ประวัติศาสตร์ใบชา โดย ซูห์หนาน เถิง (Shunan Teng)
-
0:07 - 0:11ระหว่างท่องไปในป่าตลอดทั้งวัน
เพื่อเสาะหาสมุนไพรและธัญพืชที่กินได้ -
0:11 - 0:17"เฉินหนง" เทพแห่งการเพาะปลูก
เผลอถูกพิษเข้าโดยบังเอิญถึง 72 ครั้ง -
0:17 - 0:19แต่ก่อนที่เขาจะจบชีวิตลงเพราะพิษ
-
0:19 - 0:22ใบไม้ใบหนึ่งก็ร่วงหล่นเข้าปากเขาพอดี
-
0:22 - 0:24เขาเคี้ยวใบนั้น แล้วร่างกายก็ฟื้นตัวขึ้น
-
0:24 - 0:27และนี่ก็คือที่มาของการค้นพบใบชา
-
0:27 - 0:30หรืออย่างน้อย ตำนานก็ว่าไว้อย่างนั้น
-
0:30 - 0:31อันที่จริง ใบชาไม่ได้ถอนพิษแต่อย่างใด
-
0:31 - 0:33ทว่า เรื่องราวของเฉินหนง
-
0:33 - 0:36ชาวจีนในตำนานผู้คิดค้นการกสิกรรม
-
0:36 - 0:39เน้นให้เห็นถึงความสำคัญของชา
ที่มีต่อจีนยุคโบราณ -
0:39 - 0:42หลักฐานทางโบราณคดียืนยันว่า
มีการปลูกต้นชาไว้ที่จีนเป็นแห่งแรก -
0:42 - 0:44ย้อนไปเมื่อราว 6,000 ปีก่อน
-
0:44 - 0:49หรือประมาณ 1,500 ปีก่อนที่
ฟาโรห์จะสร้างมหาพีระมิดแห่งกีซา -
0:49 - 0:50ต้นชาจีนที่ปลูกไว้แต่เดิมนั้น
-
0:50 - 0:53เป็นชนิดเดียวกับที่ปลูกกันทั่วทุกมุมโลก
ในทุกวันนี้ -
0:53 - 0:56ทั้งวิถีการดื่มชาตามแบบต้นตำรับนั้นยัง
ต่างออกไป -
0:56 - 0:59มีวิถีการกินแบบผัก หรือนำไปต้มรวมกับ
โจ๊กธัญพืช -
0:59 - 1:03ชาเพิ่งผันแปรจากอาหารมาเป็นเครื่องดื่ม
ใน 1,500 ปีที่ผ่านมา -
1:03 - 1:06เมื่อมีการค้นพบว่าส่วนผสมระหว่าง
ความร้อนและความชื้น -
1:06 - 1:11สามารถเสกสรรค์นานารสชาติอันลุ่มลึก
จากใบไม้สีเขียวสดนี้ -
1:11 - 1:14จากหลากหลายรูปแบบการปรุงมาช้านาน
สู่กรรมวิธีการผลิตชา -
1:14 - 1:16ตามมาตรฐานก็คือ การใช้ความร้อน,
-
1:16 - 1:18การอัดชาขึ้นรูปให้เป็นก้อน,
-
1:18 - 1:20หรือบดใบชาให้เป็นผง
-
1:20 - 1:21แล้วนำไปชงกับน้ำร้อน
-
1:21 - 1:26กลายเป็นเครื่องดื่มที่เรียกว่า
"โหม่ฉา (Mǒchá)" หรือมัทฉะ -
1:26 - 1:30มัทฉะได้รับความนิยมอย่างมาก
เมื่อเอกลักษณ์วัฒนธรรมชาจีนเริ่มเป็นที่รู้จัก -
1:30 - 1:32ชา กลายเป็นหัวข้อสำคัญในหนังสือ
และบทกลอน -
1:32 - 1:34เป็นเครื่องดื่มที่จักรพรรดิทรงโปรด
-
1:34 - 1:36และเป็นสื่อกลางให้ศิลปิน
-
1:36 - 1:39วาดภาพวิจิตรบรรจงบนฟองชา
-
1:39 - 1:43เป็นการลงลวดลายอย่างที่วาดบนฟองนม
ของกาแฟเอสเปรสโซ่ในร้านกาแฟทุกวันนี้ -
1:43 - 1:45เมื่อคริสต์ศตวรรษที่ 9 ในสมัยราชวงศ์ถัง
-
1:45 - 1:49พระชาวญี่ปุ่นรูปหนึ่ง เป็นผู้นำชาต้นแรก
มายังประเทศญี่ปุ่น -
1:49 - 1:53ชาวญี่ปุ่นก็พัฒนาธรรมเนียมการชงชา
ในแบบของตนเองได้ในที่สุด -
1:53 - 1:56นำมาซึ่งการกำเนิดพิธีชงชาแบบญี่ปุ่น
-
1:56 - 1:59ครั้นสมัยราชวงศ์หมิง ในศตวรรษที่ 14
-
1:59 - 2:01จักรพรรดิจีนได้ทรงเปลี่ยนมาตรฐาน
-
2:01 - 2:05จากการอัดใบชาขึ้นรูป
หันมาใช้ตูมชาแห้งโดยไม่มีการอัด -
2:05 - 2:09ขณะนั้น จีนยังเป็นผู้ผูกขาดเสมือน
การปลูกชาเพียงรายเดียวของโลก -
2:09 - 2:12ทำให้ใบชาเป็นหนึ่งในสาม
สินค้าส่งออกหลักของจีน -
2:12 - 2:15นอกจากเครื่องลายครามและแพรไหม
-
2:15 - 2:18การผูกขาดนี้ทำให้จีนทรงอิทธิพล
และมีอำนาจทางเศรษฐกิจคับฟ้า -
2:18 - 2:21เมื่อการดื่มชาแพร่หลายไปทั่วโลก
-
2:21 - 2:24การแผ่ขยายนั้นเกิดขึ้นเป็นวงกว้าง
ประมาณต้นทศวรรษที่ 1600 -
2:24 - 2:27เมื่อพ่อค้าชาวดัตช์นำใบชา
กลับยุโรปไปเป็นจำนวนมาก -
2:27 - 2:31ต้องยกความชอบให้แคเธอรีนแห่งบรากันซา
ราชินีอังกฤษ หรืออดีตเจ้าหญิงโปรตุเกส -
2:31 - 2:34เนื่องในฐานะผู้ทำให้การดื่มชา
เป็นที่นิยมในหมู่ชนชั้นสูงชาวอังกฤษ -
2:34 - 2:38เมื่อพระนางอภิเษกกับพระเจ้าชาร์ลส์ที่สอง
ในปี ค.ศ. 1661 -
2:38 - 2:42ณ ขณะนั้น อังกฤษกำลังอยู่ในช่วงระหว่าง
การขยายแสนยานุภาพทางอาณานิคม -
2:42 - 2:45และก้าวขึ้นเป็นมหาอำนาจใหม่ของโลก
-
2:45 - 2:49เมื่ออังกฤษผงาดขึ้นมามีอำนาจแล้ว
ความสนใจในใบชาก็แพร่สะพัดไปทั่วโลก -
2:49 - 2:53เมื่อเปิดศักราชที่ 1700 มูลค่าการซื้อขาย
ของใบชาก็สูงกว่าการซื้อขายกาแฟเป็นสิบเท่า -
2:53 - 2:56ทั้ง ๆ ที่ต้นชายังปลูก
อยู่แต่ในเมืองจีนเพียงแห่งเดียว -
2:56 - 2:58การค้าใบชาทำกำไรได้มหาศาล
-
2:58 - 3:01และเรือกำปั่นที่แล่นเร็วที่สุดในโลก
อย่าง "เรือคลิปเปอร์" -
3:01 - 3:05ก็เกิดจากการแข่งขันอันดุเดือด
ในหมู่บริษัทการค้าของชาวตะวันตก -
3:05 - 3:07ที่แข่งกันส่งใบชา
ให้มาถึงยุโรปก่อนเจ้าอื่น ๆ -
3:07 - 3:10เพื่อให้ทำกำไรได้มากที่สุด
-
3:10 - 3:14ในตอนแรก อังกฤษจ่ายค่าชาจีน
ด้วยเหรียญเงิน -
3:14 - 3:15แต่เมื่อการค้ามีมูลค่าสูงเกินไป
-
3:15 - 3:20พวกเขาจึงเสนอให้แลกใบชา
กับสินค้าฝิ่น -
3:20 - 3:22ตัวการที่ก่อให้เกิดปัญหา
สาธารณสุขครั้งใหญ่ของจีน -
3:22 - 3:25เพราะผู้คนเสพติดยาฝิ่นกันไปทั่ว
-
3:25 - 3:28ในปี ค.ศ. 1839 ทางการจีน
จึงสั่งให้เจ้าหน้าที่ -
3:28 - 3:31ทำลายฝิ่นขนานใหญ่
ซึ่งเป็นสินค้าที่จัดส่งมาในเรืออังกฤษ -
3:31 - 3:34เพื่อแสดงจุดยืนต่อต้าน
อิทธิพลของอังกฤษที่อยู่เหนือจีน -
3:34 - 3:38การกระทำดังกล่าวจุดชนวนให้เกิด
สงครามฝิ่นครั้งที่ 1 ระหว่างทั้งสองชาติ -
3:38 - 3:41การรบรุกคืบไปตามชายฝั่งทะเลของจีน
จนกระทั่งปี ค.ศ. 1842 -
3:41 - 3:45เมื่อราชวงศ์ชิงที่พ่ายแพ้ ยอมมอบ
ท่าเรือฮ่องกงแก่อังกฤษ -
3:45 - 3:48และทำการค้ากับอังกฤษต่อไป
ตามเงื่อนไขสนธิสัญญาอันเสียเปรียบ -
3:48 - 3:52สงครามนี้ทำให้สถานะจีนในเวทีโลก
อ่อนแอลงเป็นเวลากว่าร้อยปี -
3:52 - 3:57อีกทั้งบริษัทอีสต์อินเดียของอังกฤษ
ก็มีความต้องการที่จะปลูกต้นชาเอง -
3:57 - 3:59เพื่อขยายการควบคุมตลาดใบชา
-
3:59 - 4:01พวกเขาจึงว่าจ้างนักพฤกษศาสตร์
"โรเบิร์ต ฟอร์จูน" -
4:01 - 4:05ให้ขโมยเมล็ดพันธุ์และต้นกล้าชาจากจีน
ในภารกิจลับ -
4:05 - 4:07เขาจึงปลอมตัวและออกเดินทางผจญภัย
-
4:07 - 4:09มาเขตภูเขาสูงของจีนที่เป็นแหล่งปลูกชา
-
4:09 - 4:12จากนั้นก็ลักลอบเอาต้นกล้า, เมล็ด
และคนงานผู้เชี่ยวชาญจำนวนหนึ่ง -
4:12 - 4:15ข้ามมายังเมืองดาร์จีลิ่ง ในอินเดียจนได้
-
4:15 - 4:17นับแต่นั้น ก็ได้มีการเพาะพันธุ์ใบชาต่อไป
-
4:17 - 4:21และช่วยให้การดื่มชาเติบโตอย่างรวดเร็ว
กลายมาเป็นเครื่องดื่มในชีวิตประจำวัน -
4:21 - 4:26ทุกวันนี้ ชาเป็นเครื่องดื่มที่มีการบริโภค
มากที่สุดเป็นอันดับสองรองจากน้ำเปล่า -
4:26 - 4:27ตั้งแต่ชาริเซอ รสหวานละมุนจากตุรกี
-
4:27 - 4:29ไปจนถึงชาเนยรสเค็มตำรับทิเบต
-
4:29 - 4:32เรามีหลากหลายวิธีในการชงชา
มากพอ ๆ กับ -
4:32 - 4:34นานาวัฒนธรรมบนโลกใบนี้เลยล่ะค่ะ
- Title:
- ประวัติศาสตร์ใบชา โดย ซูห์หนาน เถิง (Shunan Teng)
- Speaker:
- Shunan Teng
- Description:
-
more » « less
ชมบทเรียนเต็มได้ที่ : http://ed.ted.com/lessons/the-history-of-tea-shunan-teng
ชาเป็นเครื่องดื่มที่มีการบริโภคมากที่สุดเป็นอันดับสองของโลกรองจากน้ำเปล่า มีตั้งแต่ชาริเซอ (Rize) รสหวานละมุนแบบฉบับตุรกี ไปจนถึงชาเนยรสเค็มตำรับทิเบต มีหลากหลายกรรมวิธีในการชงชาเฉกเช่นเดียวกับนานาวัฒนธรรมบนโลก ทว่าเครื่องดื่มชนิดนี้มีแหล่งกำเนิดมาจากถิ่นไหน และเหตุใดจึงได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายนัก ซูห์หนาน เถิง (Shunan Teng) จะมาเจาะลึกถึงรายละเอียดเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาอันยาวนานของใบชา
บทเรียนโดย Shunan Teng แอนิเมชันโดย Steff Lee
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:58
|
Kelwalin Dhanasarnsombut approved Thai subtitles for The history of Tea | |
|
Retired user edited Thai subtitles for The history of Tea | |
|
|
Retired user declined Thai subtitles for The history of Tea | |
|
|
Retired user edited Thai subtitles for The history of Tea | |
|
|
Retired user edited Thai subtitles for The history of Tea | |
|
|
Retired user edited Thai subtitles for The history of Tea | |
|
|
Retired user edited Thai subtitles for The history of Tea | |
|
|
Retired user edited Thai subtitles for The history of Tea |