    Nên, nó phụ thuộc vào ở đó có bao nhiêu virus
  • 8:33 - 8:35
    trong máu bạn và trong dịch của cơ thể
  • 8:35 - 8:38
    Và những gì ta có là một mức virus rất, rất cao
  • 8:38 - 8:40
    lúc đầu, khi bạn mới bị nhiễm
  • 8:40 - 8:42
    sau đó bạn sẽ bắt đầu tạo kháng thể
  • 8:42 - 8:44
    và sau đó nó sẽ tiếp tục ở đó với mức khá thấp
  • 8:44 - 8:46
    trong một thời gian dài, 10 hay 12 năm
  • 8:46 - 8:49
    bạn sẽ có gai nếu bạn tiếp tục bị nhiễm thêm qua đường tình dục
  • 8:49 - 8:51
    nhưng cơ bản, hầu như không có gì xảy ra
  • 8:51 - 8:53
    cho đến khi bạn bắt đầu có triệu chứng AIDS
  • 8:53 - 8:55
    Và ở mức độ đó, ở đây,
  • 8:55 - 8:57
    bạn trông sẽ không tốt, bạn cũng sẽ không cảm thấy tốt
  • 8:57 - 8:59
    bạn không quan hệ nhiều
  • 8:59 - 9:01
    Vậy nên sự truyền HIV qua đường tình dục
  • 9:01 - 9:04
    chủ yếu được định đoạt bởi bao nhiêu bạn tình bạn có
  • 9:04 - 9:07
    trong khoảng thời gian ngắn
  • 9:07 - 9:09
    khi bạn có lượng virus trong máu cao nhất
  • 9:09 - 9:12
    Hiện nay, điều này làm mọi người điên lên
  • 9:12 - 9:15
    vì nó có nghĩa rằng bạn sẽ phải nói về
  • 9:15 - 9:17
    một số nhóm có nhiều bạn tình hơn
  • 9:17 - 9:19
    trong thời gian ngắn hơn những nhóm khác
  • 9:19 - 9:21
    và điều đó có vẻ bêu xấu.
  • 9:21 - 9:23
    Tôi vẫn luôn luôn có chút tò mò về điều này
  • 9:23 - 9:25
    vì tôi nghĩ bêu xấu là một điều không tốt
  • 9:25 - 9:27
    trong khi quan hệ nhiều là một điều khá tốt
  • 9:27 - 9:30
    nhưng chúng ta cứ để nó ở đó đã
  • 9:30 - 9:32
    sự thật là 20 năm
  • 9:32 - 9:34
    nghiên cứu sâu sắc
  • 9:34 - 9:36
    đã cho ta thấy rằng
  • 9:36 - 9:39
    đây là những nhóm thường có
  • 9:39 - 9:41
    một số lượng lớn bạn tình trong một khoảng thời gian ngắn
  • 9:41 - 9:43
    và những nhóm đó là, trên toàn cầu,
  • 9:43 - 9:46
    là những người bán dâm và những khách quen của họ
  • 9:46 - 9:48
    họ là những người đồng tính ở bữa tiệc
  • 9:48 - 9:50
    những người mà có, trung bình, gấp 3 lần số bạn tình
  • 9:50 - 9:52
    của người bình thường ở bữa tiệc
  • 9:52 - 9:54
    và họ là những người thích quan hệ khác giới
  • 9:54 - 9:56
    tới từ những đất nước có
  • 9:56 - 9:58
    truyền thống đa thê
  • 9:58 - 10:01
    và có mức độ tự quản của phụ nữ cao
  • 10:01 - 10:04
    và hầu hết các nước ở đông hoặc nam châu Phi
  • 10:04 - 10:07
    Và điều đó được thể hiện bởi bệnh dịch ta thấy ngày hôm nay
  • 10:07 - 10:10
    Bạn có thể thấy nhưng con số đáng sợ này từ châu Phi
  • 10:10 - 10:12
    Đây là tất cả các nước tại nam Phi
  • 10:12 - 10:14
    nơi giữa khoảng một trong bảy
  • 10:14 - 10:16
    và một trong ba
  • 10:16 - 10:18
    người trưởng thành
  • 10:18 - 10:20
    bị nhiễm HIV
  • 10:20 - 10:22
    Hiện tại, trong phần lại của thế giới
  • 10:22 - 10:25
    chúng ta có cơ bản không có gì xảy ra trong phần lớn dân số
  • 10:25 - 10:27
    tỉ lệ rất, rất thấp
  • 10:27 - 10:30
    nhưng chúng ta có mức nhiễm HIV cực cao
  • 10:30 - 10:33
    trong những phần dân số ở mức nguy hiểm cao nhất
  • 10:33 - 10:35
    như tiêm chích ma tuý, gái bán dâm
  • 10:35 - 10:37
    và người đồng tính
  • 10:37 - 10:39
    Và bạn sẽ nhận ra rằng đó là số liệu địa phương tại Los Angeles
  • 10:39 - 10:42
    25 phần trăm người đồng tính
  • 10:43 - 10:46
    Tất nhiên, bạn không thể bị nhiễm HIV chỉ vì quan hệ không an toàn
  • 10:46 - 10:49
    Bạn chỉ có thể bị HIV vì quan hệ không an toàn
  • 10:49 - 10:52
    với một người dương tính
  • 10:52 - 10:54
    Trên phần lớn thế giới,
  • 10:54 - 10:56
    số ít trường hợp bảo vệ hỏng này
  • 10:56 - 10:58
    không đứng vững,
  • 10:58 - 11:00
    chúng ta thực sự đang lam rất tốt
  • 11:00 - 11:02
    trong việc
  • 11:02 - 11:04
    Tỉ lệ dùng bao cao su giữa khoảng 80 và 100 phần trăm
  • 11:04 - 11:07
    trong hoạt động bán dâm tại hầu hết các nước
  • 11:07 - 11:10
    và, một lần nữa, nó là bởi vì sự thẳng hàng của động cơ
  • 11:10 - 11:12
    Điều logic cho y tế cộng đồng
  • 11:12 - 11:14
    cũng logic cho từng gái bán dâm
  • 11:14 - 11:17
    vì sẽ thật sự không tốt cho công việc nếu có thêm STI
  • 11:17 - 11:19
    Không ai muốn vậy cả.
  • 11:19 - 11:21
    Và, thực ra, khách hàng không muốn về nhà với một
  • 11:21 - 11:24
    Vì vậy, cốt yếu là, bạn phải có thể đạt được
  • 11:24 - 11:27
    một mức sử dụng bao cao su cao trong bán dâm
  • 11:27 - 11:29
    Nhưng trong mối quan hệ "có tình dục"
  • 11:29 - 11:31
    sẽ khó hơn nhiều vì,
  • 11:31 - 11:33
    với vợ bạn hay bạn trai
  • 11:33 - 11:36
    hay bất kỳ ai mà bạn mong có thể biến thành một trong số đó,
  • 11:36 - 11:39
    chúng ta thường có ảo tưởng về sự lãng mạn
  • 11:39 - 11:41
    và lòng tin và thân tình
  • 11:41 - 11:44
    và không có thiếu lãng mạn
  • 11:44 - 11:47
    như câu hỏi, "bao cao su của anh hay của em, em yêu?"
  • 11:47 - 11:50
    Nên, thay vào đó,
  • 11:50 - 11:53
    bạn rất cần một sự khích lệ lớn
  • 11:53 - 11:56
    để dùng bao cao su
  • 11:56 - 11:59
    Đây, là một ví dụ. Người đàn ông này tên là Joseph.
  • 11:59 - 12:01
    Anh ấy từ Haiti, và anh ấy có AIDS,
  • 12:01 - 12:04
    và anh ấy có lẽ lâu rồi không quan hệ
  • 12:04 - 12:06
    nhưng anh ấy là sự nhắc nhở trong dân,
  • 12:06 - 12:08
    vì sao bạn mong đang
  • 12:08 - 12:10
    dùng bao cao su.
  • 12:10 - 12:12
    Cái này cũng ở Haiti và cũng là một sự nhắc nhở
  • 12:12 - 12:15
    về tại sao bạn có thể sẽ muốn quan hệ.
  • 12:16 - 12:19
    Giờ, khá vui, đây lại là Joseph
  • 12:19 - 12:22
    sau 6 tháng dùng thuốc cai nghiện
  • 12:23 - 12:26
    Không phải tự nhiên mà ta gọi nó là Hiệu Ứng Lazarus
  • 12:28 - 12:31
    Nhưng nó đang thay đổi phương trình
  • 12:31 - 12:33
    của cái gì là logic
  • 12:33 - 12:36
    trong ra quyết định về tình dục
  • 12:36 - 12:38
    Nên, cái ta có --
  • 12:38 - 12:40
    vài người nói, "Ồ, cũng chẳng quan trọng lắm
  • 12:40 - 12:43
    vì, thực ra, điều trị là một biện pháp phòng trừ tốt
  • 12:43 - 12:45
    vì nó hạ thấp gánh nặng virus và thế nên
  • 12:45 - 12:47
    làm cho khó truyền HIV hơn"
  • 12:47 - 12:50
    Giờ, nếu bạn nhìn lại vụ virus trong máu,
  • 12:50 - 12:52
    nếu bạn bắt đầu điều trị khi bạn ốm
  • 12:52 - 12:55
    điều gì xảy ra? Gánh nặng virus của bạn giảm xuống
  • 12:55 - 12:58
    Nhưng so sánh với cái gì? Cái gì sẽ xảy ra nếu bạn không điều trị?
  • 12:59 - 13:01
    Để xem nào, bạn chết,
  • 13:01 - 13:03
    nên gánh nặng virus của bạn xuống 0
  • 13:03 - 13:06
    Và tất cả các thứ màu xanh ở đây, kể cả gai,
  • 13:06 - 13:10
    là bởi vì bạn đã không thể tới hàng thuốc
  • 13:10 - 13:13
    hoặc bạn hết thuốc, hoặc bạn chè chén, tiệc tùng 3 ngày liên tục
  • 13:13 - 13:15
    và quên không uống thuốc,
  • 13:15 - 13:18
    hoặc vì bạn bắt đầu có kháng thuốc, hay vì cái gì cũng được,
  • 13:18 - 13:20
    tất cả chỗ virus đó
  • 13:20 - 13:23
    mà sẽ không ở ngoài đó, trừ khi điều trị.
  • 13:23 - 13:26
    Giờ, tôi đang nói về, ồ, đúng rồi, chiến thuật phòng vệ tốt
  • 13:26 - 13:28
    hãy dừng chữa trị cho mọi người?
  • 13:28 - 13:30
    Tất nhiên là không rồi,
  • 13:30 - 13:33
    chúng ta cần mở rộng điều trị chống HIV nhất chúng ta có thể.
  • 13:33 - 13:35
    Nhưng cái ta đang làm là nghi ngờ
  • 13:35 - 13:37
    những người nói rằng điều trị nhiều hơn
  • 13:37 - 13:39
    là tất cả biện pháp phòng trừ ta cần
  • 13:39 - 13:42
    Điều đó đơn giản không cần đúng,
  • 13:42 - 13:44
    và tôi nghĩ chúng ta có thể học được nhiều từ trải nghiệm của người đồng tính
  • 13:44 - 13:47
    ở những nước giàu nơi việc điều trị đã phổ biến rộng rãi
  • 13:47 - 13:49
    đến giờ đã 15 năm,
  • 13:49 - 13:51
    và những gì ta thấy là
  • 13:51 - 13:53
    thực ra, tỉ lệ dùng bao cao su,
  • 13:53 - 13:55
    cực kì, cực kì cao --
  • 13:55 - 13:58
    cộng đồng đồng tính phản ứng rất nhanh với HIV
  • 13:58 - 14:00
    với cực kì ít sự trợ giúp
  • 14:00 - 14:02
    từ những mọt sách y tế cộng đồng, tôi chắc rằng --
  • 14:02 - 14:05
    tỉ lệ dùng bao cao su đã giảm mạnh từ sau việc điều trị
  • 14:05 - 14:07
    vì 2 lý do.
  • 14:07 - 14:09
    Một là do sự suy đoán, "Ồ xem nào,
  • 14:09 - 14:11
    nếu anh ta bị, anh ta chắc đang điều trị,
  • 14:11 - 14:14
    và gánh nặng virus của anh ta chắc là thấp, nên mình khá là an toàn."
  • 14:14 - 14:16
    Và nguyên nhân khác là mọi người đơn giản là
  • 14:16 - 14:18
    không sợ HIV
  • 14:18 - 14:21
    khi họ bị AIDS, và chắc chắn vậy.
  • 14:21 - 14:24
    AIDS là một căn bệnh làm bạn biến dạng và giết bạn,
  • 14:24 - 14:26
    và HIV là một virus vô hình
  • 14:26 - 14:28
    làm bạn phải uống thuốc mỗi ngày.
  • 14:28 - 14:30
    Và điều đó thật khó chịu
  • 14:30 - 14:33
    Nhưng điều đó khó chịu bằng
  • 14:33 - 14:35
    phải dùng bao cao su mỗi lần bạn quan hệ
  • 14:35 - 14:37
    không kể bạn say đến mức nào,
  • 14:37 - 14:40
    không kể bao nhiêu thuốc kích dục bạn dùng, không kể gì?
  • 14:40 - 14:42
    Nếu ta nhìn vào dữ liệu, ta có thể thấy rằng
  • 14:42 - 14:44
    câu trả lời cho câu hỏi đó
  • 14:44 - 14:46
    là ừmmm
  • 14:46 - 14:48
    Đây là những dữ liệu từ Scotland
  • 14:48 - 14:50
    Bạn có thể thấy đỉnh cao của tiêm chích ma tuý
  • 14:50 - 14:52
    trước khi họ bắt đầu chương trình thay đổi kim tiêm quốc gia.
  • 14:52 - 14:54
    Sau đó nó đi xuống
  • 14:54 - 14:56
    và trong cả những người không đồng tính, chủ yếu trong việc bán dâm
  • 14:56 - 14:58
    và trong những người dùng ma tuý
  • 14:58 - 15:01
    bạn thực sự không có mấy chuyện xảy ra sau khi bắt đầu điều trị
  • 15:01 - 15:03
    và đó là do sự thẳng hàng của động cơ
  • 15:03 - 15:05
    mà tôi nói lúc trước.
  • 15:05 - 15:07
    Nhưng trong những người đồng tính,
  • 15:07 - 15:09
    bạn có một mức tăng khá lớn
  • 15:09 - 15:11
    bắt đầu 3 hay 4 năm
  • 15:11 - 15:13
    sau khi việc điều trị trở nên phổ biến.
  • 15:13 - 15:15
    Đây là sự nhiễm bệnh mới
  • 15:15 - 15:17
    Điều đó có nghĩa là gì?
  • 15:17 - 15:20
    Điều đó có nghĩa là tác dụng kết hợp của ít lo lắng hơn
  • 15:20 - 15:23
    và có nhiều virus ngoài đó trong dân chúng hơn,
  • 15:23 - 15:25
    nhiều người sống lâu hơn, khoẻ mạnh hơn,
  • 15:25 - 15:27
    có nhiều khả năng nhiễm
  • 15:27 - 15:29
    HIV hơn
  • 15:29 - 15:32
    đang mạnh hơn tác dụng của việc hạ gánh nặng virus
  • 15:32 - 15:34
    và đây là một vấn đề rất đáng lo.
  • 15:34 - 15:36
    Điều đó có nghĩa gì?
  • 15:36 - 15:39
    Điều đó có nghĩa rằng chúng ta cần làm nhiều hơn về phòng vệ và điều trị
  • 15:39 - 15:41
    Đó có phải là cái đang diễn ra không?
  • 15:41 - 15:44
    Không, và tôi gọi nó là
  • 15:44 - 15:47
    Chúng ta đã nói rất nhiều về lòng trắc ẩn gần đây
  • 15:47 - 15:50
    Và cái đang thực sự diễn ra là mọi người
  • 15:50 - 15:52
    mọi người không thể thực sự đặt mình vào
  • 15:52 - 15:55
    dịch vụ sức khoẻ sinh sản và tình dục an toàn cho những người bán dâm.
  • 15:55 - 15:58
    không thể phân phát kim tiêm cho những phần tử tạp nham
  • 15:58 - 16:01
    nhưng khi họ chuyển từ
  • 16:01 - 16:04
    những kẻ đáng ghê tởm, những kẻ mà ta không muốn thương xót
  • 16:04 - 16:06
    tới những nạn nhân của AIDS
  • 16:06 - 16:08
    chúng ta tới với lòng trắc ẩn
  • 16:08 - 16:10
    và mua cho họ những thuốc cực kì đắt suốt phần đơi còn lại
  • 16:10 - 16:12
    Nó chẳng có lý chút nào
  • 16:12 - 16:14
    từ góc nhìn y tế cộng đồng
  • 16:14 - 16:18
    Tôi muốn cho, cái gần như là lời cuối cùng, cho Ines
  • 16:18 - 16:21
    Ines là một gái bán dâm chuyển giới trên phố ở Jakarta
  • 16:21 - 16:23
    Cô ta là một cô nàng với một dương vật
  • 16:23 - 16:25
    Sao cô ta lại làm công việc đó?
  • 16:25 - 16:28
    Tất nhiên, cô ta bị bắt buộc phải làm vậy
  • 16:28 - 16:30
    vì cô ấy không có lựa chọn tốt hơn, vân vân và vân vân
  • 16:30 - 16:32
    và nếu ta có thể dạy cô ấy khâu vá
  • 16:32 - 16:35
    và kiếm cho cô 1 việc trong nhà máy, mọi chuyện đã tốt rồi
  • 16:35 - 16:37
    Đây là những gì công nhân nhận được 1 giờ tại Indonesia
  • 16:37 - 16:39
    trung bình, 20 cents
  • 16:39 - 16:41
    Nó thay đổi chút ít giữa các vùng
  • 16:41 - 16:44
    Tôi nói về người bán dâm, 15000 người bọn họ
  • 16:44 - 16:46
    trong cái slide này.
  • 16:46 - 16:48
    Và đây là những gì gái bán dâm
  • 16:48 - 16:50
    nói họ thu được trong 1 giờ
  • 16:50 - 16:53
    Vây, đây không phải là 1 công việc tốt, nhưng với nhiều người
  • 16:53 - 16:55
    đây thực sự là một sự lựa chọn có lý
  • 16:55 - 16:57
    Được rồi, Ines
  • 17:00 - 17:05
    Chúng ta có công cụ, kiến thức và tiền
  • 17:05 - 17:09
    và lời cam kết chống HIV nữa
  • 17:09 - 17:15
    Ines: Vậy tại sao sự thịnh hành vẫn gia tăng?
  • 17:15 - 17:18
    Tất cả là chính trị.
  • 17:18 - 17:21
    Khi bạn động tới chính trị, không có gì có lý
  • 17:21 - 17:24
    Elizabeth Pisani: "Khi bạn động tới chính trị, không có gì có lý"
  • 17:24 - 17:27
    Vậy, từ góc nhìn của một gái bán dâm.
  • 17:27 - 17:29
    các chính trị gia chẳng có lý gì cả
  • 17:29 - 17:31
    Từ góc nhìn của mọt sách y tế cộng đồng
  • 17:31 - 17:34
    người nghiện đang làm những chuyện ngu ngốc
  • 17:35 - 17:38
    Ý của tôi là sự thật là mọi người đều có cái lý riêng
  • 17:38 - 17:40
    Số cách để có lý bằng với
  • 17:40 - 17:42
    số người trên hành tinh này
  • 17:42 - 17:44
    và đó là một trong những vinh quang của con người
  • 17:44 - 17:46
    Nhưng những cách để có lý đó
  • 17:46 - 17:48
    lại không hoàn toàn tách biệt khỏi nhau
  • 17:48 - 17:50
    Vậy nó có lý
  • 17:50 - 17:52
    khi người chích ma tuý dùng kim chung
  • 17:52 - 17:55
    vì một quyết định ngu ngốc của chính trị gia
  • 17:55 - 17:57
    và nó có lý khi một chính trị gia
  • 17:57 - 18:00
    quyết định ngu ngốc như vậy
  • 18:00 - 18:02
    vì họ đang phản ứng với
  • 18:02 - 18:04
    cái mà họ nghĩ là cử tri mong muốn
  • 18:04 - 18:06
    Nhưng có một chuyện:
  • 18:06 - 18:08
    Chúng ta là cử tri
  • 18:08 - 18:11
    Không phải tất cả bọn họ, tất nhiên, nhưng TED là một cộng đồng có quan điểm
  • 18:11 - 18:13
    và tất cả những người có trong phòng này
  • 18:13 - 18:16
    và những người đang xem trên mạng
  • 18:16 - 18:19
    Tôi nghĩ có một nhiệm vụ yêu cầu các chính trị gia
  • 18:19 - 18:22
    là chúng ta ra chính sách dựa trên cơ sơ khoa học
  • 18:22 - 18:24
    và lẽ phải
  • 18:24 - 18:26
    Nó sẽ rất khó cho chúng ta
  • 18:26 - 18:29
    cá nhân có ảnh hưởng lên cái gì là có lý
  • 18:29 - 18:31
    cho tất cả Frankie và tất cả Ines ngoài kia
  • 18:31 - 18:34
    Nhưng ít nhất bạn cũng có thể dùng lá phiếu của mình
  • 18:34 - 18:37
    để ngăn các chính trị gia làm những điều ngu ngốc
  • 18:37 - 18:39
    làm lây truyền HIV
  • 18:39 - 18:41
    Cám ơn
  • 18:41 - 18:50
    (Vỗ tay)
Title:
Elizabeth Pisani: Tình dục, Thuốc kích thích và HIV -- Hãy dùng lý trí
Speaker:
Elizabeth Pisani
Description:

Được trang bị với logic vững vàng, trí tuệ và cặp kính "y tế cộng đồng mọt sách", Elizabeth Pisani tiết lộ những mâu thuẫn to lớn trong hệ thống chính trị hiện thời, thứ mà ngăn những đồng đô-la chống lại sự lan tràn HIV một cách hiệu quả. Nghiên cứu của cô với đối tượng có nguy cơ lây nhiễm cao -- từ những phần tử tạp nham ở trong tù cho tới nô lệ tình dục trên những con phố ở Campuchia -- cho thấy thỉnh thoảng những đo lường ngược bản năng mà có thể ngăn sự lan tràn của dịch bệnh đáng sợ này.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
18:54
Hue Le added a translation

Vietnamese subtitles

Revisions